Adam Schaff wobec ewolucji poglądów filozoficznych Leszka Kołakowskiego. O sporach programowych w polskim marksizmie

• Authors: Renata Merda

Title variants

EN

About program disputes in Polish Marxism Adam Schaff on the evolution of the philosophical views of Leszek Kołakowski

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W swoim artykule zamierzam przeanalizować proces odchodzenia L. Kołakowskiego od marksizmu. Swoje rozważania przeprowadzę w kontekście jego relacji z Adamem Schaffem. Właśnie to A. Schaff był promotorem rozprawy magisterskiej oraz kandydackiej (doktorskiej) Leszka Kołakowskiego. Obaj ci filozofowie w latach sześćdziesiątych XX wieku zrewidowali swoje poglądy na marksizm wpisując się w nurt zwany rewizjonizmem. Leszek Kołakowskie jednak zarzucił marksizm i stał się jego czołowym krytykiem, natomiast Adam Schaff starał się go zreformować wzbogacając dotychczasową ideologię o filozofię człowieka. Poglądy obu filozofów odbiegały zatem od oficjalnej wersji marksizmu. O ile Kołakowski odszedł całkowicie od marksizmu, to Schaff starał się go bronić. Schaff nie aprobował zwłaszcza oceny marksizmu zawartej w Głównych nurtach marksizmu Kołakowskiego. Nie przypadkiem, zatem to właśnie obaj filozofowie mogą być uznani za najwybitniejszych przedstawicieli marksizmu w Polsce. Ich poglądy były nie raz sprzeczne, ale równie często były zbliżone(marksizmu ekumeniczny Schaffa) – a zatem ich antagonizm miał charakter przede wszystkim osobisty, a mniej dotyczył sfery poglądów filozoficznych.

EN

In my article I intend to analyze L. Kołakowski’s departure from Marxism. I will conduct my reflections in the context of his relationship with Adam Schaff. It is precisely this that A. Schaff was the promoter of the dissertation of Master and Candidate (PhD) Leszek Kołakowski.Both these philosophers in the sixties of thetwentieth century revisited their views on Marxism by entering into a current called revisionism. Leszek Kołakowski, however, criticized Marxism and became his leading critic, while Adam Schaff attempted to reform it by enriching the existing ideology of man’s philosophy. The views of both philosophers differed from the official version of Marxism. While Kolakowski had completely escaped from Marxism, Schaff triedto defend him. Schaff did not particularly approve the assessment of Marxism embodied in Mainstream Marxism of Kołakowski. It is not by chance, therefore, that both philosophers can be regarded as the most outstanding representatives of Marxism before 1968 in Poland.Their views were not always contradictory, but they were often similar because Schaff approached Kolakowski talking about ecumenical Marxism - and therefore their antagonism was primarily personal and less philosophical.

Keywords

PL

Leszek Kołakowski; Adam Schaff; marsizm; krytyka marksizmu; rewizjonizm

EN

Leszek Kołakowski; Adam Schaff; Marxism; Marxist criticism; revisionism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Folia Philosophica
• Year: 2017
• Volume: 38

Dates

published

2017-07-11

Contributors

author

Renata Merda