Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska

• Authors: Antonina Żaba

Title variants

EN

Peregrin Simon as a Representative of the "Wanderers" Arriving to the Industrialized Part of Upper Silesia at the Turn of the 18th and 19th Centuries

Abstracts

EN

The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.

PL

W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.

Keywords

PL

Górny Śląsk; kolonizacja fryderycjańska; górnictwo; hutnictwo

EN

Upper Silesia; Frederick colonization; mining; metallurgy

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2023
• Volume: 11
• Issue: 11
• Pages: 184-194

Dates

published

2023

Contributors

author

Antonina Żaba

• Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków Oddział Opole

• https://orcid.org/0000000200964665

References

• Banduch R., Greiner P., U źródeł ery industrialnej Śląska (w 250-lecie wydania Prawa Górniczego dla Śląska i Hrabstwa Kłodzkiego oraz utworzenia Wyższego Urzędu Górniczego dla Śląska), katalog wystawy przygotowanej przez Archiwum Państwowe w Katowicach, Katowice 2019.
• Büsching, A. F., Magazin für die neue Historie und Geographie, Volume 13, Halle, 1779, s. 323 i 324.
• Gomolka V., Tarnau, Kreis Oppeln (Fortsetzung), „Oppelner Heimatblatt”, nr 1, 1928, b.p., [@:] https://sbc.org.pl/dlibra/publication/298820/edition/282394/content
• Juros J. T., W Dolinie Małej Panwi: historia fryderycjańskiej osady hutniczej Ozimek/Malapane od 1754 do 1945 roku, Ozimek, 2020, s. 42.
• Knosała J., ks., Historia Zabrza, wstęp, opracowanie, przekład Szczech S., Zabrze 2016, tytuł oryginału: Geschichte der Stadt Hindenburg O/S (Zabrze) aus Anlas der Stadtwerdung in Einzelbilden dargestellt von Dr. Phil. Josef Knossalla, Katowice 1929, s. 86.
• Ladenberger T., Kolonizacja fryderycjańska na Śląsku, „Przegląd Zachodni”, nr 5-6, 1949, s. 362-380.
• Ładogórski T., Ocena statystyk śląskich w dobie absolutyzmu światłego (1741-1805), „Przegląd Zachodni”, nr 1-2, 1952, s. 53-105.
• Milnik A., Ein Land wie ein Eichenblatt: schlesische Forstgeschichte in preußischer Zeit (1741-1945), Kessel, 2010.
• Poppe J., Podewils in Oberschlesien: Zur Geschichte des Dorfes im Kreis Oppeln. 250 Jahre Friderizianische Kolonisation, Norderstedt 2022, s. 22-29.
• J. Reischel, Ländliche Siedlungen Friedrichs des Grossen in Schlesien, „Ostdeutsche Bau-Zeitung-Breslau” 1933-01-05, Jg. 31, nr 1, s. 1-7.
• Urbanczyk H., Die Anfängeder kolonie Kupferberg, „Oppelner Heimatblatt” 1931/1932, nr 4, b.p.
• Vašků Z., Deštivé roky 1770–1772, „Vesmir” 1996/8, [@:] https://vesmir.cz/cz/casopis/archiv-casopisu/1996/cislo-8/destive-roky-1770-ndash-1772.html
• Veselý J., Když Čechy svíral hladomor: Neúroda v 18. století si vyžádala statisíce životů, „100+1 zahraniční zajímavost”, 27.09.2021.

Identifiers

Biblioteka Nauki

32083678