Search results

1

O normatywizacji pisowni polskiej terminologii prawosławnej (na przykładzie zapożyczeń cerkiewnosłowiańskich) – wybrane zagadnienia

100%

Rygorowicz-Kuźma A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 6

169-181

EN

Orthodox terminology in the Polish language is a topic that is rarely addressed by linguists since it concerns a lexis that remains on the periphery of lexical resources. However, since the end of the 20th century, progress has been made. The need to organize the vocabulary and establish spelling rules is increasingly visible, since several variants of the same term appear in texts relating to Orthodoxy, e.g.: ektenia – ektenija, nabiedrennik – nabiedrenik, riza – ryza, etc. Attempts to standardize the spelling of Orthodox terminology commenced with the pioneering work published in 2016: J. Kostiuczuk, J. Tofiluk, M. Ławreszuk, W. Misijuk, J. Charkiewicz, Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni [The Specific Nature of Polish Orthodox Terminology. A Concept of Standardizing Spelling], (Białystok). In this article, some issues associated with the function of terms borrowed from Church Slavonic in the Polish language are addressed and proposals regarding their transcription are made. These proposals are a contribution to a comprehensive elaboration of the principles of the model orthography of borrowed terms from Church Slavonic accepted in a research project conducted by a team of academics entitled Słownik polskiej terminologii prawosławnej [Dictionary of Polish Orthodox Terminology] (project number 0083/NPRH5/H11/84/2017).

PL

Terminologia prawosławna w języku polskim jest zagadnieniem rzadko poruszanym przez badaczy języka, gdyż dotyczy leksyki pozostającej na peryferiach zasobu leksykalnego. Jednakże od końca XX wieku widoczna jest jej aktywizacja. Coraz wyraźniej zauważalna jest też potrzeba uporządkowania tego słownictwa i ustalenia zasad jego pisowni, gdyż w tekstach pisanych dotyczących prawosławia bardzo często występują różne warianty tego samego terminu, np.: ektenia – ektenija, nabiedrennik – nabiedrenik, riza – ryza itp. Próby pewnej normatywizacji pisowni terminologii prawosławnej zostały już poczynione w wydanej w 2016 r. pionierskiej pracy: J. Kostiuczuk, J. Tofiluk, M. Ławreszuk, W. Misijuk, J. Charkiewicz, Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni (Białystok). W danym artykule poruszone są niektóre problemy związane z funkcjonowaniem w języku polskim terminów zapożyczonych z języka cerkiewnosłowiańskiego oraz propozycje pewnych modyfikacji ustaleń dotyczących ich transkrypcji. Propozycje te stanowią przyczynek do całościowego opracowania zasad wzorcowej ortografii zapożyczeń cerkiewnosłowiańskich przyjętych w realizowanym przez zespół naukowców projekcie badawczym nt. Słownik polskiej terminologii prawosławnej (nr projektu 0083/ NPRH5/H11/84/2017).

2

Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)

100%

Rygorowicz-Kuźma A.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2019

|

vol. 19

373-385

EN

Religious terminology in the Polish language is an interesting topic and constantly requires academic research. Linguists have reached a certain consensus that the oldest Polish Christian lexicon to a large extent was borrowed from the Czech language along with the spread of Christianity from that area. This article addresses the issue of Polish religious terminology that could have Eastern Slavic origins. They were taken from Maria Karpluk’s graphic lexicon entitled A Dictionary of Old Polish Christian Terminology (Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej) and were analyzed in terms of semantics and etymology. The analysed lexicon particularly relates to the spirituality of the Orthodox Church that originates from areas where Orthodoxy was the dominant religion. Some of the words, e.g. przeczysta (compare Przeczysta Panna), kum, zapusty have survived and are present in contemporary Polish, while others such as porąganie, pomiłować, soroczyny, pokaźń gradually disappeared. Some Old Polish religious terms of Eastern Slavic origin such as Bogorodzica, kryłos, monaster, Spas, władyka, wwiedienie are used today in both in oral and written forms in the Orthodox community in Poland.

3

Nazwy nabożeństw prawosławnych w języku polskim

100%

Rygorowicz-Kuźma A.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2013

|

vol. 13

117-126

EN

This paper focuses on the names of the daily cycle of services in the Orthodox Church, which are available in the Polish language. The majority of terms are borrowed from Old Church Slavonic (such as utrenia, wieczernia, czasy) and are semantical or structural calques (such as powieczerze, liturgia święta, jutrznia, pierwszy czas). Some religious terms of Slavonic origin are used in both Orthodox and Roman Catholic Churches (for instance, jutrznia, nabożeństwo). The adapta- tion of Roman Catholic terminology of Latin origin, for example, msza, nieszpory, kompleta to the modern Polish Orthodox terminology is very interesting.

Refine search results

2 Studia Wschodniosłowiańskie

1 Roczniki Humanistyczne

3 Rygorowicz-Kuźma A.

1 2020

1 2019

1 2013

O normatywizacji pisowni polskiej terminologii prawosławnej (na przykładzie zapożyczeń cerkiewnosłowiańskich) – wybrane zagadnienia

Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)

Nazwy nabożeństw prawosławnych w języku polskim