Własność i cywilizacja łacińska. Dystrybucjonizm w myśli polityczno-prawnej Feliksa Konecznego

• Authors: Paweł Boruta

Title variants

EN

Property and the Latin civilization. Distributism in the political and legal thought of Feliks Koneczny

Abstracts

EN

Background: Feliks Koneczny’s intellectual heritage remains popular to this very day, inspiring creative scientific discourse in many fields. The most essential element of his legacy is undoubtedly the original system of the comparative science of civilizations, in particular of the Latin civilization, which he described exhaustively, and with which he identified. To better understand the essence of his thought, it is necessary to look at it from numerous perspectives. The subject of this work is an attempt to compare the essential characteristics of Latin civilization according to Koneczny with a system of a potentially similar nature, to show both entities in a new light. The desired effect is to better explain the sources of both systems, as well as to establish potential paths for further development. Research purpose: The goal of the article is to place the Latin civilization next to distributism, and to examine to what extent distributism meets the political requirements set for Latin civilization by Koneczny. Distributism, the concept of the socio-economic system developed by Hilaire Belloc and Gilbert Keith Chesterton, presupposes in its essence the need for the widest possible distribution of material goods. The author aims to describe to what extent this goal is compatible with the Latin civilization. Methods: The author uses the historical-comparative and critical method to juxtapose Latin civilization and distributism. Through a thorough analysis of source materials, he determines both concepts’ origins and basic constituent factors, subsequently identifying analogies and relationships. Conclusions: The conclusion is the confirmation of the high compatibility of Latin civilization with the doctrine of distributism. Numerous identical elements are revealed: the recognition of the importance of property and economic freedom; the requirement of the widest possible distribution of ownership, especially land ownership; a posteriori method of systemic development; legislation conducive to the division and maintenance of property; affirmation of the role of the Catholic Church and Christian morality in the formation of societies. The obtained research results allow to put forward the thesis stating that distributism is the model economic system in the Latin civilization. The success of the comparative analysis bodes well for further comparative studies concerning the types of civilization proposed by Koneczny and the economic systems described by Belloc and Chesterton.

PL

Przedmiot badań: Dorobek intelektualny Feliksa Konecznego cieszy się współcześnie stosunkowo dużą popularnością, inspirując twórczy dyskurs naukowy w wielu dziedzinach. Najważniejszym elementem owej spuścizny jest oryginalne opracowanie zagadnienia cywilizacji, a w szczególności cywilizacji łacińskiej, którą opisał w sposób wyczerpujący i z którą osobiście się identyfikował. Aby lepiej zrozumieć istotę jego myśli, należy spojrzeć na nią z różnych perspektyw. Przedmiotem niniejszej pracy jest próba zestawienia założeń cywilizacji łacińskiej u Konecznego z ustrojem o potencjalnie podobnej naturze, aby ukazać oba zagadnienia w nowym świetle – lepiej wytłumaczyć źródła obu systemów, jak i wytyczyć potencjalne ścieżki rozwoju. Cel badawczy: Celem artykułu jest umiejscowienie cywilizacji łacińskiej obok dystrybucjonizmu i zbadanie, w jakim stopniu dystrybucjonizm spełnia wymagania ustrojowe postawione cywilizacji łacińskiej przez Konecznego. Dystrybucjonizm, koncepcja ustroju społeczno-ekonomicznego opracowana przez Hilaire Belloca i Gilberta Keitha Chestertona zakłada w swojej istocie potrzebę jak najszerszej dystrybucji dóbr materialnych. Autor stawia sobie za cel opisanie, na ile ten cel jest kompatybilny z cywilizacją łacińską. Metoda badawcza: Autor za pomocą metody historyczno-porównawczej i krytycznej zestawia ze sobą cywilizację łacińską i dystrybucjonizm. Drogą gruntownej analizy materiałów źródłowych dokonuje określenia genez i podstawowych czynników składowych obu koncepcji, a następnie wskazuje na analogie i pokrewieństwa. Wyniki: Wnioskiem końcowym jest stwierdzenie wysokiej kompatybilności cywilizacji łacińskiej z doktryną dystrybucjonizmu. Identyfikacji podlegają liczne tożsame elementy: uznanie znaczenia własności i wolności ekonomicznej; postulat jak najszerszej dystrybucji własności, zwłaszcza własności nieruchomości; aposterioryzm w kształtowaniu ustroju; system prawny sprzyjający podziałowi i utrzymaniu własności; afirmacja roli Kościoła Katolickiego i chrześcijańskiej moralności w kształtowaniu społeczeństw. Uzyskane wyniki badań pozwalają postawić tezę o dystrybucjonizmie jako modelowym ustroju ekonomicznym w cywilizacji łacińskiej. Powodzenie przeprowadzonej analizy porównawczej rokuje pozytywnie na dalszą komparatystykę, mającą za przedmiot typy cywilizacji u Konecznego oraz systemy ekonomiczne opisane przez Belloca i Chestertona.

Keywords

PL

cywilizacja łacińska; Koneczny; dystrybucjonizm; Belloc; Chesterton

EN

Latin civilization; Koneczny; distributism; Belloc; Chesterton

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2023
• Volume: 126
• Pages: 9-25

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Boruta

• Uniwersytet Łódzki, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych

• https://orcid.org/000000021671349X

References

• Belloc H., An Essay on the Restoration of Property, IHS Press, Norfolk VA 2002 [1936].
• Belloc H., Catholicism and History, The Dublin Review, July/October 1911/CXLIX/298–299, s. 321–328.
• Belloc H., The Crisis of Our Civilization, Cassel and Company LTD., London 1937.
• Belloc H., Economics for Helen, IHS Press, Norfolk, VA 2004 [1924].
• Belloc H., Europe and the Faith, The Paulist Press, New York 1920.
• Belloc H., Neither Capitalism nor Socialism, The American Mercury 1937/XLI/163, s. 309–316.
• Belloc H., The Results of the Reformation, The Catholic World, October 1911/March 1912/XCIV, s. 515–524, 799–807.
• Belloc H., The Servile State, The Liberty Fund, Indianapolis 1977 [1912].
• Belloc H., Socialism and the Servile State, The Catholic World, April/September 1917/CV, s. 14–32.
• Belloc H., The Way Out, Catholic Authors Press, Hartford, Connecticut 2006 [1938].
• Bezat P., Poglądy polityczno-prawne Feliksa Konecznego, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice 2004.
• Bezat P., Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice 2004.
• Boruta P., Tulejski T., Poza kapitalizmem i socjalizmem. Dystrybucjonizm jako alternatywa wobec materialistycznego postrzegania ludzkiej egzystencji, Studia Prawno-Ekonomiczne 2017/CIV, s. 27–44.
• Chesterton G.K., The Outline of Sanity [1926], w: G.K. Chesterton, The Collected Works of G.K. Chesterton Volume V, Ignatius Press, San Francisco 1987, s. 35–209.
• Chesterton G.K., What’s Wrong with the World, Dover Publications, Inc, Mineola, New York 2007 [1910].
• Chesterton G.K., Wiekuisty człowiek [The Everlasting Man], tłum. M. Sobolewska, Fronda, Warszawa b.d.w. [1925].
• Koneczny F., Co wskrzesić z ekonomii średniowiecznej? [1935], w: F. Koneczny, O sprawach ekonomicznych, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa [b.d.w.], s. 51–60.
• Koneczny F., Czterdzieści tez zasadniczych, Trybuna Ludu 1927/19, s. 2–3.
• Koneczny F., Dobrobyt [1938], w: F. Koneczny, O sprawach ekonomicznych, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa b.d.w., s. 73–99.
• Koneczny F., Ekonomia i etyka [1947], w: F. Koneczny, Zwierzchnictwo moralności. Ekonomia i etyka, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa 2006, s. 21–28.
• Koneczny F., Kościół jako polityczny wychowawca narodów, Archidiecezjalny Instytut Akcji Katolickiej w Warszawie, Warszawa 1938.
• Koneczny F., O ład w historii, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów b.d.w. [1948].
• Koneczny F., O wielości cywilizacji, Capital, Warszawa 2015 [1935].
• Koneczny F., Państwo w cywilizacji łacińskiej [1941], w: F. Koneczny, Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa-Komorów 2001, s. 3–234.
• Koneczny F., Polskie Logos a Ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski. Tom I, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań–Warszawa 1921.
• Koneczny F., Polskie Logos a Ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski. Tom II, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań–Warszawa 1921.
• Koneczny F., Prawa dziejowe, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów 1997 [rękopis, pierwsze wydanie 1982].
• Koneczny F., Protestantyzm w życiu zbiorowym, Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2018 [1938].
• Koneczny F., Przywileje żubrów, Myśl Narodowa 1933/XIII/19, s. 257–259.
• Koneczny F., Rozmnożenie bolszewizmu [1930], w: F. Koneczny, O cywilizację łacińską, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice [b.d.w.], s. 3–8.
• Koneczny F., Rozwój moralności, Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej, Lublin 1938.
• Koneczny F., Warunki parlamentaryzmu, Przegląd Powszechny 1924/164, s. 13–30.
• Leon XIII, Rerum Novarum. O kwestii socjalnej, Wydawnictwo TE DEUM, Warszawa 2001 [1891].
• Novak M., Saving Distributism, w: G.K. Chesterton, The Collected Works of G.K. Chesterton: Volume V, Ignatius Press, San Francisco 1987, s. 15–33.
• Pius IX, Quadragesimo Anno. O chrześcijańskim ustroju społecznym, Wydawnictwo TE DEUM, Warszawa 2002 [1931].
• Sancti Thomae de Aquino, De regno ad regem Cypri, w: Sancti Thomae de Aquino, Opera omnia, Tomus XLII, iussu Leonis XIII P.M. edita, Editori Di San Tomasso, Rzym 1979, s. 417–471.
• Ziętek-Wielomska M., Wstęp: Łacińskie Państwo Narodu Polskiego, Pro Fide Rege et Lege 2019/1, s. 7–8.

Identifiers

DOI

10.26485/SPE/2023/126/1

Biblioteka Nauki

55786587