Między sztuką a przemysłem – postawa Charlesa Fredericka Wortha wobec przemian mody w drugiej połowie XIX wieku

• Authors: Piotr Szaradowski

Title variants

EN

Between Art and Industry – Charles Frederick Worth's attitude towards the changes in Fashion in the second half of the 19th century

Abstracts

EN

The article analyzes the attitude of Charles Frederick Worth (1825–1895) towards the changes that took place in women’s fashion from the mid-nineteenth century. The key point of his activity was to present himself as an artist. The author presents both the genesis of such an attitude and its consequences for the next generations of designers. A complementary issue taken by the Author is the problem of applied arts and involvement of artists in the design of everyday objects. Both in France and in England, Worth’s homeland.

PL

Artykuł analizuje postawę Charlesa Fredericka Wortha (1825–1895) wobec zmian, jakie zachodziły w modzie damskiej od połowy XIX wieku. Zasadniczą kwestią jest prezentowanie siebie jako artysty. Autor przedstawia zarówno genezę takiej postawy, jak i jej konsekwencje dla innych projektantów. Uzupełniającą kwestię stanowi problem sztuk użytkowych i angażowanie się artystów w projektowanie przedmiotów codziennego użytku. Zarówno we Francji, jak i w Anglii, ojczyźnie Wortha.

Keywords

PL

Charles Frederick Worth; haute couture; konfekcja; akademizm; moda damska

EN

Charles Frederick Worth; haute couture; confection; academism; women’s fashion

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: TECHNE. Seria Nowa
• Year: 2021
• Issue: 7
• Pages: 9-23

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Szaradowski

• Uniwersytet Humanistyczno-Społeczny SWPS

References

• BOUDIN 1858 – Henri Boudin, Le palais de l’Industrie Universelle; ouvrage descriptif ou analytique des produits les plus Remerquables de L’Exposition de 1855 dédié a l’Industrie, au Commerce et aux Arts, Paris 1858.
• BRAUER 2013 – Fae Brauer, Rivals and Conspirators. The Paris Salons and the Modern Art Centre, Newcastle 2013.
• COLEMAN 1990 – Ann Elizabeth Coleman, The Opulent Era: Fashions of Worth, Doucet and Pingat, katalog wystawy, Brooklyn Museum, New York 1990.
• CUNNINGHAM 2003 – Patricia A. Cunningham, Reforming Women’s Fashion, 1850–1920. Politics, Health, and Art, Kent 2003.
• FARYŚ 2019 – Przemysław Krystian Faryś, Konfekcja damska 1800–1914. Produkcja – wzornictwo – handel, Warszawska Firma Wydawnicza, Warszawa 2019.
• de GONCOURT 1988 – Edmund i Juliusz de Goncourt, Dziennik. Pamiętniki z życia literackiego, wybór i przekł. Joanna Guze, Warszawa 1988.
• GRAU 2000 – Grau François-Marie, La haute couture, Paris 2000.
• GRUMBACH 2014 – Didier Grumbach, History of international Fashion, Northampton, 2014.
• de la HAYE/MENDES 2014 – Amy de la Haye, Valerie D. Mendes, The house of Worth. Portrait of an Archive, London 2014.
• LATOUR 1958 – Anny Latour, Kings of Fashion, London 1958.
• MAINARDI 1987 – Patricia Mainardi, Art and Politics of the Second Empire. The Universal Expositions of 1855 and 1867, New Haven–London 1987.
• MAINARDI 1994 – Patricia Mainardi, The End of the Salon. Art and the State in the Early Third Republic, Cambridge 1994.
• de MARLY 1980 – Diana de Marly, Worth: Father of Haute Couture, London 1980.
• MILLER 1981 – Michael B. Miller, The Bon Marché. Bourgeois Culture and the Department Store, 1869–1920, Princeton University Press, Princeton New Jersey 1981.
• MILLERET 2015 – Guénolée Milleret, Haute couture. Historie de l’industrie de la création française des précurseurs à nos jours, Paris 2015.
• du PAYS 1855 – A.J. du Pays, Palais de l’Industrie, „L’Illustration, Journal Universel”, 19 maja 1855, s. 315–318.
• Paris Haute Couture 2012 – Paris Haute Couture, ed. Olivier Saillard, Anne Zazzo, Flammarion, Paris 2012.
• POPRZĘCKA 1994 – Maria Poprzęcka, Prerafaelici i esteci, [w:] Sztuka świata, t. 8, Warszawa 1994.
• ROSIŃSKA 2020 – Monika Rosińska, Utopie dizajnu. Pomiędzy afirmacją a krytyką nowoczesności, Kraków 2020.
• SAUNDERS 1955 – Edith Saunders, The Age of Worth. Couturier to the Empress Eugénie, Bloomington 1955.
• Spectaculaire Second Empire 2016 – Spectaculaire Second Empire, ed. Guy Cogeval, Yves Badez, Paul Perrin, Marie-Paule Vial, katalog wystawy, Musée d’Orsay/Skira, Paris 2016.
• STERN 2004 – Radu Stern, Against Fashion. Clothing as Art, 1850–1930, Cambridge 2004.
• SZARADOWSKI 2012 – Piotr Szaradowski, Kolekcje sztuki pierwszych „wielkich krawców” – ich rola i znaczenie, „Wolę Oko. Półrocznik Historii Sztuki”, nr 2 (2012), s. 52–67.
• SZARADOWSKI 2016 – Piotr Szaradowski, Francja elegancja. Z historii haute couture, Wrocław 2016.
• TAYLOR 2004 – Lou Taylor, Establishing dress history, Manchester–New York 2004.
• The Cult of Beauty 2011 – The Cult of Beauty: The Aesthetic Movement 1860–1900, ed. Stephen Calloway, Lynn Federle Orr, katalog wystawy, Muzeum Wiktorii i Alberta, London 2011.
• TRUBERT-TOLLU et al. 2017 – Chantal Trubert-Tollu, Françoise Tétart-Vittu, Jean-Marie Martin-Hattemberg, Fabrice Olivieri, The House of Worth 1858–1954. The birth of haute couture, London 2017.
• WORTH 1928 – Jean Philippe Worth, A Century of Fashion, tłum. Ruth Scott Miller, Boston 1928.
• ZOLA 1956 – Emil Zola, Zdobycz, Państwowy Instytut Wydawniczy, przeł. Krystyna Dolatowska, Warszawa 1956.

Identifiers

DOI

10.18778/2084-851X.11.01

Biblioteka Nauki

2142140