The Concept and Meaning of Legal Security in Criminal Law

• Authors: Jadwiga Potrzeszcz

Title variants

PL

Pojęcie i znaczenie bezpieczeństwa prawnego w prawie karnym

Abstracts

PL

W niniejszym artykule podkreśla się wagę bezpieczeństwa prawnego w prawie karnym. Zaproponowana definicja bezpieczeństwa prawnego – zgodnie z którą bezpieczeństwo prawne jest to stan osiągany za pomocą prawa stanowionego w ogólności, a szczególności za pomocą prawa karnego, w którym dobra życiowe człowieka i jego interesy są chronione w sposób możliwie całkowity i skuteczny – bardzo dobrze harmonizuje z najważniejszymi funkcjami prawa karnego, a mianowicie z funkcją ochronną i funkcja gwarancyjną. Zaproponowane rozumienie bezpieczeństwa prawnego może być pożyteczne dla wyjaśnienia wielu problemów związanych z realizacją zarówno funkcji ochronnej, jak i funkcji gwarancyjnej prawa karnego. Chociaż bezpieczeństwo prawne jest wartością szczególnie istotną w prawie karnym, w dotychczasowym dorobku doktryny i w orzecznictwie z zakresu prawa karnego zbyt rzadko wartość ta jest przedmiotem rozważań. W niniejszym artykule wskazuje się na potrzebę i możliwości dalszych szczegółowych badań w zakresie realizacji idei bezpieczeństwa prawnego w prawie karnym.

EN

The article emphasizes the importance of legal security in criminal law. The proposed definition of legal security – according to which legal security is a state achieved by law established in general, and in particular by means of criminal law, in which human life’s goods and interests are protected in the most comprehensive and effective possible manner – harmonizes properly with the most important functions of criminal law, namely with a protective function and a guarantee function. The proposed understanding of legal security may be helpful for clarifying numerous issues related to the implementation of both the protective function and the guarantee function of criminal law. Although legal security is a particularly important value in criminal law, in the hitherto achievements of the doctrine and in the jurisprudence of criminal law, this value is sparsely the subject of considerations. The article indicates the necessity and possibility of further detailed research in the field of implementing the idea of legal security in criminal law.

Keywords

PL

prawo karne; funkcja ochronna prawa karnego; funkcja gwarancyjna prawa karnego; dobro prawne; bezpieczeństwo prawne; pewność prawa

EN

criminal law; protective function of criminal law; guarantee function of criminal law; legal good; legal security; legal certainty

• Publisher: Polska Akademia Nauk
• Journal: Teka Komisji Prawniczej
• Year: 2018
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 301-319

Dates

published

2018

Contributors

author

Jadwiga Potrzeszcz

• Katedra Teorii i Filozofii Prawa, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000243587273

References

• Cieślak, Marian. 1995. Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
• Filipczak, Mateusz. 2017. “Nauka o dobru prawnym i jej rola w badaniu konstytucyjności regulacji prawa karnego.” Studia Prawno-Ekonomiczne 102:23–36.
• Gaberle, Andrzej. 2001. “Od bezpieczeństwa prawnego do bezpieczeństwa osobistego (O kryzysie prawa karnego).” Państwo i Prawo 5:17–29.
• Gruszecka, Dagmara. 2008. “Pojęcie dobra prawnego w prawie karnym.” Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyty Studenckie 135–155.
• Gruszecka, Dagmara. 2012. Ochrona dobra prawnego na przedpolu jego naruszenia. Analiza karnistyczna. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Grześkowiak, Alicja. 2015. “Wprowadzenie do nauki prawa karnego.” In Prawo karne, edited by Alicja Grześkowiak, and Krzysztof Wiak, 1–55. 5 ed. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Kwarciana, Kamila. 2017. “Jawność postępowania karnego z perspektywy bezpieczeństwa prawnego w świetle nowelizacji art. 357 k.p.k. z dnia 10 czerwca 2016 roku”. Roczniki Nauk Prawnych, vol. 27(2): 61–75.
• Marek, Andrzej. 2010. “Pojęcie prawa karnego, jego funkcje i podział”. In System prawa karnego. Vol. 1: Zagadnienia ogólne, edited by Andrzej Marek, 1–47. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Peno, Michał. 2015. “Aspekty moralne odpowiedzialności w prawie karnym”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 75:141–158.
• Porwisz, Monika. 2013. “Bezpieczeństwo stron w procesie karnym w świetle projektowanych zmian kodyfikacyjnych”. In Prawne gwarancje bezpieczeństwa, edited by Magdalena Sitek, 88–99. Józefów: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie.
• Potrzeszcz, Jadwiga. 2013. Bezpieczeństwo prawne z perspektywy filozofii prawa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Przybyszewska–Szter, Bogna. 2008. “Wolności i prawa osobiste.” In Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, edited by Marek Chmaj, 104–115. 2 ed. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Rawls, John. 1994. Teoria sprawiedliwości, transl. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, and Adam Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rychlewska, Aleksandra. 2016. “O gwarancyjnym modelu wykładni prokonstytucyjnej przepisów typizujących czyny zabronione pod groźbą kary”. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 3:131–149.
• Sakowicz, Andrzej. 2011. Zasada ne bis in idem w prawie karnym w ujęciu paneuropejskim. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
• Szczucki, Krzysztof. 2015. Wykładnia prokonstytucyjna prawa karnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Wojtyczek, Krzysztof. 2001. “Zasada proporcjonalności jako granica prawa karania”. In Racjonalna reforma prawa karnego, edited by Andrzej Zoll, 297–314. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Zajadło, Jerzy. 2008. “Prawo a idea pewności: sędziowskie pięć minut antyfilozofii antyprawa”. In Jerzy Zajadło, Po co prawnikom filozofia prawa?, 169–194. Warszawa: Woltres Kluwer.
• Zoll, Andrzej. 2011. “Konstytucyjne aspekty prawa karnego”. In System prawa karnego. Vol. 2: Źródła prawa karnego, edited by Tadeusz Bojarski, 219–266. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Identifiers

DOI

10.32084/tekapr.2018.11.1-19

Biblioteka Nauki

55993042