Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 32

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu położone jest obecnie w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Jest jedynym miejscem, w którym czci się nieprzerwanie od ponad 400 lat cudowną Pietę. Początki Skrzatusza sięgają XV wieku. Wówczas powstała tam pierwsza świątynia. Drugi kościół pw. Wniebowzięcia NMP wybudowano w 1572 roku. Poświęcił go sufragan poznański 3 lata później. W wyniku reformacji wcześniejsza samodzielna parafia skrzatuska został włączona jako filia do Wałcza na początku XVII wieku, wyodrębniona ponownie jako samodzielna przez bpa Wojciecha Tolibowskiego w 1660 roku. Obecna świątynia – sanktuarium i bazylika mniejsza – wybudowana została dzięki staraniom Wojciecha Konstantego Brezy pod koniec XVII wieku. Manuskrypt ks. Delerdta jest nieocenionym źródłem dla dziejów początkowych kultu maryjnego w Skrzatuszu. Autor – wikariusz miejscowy w latach 1768–1793 – na podstawie dostępnych źródeł opisał sposób, w jaki cudowna figura dostała się z Mielęcina do Skrzatusza. Niezwykle cenne są informacje o cudach dokonanych za wstawiennictwem Piety Skrzatuskiej. Ks. Delerdt przedstawia ponad 60 takich wydarzeń, podając często personalia obdarowanego, jego pochodzenie, jak i rodzaj doznanej łaski. Ważne jest skonfrontowanie tego źródła z innymi zachowanymi, a niewykorzystanymi archiwaliami. Warte będzie także porównanie XVIII-wiecznego tekstu ze Skrzatusza z innymi podobnymi z tego okresu.
EN
The Shrine of Our Lady of Sorrows in Skrzatusz is currently located in the diocese of Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg). It is the only place where the wonderful Pieta has been worshiped continuously for over 400 years. The beginnings of Skrzatusz date back to the 15th century. Then the first temple was established there. The second church Assumption of the Blessed Virgin Mary was built in 1572. It was consecrated by the Poznan (Poznań) suffragan three years later. As a result of the Reformation, the earlier independent Skrzatusz parish was incorporated as a branch into the town of Walcz (Wałcz) at the beginning of the 17th century, it was separated again as independent by Bishop Wojciech Tolibowski in 1660. The present temple – sanctuary and smaller basilica was built thanks to the efforts of Wojciech Konstanty Breza after the end of the 17th century. Manuscript of Fr. Delerdt is an invaluable source for the early history of the Marian cult in Skrzatusz. The author – local vicar in 1768–1793 described the way in which the miraculous figure got from Mielecin (Mielęcin) to Skrzatusz based on available sources. Information about miracles performed through the intercession of Pieta from Skrzatusz is extremely valuable. Ks. Delerdt presents over 60 such events often giving personal details of the recipient, his origin and the type of grace he suffered. It is important to confront this source with other preserved and unused archives. It will also be worth comparing the 18th-century text from Skrzatusz with other similar texts from that period.
PL
Pierwsze źródła dotyczące Piły pochodzą z akt konsystorskich z połowy XV w. Początkowo należała ona do parafii w Ujściu. Usamodzielniła się w początkach XVII w. Do 1920 r. wchodziła w skład diecezji i archidiecezji poznańskiej. Po zakończeniu I wojny światowej włączono ją do delegatury arcybiskupiej, a następnie wolnej prałatury w Pile. W wyniku II wojny światowej weszła w skład Kościoła gorzowskiego. Ostatnia reorganizacja Kościoła w Polsce w 1992 r. spowodowała jej włączenie do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Archiwalia do dziejów Piły do początków XX w. są dostępne, ale niewystarczająco wykorzystane. Natomiast dokumenty przechowywane w archiwum diecezjalnym w Koszalinie są znane i to nie w całości, tylko nielicznym badaczom. Artykuł ten ma niejako ułatwić poszukiwania kościelnych dziejów Piły w XX w.
EN
The first sources concerning Pila (Piła) come from consistor’s acts from the mid-15th century. Initially, it belonged to the parish in Ujscie (Ujście). It became independent in the beginning of the 17th century. Until 1920, it was part of the diocese and archdiocese of Poznan (Poznań). After the end of World War I, it was included in the archbishop’s delegacy, and then a free prelature in Pila (Piła). As a result of the World War II it became part of the Gorzow (Gorzów) Church. The last reorganization of the Church in Poland in 1992 brought it inclusion in the diocese Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg). Archives for the history of Pila (Piła) until the beginning of the 20th century are available but not used enough. And documents kept in the diocesan archives in Koszalin are known and not in whole to only a few researchers. This article is to make it easier searching for the history of the Church in Pila (Piła) in the 20th century.
PL
Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska powstała w 1972 r. 40 lat później erygowano archiwum diecezjalne, które rozpoczęło gromadzenie archiwaliów z diecezji. Zgromadzenia zakonne po 1945 r. podjęły trud pracy pośród przesiedlonej ludności na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Dokumenty dotyczące ich działalności znajdują się w dwóch kościelnych archiwach, diecezjalnym i kurii biskupiej.
EN
The Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Diocese was established in 1972. A diocesan archive was established 40 years later and the diocese documents have been collected since then. Religious congregations took a burden to work among the resettled population in the Western and Northern territories after 1945. All documents relating to their ministry can be found in two churches and diocese archives, and as well in the Bishop’s Curia.
EN
The beginnings of Skrzatusz date back to the 15th century. The parish lost its independence during the Reformation in the 16th century. The canonical erection took place in 1660. In 1772 it was incorporated into the Prussian state. He returns to Poland after the end of World War II in 1945. Bishop Ignacy Jeż, after the creation of the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Diocese, proclaimed Skrzatusz a diocesan sanctuary, where the Miraculous Pieta is continuously worshiped since the end of the 16th century. carrying out decanal visits on their behalf. In the 19th century, the consistory approved subsequent forms used by deans. Such an example is the presented visit from 1831. It was carried out by the dean of Walcz (Wałcz), Antoni Perzyński, on the order of the Archbishop of Poznan (Poznań). In the document, he characterized the material and spiritual condition of the parish. He also distinguished in the protocol the branch church, schools and the parish hospital.
PL
Początki Skrzatusza sięgają XV w. Parafia straciła swoją samodzielność w czasach reformacji w XVI w. Ponowne kanoniczne erygowanie nastąpiło w 1660 r. W 1772 r. włączony do państwa pruskiego. Wraca do Polski po zakończeniu II wojny światowej w 1945 r. Bp Ignacy Jeż po utworzeniu diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej ogłosił Skrzatusz diecezjalnym sanktuarium, gdzie czci się nieprzerwanie Cudowną Pietę od końca XVI w. Na zlecenie biskupów lub archidiakonów dziekani w diecezji poznańskiej zobowiązani byli do przeprowadzenia w ich imieniu wizytacji dekanalnych. W XIX w. konsystorz zatwierdzał kolejne formularze, którymi posługiwali się dziekani. Takim przykładem jest prezentowana wizytacja z 1831 r. Przeprowadził ją na polecenie arcybiskupa poznańskiego dziekan wałecki Antoni Perzyński. W dokumencie scharakteryzował stan materialny i duchowy parafii. Wyróżnił w protokole również kościół filialny, szkoły i szpital parafialny.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.