Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Panorama badań aksjologicznych we współczesnym literaturoznawstwie polskim

100%
Garlej B.
Tematy i Konteksty
|
2021
|
vol. 16
|
issue 11
504-515
EN
The article is an attempt to present the achievements of the axiological research current in Polish literary studies. Several key issues relevant to axiological research understood in general, philosophical terms were mentioned to determine whether literary studies can exist without axiology or whether axiology absolutely needs literary studies, as well as the issue of the chronological beginning of axiological research within Polish literary studies. The deliberations undertaken lead to a closer characterisation of the three schools that put forward the most important proposals of Polish literary axiological reflection: the Lublin school, the Toruń school and the Warsaw school. And it is in relation to them that the most relevant hitherto achievements of axiological research in Polish literary studies have been outlined.
PL
Artykuł jest próbą prezentacji osiągnięć wypracowanych w polskim literaturoznawstwie przez nurt badań aksjologicznych. Przywołano kilka kluczowych kwestii właściwych dla badań aksjologicznych pojętych ogólnie, filozoficznie – aby ustalić, czy literaturoznawstwo może istnieć bez aksjologii albo czy aksjologia potrzebuje bezwzględnie literaturoznawstwa – oraz na zagadnieniu chronologicznego początku badań aksjologicznych w obrębie polskiego literaturoznawstwa. Podjęte rozważania prowadzą do bliższego scharakteryzowania trzech szkół, które wysunęły najbardziej ważkie propozycje rodzimej literaturoznawczej refleksji aksjologicznej: szkoły lubelskiej, szkoły toruńskiej i szkoły warszawskiej. I to właśnie w odniesieniu do nich szkicowo nakreślono najważniejsze dotychczasowe osiągnięcia badań aksjologicznych w polskim literaturoznawstwie.
2
Publication available in full text mode
Content available

Wokół Ingardenowskiej jakości postaciowej

100%
Garlej B.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2016
|
issue 2
3

O komecie „systemowej” myśli Johannesa Immanuela Volkelta i jej randze dla Ingardenowskiej filozofii sztuki

100%
Garlej B.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2019
|
vol. 7
55-64
EN
The article focuses on the issue which literary scholars are – to a large extent – well acquainted with, namely the influence of Johannes Immanuel Volkelt’s considerations presented in his work System der Ästhetik on Roman Witold Ingarden’s philosophy of art. By referring to some selected extracts of the first volume, entitled Grundlegung der Ästhetik, the author tries to prove the importance of the German philosopher’s thought, especially for Ingarden’s concept of appearance. A common belief in the hegemony of Husserlian inspiration in this area is questioned, being further supported by the fact that reference to Husserl’s views evolved in Ingarden’s philosophy.
PL
Problematyka artykułu skupia się na kwestii przez badaczy literatury w dużej mierze zapoznanej – randze rozważań Johannesa Immanuela Volkelta zawartych na kartach jego dzieła System der Ästhetik dla filozofii sztuki Romana Witolda Ingardena. Przez odniesienie się do wybranych fragmentów tomu pierwszego, zatytułowanego Grundlegung der Ästhetik, autorka stara się dowieść niebagatelnej roli myśli niemieckiego filozofa zwłaszcza dla Ingardenowskiej koncepcji wyglądów. Utarte przekonanie co do hegemonii Husserliańskiej inspiracji w tym zakresie podaje w wątpliwość, popartą ponadto faktem ewoluowania wskazanej koncepcji w ujęciu krakowskiego filozofa.
4
Publication available in full text mode
Content available

Królestwo (nie)wykorzystanych możliwości. Kilka myśli o teorii dzieła literackiego Romana Ingardena w praktyce

100%
Garlej B.
Logos i Ethos
|
2022
|
vol. 60
|
issue 2
161-178
EN
Roman Ingarden’s literary art work theory did not manage to gain wide popularity in research practice, which has been influenced by its supposedly hermetic and anachronistic nature. The article refers to the three phases of its reception, noting that in the twentieth and twenty-first centuries, Ingarden’s phenomenological view of literature was a touchstone of just a few, but practical investigations, devoted, for example, to Norwid. Is it because of the fact that the poet’s language exhibits properties that can be easily analysed on the basis of Ingarden’s theory? And if so, isn’t Ingarden’s theory reserved for a specific kind of creativity, an artistic language with a clear phenomenological rite? How should this phenomenological rite be understood? The second issue would be the question of the interpretation of a literary work and the possibilities opened up in this respect by Ingarden’s literary work theory. Are they modest and limit the researcher of literature, or do they activate such a mechanism of looking at literature that produces the most significant results? This part of considerations was supplemented with conclusions from the phenomenological interpretation of Shakespeare’s comedy The Taming of the Shrew. 
PL
Teoria dzieł sztuki literackiej Romana Ingardena nie zdołała zyskać szerokiej popularności w praktyce badawczej, na co mogły wpłynąć rzekomo jej hermetyczność i anachroniczność. W artykule odniesiono się do trzech faz jej recepcji, zauważając, że w XX i XXI wieku fenomenologiczne spojrzenie na literaturę właściwe Ingardenowi stanowiło probierz co prawda nielicznych, ale praktycznych dociekań, poświęconych choćby Norwidowi. Czy jest to podyktowane tym, że język poety wykazuje takie właściwości, które dobrze poddają się analizie opartej na teorii Ingardena? A jeśli tak, to czy teoria Ingardena nie jest czasem zarezerwowana dla określonego rodzaju twórczości, języka artystycznego o wyraźnym rycie fenomenologicznym? Co należałoby przez ten fenomenologiczny ryt rozumieć? Drugim zagadnieniem byłaby kwestia interpretacji dzieła literackiego i możliwości, jakie otwiera w tym zakresie Ingardenowska teoria dzieła literackiego. Czy są one skromne i ograniczają badacza literatury, czy może uruchamiają taki mechanizm spojrzenia na literaturę, który daje najbardziej doniosłe rezultaty? Tę partię rozważań obudowano wnioskami z fenomenologicznej interpretacji komedii Szekspira Poskromienie złośnicy.  
5
Publication available in full text mode
Content available

Poetyka ewokacji (nie)uczciwości w opowiadaniu Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg Marka Twaina

100%
Garlej B.
Przestrzenie Teorii
|
2021
|
issue 35
263-278
EN
The article refers to the axiological paradigm of (dis)honesty (the notion taken from Tadeusz Kotarbiński’s analysis) capable of being one of the dedicated devices of the poetics of evocation. The point of reference for these theoretical reflections is Mark Twain’s short story entitled “The Man That Corrupted Hadleyburg”. The writer’s presentation of the still up-to-date and relevant axiological paradigm of (dis)honesty is at the hub of the deliberations,which aim to ascertain what constitutes the origin of its uniqueness and the freshness of its display. Primarily with the help of the concept taken from Roman Ingarden’s “catalogue” of aesthetically valuable qualities (“the ‘novelty’ variant”), and also drawing on the philosopher’s reflections devoted to one of the two ontological dimensions of the construction of a literary work (phaseality), an attempt is made to identify the specificity of the epically visualised phenomenon of (dis)honesty, and determine the methodological character of the poetics of evocation, necessary for this purpose.
6

Moralne upadki i ich ozdrawiająca moc

100%
Garlej B.
Studia Wschodniosłowiańskie
|
2013
|
vol. 13
211-224
EN
The central issue of this article is the category of moral downfall analyzed with reference to two protagonists: Prince Stepan Kasatsky (Father Sergius by Leo Tolstoy) and Constanza Briones (El ano del diluvio by Eduardo Mandoza). The characters constitute a faithful embodiment of Immanuel Kant’s concept, used later by Max Scheler, namely that „[f]rom timber so crooked as that from which man is carved, nothing entirely straight can be made”1. Father Sergius and Sister Consuelo all yield to evil, and yet, paradoxically, their immoral deeds contribute to stimulating all that is good, positive, and valuable. The protagonists’ profiles then refer to Scheler’s thought that “the basis of all individual evil is the necessary connection between good and evil given to us with a feeling of impending tragedy, and even good and evil in human nature”2. The point of reference for my study is then mainly Scheler’s Phenomenology, the ideas he presented, inter alia, in Problems of Religion or his work Ressentiment. Additionally, I refer to the views expressed by a Polish philosopher, Roman Ingarden, presented in his essay On Responsibility: Its Ontic Foundations.
7
Publication available in full text mode
Content available

Epos-nasza Cypriana Norwida, czyli jeszcze o konkretyzacji „(nie)zapisanej” Don Kichota

100%
Garlej B.
Studia Norwidiana
|
2023
|
vol. 41
97-116
EN
The article deals with the theoretical-literary problem of the (im)possibility of “a poetic representation of concretisation”, as Michał Głowiński described Cyprian Kamil Norwid’s Epos-nasza. Referring to selected assumptions of phenomenological philosophy (Ingarden’s aesthetic concretisation and Husserl’s “presenting”) and to the findings of Norwidologists regarding the specificity of his poetry, a conclusion was presented and justified that Norwid’s poem constituted a concretisation impression, formally being a memory, and moreover, a memory devoid of an ironic tinge.
PL
W artykule podjęto teoretycznoliteracki problem (nie)możliwości „poetyckiego zapisu konkretyzacji”, jak Michał Głowiński określił Epos-naszą Cypriana Norwida. Odnosząc się do wybranych założeń filozofii fenomenologicznej (konkretyzacji estetycznej Ingardena i „uobecniania” Husserla) oraz do ustaleń norwidologów dotyczących specyfiki jego poezji, przedstawiono i uargumentowano wniosek o stanowieniu przez poemat Norwida konkretyzacyjnej impresji, formalnie będącej wspomnieniem, ponadto zaś – wspomnieniem pozbawionym ironicznego zabarwienia.
8
Publication available in full text mode
Content available

W świecie brzmień, Sienkiewiczowskich postaci i wartości (arcydzieł): z Profesorem Andrzejem Stoffem rozmawia Beata Garlej

100%
Garlej B.
Przestrzenie Teorii
|
2022
|
issue 37
251-271
EN
This is a transcript of a conversation with Andrzej Stoff, for whom Roman Witold Ingarden’s philosophical thought on art and literature is a source of inspiration for his research. The interview presents a few issues representative of the analyses of the Toruń-based scholar, arising from Ingarden’s theory of literary work, which for the interlocutor turns out to be an “open” theory, also encouraging today’s literary scholars and literary theorists to continue and deepen the assumptions adopted by Stoff when considering the problems of the ontology and axiology of a literary work.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.