Diagnozowanie rezyliencji miejskiej w podejściu ewolucyjnym

• Authors: Agnieszka Jania

Abstracts

EN

Cities, although defined as the driving force of economies, function in changing conditions, including crisis-generating. In addition to their broad generic range, their simultaneous course is also important. Some cities are characterized by the adaptation potential, but others are subject to broadly understood degradation. Nevertheless, it becomes necessary to constantly adapt their structures in the context of the attainment (including maintenance) of local development. As a consequence, it is important to increase the scientific achievements on the response of city systems to disturbances (which often requires an individual approach). Therefore, the subject of the article concerns the diagnosis of urban resilience with an emphasis on the evolutionary approach. The main research goal refers to the identification of the conceptual framework of urban resilience, as well as examples of ways to diagnose it, including in the evolutionary approach. It has been decomposed into five sub‑goals: – defining urban resilience with an overview of research approaches within the urban resilience concept; – detailing the research perspectives in the field of the evolutionary approach relating to the concept of urban resilience with emphasis on the model of the adaptation cycle; – outline of the research context and, at the same time, ways of diagnosing urban resilience, distinguishing individual research approaches; – analysing structured examples of diagnosing urban resilience in the evolutionary approach; – proposing a new methodology in Polish conditions for determining urban resilience according to the evolutionary approach within the adaptation cycle model (in the economic and technological dimension). Thus, it became possible to define the standards adopted in the field of urban resilience research to date, as well as for future scientific publications and studies for the needs of economic practice. Moreover, on their basis, a new method was proposed for determining urban resilience in Polish conditions. It is an attempt to adapt elements of foreign research enriching domestic research. The methodological layer of the research includes a desk research in the field of literature concerning the concept of urban resilience. It applies to both Polish and foreign research centers. On the basis of the conducted research, the author states that the methods oriented at diagnosing urban resilience are characterized by a lack of uniformity. Consequently, the concept is applied in a variety of ways to a wide range of aspects of urban development. In order to organize the issues in question, a methodology is proposed to support the diagnosis of urban resilience in the economic and technological dimension. It was based on structured research methods used in several of the references cited. Additionally, it is useful for undertaking further, more advanced studies on urban resilience, i.e. context-oriented. Ultimately, research will be conducted on the impact of business projects implemented in post-industrial areas in cities on urban resilience. Thus, the article presents research, some of which can be considered as an additional pilot. They constitute a starting point for further research on urban resilience, including its measurement.

PL

Miasta, choć są określane jako siła napędowa gospodarek, funkcjonują w zmiennych uwarunkowaniach, w tym kryzysogennych. Oprócz wykazywanego szerokiego zakresu rodzajowego przemian, ważny jest też niejednokrotnie ich symultaniczny przebieg. Część ośrodków miejskich charakteryzuje potencjał dostosowawczy, inne podlegają szeroko rozumianej degradacji. Tak więc konieczne staje się permanentne przystosowywanie ich struktur w kontekście osiągania (w tym utrzymywania) rozwoju lokalnego. W konsekwencji istotne jest zwiększanie dorobku naukowego na temat reagowania systemów miast na zaburzenia (co nieraz wymaga podejścia o charakterze jednostkowym). Problematyka artykułu dotyczy diagnozowania rezyliencji miejskiej z zaakcentowaniem podejścia ewolucyjnego. Główny cel badawczy nawiązuje do identyfikacji ram koncepcyjnych rezyliencji miejskiej, a także do przykładowych sposobów jej diagnozowania, w tym w podejściu ewolucyjnym. Został on zdekomponowany na pięć celów cząstkowych: – zdefiniowanie rezyliencji miejskiej wraz z przeglądem podejść badawczych występujących w ramach koncepcji rezyliencji miejskiej; – uszczegółowienie perspektyw badawczych w zakresie podejścia ewolucyjnego, odnoszących się do koncepcji rezyliencji miejskiej z zaakcentowaniem modelu cyklu adaptacyjnego; – zarys kontekstu badawczego i jednocześnie sposobów diagnozowania rezyliencji miejskiej z wyróżnieniem poszczególnych podejść badawczych; – przeanalizowanie ustrukturyzowanych przykładów diagnozowania rezyliencji miejskiej w podejściu ewolucyjnym; – zaproponowanie nowej w polskich warunkach metodyki, służącej określaniu rezyliencji miejskiej według podejścia ewolucyjnego w ramach modelu cyklu adaptacyjnego (w wymiarze ekonomiczno‑technologicznym). Możliwe stało się więc określenie standardów w obszarze dotychczasowych badań rezyliencji miejskiej, jak również na rzecz przyszłych publikacji naukowych oraz opracowań na potrzeby praktyki gospodarczej. Ponadto na ich podstawie została zaproponowana nowa w polskich warunkach metodyka, służąca określaniu rezyliencji miejskiej. Stanowi ona próbę adaptacji elementów badań zagranicznych, wzbogacając badania krajowe. Warstwa metodyczna badania obejmuje kwerendę bibliograficzną w zakresie literatury dotyczącej koncepcji rezyliencji miejskiej. Dotyczy ona publikacji zarówno polskich, jak i zagranicznych ośrodków badawczych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, iż metody zorientowane na diagnozowanie rezyliencji miejskiej charakteryzuje brak jednolitości. W związku z tym zastosowanie tej koncepcji w stosunku do licznych aspektów dotyczących rozwoju miast jest różnorodne. Dążąc do uporządkowania przedmiotowych kwestii, zaproponowano metodykę wspomagającą diagnozowanie rezyliencji miejskiej w wymiarze ekonomiczno-technologicznym. Została ona oparta na ustrukturyzowanych metodach badawczych wykorzystanych w kilku przywołanych pozycjach literaturowych. Dodatkowo jest ona użyteczna do podejmowania dalszych, bardziej zaawansowanych badań nad rezyliencją miejską, tj. ukierunkowanych na konkretny kontekst. Docelowo zostaną przeprowadzone badania w odniesieniu do wpływu projektów biznesowych realizowanych na terenach poprzemysłowych w miastach na rezyliencję miejską. Tym samym artykuł przedstawia badania, których część można uznać za pilotażowe, stanowią bowiem punkt wyjścia do przeprowadzenia dalszych badań nad rezyliencją miejską, w tym nad jej opomiarowywaniem.

Keywords

PL

zaburzenia; ścieżka rozwoju miasta; urban resilience; model cyklu adaptacyjnego

EN

disturbances; city development path; urban resilience; adaptation cycle model

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2021
• Volume: 4
• Issue: 355
• Pages: 4-27

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Jania

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Kolegium Ekonomii, Katedra Badań Strategicznych i Regionalnych, Katowice

• https://orcid.org/0000000261706408

References

• Abshirini E., Koch D. (2017), Resilience, Space Syntax and Spatial Interfaces: The Case of River Cities, „ITU AǀZ”, t. 14, nr 1, s. 25–41.
• Balland P.-A., Rigby D., Boschma R. (2015), The Technological Resilience of U. S. Cities, „Cambridge Journal of Regions, Economy and Society”, t. 8, s. 167–184.
• Baron M. (2012), Do We Need Smart Cities for Resilience, „Journal of Economics & Management”, t. 10, s. 32–46.
• Berkes F., Colding J., Folke C. (2003), Introduction, [w:] F. Berkes, J. Colding, C. Folke (red.), Navigating Social-ecological Systems, Building Resilience for Complexity and Change, Cambridge University Press, Cambridge, s. 1–20.
• Boschma R., Balland P.-A., Kogler D. F. (2013), Relatedness and Technological Change in Cities: The rise and fall of technological knowledge in U. S. metropolitan areas from 1981 to 2010, Papers in Evolutionary Economic Geography (PEEG) 1316, Utrecht University, Department of Human Geography and Spatial Planning, Group Economic Geography, Utrecht.
• Bristow G., Healy A. (2018), Innovation and Regional Economic Resilience: An Exploratory Analysis, „The Annals of Regional Science”, t. 60, s. 265–284.
• Campanella T. J. (2006), Urban Resilience and The Recovery of New Orleans, „Journal of The American Planning Association”, t. 72, nr 2, s. 141–146.
• Capano G., Woo J. J. (2017), Resilience and Robustness in Policy Design: A Critical Appraisal, „Policy Sciences”, t. 50, issue 3, s. 399–426.
• CityStrength Diagnostic (2018), World Bank Group, GFDRR, https://documents1.worldbank.org/curated/en/996471525721935888/pdf/125991-WP-P150083-PUBLIC-CityStrength-Guidebook-2018.pdf [dostęp: 2.07.2021].
• Clark J., Huang H.-I., Walsh J. P. (2009), A Typology of „Innovation Districts”: What It Means for Regional Resilience, Industry Studies Annual Conference, Chicago, s. 1–24.
• Coaffee J., O’Hare P. (2008), Urban Resilience and National Security: The Role for Planning, „Urban Design and Planning”, t. 161, nr 4, s. 173–182.
• Davis J. P. (2017), The resilience of a London Great Estate: Urban Development, Adaptive Capacity and The Politics of Stewardship, „Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability”, t. 11, s. 103–127.
• Davoudi S. (2012), Resilience: A Bridging Concept or A Dead End?, „Planning Theory & Practice”, t. 13, nr 2, s. 299–307.
• Dopfer K. (2005), Evolutionary Economics: A Theoretical Framework, [w:] K. Dopfer (red.), The Evolutionary Foundations of Economics, Cambridge University Press, Cambridge, s. 3–56.
• Drobniak A. (2012), The Urban Resilience – Economic Perspective, „Journal of Economics & Management”, t. 10, s. 6–20.
• Drobniak A. (2013), Urban Resilience – nowa perspektywa badawcza rozwoju miast, [w:] F. Kuźnik (red.), Badania miejskie i regionalne. Doświadczenia i perspektywy, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk”, nr 153, s. 204–221.
• Drobniak A. (2014), Method for assessing the resilience of a city, [w:] A. Drobniak (red.), Urban Resilience Concept and Post-industrial Cities in Europe, Helion SA Publishing Group, s. 49–80.
• Drobniak A. (2015), Koncepcja urban resilience: narzędzie strategicznej diagnozy i monitoringu miast, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, R. LXXVII, z. 1, s. 119–143.
• Drobniak A. (2017), Economic Resilience and Hybridization of Development – A Case of The Central European Regions, „Regional Statistics”, t. 7, nr 1, s. 43–62.
• Drobniak A., Janiszek M., Plac K. (2016), Zielona gospodarka i zielona infrastruktura jako mechanizmy wzmacniania gospodarczo-środowiskowego wymiaru prężności miejskiej, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 443, s. 57–69.
• Dubbeling M., Campbell M. C., Hoekstra F., Veenhutzen R. van (2009), Editorial: Building Resilient Cities, „Urban Agriculture Magazine”, nr 22, s. 3–11.
• Duranton G., Puga D. (1999), Diversity and Specialisation in Cities: Why, Where and When Does It Matter?, „CEPR Discussion Paper”, nr 2256.
• Dziemianowicz W. (2017), Terytorialny wymiar innowacji – od problemów analitycznych do dylematów strategicznych, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk”, nr 268, s. 39–51.
• Eraydin A. (2016), Attributes and Characteristics of Regional Resilience: Defining and Measuring the Resilience of Turkish Regions, „Regional Studies”, t. 50, nr 4, s. 600–614.
• Ferreira T. M., Maio R., Vicente R., Costa A. (2016), Earthquake Risk Mitigation: The Impact of Seismic Retrofitting Strategies on Urban Resilience, „International Journal of Strategic Property Management”, t. 20, issue 3, s. 291–304.
• Figueiredo L., Honiden T., Schumann A. (2018), Indicators for Resilient Cities, „OECD Regional Development Working Papers”, nr 2.
• Frenken K., Oort F. van, Verburg T. (2007), Related Variety, Unrelated Variety and Regional Economic Growth, „Regional Studies”, t. 41, s. 685–697.
• Galderisi A. (2014), Urban Resilience: A Framework for Empowering Cities in Face of Heterogeneous Risk Factors, „ITU A|Z”, t. 11(1), s. 32–58.
• Gerst J., Doms M., Daly M. C. (2009), Regional Growth and Resilience: Evidence from Urban IT Centers, „FRBSF Economic Review”, s. 1–11.
• Glaeser E. L., Saiz A. (2003), The Rise of The Skilled City, NBER Program, Cambridge.
• Glaeser E. L., Kallal H. D., Scheinkman J. A., Shleifer A. (1992), Growth in Cities, „Journal of Political Economy”, t. 100, nr 6, s. 1126–1152.
• Godschalk D. R. (2003), Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities, „Natural Hazards Review”, t. 4, issue 3, s. 136–143.
• Hill E. W., Wial H., Wolman H. (2008), Exploring Regional Economic Resilience, Institute of Urban and Regional Development, California.
• Hill E., Clair T. S., Wial H., Wolman H., Atkins P., Blumenthal P., Ficenec S., Friedhoff A. (2011), Economic Shocks and Regional Economic Resilience, Building Resilient Regions, Institute of Governmental Studies, Berkeley.
• Holling C. S. (2001), Understanding the Complexity of Economic, Ecological, and Social Systems, „Ecosystems”, t. 4, s. 390–405.
• Holling C. S., Gunderson L. H. (2002), Resilience and Adaptive Cycles, [w:] L. H. Gunderson, C. S. Holling (red.), Panarchy. Understanding Transformations in Human and Natural Systems, Island Press, Washington–Covelo–London, s. 25–62.
• Jewtuchowicz A. (2016), Terytorium i terytorializacja w europejskiej polityce rozwoju regionalnego, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. 98, s. 221–235.
• Jha A. K., Miner T. W., Stanton-Geddes Z. (red.), (2013), Building Urban Resilience. Principles, Tools and Practice, The World Bank, Washington.
• Jóźwiakowski P. (2016), Istota i determinanty rozwoju lokalnego, „Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze”, nr 5, s. 67–78.
• Konecka-Szydłowska B. (2018), Rozwój małych miast powiatowych województwa wielkopolskiego w ujęciu koncepcji urban resilience, „Space – Society – Economy”, nr 24, s. 27–44.
• Lang T. (2012), How do cities and regions adapt to socio-economic crisis? Towards an institutionalist approach to urban and regional resilience, „Raumforschung und Raumordnung”, t. 70, s. 285–291.
• Lhomme S., Serre D., Diab Y., Laganier R. (2013), Analyzing Resilience of Urban Networks: A Preliminary Step Towards More Flood Resilient Cities, „Natural Hazards and Earth System Sciences”, t. 13, issue 2, s. 221–230.
• Martin R., Sunley P., Tyler P. (2015), Local Growth Evolutions: Recession, Resilience and Recovery, „Cambridge Journal of Regions, Economy and Society”, t. 8, s. 141–148.
• Meerow S., Newell J. P., Stults M. (2016), Defining Urban Resilience: A review, „Landscape and Urban Planning”, t. 147, s. 38–49.
• Mehmood A. (2016), Of Resilient Places: Planning for Urban Resilience, „European Planning Studies”, t. 24, nr 2, s. 407–419.
• Micek G., Gwosdz K., Kwiatkowski T., Panecka-Niepsuj M. (2017), Nowe branże gospodarki w Krakowie: czynniki i mechanizmy rozwoju, „Studia Ekonomiczne”, nr 320, s. 18–45.
• Moraci F., Errigo M. F., Fazia C., Burgio G., Foresta S. (2018), Making Less Vulnerable Cities: Resilience as A New Paradigm of Smart Planning, „Sustainability”, t. 10, issue 3, s. 1–18.
• Nowakowska A. (2015), Zintegrowane plany rozwoju – w stronę terytorialno-funkcjonalnego podejścia do rozwoju jednostki terytorialnej, [w:] A. Nowakowska (red.), Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 11–37.
• Nowakowska A. (2018), Ewolucja regionalnej polityki innowacyjnej – od regionalnych systemów innowacji do inteligentnych specjalizacji, [w:] D. M. Trzmielak, B. Stopczyński (red.), Innowacyjność w polityce regionalnej, przedsiębiorstwie i w procesach transferu wiedzy, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. 19, z. 4, cz. 3, Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź, s. 9–20.
• Nunn N. (2009), The Importance of History for Economic Development, „The Annual Review of Economics”, t. 1, s. 65–92.
• Ozuduru B. H., Guldmann J.-M. (2013), Retail Location and Urban Resilience: Towards A New Framework for Retail Policy, „SAPIENS, Institute Veolia Environment”, t. 6, issue 1, s. 1–13.
• Parysek J. J. (2015), Miasto w ujęciu systemowym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, R. LXXVII, z. 1, s. 27–53.
• Pawlik A. (2017), Kreatywne miasto podstawą rozwoju, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 490, s. 231–238.
• Pawlik A. (2019), Teoretyczne podstawy rozwoju regionalnego i lokalnego, [w:] A. Pawlik, P. Dziekański (red.), Strategie rozwoju regionalnego i lokalnego. Główne składowe i proces tworzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 9–53.
• Pendall R., Foster K. A., Cowell M. (2009), Resilience and Regions: Building Understanding of The Metaphor, „Cambridge Journal of Regions Economy and Society”, t. 3(1), s. 1–24.
• Peterson G. (2000), Political Ecology and Ecological Resilience: An Integration of Human and Ecological Dynamics, „Ecological Economics”, t. 35, s. 323–336.
• Polko A. (2012), Public Space Development in The Context of Urban and Regional Resilience, „Journal of Economics and Management”, t. 10, s. 48–58.
• Sanchez A. X., Osmond P., Heijden J. van der (2017), Are Some Forms of Resilience More Sustainable than Others?, „Procedia Engineering”, t. 180, s. 881–889.
• Schiappacasse P. (2018), Operationalizing Urban Resilience – Learning from The Past while Preparing for The Future. The Case of Dresden, Germany, [w:] B. Müller, H. Shimizu (red.), Towards the Implementation of The New Urban Agenda, Springer, Cham, s. 207–222.
• Shao Y., Soda O., Xu J., (2016), Capital Building for Urban Resilience: The Case of Reconstruction Planning of Kesennuma City, Miyagi Prefecture, Japan, „Procedia Environmental Sciences”, t. 36, s. 122–129.
• Sharifi A., Yamagata Y. (2016), Urban Resilience Assessment: Multiple Dimensions, Criteria and Indicators, [w:] A. Sharifi, Y. Yamagata (red.), Urban Resilience. Advanced Sciences and Technologies for Security Applications, Springer, Switzerland, s. 259–276.
• Sharifi A., Chelleri L., Fox-Lent C., Grafakos S., Pathak M., Olazabal M., Moloney S., Yumagulova L., Yamagata Y. (2017), Conceptualizing Dimensions and Characteristics of Urban Resilience: Insights from A Co-Design Process, „Sustainability”, t. 9, issue 6, nr 1032, s. 1–20.
• Simmie J., Martin R. (2010), The Economic Resilience of Regions: Towards an Evolutionary Approach, „Cambridge Journal of Regions, Economy and Society”, t. 3, issue 1, s. 27–43.
• Simon C. J. (1998), Human Capital and Metropolitan Employment Growth, „Journal of Urban Economics”, t. 43, s. 223–243.
• Staddon C., Ward S., De Vito L., Zuniga-Teran A., Gerlak A. K., Schoeman Y., Hart A., Booth G. (2018), Contributions of Green Infrastructure to Enhancing Urban Resilience, „Environment Systems and Decisions”, t. 38, s. 330–338.
• Streltsova E., Kuzmin G. (2019), Russian Technograds: The Technological Profiles of The Cities, „Foresight and STI Governance”, t. 13, nr 3, s. 41–49.
• Suárez M., Gómez-Baggethun E., Benayas J., Tilbury D. (2016), Towards an Urban Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities, „Sustainability”, t. 8, issue 8, nr 774, s. 1–19.
• Sucháček J. (2016), Resilience and Vulnerability in Ostrava and Karviná from The Socio-cultural Perspective, „Studia Miejskie”, t. 24, s. 157–169.
• Taşan-Kok T., Stead D., Lu P. (2013), Conceptual Overview of Resilience: History and Context, [w:] T. Taşan-Kok, A. Eraydin (red.), Resilience Thinking in Urban Planning, Springer, London, s. 39–51.
• Tempelhoff J. (2016), Exploring panarchy and social ecological resilience: Towards understanding water history in precolonial southern Africa, „Historia”, t. 61(1), May, s. 92–112.
• Vale L. J., Shamsuddin S., Gray A., Bertumen K. (2014), What Affordable Housing Should Afford: Housing for Resilient Cities, „Cityscape: A Journal of Policy Development and Research”, t. 16, nr 2, s. 21–49.
• Vecco M., Srakar A. (2017), Blue Notes: Slovenian Jazz Festivals and Their Contribution to The Economic Resilience of The Host Cities, „European Planning Studies”, t. 25, issue 1, s. 107–126.
• Wardekker J. A., Jong A. de, Knoop J. M., Sluijs J. P. van der (2010), Operationalising A Resilience Approach to Adapting an Urban Delta to Uncertain Climate Changes, „Technological Forecasting & Social Change”, t. 77, nr 6, s. 987–998.
• Wieteska-Rosiak B. (2018), Hybrydyzacja przestrzeni publicznej miasta w kontekście adaptacji do zmian klimatu, „Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 365, s. 30–44.
• Wink R. (2012), Economic Resilience as The Evolutionary Concept for Post-industrial Regions: The Case of Leipzig and Halle, „Journal of Economics & Management”, t. 10, s. 60–72.
• Wolfe D. A., Getler M. S. (2016), Innovation, Creativity and Governance in Canadian City-Regions, [w:] D. A. Wolfe, M. S. Gertler (red.), Growing Urban Economies, University of Toronto Press, Toronto, s. 5–50.
• Workshop on Re-using Brownfield Sites and Buildings (2010), European Union, https://ec.europa.eu/regional_policy/archive/conferences/sustainable-growth/doc/rfec_brownfield_en.pdf [dostęp: 2.07.2021].
• Xiao J., Boschma R., Andersson M. (2018), Industrial Diversification in Europe: The Differentiated Role of Relatedness, „Economic Geography”, t. 94, issue 5, s. 514–549.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.355.01

Biblioteka Nauki

2033879