Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Ślązacy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ślōnskŏ godka – przaśny folklor czy język regionalny?

100%
Myśliwiec M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2013
|
issue 3 (15)
99-120
PL
W świetle spisów powszechnych, sporządzonych w Polsce w latach 2002 i 2011, Ślązacy jawią się jako najliczniejsza mniejszość występująca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wynika z przeprowadzonych badań jest to także najliczniejsza grupa, która na co dzień posługuje się własnym etnolektem. W 2002 roku przynależność do owej mniejszości zadeklarowało 173 153 osoby, a posługiwanie się śląskim etnolektem w relacjach domowych: 56 643 osoby. W 2011 roku przynależność do tej grupy deklarowało już ponad 800 000 osób, a posługiwanie się regionalną mową ponad 500 000. Problem polega jednak na tym, że państwo polskie nie uznaje istnienia owej mniejszości pod względem prawnym. To z kolei powoduje wyraźny wzrost napięcia na linii centrum-peryferie. Celem niniejszego artykułu jest zatem pokazanie starań przedstawicieli mniejszości śląskiej o ustawowe upodmiotowienie tej grupy, a w szczególności ukazanie najdalej zaawansowanych działań na rzecz ustawowego uznania śląskiego etnolektu za język regionalny.
EN
In two national censuses, made in the years 2002 and 2011, Silesians emerged as the largest minority occurring in the territory of the Polish Republic. Those researches show also that Silesians are the largest group that use its own ethnolect in domestic relations. In 2002, belonging to that minority declared 173 153 persons, and the use of Silesian ethnolect in domestic relations: 56 643 people. In 2011, the membership of this group declared more than 800 000 people, and the use of regional language more than 500 000. The problem lies in the fact that the Polish state does not recognize the existence of this minority in legal terms. This in turn results in increase of tensions between the center and periphery.Therefore the main purpose of this paper is to show efforts of the Silesian minority for a legal empowerment of the group, in particular, shows most advanced activities for the statutory recognition of the Silesian ethnolect as a regional language.
2

„Aby wszędzie być i wszystko widzieć”. Doświadczanie miejsc i siebie w trakcie górskich podróży. Relacje Ślązaków

72%
Kossakowska-Jarosz K.
Góry, Literatura, Kultura
|
2015
|
vol. 9
191 - 204
EN
“To be everywhere” and “see everything” is a declaration by Father Euzebiusz Franciszek Stateczny, a well-known Silesian writer from the turn of the 20th century, and an extraordinary monk and tenacious traveller, who in a true positivist fashion valued the truth about the world based on one’s own experience. By outlining a comprehensive need to get to know the world, Stateczny acted as a cosmographer, which prompted the author of the article to try to establish whether this declaration also applied to other travellers from the region and how this completeness was supposed to be expressed. The author’s overview of Silesian accounts of trips to the mountains (by Karol Miarka, Rev Antoni Stabik, Fr Henryk Aulich, Rev Michał Przywara and Józef Gallus) confirms that those Silesian travellers barely felt the spirituality of these spaces, because they did not become harmonised with them in their experiences. As clergymen, they headed mostly to pilgrimage centres, with the mountains providing only an obstacle to be overcome on their way there. That is why deep in their hearts they were not ready to experience the beauty of the mountains, nor did they open themselves up to contemplation of mountain landscapes on account of external circumstances (the physical effort of travel was in conflict with the old and exhausted bodies). They were “everywhere”, intending to see “everything” that attracted them, or wherever their pastoral duties took them, but their travelling, though dominated by learning, was dissociated from nature’s clichés. That is why the Silesians’ mountain trips were characterised by “spiritual blindness” to the value of mountain sights. The travellers were not shocked by the rocky landscapes, because they did not experience the pleasure of walking in the mountains, which is why they lacked an aestheticising stimulus. More importantly, by remaining close to the everyday problems of the region and supporting their compatriots in their everyday struggles, the priests were not poets in their lives. That is why their accounts were dominated by somatic descriptions, physiological responses and psychological reactions, reduced mainly to illustrating fear and physical clumsiness. However, this “spiritual blindness” to the beauty of nature was not an inherent characteristic of Silesian travel writers, for they reacted completely differently to sea landscapes seen from the board of ships carrying them to distant corners of the world. When they did not feel the hardship of travel, they were able to find the force and charm of nature in the rich contents of these spaces.
3
Publication available in full text mode
Content available

Górny Śląsk jako problem politologiczny. Próba syntezy

72%
Muś A.
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
|
2022
|
vol. 73
192-224
PL
Rosnąca liczba prac naukowych na temat Ślązaków i Górnego Śląska wymaga od badaczy zagadnienia pierwszych form systematyzacji. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że na Górnym Śląsku mamy do czynienia z wyjątkowymi, odrębnymi zjawiskami politycznymi. Badanie przeprowadzono poprzez ustrukturyzowany przegląd literatury naukowej, która obejmuje problematykę badań o naturze politologicznej, związanych ze Ślązakami i Górnym Śląskiem, traktowanymi jako specyficzny przedmiot analizy. Badanie objęło 25 artykułów naukowych indeksowanych w bazie Web of Science Core Collection. Analiza wykazała, że wiele zjawisk politycznych zachodzących na Górnym Śląsku ma charakter wyjątkowy, niespotykany w innych regionach Polski. Wskazano także na szereg problemów badawczych, które wymagają jeszcze zbadania, oraz na obecny w literaturze przedmiotu problem braku triangulacji danych.
EN
The growing body of scholarly literature on Silesians and Upper Silesia requires researchers to make first attempts to systematize the issue. The aim of this article is to demonstrate that in Upper Silesia we can observe unique, distinct political phenomena. The study was carried out as a structured review of scholarly literature which covers research in the field of political science, related to Silesians and Upper Silesia, treated as a specific object of analysis. The study included 25 scientific articles indexed in the Web of Science Core Collection database. The analysis has shown that many political phenomena occurring in Upper Silesia are of a unique character, not encountered in other regions of Poland. It also indicated a number of research problems that still need to be investigated and the problem of lack of data triangulation present in the literature.
4
Publication available in full text mode
Content available

The daily Polonia on the key political events in interwar Poland: the 1926 coup d’état and the Brześć trials

51%
Lis A.
Rocznik Historii Prasy Polskiej
|
2016
|
vol. 19
|
issue 3
EN
Polonia, an Upper Silesian daily founded by Wojciech Korfanty in 1926, remains a mine of information not only about the situation in Upper Silesia between the wars but also a notable source for any study of Poland’s politics in that period. Polonia’s coverage of national politics is important not only because the paper presents a regional point of view but also because of the light its publications throw on the conflict between Wojciech Korfanty and Józef Piłsudski.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wkład współczesnej mniejszości niemieckiej w pielęgnowanie i rozwój górnośląskiego dziedzictwa kulturowego – wybrane zagadnienia

51%
Popieliński P.
Język. Religia. Tożsamość
|
2019
|
issue 1(19)2019
137-152
PL
W artykule autor przedstawia wkład współczesnej mniejszości niemieckiej w pielęgnowanie i rozwój górnośląskiego dziedzictwa kulturowego na wybranych przykładach. Wpierw przedstawia on czytelnikowi specyfikę Górnego Śląska oraz ich rodzimych mieszkańców, a następnie wyjaśnia, w jaki sposób mniejszość niemiecka przyczynia się do pielęgnowania i rozwoju górnośląskiego dziedzictwa kulturowego. Autor skupia się przede wszystkim na kwestiach niematerialnego dziedzictwa kulturowego mniejszości niemieckiej z Górnego Śląska. Szczególnie na kwestiach szeroko pojętej działalności (społeczno‑kulturalnej i politycznej), tożsamości czy języka (komunikacja interpersonalna, edukacja). Wymienione zagadnienia należą do jednych z najważniejszych elementów omawianego dziedzictwa kulturowego.
EN
In the article, the author presents contribution of the German minority in care and development of the Upper Silesian cultural heritage on the selected examples. First he shows reader the specific of Upper Silesia and its indigenous peoples, and then he explains, how the German minority contributes to care and development of the Upper Silesian cultural heritage. First of all the author concentrates on the intangible cultural heritage issues of the German minority from Upper Silesia. Particularly on the issues in the broadly understood activity (social, cultural and political), identity or language (verbal communication, education). These issues are one of the most important elements of this Upper Silesia cultural heritage.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.