Search results

1

Metamorfozy koloru i stałość inspiracji. Uwagi o wystroju i wyposażeniu sanktuarium Chrystusa Ukrzyżowanego w Kobylance

100%

Stankiewicz A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. Wydanie specjalne

|

issue 28

46-60

EN

The parish church in Kobylanka-a sanctuary of Christ Crucified-has not attracted much interest from historians and art historians. The foundation of the parish church was undertaken by the voivode of Sandomierz, Jan Wielopolski (d. 1774), based on the designs of architect Francesco Placidi, and was carried out in the years ca. 1743–1750. The architect was also responsible for the designs of the church bell tower and five altars. The main altar with the image of the Crucified was made of Dębnik marble, the other four were made of polychrome wood. The sculptures adorning the altars were made by the sculptor responsible for the work at the altar in the chapel of St. John the Baptist at St. Mary's Church in Krakow. On the other hand, the paintings in the altars and the baptismal font were painted by Łukasz Orłowski, a Krakow painter.

PL

Kościół parafialny w Kobylance, pełniący funkcję sanktuarium Chrystusa Ukrzyżowanego, nie budził jak dotąd większego zainteresowania historyków i historyków sztuki. Fundacji niewielkiej świątyni murowanej podjął się wojewoda sandomierski, Jan Wielopolski (zm. 1774), a budowę, zapewne według projektów Francesco Placidiego, przeprowadzono w latach ok. 1743-1750. Architekt był odpowiedzialny także za projekty przykościelnej dzwonnicy oraz pięciu ołtarzy. Główna nastawa mieszcząca obraz Ukrzyżowanego została wykonana w marmurze dębnickim, natomiast cztery pozostałe w polichromowanym i pozłacanym drewnie. Rzeźby zdobiące ołtarze wykonał rzeźbiarz odpowiedzialny za prace przy ołtarzu w kaplicy św. Jana Chrzciciela przy kościele Mariackim w Krakowie. Z kolei obrazy zdobiące nastawy oraz oprawę chrzcielnicy wyszły spod pędzla krakowskiego malarza Łukasza Orłowskiego.

2

Refleks dzieł Dientzenhoferów na pograniczu Wielkopolski. Architektura kościoła pw. św. Marii Magdaleny w Zamysłowie

100%

Stankiewicz A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2021

|

vol. 83

|

issue 1

5-29

EN

Despite its high artistic quality, the architecture of the Parish Church of St Mary Magdalene at Zamysłów (Hinzendorf) has not as yet been separately studied. The foundation of the building was initiated by Fr Philip Walentin Hoffman, and it was financed by the Poor Clares of the Głogów Convent with construction works having been completed by 1752. The conducted formal analysis allows to identify the resemblance of the church’s layout to that of the Benedictine Church at Legnickie Pole (1727–1731) designed by Kilian Ignaz Dientzenhofer.

PL

Pomimo wysokiej klasy artystycznej, architektura kościoła parafialnego pw. św. Marii Magdaleny w Zamysłowie (Hinzendorf) nie doczekała się jak dotąd opracowania naukowego. Fundację budowli zainicjował ksiądz Philip Walentin Hoffman, a sfinansowały klaryski z klasztoru w Głogowie. Prace budowlane zakończono przed rokiem 1752. Przeprowadzona analiza formalna pozwala na ustalenie, że świątynia swoim układem przestrzennym nawiązuje do kościoła benedyktynów w Legnickim Polu (1727–1731), projektu Kiliana Ignaza Dientzenhofera.

3

Jak Feniks z popiołów. Architektura kościoła franciszkanów w Zamościu

100%

Stankiewicz A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2022

|

vol. 84

|

issue 4

817-878

EN

Despite its considerable size and high artistic quality, the Franciscan church in Zamość failed to draw any discernible attention from the experts in Polish architecture. Until now, the main focus of research was to establish the fundamental facts from its history, and some attributions were made regarding the authorship of its design. In the light of the ongoing research on early modern art, however, it seems possible to add some details to the conclusions already reached. An impulse to take up the topic was provided by the recently conducted reconstruction of the church, which had been partially demolished in the 19th century and remodelled in the 20th century. An analysis of the extant iconographic sources dating from the 19th and early 20th century makes it possible to situate the architecture of the church in a broad context of the European and Polish architectural traditions, as well as to validate its reconstruction. The Zamość church of the Franciscan Order was constructed in the period from 1637 to ca. 1685. Its design referred to the architecture of the late 16th – early 17th century Rome, but since the construction works were carried out by the masonry workshop of Jan Wolff, decorative elements made in mortar derive from the forms achieved in his circle. This, however, did not efface the early-Baroque look of the church – a look that had its origin in, among others, the Basilica of Saint Peter in the Vatican and the designs by Lombard architects active ca. 1600 in Rome. An analysis of the correspondence of Tomasz Zamoyski, the owner of the fee tail estate of Zamość and the founder of the church, and the architectural solutions applied in its construction permits us to assume that the church was designed by Constante Tencalla.

PL

Kociół franciszkanów w Zamościu, mimo pokaźnych rozmiarów i wysokiej klasy artystycznej, nie budził większego zainteresowania badaczy polskiej architektury nowożytnej. Do tej pory skupiano się na ustaleniu podstawowych faktów z dziejów zabytku, a także podjęto szereg prób atrybucji autorstwa projektu, które w świetle prowadzonych wciąż badań nad sztuką nowożytną można uszczegółowić. Impulsem do podjęcia tematu była niedawna odbudowa świątyni, rozebranej częściowo w XIX i przekształconej w XX w. Analiza zachowanej ikonografii z XIX i początku XX w. pozwala usytuować architekturę świątyni w szerokim kontekście europejskiej i polskiej tradycji architektonicznej, a także zweryfikować rekonstrukcję zabytku. Projekt kościoła zamojskich franciszkanów, wznoszonego w latach od 1637 do ok. 1685, nawiązywał do architektury rzymskiej przełomu XVI i XVII w. Jednak ze względu na to, że prace budowlane były realizowane przez warsztat muratorski Jana Wolffa, z kręgu form wypracowanych w tym środowisku właśnie pochodzą dekoracje świątyni wykonane w zaprawie. Nie zatarło to jednak wczesnobarokowego wyglądu kościoła, który ma swoję genezę m.in. w bazylice św. Piotra na Watykanie oraz w realizacjach lombardzkich architektów czynnych ok. 1600 r. w Rzymie. Analiza korespondencji fundatora, ordynata Tomasza Zamoyskiego, oraz zastosowanych rozwiązań architektonicznych pozwala przypuszczać, że projektantem budowli był Constante Tencalla.

4

Architektura kościoła parafialnego w Gołębiu. Przyczynek do badań wpływu projektów Ottaviana Mascarina na architekturę polską pierwszej połowy wieku XVII

100%

Stankiewicz A.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4: Historia sztuki

5-31

PL

Kościół parafialny w Gołębiu wzniesiony w latach 1626-1634 należy do budowli wyróżniających się w krajobrazie polskiej architektury nowożytnej wieku XVII. Jego projektant oraz budowniczowie nie są znani, jednak jego plan został oparty na zrealizowanym w latach 1591-1598 kościele San Salvatore in Lauro w Rzymie, zaprojektowanym przez architekta Ottaviana Mascarina. Rzut nawy świątyni w Gołębiu, której artykulację tworzą pary kolumn flankujących obszerne nisze przeznaczone na ołtarze, wyraźnie odwołuje się do tej rzymskiej realizacji. Odmienną genezę mają natomiast fasada oraz dekoracje świątyni w Gołębiu. Ponieważ rzymski kościół Mascarina nie posiadał wówczas fasady, projektant kościoła w Gołębiu zdecydował się na wprowadzenie fasady dwuwieżowej, nawiązującej do podobnych rozwiązań, zastosowanych wcześniej w Czemiernikach (po 1603 r.) czy też Pińczowie (przed 1619). Dekoracja elewacji budowli wykonana w zaprawie nawiązuje do niemieckich wzorników graficznych oraz do motywów znanych z warsztatu rzeźbiarskiego Tomasza Nikla, ale stosowanych też przez muratorów z Kazimierza Dolnego. Przypuszczalnym dysponentem odpowiedzialnym za wybór dla Gołębia rzymskiego projektu był kanclerz Jerzy Ossoliński, fundator znany z innych realizacji opartych na planach Mascarina, przechowywanych w Accademia di San Luca w Rzymie.

EN

The parish church in Gołąb, erected in the years 1626-1634, is one of the buildings that stand out from Polish modern architecture of the 17th century. Its designer and builders are not known, but its plan was based on the church of San Salvatore in Lauro in Rome, built between 1591 and 1598, designed by the architect Ottaviano Mascarino. The projection of the nave of the church in Gołąb, the articulation of which is made of pairs of columns flanking large niches intended for altars, clearly refers to San Salvatore in Lauro. The facade and decorations of the parish church in Gołąb have a different genesis. As San Salvatore in Lauro did not have a facade at that time, the designer of the church in Gołąb decided to introduce a two-tower facade, referring to similar solutions, previously used in Czemierniki (after 1603) or Pińczów (before 1619). The decoration of the facade of the building made in the mortar refers to the German graphic patterns and motifs known from the sculptural workshop of Tomasz Nikiel, but also used by the bricklayers from Kazimierz Dolny. The supposed administrator responsible for the selection of the Roman design for Gołąb was Chancellor Jerzy Ossoliński, a founder known for other realizations based on Mascarino’s plans, stored at the Accademia di San Luca in Rome.

5

Kilka uwag na temat twórczości Krzysztofa Boguszewskiego

100%

Stankiewicz A.

Artifex Novus

|

2019

|

issue 3

20-33

EN

The article deals with the artistic activity of Krzysztof Aleksander Boguszewski (d. 1635), nobleman, spiritual and painter, active in Poznań in years 1624–1635. In the past, scholars tried to do all they could to expand his oeuvre by resorting to imprecise comparisons or overinterpretation of his works. Also, they wanted to found style of his paintings in works of Herman Han. In the light of documents, it is sure that Boguszewski was not the imitator or even pupil of Han. He probably learned to paint in confraternity of painters in Lublin or Lwów. In fact, we can only proof his signature in one existing work – The entry of St. Martin into Amiens from 1628, originally from Cistercian church in Paradyż, but today exposed in Poznań cathedral. Other paintings from Paradyż Abbey, like The Heavenly Jerusalem (1628?), The Immaculate Conception (1628?) and St. Paul (1628?) and effigies of St. Mary from church in Otorów and Biechów (1632) we can include in the works of Boguszewski using the compare method. The other painting attributed by scholars to artist are fundamentally different. The iconography of his works from Paradyż were projected by the Cistercian abbot, Marek Łętowski (d. 1629). His conception for Boguszewski works was based on the instructions of Church intellectualist, like Carlo Borromeo or Gabriele Paleotti. It is very probably, that the painter, who became a priest in parish church of St. Adalbert in Poznań in 1630, was personally involved in the idea of artists working for the reform of the Church after the council of Trent

PL

Artykuł został poświęcony twórczości Krzysztofa Aleksandra Boguszewskiego (zm. 1635), szlachcica, duchownego i malarza, działającego w Poznaniu w latach 1624-1635. W przeszłości uczeni starali się robić wszystko, co w ich mocy, aby powiększyć jego dorobek, uciekając się do nieprecyzyjnych porównań lub nadinterpretacji jego dzieł. Genezę jego stylu widziano najczęściej w pracach Hermana Hana. W świetle dokumentów jest pewne, że Boguszewski nie był naśladowcą ani nawet uczniem Hana. Malarstwa uczył się prawdopodobnie w bractwie malarzy w Lublinie lub we Lwowie. Artysta sygnował wyłącznie jedno dzieło - Wjazd św. Marcina do Amiens z 1628 r., pierwotnie z kościoła cystersów w Paradyżu, dziś wyeksponowane w poznańskiej katedrze. Inne obrazy z opactwa w Paradyżu, jak Niebiańska Jerozolima (1628?), Niepokalane Poczęcie (1628?) i św. Paweł (1628?) oraz wizerunki Matki Bożej z kościoła w Otorowie i Biechowie (1632) możemy włączyć do prac Boguszewskiego metodą porównawczą. Inne obrazy, które uczeni przypisują artyście, są zasadniczo odmienne od wspomnianych prac. Autorem programu ikonograficznego obrazów Boguszewskiego z Paradyża jest opat cystersów Marek Łętowski (zm. 1629). Jego koncepcja została oparta na wskazówkach intelektualistów kościelnych, takich jak Carlo Borromeo czy Gabriele Paleotti. Jest bardzo prawdopodobne, że malarz, który został księdzem w kościele parafialnym św. Wojciecha w Poznaniu w 1630 r., realizował postawy artystów zaangażowanych w reformę Kościoła katolickiego.

6

„Chętka mię napadła budować i pięknie mieszkać”. Stosunek Krzysztofa Opalińskiego (1611–1655) do architektury

100%

Stankiewicz A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

141-156

EN

The article discusses the attitude towards architecture of Krzysztof Opaliński, which has not been developed by researchers yet. The magnate ordered designs for his palaces in Włoszakowice and in Warsaw with Constante Tencalla, who probably also designed the parish church in Włoszakowice. Opaliński expressed his opinions on architecture in his own poems and in letters to his brother Łukasz, the alleged author of the first Polish-language architectural treatise. Opaliński's views, partly coincident with those expressed in this treatise, were the result of reading French and Italian treaties and architectural templates, but also the work of Peter Paul Rubens Palazzo di Genova, published in 1622.

PL

W artykule omówiono nieopracowany jak dotąd przez badaczy stosunek Krzysztofa Opalińskiego do architektury. Magnat zamawiał projekty swoich pałaców we Włoszakowicach oraz w Warszawie u Constantego Tencalli, który zapewne projektował też kościół parafialny we Włoszakowicach. Swoje opinie na temat budownictwa Opaliński zawarł w pisanych przez siebie wierszach oraz w listach do swojego brata Łukasza, domniemanego autora pierwszego polskojęzycznego traktatu architektonicznego. Poglądy Opalińskiego, częściowo zbieżne z wyrażonymi w tym traktacie, były wynikiem lektury włoskich i francuskich traktatów i wzorników architektonicznych, ale też dzieła Petera Paula Rubensa Palazzo di Genova, wydanego w 1622 roku.

7

Religione pro Deo, Sapientia pro Patria. Kreacja wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego w grafice okolicznościowej

100%

Stankiewicz A.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

162-180

EN

The article presents the image creation of Konstanty Kazimierz Brzostowski (1644–1722), bishop of Vilnius, in the light of dedicated to him engravings and panegyrics. Part of the engraved portraits presented him as the bishop of Vilnius and the first ecclesiastic in the Grand Duchy of Lithuania. Some of the engravings were adorned with a graphic decoration conforming with the allegoric meaning of the Strzemię coat-of-arms of Brzostowski and coat-of-arms of other Lithuanian families. This determined not only individual virtues but also, together with the relevant quotations, became a manifestation of his political position in the Grand Duchy of Lithuania. This strategy was very important in the case of the conflict between the bishop of Vilnius and family of Sapieha, especially Kazimierz Jan Sapieha (1642–1720).

PL

W artykule omówiono kreację wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego (1644-1722) w świetle dedykowanych mu rycin i panegiryków. Część portretów graficznych ukazywała go jako biskupa wileńskiego i pierwszego duchownego w Wielkim Księstwie Litewskim. Niektóre ryciny zdobiące panegiryki zostały ozdobione dekoracją zgodną z symbolicznym znaczeniem herbu Brzostowskiego Strzemię i herbów innych litewskich spokrewionych z duchownym. Symbolika herbu traktowanego jako emblemat nie tylko odwoływała się do przypisywanych duchownemu cnót, ale także, wraz z odpowiednim programem inskrypcji, manifestowała jego rolę polityczną w Wielkim Księstwie Litewskim, co miało duże znaczenie w konflikcie między biskupem wileńskim a rodziną Sapiehów, zwłaszcza Kazimierzem Janem Sapiehą (1642–1720).

Refine search results

2 Artifex Novus

2 Biuletyn Historii Sztuki

2 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Roczniki Humanistyczne

7 Stankiewicz A.

1 2022

4 2021

1 2019

1 2018

Metamorfozy koloru i stałość inspiracji. Uwagi o wystroju i wyposażeniu sanktuarium Chrystusa Ukrzyżowanego w Kobylance

Refleks dzieł Dientzenhoferów na pograniczu Wielkopolski. Architektura kościoła pw. św. Marii Magdaleny w Zamysłowie

Jak Feniks z popiołów. Architektura kościoła franciszkanów w Zamościu

Architektura kościoła parafialnego w Gołębiu. Przyczynek do badań wpływu projektów Ottaviana Mascarina na architekturę polską pierwszej połowy wieku XVII

Kilka uwag na temat twórczości Krzysztofa Boguszewskiego

„Chętka mię napadła budować i pięknie mieszkać”. Stosunek Krzysztofa Opalińskiego (1611–1655) do architektury

Religione pro Deo, Sapientia pro Patria. Kreacja wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego w grafice okolicznościowej