Duch Święty w dziele uświęcenia człowieka

• Authors: Baczyński Andrzej , Metropolita Sawa (Michał Hrycuniak)

Title variants

EN

The Holy Spirit in the Act of Sanctifying Man

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Człowiek jest zwieńczeniem aktu stwórczego Boskiej Trójcy. Stworzony na obraz Boga „człowiek jest ludzkim obliczem Boga” - stwierdza św. Grzegorz z Nyssy. Posiada swoje źródło w Bogu, jego zaś istnienie odzwierciedla Boga. Realizacja jego człowieczeństwa możliwa jest wyłącznie w jedności ze Stwórcą, poza Nim człowiek traci zdolność realizacji swego powołania i sens istnienia. Zgodnie z prawosławną myślą teologiczną, człowiek, aby móc wniknąć w to Boskie życie, musi przy pomocy wysiłku wolnej woli i wiary oraz łaski Bożej zjednoczyć się mistycznie z Chrystusem i zostać żywym członkiem Jego Ciała, co dokonuje się dzięki Duchowi Świętemu. Miłość Boga, mówi ap. Paweł, wpływa do serc wierzących poprzez Ducha Świętego (Rz 5,5). On uobecnia Zmartwychwstałego Chrystusa w Kościele wraz z Jego zbawczymi aktami, uświęcającymi człowieka i cały kosmos. Uczestnictwo chrześcijanina w zbawczym misterium Chrystusowym jest darem osobowym, dobrowolnie przyjmowanym przez człowieka. Akty zbawcze Chrystusa stają się aktami Kościoła, a tym samym każdego wierzącego dzięki osobowemu darowi, który jest udzielany przez Ducha Świętego. Człowiek już teraz ma możliwość stać się uczestnikiem wiecznego Królestwa Bożego, które dla tego świata jest jeszcze tylko następującym. Duch Święty zstępując na nas i zamieszkując w nas, daje nam Tego, Czyim Życiem On jest. Takim jest dar Ducha Świętego, sens naszej osobowej Pięćdziesiątnicy w sakramencie świętego bierzmowania. Przez Ducha i w Duchu Świętym wierzący w Chrystusa stali się Kościołem, a Kościół miejscem działalności Ducha Świętego. „Gdzie bowiem Kościół, tam i Duch Boży; a gdzie Duch Boży tam Kościół i wszelka łaska. Duch bowiem jest Prawdą”. Prawidłowa pneumatologia, co bardzo mocno podkreśla prawosławie, jest możliwa jedynie wówczas, kiedy ściśle wiąże się z prawidłowo rozumianą trynitologią. Pierwsza Osoba Trójcy, Bóg Ojciec jest Źródłem Boskości, Przyczyną lub Zasadą dwóch pozostałych Osób. On jest więzią jedności tych Trzech – jeden jest Bóg, ponieważ jeden jest Ojciec. „Jedność stanowi Ojciec, od którego i do którego biegnie swym torem porządek Osób” stwierdza św. Grzegorz Teolog. Ojciec, Syn i Duch Święty stanowią jedną Istotę, lecz między Osobami Boskimi istnieje zróżnicowanie. Żadna z Osób jednak nigdy nie działa oddzielnie od dwóch pozostałych, ale wszystkie Hipostazy zawsze łącznie. Każda z trzech Osób posiada nie jedną trzecią Boskości, ale całą Boskość w jej Pełni. Kiedy Duch Święty przychodzi, aby zamieszkać w nas, czyni nas siedzibą Trójcy Świętej, gdyż nie da się oddzielić Boskości Ducha od Ojca i Syna. Poprzez zstąpienie Ducha Świętego Trójca Święta zamieszkuje w nas, przebóstwiając, udzielając nam swych niestworzonych energii, swojej chwały i Boskości, wiecznej Światłości, do której jesteśmy powołani.

EN

Man is the crown of the Holy Trinity’s act of creation. St. Gregory of Nyssa teaches that “man is the human face of God” as he is created in the image of God. Man has his source in God, whereas his existence refl ects God. The realization of his humanity is possible only in unity with the Creator, and apart from Him, man looses the ability to realize his calling and his purpose. According to Orthodox theological thought, a man wants to enter that Divine life, by means of free will and the Grace of God, unite himself mystically with Christ and become a living member of His Body, which is made possible by the Holy Spirit. The love of God, as St. Paul says, has been poured out into our hearts through the Holy Spirit (Rom. 5:5). He makes the Risen Christ present in the Church along with His saving acts that sanctify man and the whole cosmos. A Christian’s participation in the saving mystery of Christ is a personal gift, freely accepted by man. The saving acts of Christ become the Church’s acts, and thereby the acts of the faithful thanks to the personal gift which is granted by the Holy Spirit. Therefore, man now has the possibility of becoming a participant in the eternal Kingdom of God, which is in terms of this world, is yet to come. When the Holy Spirit descends on us and dwells in us, He give us the One whose life He is. Th is is the gift of the Holy Spirit, the essence of our personal Pentecost in the Sacrament of Chrismation. By the Holy Spirit and in the Holy Spirit, believers in Christ become the Church, and the Church is the place of the activity of the Holy Spirit: “For where the Church is, there is the Spirit of God; and where the Spirit of God is, there is the Church, and every kind of grace. Th e Spirit is truth.” Proper pneumatology, which is strongly emphasised in Orthodoxy, is possible only in close association with teaching on the Holy Trinity correctly understood. The first Person of the Holy Trinity, God the Father is the Source of Divinity, the Cause or Principle of the Two remaining Persons. He is the bond of unity of the Three – God is one, because there is one Father. “Th e Father is the unity, from which and to which the order of Persons runs it course” states St. Gregory the Theologian. The Father, Son and Holy Spirit constitute one Essence, however, there is differentiation between the Persons. None of the Persons act apart from the other Two, but all of the Hypostases act commonly. Each of the Persons do not possess one third of the Divinity, but the entire Divinity in its Fullness. When the Holy Spirit comes to dwell in us, He makes us into a dwelling place of the Holy Trinity, because the Divinity of the Spirit can not be separated from the Divinity of the Father and the Son. Th rough the descent of the Holy Spirit, the Holy Trinity lives in us, divinizing and granting us His uncreated energies, His glory and Divinity, and the eternal Light to which we are called.

Keywords

PL

Duch Święty; uświęcenie; prawosławie

EN

Holy Spirit; sanctification; orthodoxy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2017
• Volume: 03
• Pages: 373-404

Dates

published

2017

Contributors

author

Baczyński Andrzej

author

Metropolita Sawa (Michał Hrycuniak)

References

• Afanasjew Mikołaj. 2002. Kościół Ducha Świętego. Przeł. ks. Henryk Paprocki. Białystok: Orthdruk
• Аntologiâ. Vostočnye Otcy i učyteli Cerkvi IV vekа. T. III, Moskvа: Izdаtel´stvo MFTI, B.g.
• Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. 2003. Poznań: Pallotinum
• Boska Liturgia Świętego Ojca Naszego Bazylego Wielkiego. 2005. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna
• Božestvennye Gimny Prepodobnogo Simeonа Novogo Bogoslovа. Perevod s grečeskаgo. Sergiev Posаd 1917: Tipogrаfi â I.I. Ivаnovа
• Cyryl Jerozolimski. 2000. Katechezy Przedchrzcielne i Mistagogiczne. Tłum. Wojciech Kania. Kraków: Wydawnictwo M
• Evdokimov, Paul. 1986. Prawosławie. Przeł. ks. Jerzy Klinger.Warszawa: PAX
• Evdokimov, Paul. 1991. Kobieta i zbawienie świata. Poznań: W drodze
• Evdokimov, Paul. 2001. Szalona miłość Boga. Przeł. Małgorzata Kowalska. Białystok: Orthdruk
• Felmy, Karl Christian. 2005. Współczesna teologia prawosławna. Przeł. ks. Henryk Paprocki. Białystok: Prawosławna diecezja Białostocko-Gdańska
• Feofаn Zаtvornik. Pis´mа o duhovnoj žyzni. Dostęp: 2016.11.10. https://azbyka.ru/oteshnik/Feofan_Zatvornik/pisma-o-dukhovnoj-zhizni
• Florenskij, Pаvel. 1914. Stolp i utverždenie istiny. Moskvа
• Hrycuniak Sawa. 2003a. „Znaczenie Eucharystii w Kościele Prawosławnym.” W Chrystus najwierniejszy przyjaciel człowieka, 100-110, Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna
• Hrycuniak Sawa. 2003b. „Nauka Kościoła Prawosławnego o Świętym Duchu.” W Chrystus najwierniejszy przyjaciel człowieka, 63-77, Warszawa: Warszawska Metropolia Prawoslawna
• Hryniewicz, Wacław. 1987. Nasza Pascha z Chrystusem. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL
• Irinej Lionskij. Protiv eresej. Dostęp 2016.11.10. http://krotov.info/asts/02/iriney_lionsky/iriney_vers_4.html
• Kozłowski, Rościsław. 1990. Koncepcja Kościoła w myśli teologicznej o. Afanasjewa. Warszawa: ChAT
• Łosski, Włodzimierz. 2000. Teologia dogmatyczna. Przeł. ks. Henryk Paprocki. Białystok: Orthdruk
• Łosski, Włodzimierz. 2007. Teologia mistyczna Kościoła wschodniego. Przeł. Izabela Brzeska. Kraków: Wydawnictwo UJ
• Mantzaridis, Georgios I. 1997. Przebóstwienie człowieka. Nauka świętego Grzegorza Palamasa w świetle tradycji prawosławnej. Przeł. Iga Czaczkowska. Lublin: Prawosławna diecezja Lubelsko – Chełmska
• Mаendorf, Ioаnn. Svâtoj Dux kаk Bog. Dostęp 2016.11.10. https://azbyka.ru/oteshnik/Ioann_Mejendorf/svjatoj-duh-kak-bog/
• Mаkаrij Mitropolit. 1883. Prаvoslаvno-Dogmаtičeskoe Bogoslovie. S-Peterburg´´: Tipogrаfi â R. Golike
• Mаksim Ispovednik. „Kаkim obrаzom i kаk Svâtаâ Cerkov est´ obrаz i izobrаženie Bogа.” W Mistаgogiâ. Dostęp 2016.11.10. https://azbyka.ru/oteshnik/Maksim_Ispovednik/mistagogiya/#0_3
• Mineâ prаzdničnаâ. 2003. Izd. po blаgoslovenii Blаženišаgo Mitropolitа Kievskаgo i vseâ Ukrаiny Vlаdimirа. Kiev: Ukrаinskаâ Prаvoslаvnаâ Cerkov Kievskаâ Mitropoliâ
• Motowiłow, Mikołaj Aleksandrowicz. 1981. Ogień Ducha Świętego. Tłum. Henryk Paprocki. Białystok: Esprit
• Serafi n (św. z Sarowa). 1992. Ogień Ducha Ducha Świętego. Rozmowa św. Serafi ma z Sarowa z Mikołajem Aleksandrowiczem Motowiłowym. Wspomnienie zapisane przez M.A. Motowiłowa. Tłum. ks. Henryk Paprocki. Białystok: Orthdruk
• Schmemann, Aleksander. 1988. Za życie świata. Warszawa: NOVUM
• Schmemann, Aleksander. 1997. Eucharystia, misterium królestwa. Przeł. A. Turczyński. Białystok: Orthdruk
• Spidlik, Tomas. 2000. Myśl rosyjska, inna wizja człowieka. Przekł. z franc. Janina Dembska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów
• Služebnik. Božestvennаâ Liturgiâ iže vo svâtyh Otcа nаšego Ionnnа Zlаtoustаgo. 2001. Po blаgoslovieniu blаžennejšаgo Sаvvy mitropolitа vаršаvskаgo i vseâ Pol´ši. Vаršаvа.
• Šmemаn, Аleksаndr. 1993. Vodou i Duhom. O tаinstve kreŝeniâ. Moskvа: Gnozis-Pаlomnik
• Solovёv, Vlаdimir. 1901. „Oprаvdаnie dobrа.” W Sočineniâ. T. VIII. Sаnkt Peterburg´´: izd. Obŝestvennаâ pol´zа
• Vlаhos, Irofej. „Čto tаkoe hristiаnstvo.” W Prаvoslаvnаâ Psihoterаpiâ – svâtootečeskij kurs vrаčevаniâ duši. Dostęp 2016.11.10. http://hesyshasm.ru/library/psyshology/vlhs_1.htm
• Ware, Kallistos. 1999. Prawosławna droga. Przeł. s. Nikołaja. Białystok: Orthdruk