Search results

1

Rola wojen i konfliktów w kształtowaniu ładu europejskiego w średniowieczu

100%

Iwańczak W.

Studia Maritima

|

2016

|

vol. 29

63-80

EN

It is rather difficult to reduce a thousand years of medieval wars and conflicts to one universal formula, because the whole thing is complex, and the attitude towards war used to be different in the past from what it is now. Wars and conflicts were thought to be connected to a fight for survival and power. In the Middle Ages the idea of total war was not known, nobody strove to annihilate their opponents. The purpose of most wars was to weaken the enemy or to get a good ransom. For a significant part of the Middle Ages the dominating military unit was the cavalry formed by the knighthood that later metamorphosed into the gentry. At the end of that period the structure of the army changed, and infantry and mercenaries became the most important parts of the army. Military service was compulsory for the vassal; yet, the recruitment among peasants played an important role, too. It may seem curious but war was treated as a kind of entertainment, as a cure for boredom, and it was the atmosphere which created the whole culture and ethics of knighthood. The basic rules of the medieval doctrine stipulated a good military preparation in order to keep the peace, the weaker were not right. The basis of a stable state was the army. It was accepted to stand up to a tyrant or an unjust sovereign that had been acting against his nation. In the Christian doctrine there were notions of a saint war (which later changed into a crusade) and of a just war. According to Saint Augustine war was a punishment for sins and crimes. The army often served the Church; it was the concept of ‘militis Christi’. The European order was thought to depend on the military power, and – to a significant degree – on the military propaganda. Theoretical aspects of armed conflicts and the problem of a just war were popular subjects in Poland; those questions were investigated by – among others – Stanisław of Skarbimierz and Paweł Włodkowic.

PL

1000 lat wojen i konfliktów średniowiecznych trudno ująć w jedną uniwersalną formułę, gdyż rzecz jest złożona, a stosunek do wojny w tamtej epoce było dość odmienny od dzisiejszego. Uważano, że wojna i konflikty wiążą się zazwyczaj z walką o panowanie i władzę. Średniowiecze nie znało jednak pojęcia wojny totalnej, nie dążono do wyniszczenia i zlikwidowania przeciwnika. Dużo wojen miało na celu wyniszczenie wroga lub uzyskanie dobrego okupu. Dominującą formacją przez znaczną część średniowiecza była konnica formowana przez rycerstwo, które później przeobraziło się w szlachtę. Schyłek epoki charakteryzowała już nowa struktura armii, gdzie większą rolę odgrywała piechota oraz wojsko najemne. Służba wojskowa była obowiązkiem wasala wobec seniora, ale ważną rolę odgrywali też w wojsku chłopi. Ciekawe, że wojnę traktowano często na pograniczu rozrywki, jako lekarstwo na nudę, w tym klimacie wytworzyła się cała kultura i etyka rycerska. Podstawowe reguły doktryny średniowiecznej zalecały dobre przygotowanie militarne dla utrzymania pokoju, słabi nie mieli racji. Podstawą stabilnego państwa było wojsko. Uznawano prawo do przeciwstawienia się tyranowi, władcy niesprawiedliwemu, który działał przeciw swojemu narodowi. W myśli chrześcijańskiej odróżniano wojnę świętą (która z czasem przybrała formę krucjat) oraz sprawiedliwą. Według św. Augustyna wojna była karą za grzechy i zbrodnie. Wojsko występowało często w służbie Kościoła i była to koncepcja „militis Christi”. Uważano, że ład europejski zależy od siły wojskowej, ale w znacznym stopniu także od propagandy wojennej. W Polsce interesowano się również teoretycznymi aspektami konfliktów zbrojnych i problemami wojny sprawiedliwej, co badali m.in. Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic.

2

Eneasz Sylwiusz Piccolomini i kobiety

100%

Iwańczak W.

Res Historica

|

2023

|

issue 55

51-68

EN

The hero of this text is one of the most colorful figures of the 15th century. His life and career were extremely rich and full of unexpected turns. The descendant of an old aristocratic family had seventeen siblings, studied in Siena and Florence, and then became secretary to Cardinal Domenico Capranica. He was not characterized by steadiness of views, first a supporter of the superiority of the council over the pope, with time he changed his mind and recognized the primacy of the popes. An important step was entering the service of the Reich King Frederick III, but then he turned towards the Church, was ordained a minor priest, in 1456 he became a cardinal, and the crowning of his career was the election of the pope in 1458, where he took the name Pius II. The content of the text are 3 episodes from Piccolomini’s life related to 3 women. They were, in order: the wife of the King of Hungary and the Roman Emperor Sigismund of Luxembourg, Barbara of Cilesia, Joan of Arc, whose fascinating portrait was sketched by Aeneas in his „Memoirs”, and a certain woman whose interesting fate he heard as the pope during the audience. All three images show the author as a good observer and an outstanding humanist.

PL

Bohater tego tekstu należy do grona najbardziej barwnych postaci XV w. Jego życie i kariera były niezwykle bogate i pełne niespodziewanych zwrotów. Potomek starej arystokratycznej rodziny, miał siedemnaścioro rodzeństwa, studiował w Sienie i Florencji, a potem został sekretarzem kardynała Domenico Capranica. Nie odznaczał się stałością poglądów, najpierw zwolennik wyższości soboru nad papieżem, z czasem zmienił zdanie i uznawał prymat papieży. Ważnym krokiem było wejście na służbę dla króla Rzeszy Fryderyka III, ale potem zwrócił się już w kierunku Kościoła, przyjął niższe święcenia duchowne, w roku 1456 został kardynałem, a ukoronowaniem kariery był wybór w 1458 r. na papieża, przyjął imię Pius II. Treścią tekstu są trzy epizody z życia Piccolominiego związane z trzema kobietami. Były to w kolejności: żona króla Węgier i cesarza rzymskiego Zygmunta Luksemburskiego Barbara Cylejska, Joanna d’Arc, której pasjonujący portret naszkicował Eneasz w swych Pamiętnikach, oraz pewna kobieta, której ciekawe losy usłyszał jako papież na audiencji. Wszystkie trzy wizerunki pokazują autora jako dobrego obserwatora i wybitnego humanistę.

3

Stanisław Bylina (1936–2017)

50%

Iwańczak W.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

Refine search results

1 Odrodzenie i Reformacja w Polsce

1 Res Historica

1 Studia Maritima

3 Iwańczak W.

1 2023

1 2017

1 2016

Rola wojen i konfliktów w kształtowaniu ładu europejskiego w średniowieczu

Eneasz Sylwiusz Piccolomini i kobiety

Stanisław Bylina (1936–2017)