Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  żywienie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Wstęp Powszechnie wiadomo, iż zachowania prozdrowotne kobiet w ciąży warunkują prawidłowy, niepowikłany przebieg ciąży a także właściwy stan urodzeniowy noworodka. Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na dobrostan ciężarnej i jej dziecka, jest odpowiedni sposób odżywiania. Przyszła mama przekonana, że dokłada wszelkich starań, by dziecko w jej łonie rozwijało się prawidłowo, realizuję jednocześnie potrzebę bezpieczeństwa własnego i jej przyszłej powiększonej rodziny. W ujęciu populacyjnym donoszony, prawidłowo odżywiony noworodek, poddany właściwemu wychowaniu, gwarantuje rozwój i przetrwanie społeczeństwa, którego stanie się członkiem. Cel Celem niniejszej pracy jest próba przedstawienia funkcjonalnych zaleceń żywieniowych dla kobiet w ciąży opartych o krajowe i międzynarodowe wskazania w kontekście bezpieczeństwa społecznego i osobistego ciężarnych. Prawidłowe odżywianie w trakcie ciąży jest pojęciem wielowymiarowym. Z jednej strony oznacza pokrycie zapotrzebowania energetycznego, które ulega zmianie w poszczególnych trymestrach ciąży, z drugiej, strukturę spożywanych produktów, czyli odpowiednie ilości i proporcje składników odżywczych. Obejmuje także modyfikację nieprawidłowych nawyków żywieniowych (Godala M. i in., 2012). Nie istnieje w wiedzy powszechnej spójna opinia dotycząca możliwości spożywania ciąży niektórych produktów żywnościowych. Należy zwrócić uwagę na takie wątpliwe produkty, jak: sery pleśniowe, sushi, surimi, jajka gotowane na miękko czy niektóre ryby. Bardzo ważne w diecie kobiety ciężarnej jest dostarczanie związków o nazwie foliany, jod, żelazo, cynk czy wapń, które w dużej mierze warunkują niezachwiany rozwój wielu układów organizmu dziecka. Zakończenie Niedożywienie bądź niewłaściwie zbilansowana dieta ciężarnej powoduje liczne powikłania zdrowotne, których skutki sięgają nawet dojrzałego wieku dziecka. Takie komplikacje uderzają w podstawową potrzebę człowieka, jaką jest poczucie bezpieczeństwa o własne życie i zdrowie. Zrozumienie wieloczynnikowej roli odżywiania w ciąży, zarówno przez same kobiety, jak i przez personel medyczny, oraz jego wpływu na ekspresję genomu stanowi niepodważalnie ważny argument w walce z przewlekłymi chorobami dzisiejszych czasów.
PL
Celem pracy było przedstawienie dawnych oraz współczesnych świątecznych zwyczajów i tradycji żywieniowych w Polsce. Analizy dokonano na podstawie literatury i własnych badań ankietowych. Stwierdzono, że większość respondentów przystępuje do wieczerzy wigilijnej oraz śniadania wielkanocnego, zasiadając w gronie rodzinnym. Wśród najbardziej popularnych dań na wigilię wymieniano: barszcz z uszkami, kapustę z grzybami, pierogi z kapustą i grzybami, makowiec i piernik, smażonego karpia i śledzie w oleju oraz tradycyjny kompot z suszu. Ankietowani znali i rozumieli zwyczaje związane z wieczerzą wigilijną, jednak symbolika wigilijnych potraw była znana i rozumiana przez niewiele osób. Na wielkanocne śniadanie ankietowani spożywali: żurek, białą kiełbasę, ćwikłę, chrzan oraz babę. Znaczny odsetek respondentów znał symbolikę Świąt Wielkanocnych. Znajomość dań regionalnych wśród badanych jest lokalna i nieznana przez wielu respondentów. Podsumowując, żywieniowe tradycje świąteczne są nadal stosowane, za wyjątkiem niektórych dań i napojów, które dawniej stosowano często z powodów braku dostępu do innych surowców lub biedy.
EN
The purpose of the article was to show former and present feeding festival traditions in Poland. The analyses were made on the basis of literature and own surveys. It was found that the majority of respondents acceded to Christmas Eve and Easter breakfast, sitting in the family circle. Among the most popular dishes on the Christmas Eve there were mentioned: beetroot soup with dumplings, cabbage with mushrooms, dumplings filled with sauerkraut and mushrooms, poppy seed cake, gingerbread, fried carp, herring in oil and a traditional compote of dried fruits. Respondents recognized and understood customs associated with Christmas Eve supper, but the symbolism of Christmas Eve dishes was known and understood by very few people. On Easter breakfast respondents ate: sour soup, white sausage, red-beet-and-horseradish sauce, horseradish and an Easter cake. Knowledge of regional dishes among respondents is local and unknown by many interviewees. In conclusion, feeding festival traditions are still observed, except in certain foods and beverages, which formerly were often used for reasons of lack of access to other components or because of poverty. This is the research article.
EN
Atherosclerotic cardiovascular disease has been recognized as the leading cause of death for both men and women in developed countries. During the past century epidemiological and observational studies established that inappropriate nutrition together with reduced physical activity and increased tobacco consumption are key factors for cardiovascular disease development. Recent epidemiological and clinical trial data provide evidence of the great effectiveness of dietary interventions in cardiovascular disease prevention and treatment. Therefore, the efforts to improve diet play an important role in shifting population disease risk. In this paper, the scientific background and current recommendations for dietary prevention of cardiovascular disease are summarized.
PL
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i popularyzacja prozdrowotnej oferty bodystyling, z uwzględnieniem opinii mieszkanek Leuven w Belgii. W pracy wykorzystano następujące techniki badawcze: analiza dokumentów, analiza materiałów z tematycznych stron internetowych, wywiad oraz obserwacja uczestnicząca. Badania sondażowe z zastosowaniem au torskiego kwestionariusza ankiety przeprowadzono w listopadzie 2015 r. w grupie mieszkanek Leuven w Belgii. Wśród respondentek przeważały kobiety w wieku 20-30 lat, z wykształceniem wyższym, wykonujące pracę siedzącą, zarabiające między 2000 a 4000 euro, będące mężatkami posiadającymi dzieci. Głównymi motywami podjęcia ćwiczeń bodystyling przez respondentki jest poprawa zdrowia oraz redukcja masy ciała. Zdecydowana większość badanych kobiet zauważyła pozytywny wpływ bodystyling na fizyczny i psychiczny wymiar zdrowia. Oferta obiektów bodystyling jest ciekawą propozycją mającą na celu profilaktykę i wspomaganie leczenia chorób cywilizacyjnych.
PL
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wykorzystanie standardów usług żywieniowych oraz nowych technologii w cateringu lotniczym. Żywienie pasażerów lotniczych powinno uwzględniać dwa aspekty. Pierwszym i bezwzględnie podstawowym aspektem jest bezpieczeństwo pasażerów. Potrawy podawane na pokładzie powinny odpowiadać wymogom bezpiecznej produkcji żywności i uwzględniać restrykcje dietetyczne obowiązujące poszczególnych konsumentów. Szczególnie na dużej wysokości, na której odbywa się przelot samolotem, zarówno smaki, zapachy, jak również samopoczucie gości mogą zmieniać się na niekorzyść. Dlatego też tak ważne jest, aby zagwarantować pasażerom komfort względem podstawowej potrzeby zaspokojenia głodu i pragnienia. Drugim aspektem jest atrakcyjność oferty, jaką przygotowują linie lotnicze w celu zaspokojenia potrzeb. Specyfika spożywania posiłków podczas lotu wprowadza konieczność zastosowania pewnych zasad żywieniowych. W celu zapewnienia jakości żywienia, a co za tym idzie zadowolenia pasażerów, należy przestrzegać standardów dotyczących przygotowania oraz ekspedycji posiłków w samolotach. Do realizacji standardów potrzeba jest wykorzystywania nowych technologii przygotowywania, transportu, przechowywania i podawania potraw pasażerom na pokładzie samolotu.
EN
The aim of the article is to pay attention to the use of the standards of food services and new technologies in in-flight catering. Air passengers catering should consider two aspects. The first and absolutely basic aspect is passengers’ safety. The meals served aboard should meet the requirements of safety food production and take into account the dietary restrictions binding individual consumers. Especially at high altitude, where the flight takes place, both tastes, odours and guests’ frame of mind may have changed to worse. That is why it is so important to guarantee the passengers comfort in terms of their primary need to satisfy hunger and thirst. The second aspect is attractiveness of the offer prepared by airlines in order to satisfy the needs. The specificity of eating meals inflight introduces the necessity to apply certain catering rules. To ensure the quality of nutrition and, consequently, passengers’ satisfaction there should be observed the standards related to the preparation and despatch of meals on planes. The standards observation requires the use of new technologies of preparing, transporting, storing, and serving meals to passengers on the plane.
PL
Celem opracowania jest ukazanie znaczenia pieczywa jako produktu regionalnego obecnego w polskiej tradycji kulinarnej. W obecnych czasach obserwujemy znaczny wzrost spożycia pieczywa o niskiej jakości z dodatkiem wielu polepszaczy, pieczywa wypiekanego tuż przed sprzedażą z uprzednio zamrożonych, wstępnie podpieczonych kęsów ciasta. Ze względu na wysoką konkurencję na rynku piekarniczym, piekarze rezygnują z wysokiej jakości produktów zastępując je o wiele tańszymi, i o gorszej jakości. W sytuacji takiej właściciel gospodarstw agroturystycznych, wypiekający sami pieczywo metodami tradycyjnymi mają szansę na podniesienie walorów swojego gospodarstwa oraz przyciągniecie wielu gości z dużych miast stęsknionych smaku prawdziwego, tradycyjnego, lokalnego pieczywa. Jak wynika z badania przeprowadzonego dla potrzeb opracowania, osoby które na co dzień kupują pieczywo w piekarniach, czy osiedlowych sklepikach podczas wyjazdu do gospodarstwa agroturystycznego zwracają uwagę na to jakiej jakości pieczywo jest podawane w gospodarstwie, a nawet czy gospodarze wypiekają własny regionalne pieczywo. W opracowaniu zamieszczono przykładowe opisy oferty agroturystycznej, która pochodzi ze stron internetowych gospodarstw, prowadzących wypiek tradycyjnego pieczywa, a tym samym uatrakcyjniając swoją ofertę.
Medical Review
|
2015
|
issue 4
344-357
PL
Wstęp. Racjonalny sposób żywienia, obok aktywności fizycznej, jest uważany za istotny element prozdrowotnego stylu życia. Wyniki wielu badań wskazują na istnienie wielu nieprawidłowości w sposobie odżywiania się dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Cel. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i ocena zwyczajów żywieniowych populacji 12–17- latków z woj. zachodniopomorskiego i małopolskiego. Materiał i metodyka badań. Przeprowadzono 11 596 autorskich badań ankietowych oceniających model codziennego spożywania posiłków u dzieci i młodzieży w wieku 12–17 lat z województwa zachodniopomorskiego i małopolskiego (w tym 5879 dziewcząt i 5717 chłopców) ze środowiska miejskiego i wiejskiego. Technika badawczą był autorski kwestionariusz ankiety. W badaniach ankietowych uwzględniono: częstość spożywanych posiłków, status zatrudnienia rodziców, dojadanie między posiłkami, miejsce spożywania posiłków oraz zaburzenia w odżywianiu. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem testu Chi 2 Pearsona, V Cramera, R rang Spearman. Wyniki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż niespełna 50% młodzieży spożywa codziennie I posiłek przed wyjściem do szkoły; II posiłek jest spożywany codziennie wyłącznie przez 47,91% badanych, obiad przez 84,90% (miejsce, w którym młodzież najczęściej spożywa obiad to dom rodzinny), a kolacja przez 72,27%. Ulubionymi produktami spożywanymi przez młodzież są: fast-foody, chipsy, słodycze oraz napoje gazowane. Niepokojący jest fakt podjadania między posiłkami (słodycze, chipsy). W populacji 12–17-latków zaobserwowano pierwsze oznaki zaburzeń w odżywianiu się: żarłoczność i poczucie braku kontroli nad jedzeniem (12,53%) oraz jadłowstręt (12,03%). Wnioski. Wśród badanych przeważają nieprawidłowe zachowania żywieniowe. Młodzież nie przywiązuje wagi do ilości spożywanych posiłków w ciągu dnia. Większość badanych spożywa produkty takie jak: fast-foody; chipsy czy słodycze. Znaczna grupa badanych dostrzega niepokojące objawy ze strony organizmu związane z nieprawidłowym odżywianiem.
EN
Introduction. Sensible eating habits are considered – apart from physical activity – to be a major component of a healthy lifestyle. Many research results indicate numerous unhealthy dietary habits in a diet of schoolchildren and adolescents. Aim. This paper is aimed at presenting and assessing eating habits of 12–17-year-olds from Zachodniopomorskie and Małopolskie voivodships in Poland. Material and methods. 11 596 original surveys were carried out. The research was aimed at assessing the model of daily food consumption among children and adolescents aged 12–17 yrs. from West Pomeranian voivodship and Lesser Poland voivodship (including 5879 girls and 5717 boys) from urban and rural environments. The technique used was the original questionnaire. In the research (survey) the following factors were included: frequency of meals, job status of the parents, eating between meals, the place of food consumption and eating disorders. These results were subjected to statistical analysis, using Pearson’s Chi-square test, Cramer’s V and Spearman’s rank correlation coefficient. Results. The results indicated that almost 50% of subjects ate their 1st meal before school; the 2nd meal was consumed by 47.91% of subjects; dinner was eaten by 84.90% (mostly at home); and supper – by 72.27% of subjects. As their favorite food products, the subjects indicated fast-food meals, chips/crisps and fizzy drinks. Alarmingly, subjects tended to eat snacks between meals (sweets, chips/crisps). In the researched population of 12-17-year-olds, initial symptoms of dietary disorders were identified: gluttony and lack of control over eating (12.53%) and revulsion to eating (avoiding food) (12.03%). Conclusions. Unhealthy dietary habits were dominant amongst the subjects. Subjects attached little significance to the number of meals per day. Majority of subjects consumed fast food products, crisps/chips and sweets. A significant proportion of subjects noticed alarming symptoms in their bodies, related to unhealthy dietary habits.
PL
Artykuł podejmuje ważny i aktualny problem związany z realizacją edukacji żywieniowej w szkole. W prowadzonych rozważaniach przedstawione zostało stanowisko szkoły jako instytucji wspierającej działania rodziny w zakresie zdrowego żywienia dzieci i młodzieży. Potrzebę realizacji edukacji żywieniowej w szkole podkreśla obserwowany wzrost nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży.Potwierdzają to najnowsze wyniki badań HBSC realizowanych przez WHO (2012). W grupie badanych nastolatków w Polsce 29% ma nadwagę. Narastająca „epidemia otyłości” dzieci i młodzieżyjest konsekwencją m. in. braku ruchu, unikania lekcji wychowania fizycznego, spędzania czasu wolnego przed komputerem, złych nawyków żywieniowych wynoszonych z domu, w tym szczególnie niskiego spożycia owoców i warzyw. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w grupie nauczycieli i uczniów szkół  podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Przedstawiona analiza i interpretacja wyników badań z jednej strony wskazuje na szerokie działania nauczycieli w zakresie realizacji edukacji żywieniowej, z drugiej daje ocenę sposobu odżywiania uczniów, która w wielu obszarach budzi niepokój i wymaga wzmocnienia i zmiany dotychczasowych działań szkoły.
EN
Nutrition is a factor of major importance for health and also for development of diet related disorders. Nowadays there is no doubts that interaction between genes and nutrition plays a key role in health risk prediction and disease prevention. Individual nutritional status is determined not only by food availability but also by genes that control food intake, nutrient absorption and metabolism. On the other hand nutrients can significantly influence different genes expression and metabolic processes. Knowledge of genetic susceptibility to disease will help identify people at enhance risk and their response to diet. The prevalence of the types of genes of interest may differ between populations. The same genotype does not confer the same risk in all populations because of differences in environmental factors and nutritional habits. Therefore, populations should not simply copy each other’s dietary recommendations. Based on genetic and nutritional studies the best way for expression of healthier phenotypes should be found and used to promote health and prevent different diseases development.
EN
The aim of this article is to present a broader scope of nutrition education which includes the knowledge of sustainable development. Presenting such a perspective allows us to create a model of education that helps us shape conscious consumers. In the first part, I present theo- retical premises of the idea of sustainable development, along with its impact on the economy, ecology and society. Then I go on to discuss the theoretical approach to nutrition education and its use in early school education. The second part of this article presents a discussion on the methodology of the research carried out among third grade students of a primary school, which is based on the triangulation of survey and interview techniques, where the method of diagnostic survey is used. Then, I discuss the results of the survey and present the children’s statements. The results of the research are finally summed up with the recommendations of the students participating in the study. Finally, I present the evaluation of theoretical premises and research results, as well as their comparison with the results of the pedagogical experiment carried out in 2015.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie szerszego zakresu edukacji żywieniowej, w której ujęta zostaje wiedza z zakresu zrównoważonego rozwoju. Ujęcie takiej perspektywy pozwala na tworzenie modelu edukacji, kształtując świadomych konsumentów. W pierwszej części prezentuję teoretyczne założenia idei zrównoważonego rozwoju, prezentuję jej wpływ na ekonomię, ekologię i społeczeństwo. Następnie omawiam edukację żywieniową, ujęcie teoretyczne oraz wykorzystanie w edukacji wczesnoszkolnej. Druga część niniejszego wywodu to omówienie metodologii badań przeprowadzonych wśród uczniów klas trzecich szkoły podstawowej, która opiera się na triangulacji technik ankiety i wywiadu, gdzie wykorzystana zostaje metoda sondażu diagnostycznego. Kolejno omawiam wyniki przeprowadzo- nej ankiety oraz przedstawiam wypowiedzi dzieci. Podsumowaniem wyników badań są rekomendacje uczniów biorących udział w badaniu. Zakończeniem wywodu jest ewaluacja założeń teoretycznych i wyników badań oraz ich konfrontacja z wynikami eksperymentu pedagogicznego przeprowadzonego w 2015 roku.
EN
Orthorexia (orthorexia nervosa – ON) is a relatively new phenomenon, so far described as a fixation on eating healthy and proper food. Due to the scale of nutritional restrictions and significant consequences, which include somatic problems and psychosocial disorders, a scientific debate has been going on for over a decade to resolve the status of orthorexia. This article summarizes the previous considerations regarding ON, with particular emphasis on empirical reports. The dominant directions of research have been described, indicating discrepancies in their results.
PL
Ortoreksja (orthorexia nervosa – ON) to stosunkowo nowe zjawisko, opisywane jako fiksacja na spożywaniu zdrowej żywności. Ze względu na skalę żywieniowych restrykcji oraz znaczące konsekwencje, obejmujące zarówno problemy w sferze somatycznej, jak i zaburzenia funkcjonowania psychospołecznego, od ponad dekady trwa naukowa debata mająca na celu rozstrzygnięcie statusu ortoreksji. W niniejszym artykule dokonano podsumowania dotychczasowych rozważań dotyczących ON, ze szczególnym uwzględnieniem doniesień empirycznych. Opisano dominujące kierunki badań, wskazując na rozbieżności w ich wynikach.
|
2020
|
vol. 65
|
issue 4 (393)
68-75
EN
This audit was dedicated to the activities of the inspectorates responsible for health and trade quality of food in the area of food safety. The objective of the audit was to find out whether the systems for providing food safety and quality were appropri ate and effective. The competences of the inspectorates that operate in Poland were assigned in accordance with the division between food health safety and food trade safety, in relation to the objectives to be implemented. Each inspectorate performed its duties set out in the legal regulations, they made risk analyses, and on that basis they developed inspection plans and plans for collecting food samples. The audit was con ducted at the Chief Sanitary Inspectorate (Polish: Główny Inspektorat Sanitarny, GIS), the Chief Veterinary Inspectorate (Polish: Główny Inspektorat Weterynarii), the Chief Inspectorate for Trade Quality for Farm and Food Produce (Polish: Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych), the Office of Competition and Consumer Protection (Polish: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, UOKiK), as well as disease control centres, veterinary inspectorates, inspectorates for trade quality of farm and food produce, and trade inspectorates.
PL
Bezpieczeństwo żywności, zarówno z perspektywy konsumenta, jak i sprawnie funk cjonującego państwa należy do spraw najważniejszych. Odpowiednio zorganizowane służby powinny skutecznie zapobiegać wprowadzaniu na rynek produktów niedosta tecznej jakości, zwłaszcza zagrażających zdrowiu. W działającym w Polsce systemie kompetencje w tym obszarze są rozdzielone między kilka instytucji, co nie sprzyja ich sprawnemu działaniu. Problemem są także braki kadrowe oraz niskie płace. Roz wiązaniem byłoby powierzenie kompleksowego nadzoru nad żywnością jednolitej, wy specjalizowanej służbie, na co NIK wskazywała także we wcześniejszych kontrolach.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.