Początki kategorii przypadku w sztuce

• Authors: Magdalena Wołek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł Początki kategorii przypadku w sztuce traktuje o relacji między kategorią przypadku w sztuce, metafizyce i naukach takich jak matematyka. Przypadek rozumiany jako zdarzenie, którego przyczyn nie można określić, zdarzenie będące poza wszelką regułą, kwintesencja niepewności i irracjonalności przez długi czas przedstawiany był w rozważaniach metafizycznych jako opozycja  tego, co racjonalne i przewidywalne. Przewidywalność była ideą regulatywną wyznaczającą działania zarówno w obrębie nauki jak i sztuki, której jądro stanowiła znajomość zasad i reguł. „Sztuka przypadku”, analogicznie do „nauki o przypadku” postrzegane były jako  contradictio in adiecto. Problem przypadkowości stał się przedmiotem badań nauki w wieku XVII. Choć początki „matematyzacji” przypadku sięgają XVII wieku, to jego racjonalne ugruntowanie nastąpiło dopiero w latach 30-tych ubiegłego stulecia. Na początku XX wieku przypadek nadal kojarzono z tym, co irracjonalne. Ze względu na ten właśnie związek, przypadek stał się pociągający dla artystów. I tak pierwszym kierunkiem sztuki (a raczej anty-sztuki), który z bez-sensu, „igraszki losu” zrobił narzędzie swej pracy był dadaizm. Dla dadaistów sztuką nie było bowiem tworzenie rzeczy wg reguł, ani żadne z dotychczasowych jej ujęć ale zapisywanie tego, co podyktował artyście przypadek. Poprzez wprowadzenie do świata sztuki obcej kategorii przypadku, dadaizm doprowadził w 2-giej połowie wieku XX do przeformułowania rozumienia tego czym jest sztuka.

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Folia Philosophica
• Year: 2016
• Volume: 36

Dates

published

2016-06-07

Contributors

author

Magdalena Wołek