Czy powinniśmy bać się zależności epistemicznej (i jak bardzo)?

• Authors: Janusz Grygieńć

Title variants

EN

Should We Fear Epistemic Dependence (and How Much)?

Abstracts

EN

In recent years, interest in the problem of expert knowledge has intensified among social scientists. One of the topics more frequently addressed in this context is the relationship between experts and laypeople. This paper examines this issue from the perspective of the concept of epistemic dependence formulated by John Hardwig. I argue that this concept poses a severe challenge to the vision of scientific inquiry dominant in the scientific literature and to the democratic idea of politics. I examine three strategies encountered in the literature for responding to this challenge: individualist, institutional, and epistocratic. Alvin Goldman advocates the first one, as he presents strategies at the disposal of a layman facing two conflicting expert opinions. The second is the belief in the scientific community’s potential to resolve all controversies and protect non-specialists from confronting them. The third is to eliminate epistemic dependence by including only those with sufficient practical experience in expert discussions. In the end, I conclude that the problem of epistemic dependence has no suitable solution. We should place our hopes only with strategies for circumventing it rather than confronting it.

PL

W ostatnich latach nasiliło się wśród badaczy społecznych zainteresowanie problemem wiedzy eksperckiej. Jednym z tematów częściej poruszanych w tym kontekście jest kwestia relacji między ekspertami i laikami. W niniejszym artykule analizuję to zagadnienie przez pryzmat koncepcji zależności epistemicznej sformułowanej przez Johna Hardwiga. Twierdzę, że koncepcja ta stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla dominującej w literaturze naukowej wizji prowadzenia badań naukowych, ale też dla demokratycznej wizji polityki. Analizuję trzy spotykane w literaturze przedmiotu strategie odpowiedzi na to wyzwanie: indywidualistyczną, instytucjonalną oraz epistokratyczną. Pierwszą reprezentuje Alvin Goldman, prezentujący strategie pozostające do dyspozycji laika stającego w obliczu wyboru spośród dwóch sprzecznych opinii eksperckich. Drugą jest wiara w potencjał instytucji i norm nauki do rozstrzygnięcia wszystkich kontrowersji zanim skonfrontowani z nimi zostaną laicy. Trzecia nakazuje eliminację problemu zależności epistemicznej poprzez włączanie do dyskusji z ekspertami wyłącznie osób z wystarczającym doświadczeniem praktycznym. W konkluzji twierdzę, że problem zależności epistemicznej nie znajduje przekonującego rozwiązania. Jedyne nadzieje stwarzają strategie jego ominięcia, a nie konfrontacji z nim.

Keywords

EN

epistemic dependence; experts; expertise; democracy; social epistemology

PL

zależność epistemiczna; eksperci; wiedza ekspercka; demokracja; epistemologia społeczna

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Journal: Filozofia i Nauka
• Year: 2021
• Volume: 9
• Pages: 9-28

Dates

published

2021

Contributors

author

Janusz Grygieńć

• Instytut Filozofii, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Identifiers

DOI

10.37240/FiN.2021.9.1.3

Biblioteka Nauki

41193366