Rola wiary w kształtowaniu postawy katolickiej według Augusta kardynała Hlonda

• Authors: Krzysztof Olejnik

Title variants

EN

The role of faith in shaping the Catholic attitude according to August Cardinal Hlond

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie roli wiary w kształtowaniu postawy katolickiej w kontekście nauczania kardynała Hlonda, Prymasa Polski. Od początku swojej pasterskiej posługi, demaskuje on zagrożenia dotyczące wiary a czyniona przez niego diagnoza sytuacji, prowadzi do wskazywania dróg rozwiązywania problemów oraz konsekwentnego formowania postawy katolickiej, która ma być w służbie duchowego odrodzenia narodu. Elementy postawy wyznaczają fazy metody pracy. W kolejnych etapach refleksji jest zaprezentowany wpływ wiary na formowanie poszczególnych elementów postawy mającej do swego przedmiotu odniesienie intelektualno-poznawcze, emocjonalno-wartościujące oraz zadaniowe. Źródłem niniejszego artykułu są listy pasterskie, homilie, przemówienia oraz inne pisma Kardynała Augusta Hlonda. Poddano analizie niektóre wypowiedzi Episkopatu Polski. W oparciu o niezwykle bogate pod względem ilości i jakości nauczanie kardynała Augusta Hlonda odkrywamy, że wiara znajduje swój wyraz w nawróceniu serca oraz w postawie ludzkiej. W ten sposób prowadzi do duchowego odrodzenia.

EN

The aim of the article is to present the role of faith in shaping the Catholic attitude in the context of the teaching of Cardinal Hlond, Primate of Poland. From the beginning of his pastoral ministry, he exposes the threats to faith and his diagnosis of the situation, leads to pointing out ways of solving problems and consistently forming a Catholic attitude that is to be at the service of the spiritual revival of the nation. Elements of this approach determine the phases of the working method. In subsequent stages of reflection, the influence of faith on the formation of particular elements of an attitude that has an intellectual-cognitive, emotional-value and task reference to its subject is presented. The source of this article are pastoral letters, homilies, speeches and other writings of Cardinal August Hlond. Some statements of the Polish Episcopate were analyzed. On the basis of the extremely rich quantity and quality of the teaching of Cardinal August Hlond, we discover that faith is expressed in the conversion of the heart and in the human attitude. In this way, it leads to spiritual rebirth.

Keywords

PL

Hlond; wiara; postawa; Kościół; naród

EN

Hlond; faith; attitude; the Church; nation; Hlond; faith; attitude; the Church; nation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 2(24)
• Pages: 253-266

Dates

published

2019-03-22

Contributors

author

Krzysztof Olejnik

References

• lond A. (1979a), Polskie zaduszki, Przemówienie radiowe, Watykan 4 XI 1939, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 214-219.
• Hlond A. (1979b), Przemówienie na zakończenie jugosłowiańskiego kongresu eucharystycznego w Lublanie, 30 VI 1935, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 147-149.
• Hlond A. (1979c), Wymowa wydarzeń. Z homilii wygłoszonej w Bazylice Gnieźnieńskiej, 25 XI 1945, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 275-282.
• Hlond A. (1979d), Z homilii o Kościele – Fara poznańska, Poznań 18 XI 1945, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 270-275.
• Hlond A. (1979e), Z homilii o Królestwie Chrystusowym podczas Mszy Pontyfikalnej z okazji Międzynarodowego Kongresu Chrystusa Króla, Lublana 30 VII 1939, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 190-195.
• Hlond A. (1979f), Z listu do O. Ignacego Posadzego Przełożonego Generalnego Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców, Rzym 6 VII 1938, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 173-174.
• Hlond A. (1979g), Z odezwy w sprawie II Śląskiego Zjazdu Katolickiego, Katowice 11 VIII 1923, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 42-44.
• Hlond A. (1979h), Z przemówienia o rodzinie, Poznań 13 I 1946, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 282-284.
• Hlond A. (1979i), Z zasad etyki katolickiej, Poznań 29 II 1936, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 97-98.
• Hlond A. (1999a), Abyśmy szeroką myślą i wielkim sercem ogarnęli całość zadań Kościoła, Poznań 4 III 1928, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 55-56.
• Hlond A. (1999b), Chrystus musi stać się naszym życiem. List pasterski na Jubileusz Odkupienia, Poznań VI 1933, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 95-96.
• Hlond A. (1999c), Europa odrodzi się Chrystusem. Do periodyku „Służba”, Lourdes w maju 1942, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 186-192.
• Hlond A. (1999d), Jako obywatel, biskup i Prymas jestem do usług Pana Premiera. Do Władysława Sikorskiego, Rzym 12 X 1939, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 163-164.
• Hlond A. (1999e), Jesteśmy przez Opatrzność powołani do wielkości. Główne myśli wypowiedziane w poznańskiej farze z okazji odpustu św. Marii Magdaleny, 22 VII 1945, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 196-197.
• Hlond A. (1999f), Kobiety Warszawy! Wielka jest wiara wasza i wielkie tęsknoty waszych serc. Przemówienie w kościele M. B. Zwycięskiej w Warszawie, 23 VI 1946, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 210-214.
• Hlond A. (1999g), Kto z Bogiem pracuje kładzie fundament pod dzieła, które przetrwają wieki, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 234-235.
• Hlond A. (1999h), Młodzieży Droga! Bądź pokoleniem najgłębiej chrześcijańskim i pokoleniem najszczytniej polskim. Przemówienie podczas Mszy Świętej w kościele św. Anny w Warszawie do młodzieży akademickiej na zakończenie rekolekcji wielkopostnych, 16 II 1947, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 225-227.
• Hlond A. (1999i), Na 950-lecie śmierci męczeńskiej św. Wojciecha, Warszawa 10 III 1947, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 174-184.
• Hlond A. (1999j), O chrześcijańskie zasady życia państwowego, Gniezno 23 IV 1932, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 185-194.
• Hlond A. (1999k), O katolickie zasady moralne, Poznań 29 II 1936, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 154-173.
• Hlond A. (1999l), O kościelnych sprawach majątkowych, Poznań 10 X 1935, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 144-153.
• Hlond A. (1999ł), O Ojcu Świętym, Katowice 18 I 1924, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 6-14.
• Hlond A. (1999m), O zadaniach katolicyzmu wobec walki z Bogiem, Poznań, Środa Popielcowa 1932, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 38-52.
• Hlond A. (1999n), O życie katolickie na Śląsku, Katowice 1 III 1924, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 15-37.
• Hlond A. (1999o), Polska na przełomie dziejów, Poznań 28 X 1945, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 260-267.
• Hlond A. (1999p), Pragniemy by odbudowa Rzeczypospolitej dokonała się bez błędów, z pomocą i błogosławieństwem nieśmiertelnego władcy czasów. Katolickie postulaty konstytucyjne, Warszawa 26 II 1947, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 218-223.
• Hlond A. (1999r), Twoim obowiązkiem będzie być kowalem wielkości Polski, Lourdes 1942, w: A. Hlond, W Służbie Boga i Ojczyzny. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 181-183.
• Hlond A. (1999s), W sprawie bezrobotnych, Poznań 24 IX 1931, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 195-199.
• Hlond A. (1999t), W sprawie Jubileuszu Odkupienia, Poznań 1933, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 118-127.
• Hlond A. (1999u), Z życia Kościoła Chrystusowego, Poznań 12 III 1935, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 128-143.
• Hlond A. (2003a), Komentarz do listu Ojca Świętego Piusa XI w sprawie prześladowań religijnych w Rosji skierowanego 2 II 1930 do Kardynała Bazylego Pompili biskupa Velletri i Wikariusza Generalnego w Rzymie, Poznań 12 II 1930, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 260-261.
• Hlond A. (2003b), List pasterski z Jasnogórskiego Synodu Plenarnego, Jasna Góra 26 VIII 1936, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 545-548.
• Hlond A. (2003c), Przemówienie na akademii ku czci św. Rodziny, Poznań 7 I 1934, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 407-408.
• Hlond A. (2003d), Przemówienie na zjeździe Mężów Katolickich, Częstochowa 18 IX 1937, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 600-601.
• Hlond A. (2003e), Przemówienie w sprawie prasy katolickiej na Śląsku podczas III Zjazdu Katolickiego, Katowice 8 IX 1924, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 117-121.
• Hlond A. (2003f), Przemówienie wstępne podczas otwarcia Międzynarodowego Kongresu Tomistycznego w Poznaniu, Poznań 28 VIII 1934, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 441-443.
• Hlond A. (2003g), Une allocution. Przemówienie w Lille, kościół św. Maurycego, 10 VI 1934, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 430-431.
• Hlond A. (2003h), W sprawie zabaw tanecznych na rzecz katolickich organizacji dobroczynnych, Poznań 26 II 1935, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 470-471.
• Hlond A. (2003i), Wezwanie do zakładania Ligi katolickiej, Katowice 20 I 1925, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 129-131.
• Hlond A. (2003j), Wywiad, Warszawa 2.11.1926, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 166-168.
• Hlond A. (2003k), Z przemówienia ku czci ks. Jana Bosko z okazji poświęcenia pomnika, Aleksandrów Kujawski 29 V 1929, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 230-231.
• List pasterski Episkopatu Polski (1999), O ducha chrześcijańskiego w Polsce, Warszawa 21 II 1934, w: A. Hlond, Na straży sumienia Narodu. Wybór pism i przemówień, oprac. O. Halecki, Warszawa, s. 103-117.
• List pasterski Episkopatu Polski (2003), O panowanie ducha Bożego w Polsce, Poznań 18 II 1946, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 817-824.
• Orędzie Episkopatu Polski (1979), W sprawie uchwał pierwszego synodu plenarnego, Warszawa 1 I 1938, w: A. Hlond, Daj mi duszę. Wybór pism i przemówień 1897-1948, Łódź, s. 159-170.
• Orędzie Episkopatu do Wiernych (2003), W sprawie małżeńskiej, Jasna Góra 7 XI 1945, w: A. Hlond, Dzieła. Nauczanie 1879-1948, t. 1, red. J. Konieczny, Toruń, s. 802-806.
• Konieczny J. (1994), Sługa Boży August Hlond, Poznań.
• Kosiński S. (1981), Z Chrystusem w życie. Okruchy myślowe 1922-1948, Łódź.
• Pawlak Z. (1999), Katolicyzm A-Z, Poznań.
• Polak W. (1996), Powołani w Chrystusie, Gniezno.
• Prężyna W. (1981), Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka, Lublin.
• Sakowicz E. (2002), Kardynał August Hlond jako promotor laikatu, „Seminare” 18, s. 593.
• Słomka W. (1991), Chrześcijańska wiara w Trójcę Świętą w postawie ludzkiej, w: Wiara w postawie ludzkiej, red. W. Słomka, Lublin, s. 79-92.
• Sobór Watykański II (2002), Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 1995, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań.
• Wojtyła K. (1972), U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II, Kraków.