Miron Białoszewski: alienacja i utopia. O neoawangardowych kontekstach poezji Białoszewskiego

• Authors: Alina Świeściak

Title variants

EN

Miron Białoszewski: Alienation and Utopia. On Neo-Avant-Garde Contexts of Białoszewski’s poetry

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article deals with the problem of avant-garde character of the poetry by Miron Białoszewski in the context of alienation and dealienatively understood utopias. This is the way the language is understood here, being, on the one hand, an anonymous “language without an end”, and, on the other hand – an extremely privatized code, as the transgressive neo-avant-garde ideas inscribed in this kind of writing: experiencing life as art and the recognition of art as an event from life, and thus a myth of art as an experience parallely private and intimate and aesthetically-social. Consequently, the relationships with neoavant- garde in the Białoszewski’s poetry are treated as an expression of the modernist artistic crises, and, at the same time, as a tool helping to overcome them.

Keywords

PL

avant-garde; neo-avant-garde; modernism; alienation; utopia; privatized language; performativity

EN

avant-garde; neo-avant-garde; modernism; alienation; utopia; privatized language; performativity; avant-garde; neo-avant-garde; modernism; alienation; utopia; privatized language; performativity

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
• Year: 2014
• Issue: 24
• Pages: 269-282

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Alina Świeściak

• Uniwersytet Śląski, Instyt Nauk o Literaturze Polskiej

References

• Adorno T.W. , Teoria estetyczna, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.
• Barańczak S., Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Wrocław 1974.
• Bartczak K., Awangarda, czyli szansa organizmu mówiącego wobec doświadczenia historii: Białoszewski, Stein (Davidson), w: idem, Świat nie scalony, Wrocław 2009.
• Bartczak K., Podmiot i polszczyzna w ekstremalnych i pośrednich stanach „siulpetu”, w: Interpretować dalej.
• Białkowski Ł., Psychopatologia milczenia, „Opcje” 2013, nr 4, s. 26‒29.
• Białoszewski M., Rozkurz, Warszawa 1980.
• Białoszewski M., Obroty rzeczy, Rachunek zachciankowy, Mylne wzruszenia, Było i było, Warszawa 1987.
• Burkot S., Miron Białoszewski, Warszawa 1992.
• Chlebnikow W., Widziądz widziadeł bezkształtnych. Wiersze i teksty 1904‒1916, przeł., wybrał i przypisami opatrzył A. Pomorski, Warszawa 2005, s. 74.
• Durkheim É., Typy samobójstw, w: Durkheim, przeł. J. Szacki, Warszawa 1964.
• Dziamski G., Performance, w: idem, Awangarda po awangardzie. Od neoawangardy do postmodernizmu, Poznań 1995.
• Dziamski G., Performance – tradycje, źródła, obce i rodzime przejawy. Rozpoznanie zjawiska, w: Performance, wybór tekstów G. Dziamski, H. Gajewski, J.S. Wojciechowski, Warszawa 1984.
• Foucault M., Szaleństwo, nieobecność dzieła, przeł. T. Komendant, w: idem, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, Kraków 2009.
• Głowiński M., Niezwykłe, zwykłe. Z Michałem Głowińskim rozmawia Janusz Majcherek, „Teatr” 1993, nr 5.
• Greenberg C., Potrzeba „formalizmu”, w: idem, Obrona modernizmu, przeł. G. Dziamski, M. Śpik-Dziamska, wybór pism i red. nauk. G. Dziamski, Kraków 2006.
• Karpowicz A., Technika Mirona Białoszewskiego – „zlep”, w: eadem, Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson, Buczkowski, Białoszewski, Warszawa 2007.
• Kopciński J., Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną osobność Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.
• Kuryluk E., Hiperrealizm – nowy realizm, Warszawa 1979.
• Lipski J.J., Słowa dodawane do rzeczy, w: idem, Tunika Nessosa. Szkice o literaturze i o nacjonalizmie, Warszawa 1992.
• Morawski S., Paradoksy estetyczne najnowszej awangardy, w: idem, Na zakręcie. Od sztuki do po-sztuki, Kraków 1985, s. 194.
• Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945‒1989, red. A. Kałuża, A. Świeściak, Kraków 2011.
• Nalewajk Ż., Kubizm w poezji Mirona Białoszewskiego. Stylizacja czy diagnoza procesów poznawczych?, „Tekstualia” 2009, nr 3.
• Nycz R., „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego, w: idem, Literatura jako trop rzeczywistości, Kraków 2001, s. 223‒225.
• Poggioli R., The Theory of the Avant-Garde, New York 1968.
• Rutkowski K., Koncepcja „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego, w: idem, Przeciw (w) literaturze. Esej o poezji czynnej Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury, Bydgoszcz 1987.
• Sandauer A., Poezja rupieci, w: idem, Pisma zebrane. Studia o literaturze współczesnej, Warszawa 1985.
• Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, w: idem, Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975.
• Sobolewska A., Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.
• Śliwa A., Sztuka – percepcja – język. Sfera wizualna w poezji i prozie Mirona Białoszewskiego, Kraków 2013.
• Turowski A., Wielka utopia awangardy. Artystyczne i społeczne utopie w sztuce rosyjskiej 1910‒1930, Warszawa 1990.
• Walończyk J., Poeta – pustelnik, „Kronika” 1956, nr 17.
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. J. Miziński, Lublin 1994.
• Wyka K., Na odpust poezji, „Życie Literackie” 1956, nr 36.
• Žižek S., Wzniosły obiekt ideologii, przeł. J. Bator, P. Dybel, wstęp P. Dybel, Wrocław 2001.