Dusza z ciała wyleciała – inspiracja XV-wieczną pieśnią wykorzystaną w utworze Lament Wojciecha Kilara

• Authors: Angelika Szepiszczak

Title variants

EN

Soul Flew Out of the Body – Inspiration by the 15th Century Song Used in Lament by Wojciech Kilar

Abstracts

PL

Tematyka śmierci i rozważania dotyczące późniejszego losu duszy człowieka na przestrzeni wieków wielokrotnie stawały się inspiracją do stworzenia utworów literackich, muzycznych oraz plastycznych. W polskim folklorze muzycznym motyw ten był również wykorzystywany. Przykładem mogą być pieśni: średniowieczna Dusza z ciała wyleciała oraz pochodząca z 2. połowy XX wieku Ach, mój smutku. Jednym z wybitnych polskich kompozytorów klasycznej muzyki współczesnej, którzy podjęli temat losu duszy po śmierci człowieka, był Wojciech Kilar. Lament powstał w 2003 roku, w ostatniej fazie twórczości kompozytora nazywanej nurtem narodowo-religijnym. Lament został skomponowany na mieszany chór a cappella. Kompozycję wyróżnia prostota, autor zrezygnował z charakterystycznych dla swojej twórczości sonorystycznych brzmień na rzecz skromnych układów nawiązujących między innymi do tradycji chorału gregoriańskiego.

EN

The subject of death and reflections on the subsequent fate of the human soul have repeatedly inspired the creation of literary, musical and artistic works over the centuries. This motif was also used in Polish musical folklore. An example can be the songs: the medieval song Dusza z ciała wyleciała (Eng. Soul Flew Out of the Body) and a song from the second half of the 20th century Ach, mój smutku (Eng. Ah, my sorrow). One of the outstanding Polish composers of classical contemporary music who took up the subject of the fate of the soul after human death was Wojciech Kilar. Lament was written in 2003, in the last phase of the composer’s work, widely known as the national-religious trend. The Lament was composed for a mixed a cappella choir. The composition is distinguished by simplicity, the author abandoned the sonoristic sounds characteristic of his work in favor of modest arrangements referring, among others, to the tradition of Gregorian chant.

Keywords

EN

Wojciech Kilar; choral music; theme of the death

PL

Wojciech Kilar; muzyka chóralna; motyw śmierci

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 9
• Pages: 66-75

Dates

published

2021

Contributors

author

Angelika Szepiszczak

• Muzeum Historii Katowic

References

• Bator W., Religia starożytnego Egiptu. Perspektywa religioznawcza, Kraków 2012.
• Brückner A., Literatura religijna w Polsce średniowiecznej, t. 1: Kazania i pieśni: szkice literackie i obyczajowe, Warszawa 1902.
• Dygacz A., Pieśni ludowe miasta Katowic. Źródła i dokumentacja, Katowice 1987.
• Michałowska T., „Dusza z ciała wyleciała”. Próba interpretacji, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1989, nr 80/2, s. 3–26.
• Nidecka E., Twórczość religijna Wojciecha Kilara – kontemplacja i spełnienie, „Liturgia Sacra. Liturgia-Musica-Ars” 2015, nr 21/1(45), s. 162.
• Polony L., Kilar. Żywioł i modlitwa, Kraków 2005.
• Trościński G., „Skarga umierającego” w bernardyńskim rękopisie Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu, „Pamiętnik Literacki”, 2011, z. 4.
• Woronczak J., „Skarga umierającego”. Najstarsze przekazy i obce wzory, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1950, nr 39.
• Wyka K., „Dusza z ciała wyleciała”, [w:] Wędrując po tematach, t. 2: Puścizna, Kraków 1971.
• Zbiory Muzeum Historii Katowic, Kilar W., Lament, Katowice 2003 [rps].
• Lament na chór mieszany a cappella, [@:] http://wojciechkilar.pl/wokalne, dostęp: 13.10.2020.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2078087