Szkolnictwo specjalne na ziemiach polskich w XIX i początkach XX w. (ze szczególnym uwzględnieniem zaboru austriackiego)

• Authors: Pelczar Roman

Title variants

EN

Schools for special education in the Polish territories in the nineteenth and the early twentieth century (with special emphasis on the Austrian partition)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było ukazanie uwarunkowań, które w XIX w. przyczyniły się do powstania pierwszych szkół specjalnych dla dzieci niepełnosprawnych i wymagających specjalnej troski. Miało to miejsce na ziemiach polskich w czasach zaborów. Główną uwagę zwrócono na działania w tym zakresie, podjęte w zaborze austriackim. Do zreferowania tematu wykorzystano literaturę naukową, odnoszącą się do szczegółowych zagadnień składających się na tytułowy problem badawczy. Na system szkolnictwa specjalnego składały się w tym czasie następujące typy szkół: dla głuchych, niewidzących, upośledzonych umysłowo oraz zdemoralizowanych. Zostały one w artykule kolejno omówione. Ponadto szkolnictwo specjalne na ziemiach polskich zostało skonfrontowane z podobnym szkolnictwem działającym w różnych krajach europejskich.

EN

The aim of the article was to show the conditions that in the nineteenth century contributed to the creation of the first special schools for children with disabilities and requiring special care. This took place in the Polish lands at the time of the partitions. The main attention was paid to activities in this field, taken under Austrian rule. To illustrate the theme used in the scientific literature relating to specific issues that make up the title research problem. The system of special education consisted at that time the following types of schools: for the deaf, blind, mentally retarded and demoralized. They were subsequently discussed. In addition, special education in the Polish lands have been confronted with similar schools operating in different European countries.

Keywords

PL

Szkolnictwo w Galicji; szkolnictwo specjalne w Polsce w czasach zaborów; szkoły dla niewidzących w Polsce; szkoły dla głuchych w Polsce; szkoły dla niepełnosprawnych umysłowo w Polsce; szkoły dla dzieci zdemoralizowanych w Polsce

EN

Education in Galicia; schools for special education in Poland under the partitions; schools for the blind in Poland; schools for the deaf in Poland; schools for the mentally disabled in Poland; schools for the children demoralized in Poland

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Kultura – Przemiany – Edukacja
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 13-21

Dates

published

2018

Contributors

author

Pelczar Roman

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• ---
• Balukiewicz M., O opiece nad dzieckiem głuchoniemym w Galicji (na przykładzie Lwowa), „Chowanna” 2004, nr 1.
• Draus J., Terlecki R., Historia wychowania. Wiek XIX i XX, WAM, Kraków 2005.
• Édouard Séguin, https://en.wikipedia.org/wiki/Édouard_Séguin (dostęp: 09.08.2018).
• Haratyk A., Opieka nad dziećmi i młodzieżą, [w:] Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. A. Meissner, J. Dybiec, J. Krawczyk, K. Szmyd, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2015.
• Hellmann J., Stan i potrzeby szkolnictwa specjalnego w Polsce, „Szkoła Specjalna” 1924/25 nr 1.
• Instytut Moralnie Zaniedbanych Dzieci, http://odkrywcawarszawy.blogspot.com/2013/07/instytut-moralnie-zaniedbanych-dzieci.html (dostęp: 09.08.2018).
• Iwańska K., 2013, Szkolnictwo specjalne w dwudziestoleciu międzywojennym – zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 1921–2012, „Infotezy” 2, http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/issue/view/8 (dostęp: 09.08.2018).
• Jan Piltz, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Piltz (dostęp: 09.08.2018).
• Kulbaka J., Z dziejów opieki i kształcenia upośledzonych umysłowo, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2009, nr 1.
• Lipkowski O., Początki szkolnictwa specjalnego, [w:] Historia wychowania, t. 2, red. Ł. Kurdybacha, PWN, Warszawa 1967.
• Marcinkowska B., Kształcenie uczniów z niepełnosprawnością w Polsce – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, „Psychologia Wychowawcza” 2015, nr 7.
• Mauersberg S., Opieka nad dzieckiem i szkolnictwo specjalne, [w:] Historia wychowania. Wiek XX, t. 1, red. J. Miąso, PWN, Warszawa 1984.
• Obara T., System kształcenia osób upośledzonych umysłowo, http://www.profesor.pl/mat/na9/pokaz_material_tmp.php?plik=na9/na9_t_obara_170204_2.php&id_m=9176 (dostęp: 09.08.2018).
• Pękowska M., Lwowskie zakłady dla głuchych i niewidomych dzieci w latach 1830–1914, Akademia Świętokrzyska, Kielce 2003.
• Róża Czacka, https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_Czacka (dostęp: 09.08.2018).
• Śliwa S., Wybrane problemy resocjalizacji nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, Instytut Śląski, Opole 2013.
• Świeboda J., Edukacja Żydów w Galicji 1772–1918, „Prace Historyczno-Archiwalne” 1994, nr 2.
• Trębicka-Postrzygacz B., , Zakład Głuchych we Lwowie (1830–1930), „Audiofonologia” 2002, nr 22.
• Wątroba A., Kształtowanie się integracji dzieci z upośledzeniem umysłowym od Starożytności po czasy współczesne, http://www.bielsko.tnbsp.pl/integracja.html (dostęp: 09.08.2018).
• Zalas K., Szkolnictwo specjalne w Częstochowie w okresie międzywojennym. Zarys problematyki, „Rocznik Polsko-Ukraiński” 2014, R. 16.

Identifiers

DOI

10.15584/kpe.2018.6.2

ISSN

2300-9888

EISSN

2544-1205