Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

„Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” jako powieść przejścia

100%
Borkowska G.
Pamiętnik Literacki
|
2021
|
vol. 112
|
issue 2
43-54
PL
Autorka artykułu traktuje dzieło Ignacego Krasickiego „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (1776) jako formę pograniczną: z jednej strony – wobec romansu i epopei; z drugiej – wobec powieści nowoczesnej. Pograniczność przejawia się w różnych zawęźleniach fabuły i narracji, a jej najpełniejszym wyrazem są residua mityczne, pozwalające „rzutować” dzieje Mikołaja na matryce zaprojektowane przez Odysa (Telemaka), Robinsona i Don Kichota. Dyskretna mityzacja sprawia, że realizm powieści nie daje się sprowadzić do realizmu formalnego (według Iana Watta), czyli do mimetycznego naśladowania rzeczywistości historycznej, jak zakładał Tomasz Pokrzywniak, lub do formuły biograficznej, jak rzecz ujmowała Teresa Kostkiewiczowa. Można założyć, że czytelnik XVIII-wieczny odbierał mit powieściowy bezpośrednio, jako „prawdę żywą”. Autorka zaznacza również przesunięcie pola badawczego w odniesieniu do powieści dawnej: wcześniej powieść XVIII-wieczna postrzegana była jako przykład realistycznego awantażu, dzisiaj zwraca się uwagę na szerokie wprowadzenie fikcyjności jako zasady opowiadania (fikcyjności obwarowanej regułami prawdopodobieństwa), która zastąpiła konwencję odnalezionego autentyku (manuskryptu).
EN
The authoress of the paper treats Ignacy Krasicki’s work “Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (“Adventures of Nicolaus Doświadczyński,” 1776) as a borderline form between the romance and the epopee on the one hand, and the modern novel on the other hand. The borderline manifests itself in the various complications of the plot and narration, while its most vivid expressions are the mythical remains that allow to project the life of Nicolaus on the patterns developed by Odysseus (Telemachus), Robinson Crusoe, and Don Quixote. A discrete reference to the mythical makes it impossible to reduce the novel’s realism to formal realism (in Ian Watt’s view) and thus, as suggested by Tomasz Pokrzywniak, to mimetic imitation of historical reality, or to a biographic formula, as Teresa Kostkiewiczowa conceives of the problem. It can be assumed that the 18th c. reader received the novel’s myth indirectly, as a living truth. The authoress also marks the shift of the research field in reference to the old novel; previously, the old novel was seen as an example of a realistic attack on literature, while today attention is paid to a widespread introduction of fictionality as a mode of telling the story (fictionality solidified by probability rules) that substitutes the convention of a regained authentic (a manuscript).
2

Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej – projekt

100%
Borkowska G.
Pamiętnik Literacki
|
2023
|
vol. 114
|
issue 2
29-44
PL
Artykuł „Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej” prezentuje projekt na ten sam temat, omawiany zgodnie z logiką powstawania pomysłu. Jego początkiem była refleksja nad dziewiętnastowiecznością, która nie doczekała się jednak innego spoiwa niż system opozycji (praca–twórczość, postęp–tradycja, indywidualizm–kolektywizm, aktywizm-pasywizm, itd.). Autorka proponuje uznać opowiedzianą na nowo historię powieści (realistycznej) za czynnik uspójniający „długi wiek XIX”. Pojęcia – realizm, realistyczny – odrywają się tutaj od swoich najprostszych znaczeń, stają się synonimem różnorodnej materii narracyjnej, która trzymając się ogólnych zasad prawdopodobieństwa (a nawet czasami naruszając je), prowadzi własne gry z rzeczywistością. Tak rozumiana powieść realistyczna XIX wieku upomina się o swoją historię kulturową, zanurzoną we wszystkich aspektach rzeczywistości społecznej i literackiej – od ogniska domowego autorów po abstrakcyjne linie rozwojowe powieściowego gatunku.
EN
The article “A Cultural History of the 19th Century Novel” presents a project on the same subject, and discussed in accordance with the logic of developing the idea. Its beginning is a reflection on the 19th century that failed to await a binding that differs from a system of oppositions (work–creativity, progress–tradition, individualism–collectivism, activism-passivism, etc.). The author of the paper proposes to acknowledge the history of the (realist) novel told anew as a factor that binds “the long 19th century.” The terms “realism” and “realistic” detach here from their simplest meanings, become a synonym for multifarious narrative matter that while sticking to the general rules of probability (and often even breaking them), it plays its own games with the reality. Conceived of in this mode, the 19th c. realist novel claims its cultural history embedded in all aspects of social and literal reality, from hearth and home of authors to abstract developmental lines of novelistic genre.
3
Publication available in full text mode
Content available

Stan badań nad obrządkiem pogrzebowym ludności fazy łódzkiej

100%
Borkowska G.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
|
1992
|
vol. 17
EN
The criteria of distinguishing the Łodż phase as the transitional stage from the culture of Trzciniec to Lusatian culture have not been clearly specified so far. Crematory rites of funeral having in common both Trzciniec and Lusatian features are adopted as the distinguishing mark. Known burials of Łódź phase can be attributed to two chronological groups of older and younger type. Graves of older type refer to flat crematory graves of the culture of Trzciniec. Characteristic features of theirs are: rectangular shape of the burial cave, stone constructions, the phenomenon of common burial and ceramics broken intentionally. Younger graves of Łódź phase are characterized by small burial caves or the presence of cinerary urns, by strong burning of bones and more varying inventory stock. These features and the continuity of cemeteries allow to relate closely the discussed cultural unit to the Lusatian culture. The analysis of the burial service certifies the definition of Łódź phase as the chronological phenomenon, middle between Trzciniec and Lusatian culture and it also confirms the significance of this stage, transitional both in burial rites and in other fields of life.
4
Publication available in full text mode
Content available

Czym jest dziś czytanie literatury? (Ankieta 3)

100%
Borkowska G., PAN I. B. L., Grażyna Borkowska profesor w Instytucie Badań Literackich PAN c.-k. P. A. N., borkowska.grazyna@gmail.com
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
|
2015
|
vol. 04
PL
W odpowiedzi na pytania ankiety, literaturoznawca opowiada o swoich czytelniczych pasjach.
EN
Responding to the questionnaire, the scholar of talks about his reading interests.
5

Michał Głowiński (4 listopada 1934 – 29 września 2023)

45%
Tomasik W., Borkowska G., Czabanowska-Wróbel A., Stankowska A., Trybuś K.
Pamiętnik Literacki
|
2023
|
vol. 114
|
issue 4
7-17
PL
Michał Głowiński (4 listopada 1934 – 29 września 2023)
EN
Michał Głowiński (November 4th, 1934 – September 29th, 2023)
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.