Dręczenie rówieśników jako strategia osiągania własnych celów w świetle badań nad społeczną dominacją i działaniami przymuszającymi

• Authors: Tłuściak-Deliowska Aleksandra

Title variants

EN

Peer bullying as a strategy for achieving individual goals in the light of social domination and coercive actions studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem tekstu jest analiza strategicznej strony dręczenia rówieśniczego. Punktem wyjścia do rozważań jest konstatacja, że coraz częściej różni autorzy i badacze tego fenomenu dochodzą do wniosku, że działania sprawcy dręczenia mają charakter wyraźnie instrumentalny i zaplanowany. W tekście uzasadniam potrzebę takiego przesunięcia punktu ciężkości w zakresie oglądu tego zjawiska koncentrując się szczególnie na zagadnieniu dominacji społecznej oraz funkcji poszczególnych zachowań agresywnych oraz dokonuję przeglądu prac badawczych, które dostarczają (w sposób bezpośredni i pośredni) dowodów na potwierdzenie tych założeń. Na zakończenie przywołuję koncepcję działań przymuszających (coercive actions) opracowaną przez Jamesa T. Tedeschiego i Richarda B. Felsona, za sprawą której mogą być wyjaśniane instrumentalne działania agresywne występujące w bullyingu.

EN

The aim of this paper is to analyze the strategic side of the peer bullying phenomenon. The starting point for considerations is the observation that more and more authors and researchers in this area come to the conclusion that the behaviours of bullies are clearly instrumental and planned. The text justifies the need for shifting emphasis in the overview of the phenomenon by focusing particularly on the issue of social dominance and the function of aggressive behaviours as well as a review of empirical study that provide (direct and indirect) evidence to support these assumptions. At the end, the concept of coercive actions developed by James T. Tedeschi and Richard B. Felson is mentioned, through which instrumental aggression occurring in bullying can be explained.

Keywords

PL

bullying; przemoc rówieśnicza; dręczenie; agresja instrumentalna; działania przymuszające; dominacja społeczna

EN

bullying; peer violence; instrumental aggression; coercive actions; social dominance

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2017
• Volume: 11
• Issue: 2
• Pages: 7-13

Dates

published

2017

Contributors

author

Tłuściak-Deliowska Aleksandra

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Cook C.R., Williams K.R., Guerra N.G., Kim T.E., Sadek S. (2010), Predictors of bullying and victimization in childhood and adolescence: a meta-analytic investigation. School Psychology Quarterly, 2(25), s. 65-83.
• Farnicka M., Liberska H., Niewiedział D. (2016), Psychologia agresji. Wybrane problemy. PWN, Warszawa.
• Garandeau C.F., Cillessen A.H.N. (2006), From indirect aggression to invisible aggression: A conceptual view on bullying and peer group manipulation. Aggression and Violent Behavior, 11, s. 612-625.
• Hawley H.P. (1999), The ontogenesis of social dominance: a strategy-based evolutionary perspective. Developmental Review, 19, s. 97-132.
• Hawley H.P., Little T.D., Card N.A. (2007), The allure of a mean friend: Relationship quality and processes of aggressive adolescents with prosocial skills. International Journal of Behavioral Development, 31, s. 170-180.
• Juvonen J., Graham S. (2014), Bullying in Schools: The Power of Bullies and the Plight of Victims. Annual Review of Psychology, 65, s. 159-185.
• Komendant-Brodowska A. (2014a), Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań. Analizy IBE/01/2014, Warszawa.
• Komendant-Brodowska A. (2014b), Grupowe uwarunkowania przemocy szkolnej. Niepublikowana rozprawa doktorska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Krahe B. (2006), Agresja. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Maccoby E. (2004), Aggression in the context of gender development, W: M. Putallaz, K.L. Bierman (eds.), Aggression, antisocial behavior and violence among girls. The Guilford Press, New York, s. 3-22.
• Olthof T., Goossens F.A., Vermande M.M, Aleva E.A., van der Meulen M. (2011), Bullying as strategic behavior: Relations with desired and acquired dominance in the peer group. Journal of School Psychology, 49, s. 339-359.
• Olweus D. (1993), Bullying at school: What we know and what we can do. Blackwell Publishing, Malden, MA.
• Olweus D. (2010), Przemoc w szkołach. Prezentacja na Europejskim Kongresie Przeciwdziałania Przemocy Szkolnej, Warszawa, 15.09.2010.
• Pellegrini A.D. (2008), The roles of aggressive and affiliate behaviors in resource control: A behavioral ecological perspective. Developmental Review, 28, s. 461-487.
• Pepler D.J., Craig W. (1995), A peek behind the fence: Naturalistic observation of aggressive children with remote audiovisual recording. Developmental Psychology, 31, s. 548-553.
• Prinstein M.J., Cillessen A.H.N. (2003), Forms and functions of adolescent peer aggression associated with high levels of peer status. Merrill-Palmer Quarterly, 49, 3, s. 310-342.
• Pyżalski J. (2012), Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Salmivalli C., Lagerspetz K., Bjorkvist K., Osterman K., Kaukiainen A. (1996), Bullying as a Group Process: Participants Roles and Their Relation to Social Status within the Group. Aggressive Behavior, 22, s. 1-15.
• Salmivalli C., Peets K. (2009), Preadolescents’ peer-relational schemas and social goals across relational contexts. Social Development, 18, s. 817-832.
• Sijtsema J.J., Veenstra R., Lindenberg S., Salmivalli C. (2009), Empirical test of bullies’ status goals: assessing direct goals, aggression and prestige. Aggressive Behavior, 35, s. 57-67.
• Sutton J., Smith P.K., Swettenham J. (1999), Bullying and theory of mind: A critique of the social skills deficit view of anti-social behavior. Social Development, 8, s. 117-127.
• Tedeschi J.T., Felson R.B. (1994), Violence, aggression & coercive actions. American Psychological Association, Washington.
• Tłuściak-Deliowska A. (2013a), Zaangażowanie gimnazjalistów w przemoc rówieśniczą. Rola bliskich przyjaźni. Wychowanie na co Dzień, 6(237), s. 3-7.
• Tłuściak-Deliowska A. (2013b), Deklaracje postaw wobec przemocy rówieśniczej wśród gimnazjalistów. Psychologia Rozwojowa, 18(3), s. 75-86.
• Tłuściak-Deliowska A. (2014), O wykorzystaniu i użyteczności analizy sieci społecznych w badaniu przemocy rówieśniczej w szkole. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(67), s. 147-159.
• Tłuściak-Deliowska A. (2016), Moralność i bullying. Edukacja charakteru podstawowym elementem w rozwiązaniu problemu dręczenia rówieśniczego w szkole? Studia z Teorii Wychowania, 7, 1 (14), s. 169-193.
• Vaillancourt T., Hymel Sh., McDougal P. (2003), Bullying is power: implications for school-based intervention strategies. Journal of Applied School Psychology, 19, s. 157-176.
• Volk A.A., Dane A.V., Marini Z.A. (2014), What is bullying? A theoretical redefinition. Developmental Review, 34, s. 327–343.
• Wysocka E. (2013), Agresja w młodym pokoleniu – teoretyczne i empiryczne egzemplifikacje. Pedagogika Społeczna, 2(48), s. 115-136.
• Xie H., Swift D.J., Cairns B.D., Cairns R.B. (2002), Aggressive behaviors in social interaction and developmental adaptation: A narrative analysis of interpersonal conflicts during early adolescence. Social Development, 11, 205-224.

Identifiers

ISSN

2081-6081