Gospodarka przestrzenna w Polsce

• Authors: Adam Kowalewski

Title variants

EN

Spatial economy in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Gospodarka przestrzenna i sektor mieszkaniowy w Polsce są w stanie kryzysu. Kryzys ten ma groźne konsekwencje społeczne, gospodarcze i przestrzenne, to kryzys systemowy. Główne źródło kryzysu to neoliberalna polityka ekonomiczna polskich rządów i uczynienie przedmiotem gier rynkowych dziedziny gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Drugim powodem zacofania Polski w gospodarce przestrzennej jest prawie dwuwiekowa luka w budowie państwowości, która spowodowała, że obecnie prawo i instrumenty ekonomiczne w gospodarce przestrzennej należą w Polsce do najbardziej zaniedbanych sfer domeny publicznej. Kryzys pogłębia brak niezależnej i kompetentnej służby cywilnej oraz bierność społeczeństwa. Szkodliwe inicjatywy legislacyjne eliminują kontrolę publiczną nad przestrzenią, efekty to patologie procesów urbanizacyjnych, makroekonomiczne straty sektora publicznego, „rozlewanie się” miast, osiedla mieszkaniowe bez usług, obsługi transportowej i zieleni. Konieczna jest reforma gospodarki przestrzennej, której cele, zakres i wzory są oczywiste. Główne problemy gospodarki przestrzennej wymagają jednak przede wszystkim decyzji politycznych. Dotyczy to zwłaszcza przyjęcia zasady, że władza publiczna decyduje o zmianach użytkowania terenu, ograniczenia praw użytkowania nieruchomości, wprowadzenia obligatoryjności planowania przestrzennego i kontroli merytorycznej planowania lokalnego, które winno realizować cele polityki przestrzennej państwa. Konieczne jest również wdrożenie nowoczesnych instrumentów ekonomicznych i rzeczywiste uspołecznienie procesów planowania i polityki przestrzennej władz publicznych. Polityka mieszkaniowa to centralny problem reformy, a reforma to warunek przełamania kryzysu sektora mieszkaniowego w Polsce.

EN

Spatial economy and the housing sector in Poland are in a crisis. That crisis has dangerous social, economic and spatial consequences, and it is a system crisis. The main source of the crisis is the neoliberal economic policy of Polish governments and making spatial economy and housing economy the objects of their market games. The second reason for Poland's backwardness in spatial economy is the almost two-century long gap in the development of Polish statehood, which causes that now law and economic instruments in spatial economy range among most neglected spheres of the public domain. Also the lack of independent and competent civil service officers, as well as the society's passivity contribute to that crisis. Harmful legislation initiatives rule out the public control over urban space. The results of that include pathologies of urbanization processes, macroeconomic losses of the public sector, urban sprawl, and housing estates without services, public transport and greenery. Therefore, a reform of spatial development is necessary and the objectives, scope and models of that reform are obvious. Main problems of spatial development require, first of all, political decisions. This concerns, in particular, the adoption of a principle that it is the public authority that can make decisions on land use changes, limitation of right to use land properties, introduction of the obligatory nature of spatial planning and substantive supervision of local planning, which should implement goals of the state's spatial policy on the local level. It is also necessary to implement modern economic instruments and true devolution of planning processes and spatial policy of public authorities to local levels. Housing policy is the key problem of the reform, and the reform is a condition for overcoming the housing sector crisis in Poland.

Keywords

PL

kryzys; gospodarka przestrzenna; reforma; decyzje polityczne; sektor mieszkaniowy

EN

crisis; spatial economy; reform; political decisions; housing sector.

• Publisher: Instytut Rozwoju Miast
• Journal: Problemy Rozwoju Miast
• Year: 2009
• Issue: 4
• Pages: 7-20

Dates

published

2009-12

Contributors

author

Adam Kowalewski

• Instytut Rozwoju Miast

References

• Dokumenty NIK (1) KSR-41015/06 Nr ewid. 8/2007/P06107/KSR. Wyniki kontroli kształtowania polityki przestrzennej w gminach jako podstawowego instrumentu rozwoju inwestycji, kwiecień 2007; (2) KSR – 41015/08 Nr ewid. 26/2009/P08115/KSR. Informacja o wynikach kontroli legalizacji samowoli budowlanych oraz prawidłowości prowadzenia postępowań egzekucyjnych, maj 2009
• Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju. Przyjęty przez RM 21.05.2007.
• Raport o stanie i uwarunkowaniach prac planistycznych w gminach na koniec 2005 roku. Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa, grudzień 2006.
• Izdebski Hubert, Nelicki Aleksander, Zachariasz Igor, Zagospodarowanie przestrzenne – polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Ernst & Young, Warszawa 2007.
• Ball Michael; Housing Supply Responsiveness & Planning Delay in England. Referat, 49. Kongres Europejskiego Stowarzyszenia Badań Regionalnych (the European Regional Science Association), Łódź, 25-27.08.2009.
• Harvey David; A Brief History of Neoliberalism, Oxford University Press 2005.
• Stiglitz Joseph E., Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów i Zespołem Doradców Strategicznych PRM, Warszawa, kwiecień 2009.
• Rouwendal Jan, Vermeulen Wouter, Zwart Gijsbert; Land Use Control and Housing Supply in the Netherlands. Referat, 49. Kongres Europejskiego Stowarzyszenia Badań Regionalnych (the European Regional Science Association). Łódź, 25-27.08.2009.
• http://www.communities.gov.uk/corporate/.