Z historii bibliotek parlamentarnych w odrodzonej Polsce

• Authors: Pietruch-Reizes Diana

Title variants

EN

From the history of Parliamentary libraries in the reborn Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie problematyki bibliotekarstwa parlamentarnego w Polsce, wskazanie na uwarunkowania historyczne, ze szczególnym zwróceniem uwagi na okoliczności powstania bibliotek parlamentarnych w odrodzonej Polsce. Główną metodę badań stanowi analiza i krytyka piśmiennictwa. Wykorzystano polskie publikacje źródłowe i dokumentacyjne z zakresu historii polskiego parlamentaryzmu. Parlamentaryzm I Rzeczypospolitej nie ukształtował instytucji biblioteki związanej z działalnością staropolskiego sejmu, choć tworzono księgozbiory podręczne w kancelarii królewskiej. W okresie zaborów na ziemiach polskich działały instytucje parlamentarne, w których były biblioteki, np. Sejm Krajowy galicyjski wraz z Biblioteką Wydziału Krajowego we Lwowie. Dopiero odzyskanie niepodległości i powołanie do życia Biblioteki Sejmu Ustawodawczego dało początek nowoczesnemu bibliotekarstwu parlamentarnemu. W odrodzonej Polsce Biblioteka Sejmu i Senatu była sprawną, dynamicznie rozwijającą się instytucją związaną z bezpośrednią obsługą procesu ustawodawczego.

EN

The purpose of the article is to present the issues of parliamentary librarianship in Poland, to point to historical conditions, with particular attention to the circumstances of the establishment of parliamentary libraries in reborn Poland. The main research method is the analysis and criticism of literature. Polish sources and documentary publications on the history of Polish parliamentarism were used. Parliamentarism of the 1st Polish Republic did not shape the institution of the library related to the activities of the Old Polish Sejm although reference books were created in the royal chancellery. During the partitions era, parliamentary institutions operated in the Polish territories, in which there were libraries, e.g. the National Sejm with of Galicia and the Library of the Provincial Department in Lviv. It was only after regaining independence and the creation of the Legislative Sejm Library that gave rise to modern parliamentary librarianship. In the reborn Poland, Sejm and the Senate Library was an efficient, dynamically developing institution connected with direct servicing of the legislative process.

Keywords

PL

Biblioteka parlamentarna; bibliotekarstwo parlamentarne Biblioteka Sejmu i Senatu 1919-1939; Biblioteka Sejmu Śląskiego; II Rzeczpospolita

EN

Parliamentary librarianship Parliamentary library; Sejm and Senat Library 1919-1939; Silesian Sejm Library; Second Polish Republic

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
• Journal: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
• Year: 2019
• Issue: 2(56)
• Pages: 10-21

Contributors

author

Pietruch-Reizes Diana

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Studiów Informacyjnych

References

• Album-skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940. (1936). Kraków: [Drukarnia Ludowa].
• Bardach, J. (1993). Sejm dawnej Rzeczpospolitej. W: Dzieje Sejmu Polskiego (s. 9-97). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Bardach, J. (red.). (1995). Parlamentaryzm w Polsce we współczesnej historiografii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Bardach, J., Leśnodorski, B., Pietrzak, M. (1985). Historia państwa i prawa polskiego. Wyd. 4 popr. i uzup. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Biblioteka Sejmu i Senatu. (1928). W: H. Mościcki, W. Dzwonkowski (red.), Parlament Rzeczpospolitej Polskiej 1919 – 1927 (s. 57-58). Warszawa: L. Złotnicki, 1928 (Kraków: Druk. Narodowa).
• Gaca-Dąbrowska, Z. (2007). Bibliotekarstwo II Rzeczypospolitej. Zarys problemów organizacyjnych i badawczych. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
• Grodziski, S. (1993a). Parlamentaryzm na ziemiach polskich w epoce porozbiorowej. W: Dzieje sejmu polskiego (s. 101-143). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Grodziski, S. (1993b). Sejm krajowy galicyjski (t. 1). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Kallas, M. (1997). Historia ustroju Polski X–XX w. Wyd. 2 rozszerz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Konopczyński, W. (1916). Odezwa w sprawie Katalogu aktów do dziejów polskiego parlamentaryzmu. Kwartalnik Historyczny, 30, 475-476.
• Koziński, Z., Pietrzyk, Z. (2004). Źródła do dziejów parlamentaryzmu polskiego w XVI-XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
• Kramm, J. (1955). Henryk Kołodziejski jako bibliotekarz. Wspomnienie. Przegląd Biblioteczny, 23 (2), 157-162.
• Mężyński, A., (red.). (1994). Straty bibliotek w czasie II wojny światowej w granicach Polski z 1945 roku. Wstępny raport o stanie wiedzy. (cz. 1: Analiza; cz. 2: Tablice). Warszawa: Wydaw. Reklama-Wojciech Wójcicki.
• Mężyński, A. (1994). Okupacyjne dzieje księgozbioru Biblioteki Sejmowej. Przegląd Sejmowy, 4, 188 -200.
• Muszkowski, J. (1929). Przeszłość i teraźniejszość w życiu bibliotek współczesnych. Streszczenie referatu. W: Pamiętnik I Zjazdu Bibljotekarzy Polskich we Lwowie : 26.V-29.V 1928 (s. 26-28). Lwów: Staraniem Koła Związku Bibljotekarzy Polskich – z zasiłkiem Min. W. R. i O. P.
• Olszewski, H. (1963). Materiały do dziejów polskiego parlamentaryzmu w rękopisach Biblioteki Kórnickiej. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 8, 163-175.
• Pietruch-Reizes, D. (2005). Biblioteka i informacja w systemie parlamentarnym Unii Europejskiej i Rady Europy. Od historii do współczesności. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Pietruch-Reizes, D. (2004). Biblioteka Wydziału Krajowego we Lwowie 1861-1914. W: E. Różycki, J. Gwioździk (red.), Kultura książki ziem wschodniego południowego pogranicza Polski (XVI-XX w.). Paralele i różnice (s. 369-379). Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
• (Regulamin, 1933). Regulamin Biblioteki Sejmu Śląskiego. Katowice 1933.
• Rybicki, P. (1934). Biblioteka Sejmu Śląskiego. Komunikat Instytutu Śląskiego w Katowicach, 9, 1-8.
• (Sprawozdanie, 1934). Sprawozdanie Biblioteki Sejmu Śląskiego za rok 1933. Katowice: Biblioteka Sejmu Śląskiego.
• (Statut Organizacyjny Biura Sejmu, 1931). Statut Organizacyjny Biura Sejmu Rzeczpospolitej. Monitor Polski, 1931, nr 234 poz. 318.
• (Statut Organizacyjny Biura Senatu, 1931). Statut Organizacyjny Biura Senatu Rzeczpospolitej. Monitor Polski, 1931, nr 234 poz. 319.
• Suleja, W. (1998). Tymczasowa Rada Stanu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Szymanowska, Z. (1980). Działalność Biblioteki Sejmowej w latach 1919–1939. Rocznik Biblioteki Narodowej, 16, 241-250.
• (Ustawa, 1921). Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Ustaw, 1921, nr 44, poz. 267.
• (Ustawa, 1936). Ustawa z dnia 31 marca 1936 roku o Śląskiej Bibliotece Publicznej imienia Józefa Piłsudskiego. Dziennik Ustaw Śląskich, 1936, nr 8 poz. 13.
• Wniosek posła Jana Dąbskiego z Klubu PSL „Piastowców” w sprawie utworzenia Biblioteki Sejmowej. Sejm Ustawodawczy RP. Druk nr 229 z marca 1919 r.
• Wrede, M. (1990). Katalog źródeł do dziejów sejmu i sejmików I Rzeczpospolitej w zbiorach rękopisów Biblioteki Narodowej. Rocznik Biblioteki Narodowej, 26, 25-38.
• (Zarządzenie, 1924). Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 grudnia 1924 r. Nadanie odznaki Kawalera Krzyża Komandorskiego orderu Odrodzenia Polski. Monitor Polski, 1924, nr 299 poz. 979.
• (Zarządzenie, 1931). Zarządzenie marszałka Sejmu Śląskiego z dnia 26 października 1931 r. Statut organizacyjny Biura Sejmu Śląskiego. Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego, 1931, nr 38 z 14 XI.