Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

II Dyktando Krakowskie i obchody Miesiąca Języka Ojczystego na Uniwersytecie Jagiellońskim

100%
Sikora K.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
129-130
2

Gbury, dziwki, patole, zwyrole i ćwoki – o szczególnej karierze quasi-gwarowych ekspresywizmów w polszczyźnie

100%
Sikora K.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
58-67
PL
Autor artykułu zajął się pochodzeniem w polszczyźnie charakterystycznej grupy leksemów ekspresywnych związanych z wsią i gwarą. Wszystkie odznaczają się silnym negatywnym nacechowaniem emocjonalnym; wyrażają pogardę, lekceważenie, politowanie i tym podobne uczucia. Znaczenia tego nie miały w gwarze (np. gbur, kmiot/kmieć, bamber, wieśniak, dziewka), podobnie jak ekspresywne formacje z sufiksami: -ol, -ok, -orz. Dziś natomiast, służąc językowej agresji, należą do słownictwa znieważającego i deprecjonującego człowieka. Autor stawia tezę, że takiej zmianie sprzyja gwarowe brzmienie słów i sufiksów słowotwórczych, wzmocnione negatywnymi konotacjami wsi i wiejskości. Nie jest to, jak dowodzi autor, zjawisko w języku polskim nowe. Jest ono wynikiem wielu wieków społecznego i ekonomicznego upośledzenia wsi i chłopstwa oraz funkcjonowania w związku z tym wielu negatywnych stereotypów tego środowiska.
EN
The article investigates the provenance of a distinctive group of Polish expressive lexemes connected with the countryside and its vernacular. All of them are featured by emotionally marked words expressing i.e. contempt, disregard, pity. This negative meanings did not use to exist within the vernacular, i.e. gbur ('kern'), kmiot/kmieć ('yokel'), bamber ('homesteader'), wieśniak ('yahoo'/'redneck'), dziewka ('wench' – transformed in Polish into 'bitch'); similarly – some expressive units with suffixes: -ol, -ok, -orz. Contemporarily, by contrast, they serve as a means of linguistic aggression, being used to insult and depreciate recipients. According to the author, such change may be incentivised by rural tone of these words and derivational suffixes, and intensified with negative connotations of the countryside. As proven in the article, this phenomenon is not new in the Polish language. It is the result of many centuries of deprivation of the Polish countryside and its peasantry and, thereby, the existence of multifold negative stereotypes about this social environment.
3
Publication available in full text mode
Content available

Liczebniki złożone w gwarach polskich a wpływy germańskie

100%
Sikora K.
Gwary Dziś
|
2015
|
vol. 7
155-167
EN
Composite numerals in Polish dialects and German linguistic influence
4
Content available remote

Życzenia i winszowanie jako akt mowy

100%
Sikora K.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2013
|
issue 16
179-189
PL
The paper attempts to synthesize and revise the views on wishing and congratulating as specific speech acts which are represented in Polish by the performative verbs życzę, życzymy ‘I/we wish’, winszuję, winszujemy ‘I/we congratulate’, by optative formulas based on aspect operators (niech, oby, aby, żeby ‘let’, ‘so that’ &c.), and sometimes also by imperative sentences. It examines the conditions of fortuitousness of the wishes and their illocutive value, and especially the quite questionable honorific function of wishing formulas, and their connection with the linguistic relics of primitive magical thinking. The proposed interpretations emphasize the cultural and pragmatic function of wishes, rooted in history and tradition.
5
Publication available in full text mode
Content available

Konwencjonalne zwroty grzecznościowe w gwarach (na przykładzie kilku gwar Małopolski południowej)

63%
Kąś J., Sikora K.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
1994
|
vol. 6
83–93
PL
W artykule autorzy omawiają skonwencjonalizowane zwroty grzecznościowe notowane w najbardziej typowych kontaktach osobowych w środowiskach wiejskich wybranych miejscowości Małopolski południowej. Zwroty te notowane były przy okazji pozdrawiania się przy pracy, podczas mijania się na drodze, przy wejściu do obcego domu. Formuły używane w tego typu kontaktach określić można mianem zdrówkania, czyli pozdrawiania się, wyrażania nielekceważącego stosunku do siebie. Istotnym ich uzupełnieniem są formuły, które można określić mianem rytualnych, np. przepraszania – wybaczania, formuły wypowiadane przed lub po zakończeniu większych prac (np. budowy domu). Reguły funkcjonowania formuł zdrówkania i formuł rytualnych w społecznościach wiejskich są nierozerwalnie związane z uwarunkowaniami kulturowymi i współczesnymi zmianami zasad współżycia społecznego na wsi.
EN
In the article, the authors discuss conventionalized expressions of politeness that appear in the most typical contacts between people in the rural environments of selected localities in the Southern Małopolska region. These expressions were recorded in the context of greetings at work, passing somebody, when entering somebody’s home. The formulas used in the case of such interactions may be described by the term zdrówkanie [greeting, lit. wishing good health], or saying hello, or expressing respect toward one another. An important complement are the formulas that may be described as ritual, e.g. apologizing – forgiving, formulas uttered before or after larger jobs (e.g. building a house). The rules of how greetings [zdrówkanie] and ritual formulas function are inextricably linked to cultural factors and modern changes in the rules of social conduct in rural communities.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.