Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 31

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Беларусь
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
EN
Faculty of Polish Philology at Grodno University is thirty years oldFaculty of Polish Philology at Grodno University is the first and so far the only one in the system of higher education in Belarus. It was established in 1989. The organiser of the faculty and its longlasting director was professor Swietlana Musijenko – tireless and enthusiastic researcher of Zofia Nałkowska’s works. She also put a lot of effort into organising a museum of the writer. Establishing the faculty was supported by the Polish consulate in Grodno and Polish educational authorities. Besides prof. Musijenko’s students who after graduating from the faculty remained here as lecturers there are also specialists from Poland. Belorussian students undergo their training in Poland. In 1994 the first students graduated from the faculty and doctoral studies have been conducted since 1992. Research workers and postgraduate students conduct their individual and team research and are authors of numerous publications. There have been about one hundred substantial works published so far. The faculty excels at organising seminars and conferences including international ones. Currently there are 15 employees – research workers and lecturers.
PL
Artykuł przybliża specyfikę powstawania i funkcjonowania centrów logistycznych w państwach sąsiednich: w Polsce i na Białorusi. W polskim systemie logistycznym wyodrębniono centra, które w pewnym stopniu odpowiadają standardom europejskim. Jako przykład przedsta- wiono charakterystykę działalności Międzynarodowego Centrum Logistycznego Euroterminal Sławków. Białoruś, uwzględniając pozytywne doświadczenia związane z rozwojem centrów logi- stycznych za granicą, w 2008 roku przyjęła Program rozwoju systemu logistycznego Republiki Białorusi do 2015 roku, w którym określono główne podejścia do tworzenia centrów logistycznych w kraju. Państwo zwraca szczególną uwagę na problematykę kształtowania branży transportowo- logistycznej, lecz mimo to centra logistyczne na Białorusi rozwijają się mało efektywnie.
RU
В статье исследована специфика формирования и функционирования логистических центров в соседних государствах: в Польше и в Беларуси. В польской логистической системе выделены центры, которые в определенной степени соответствуют европейским стандартам. В качестве примера представлена характеристика деятельности Международного Логистического Центра Евротерми- нал Славков. Беларусь, учитывая положительный опыт развития логистических центров за рубежом, в 2008 году приняла Программу развития логистической системы Республики Беларусь до 2015 года, в которой были определены основные подходы к созданию логистических центров в стране. Государство оказывает особое внимание проблеме формирования транспортно-логистической отрасли, но несмотря на это логистические центры в Беларуси развиваются недостаточно эффективно.
RU
В статье исследуются актуальные вопросы в сфере продовольственной безопасности (ПБ), обеспечения качества и безопасности пищевой продукции. ПБ рассматривается как обязательное условие обеспечения реальной независимости государства сквозь призму геополитической стабильности и устойчивого развития государств. Особое внимание уделено производству и применению продукции, полученной из генно-модифицированных организмов (ГМО), их воздействию на человека и окружающую среду и политико-правовым пределам использования методов генной инженерии. Рассматривается ПБ в мире и России, проблема устойчивого отечественного производства пищевых продуктов и, как следствие, продовольственной независимости (ПН) государства. Автор отмечает необходимость комплексного подхода к формированию концепции политики по цифровизации сельского хозяйства и к механизму ее реализации. Отмечены важность и значимость научного сопровождения и кадрового потенциала для эффективного решения задач, поставленных перед процессом цифровизации сельского хозяйства. На основании современных исследований изучен зарубежный опыт и целесообразность его применения для развития предпринимательства в сфере гарантирования ПБ.
EN
The article examines current issues in the field of food security (FS), quality assurance and food safety. FS is considered as a prerequisite for ensuring the real independence of the state through the prism of geopolitical stability and sustainable development of States. Special attention is paid to the production and use of products derived from genetically modified organisms (GMOs), their impact on humans and the environment, and the political and legal limits of the use of genetic engineering methods. The article deals with FS in the world and Russia, the problem of sustainable domestic food production and, as a result, the food independence (FI) of the state. The author notes the need for a comprehensive approach to the formation of a policy concept for digitalization of agriculture and a mechanism for its implementation. The importance and significance of scientific support and human resources for the effective solution of the tasks set for the process of digitalization of agriculture were noted. Based on modern research, we have studied foreign experience and the feasibility of its application for the development of entrepreneurship in the field of guaranteeing FS.
EN
In 2010, Byelorussia undertook an ambitious plan to reduce dependence of its energy sector on supplies of Russian energy sources. In accordance with the adapter concept, participation of local fuels in the country’s energy balance is to increase from 20.7% in 2010 to 32% in 2020. Implementation of the strategy for increasing participation of local and renewable energy sources in the country’s energy and fuel balance encounters numerous problems. Insufficient financial resources, corruption scandals in the background, and problems with finding foreign investors seem to jeopardise chances for implementation of the government strategy concerning the renewable energy sources. Thus, Byelorussia will still remain a country strongly dependant on supplies of Russian natural gas.
RU
В 2010 г. Беларусь принялась за амбициозный план уменьшения зависимости своей энергетики от поставок российского энергетического сырья. Согласно принятой концепции доля местных видов топлива должна увеличиться в энергетическом балансе страны с 20,7% в 2010 г., до 32% в 2020 г. Реализация стратегии увеличения доли местных и возобновляемых источников энергии в топливно-энергетическом балансе государства наталкивается на большое количество трудностей. Отсутствие необходимых финансовых средств, проявляющаяся коррупция, проблемы с привлечением заграничных инвесторов, пожалуй, перечеркивают шансы реализовать правительственную стратегию в области возобновляемой энергии. Поэто му Беларусь в дальнейшем останется государством, в большой мере зависящим от поставок российского природного газа.
EN
The paper attempts to estimate chances for modernisation of the Byelorussian energy system in the years 2011–2016. In accordance with the government strategy, in 2015 Byelorussia is to become an energy independent country. The ambitious government plan provides for modernisation of several tens of power facilities. It also aims at reducing the dependence of the domestic energy sector on Russian energy sources. However, the modernisation plans of the energy system include a significant risk, as their financing largely depends on obtaining foreign loans. The current implementation rate of the government strategy indicates that chances for modernising the outdated Byelorussian energy system are small. Only commissioning of a nuclear power plant will end Byelorussian problems with electric power shortages.
RU
В статье проведена оценка шансов модернизации белорусской энергетики в 2011–2016 годах. Согласно правительственной стратегии в 2015 г. Беларусь должна стать энергетически независимым государством. Амбициозный правительственный план подразумевает модернизацию нескольких десятков энергетических объектов. Его целью является также уменьшение зави- симости национальной энергетики от российского энергетического сырья. Планы модернизации энергетической системы включают в себя большой элемент риска, так как их финансирование, в значительной степени, обусловлено получением заграничных кредитов. До сих пор темп реализации правительственной стратегии указывает на малые шансы модернизации устаревшей белорусской энергетики. Только запуск атомной электростанции избавит Беларусь от проблем с дефицитом электроэнергии.
EN
Desintegration of the Soviet Union was accompanied by the wave of discussions and hopes for the future of new independent republics. Development of political life in the last two decades allows to conclude that these states have made significant progress in transformation and democratization but some of them, including Belarus, still remain in the “gray zone” of democracy. The aim of this article is to present the influence of totalitarian experience on the process of political transformation of contemporary Republic of Belarus. The author describes the weakness of Belarussian national movement and Belarussian national identity in the period of gaining independence as well as their consequences for political transformation. Destroying of old values and dezintegration of the Sovet Union reflected social anomy. Disfunctional Homo Sovieticus is still “escaping from freedom”: avoiding political activity, responsibility for himself and choosing a well-known to him undemocratic political system.
RU
Цель статьи – проанализировать российско-белорусские отношения после 2018 г. и определить степень продвижения объединительного процесса обеих стран в рамках формально существующего с 1999 г. Союзного государства России и Белоруссии. В 2018 г. Россия предприняла шаги по ускорению интеграционных процессов. Тогда Российская Федерация представила две модели своей будущей интеграции с Беларусью. Чтобы заставить Беларусь укрепить сотрудничество, Россия использовала целый спектр политических и экономических инструментов. В статье диагностируются основные проблемы интеграционного процесса на сегодняшний день и излагаются основные цели российской политики в отношении Беларуси. Охарактеризованы и последующие этапы переговоров по углублению российско-белорусской интеграции. Также были представлены перспективы дальнейшей интеграции России и Беларуси.
EN
The aim of the article is to analyze Russian-Belarusian relations after 2018 and to determine the degree of advancement of the unification process of both countries within the formally existing since 1999 Union State of Russia and Belarus. In 2018, Russia took steps to accelerate the integration process. At that time, the Russian Federation presented two models for its future integration with Belarus. In order to force Belarus to tighten its cooperation, Russia used a whole spectrum of political and economic tools. The article diagnoses the main problems of the integration process to date and sets out the main goals of Russian policy towards Belarus. The subsequent stages of negotiations on deepening Russian-Belarusian integration were also characterized. The prospects for further integration of Russia and Belarus were also presented.
RU
Восточная политика является одним из важнейших направлений польской внешней политики. Это касается стран бывшего Советского Союза, не входящих в евроатлантические структуры. В 2015 году на парламентских выборах в Польше победила партия «Право и справедливость». Витольд Ващиковский возглавлял Министерство иностранных дел, которого в январе 2018 года сменил Яцек Чапутович. Цель исследования – найти ответ на вопрос, каким было отношение Польской народной партии к России, Украине и Беларуси в 2015–2019 годах и какие предпосылки повлияли на его формирование? Была принята рабочая гипотеза: «Польская народная партия в 2015–2019 годах выбрала партнерскую модель отношений Польши с Россией, Украиной и Беларусью, сформированную на основе прагматических предпосылок». Срок проведения исследования охватил период с 17 июля 2015 г. по 11 ноября 2019 г. Анализ собранного материала позволил ответить на вопрос, содержащийся во введении к статье, а также подтвердил справедливость принятой рабочей гипотеза. Более того, она показала, что для Польской народной партии вопросы восточной политики не были ведущей нитью в размышлениях о польской внешней политике.
EN
Eastern policy is one of the most important areas of Polish foreign policy. It regards the countries (of the former Soviet Union), that do not belong to the Euro-Atlantic structures. In 2015, Law and Justice won the parliamentary elections in Poland. Witold Waszczykowski was assigned as the head of the Ministry of Foreign Affairs, and was replaced in January 2018 by Jacek Czaputowicz. The aim of the study is to find an answer to the question: what was the attitude of the Polish People’s Party to Russia, Ukraine and Belarus in 2015–2019 and what premises influenced its shape? A working hypothesis was adopted: “The Polish People’s Party in 2015–2019 opted for a partnership model of Poland’s relations with Russia, Ukraine and Belarus, shaped on the basis of pragmatic premises”. The time limit for the research covered the period from July 17th, 2015 to November 11th, 2019. The analysis of the collected material made possible to answer the question (contained in the introduction to the article), and also confirmed the validity of the adopted working hypothesis. Moreover, it showed that for the Polish People’s Party, matters concerning eastern policy were not the leading thread in the reflection on Polish foreign policy.
RU
Целью статьей является указание актуальных факторов, формирующих экономические миграции, с позиций исследований теории международных отношений. В статье анализируется переломной период иммиграции айтишников из Беларуси, т.е. второя половина 2020 г. и первая половина 2021 г. С точки зрения теории международных отношений следует обратить внимание на два уровня в исследованиях по вопросу экономического сотрудничества: внутренний и международный. В статье автор укажет на связь миграции с международными и политическими условиями развития ИТ-сектора в Беларуси. Выдвинутая автором исследовательская гипотеза указывает на связь причин миграции с экономическими и политическими условиями, сложившимися в Беларуси в XXI веке. Авторитарные системы, по мнению автора, могут благоприятствовать экономическому развитию и создавать условия для ведения бизнеса определенным образом, но безопасность самой такой деятельности ограничена.
EN
The aim of the article is to indicate the relevant factors shaping economic migrations from the perspective of the theory of international relations. The article concerns a crucial period for the immigration of IT workers from Belarus, i.e. the second half of 2020 and the first half of 2021. From the point of view of the theory of international relations, it should pay attention to two levels in research on the issues of economic cooperation: domestic and international one. In the article, the author will point out the link between migration and the international and political conditions of the development of the IT sector in Belarus. The research hypothesis put forward by the author is related to the link between the causes of migration and the economic and political conditions that developed in Belarus in the 21st century. Authoritarian systems, according to the author, may favor economic development and create conditions for running a business in a specific way, but the security of such activity itself is limited.
RU
На сегодняшний день чрезвычайно остро появилась проблема влияния современного секуляризованного мира на будущих священнослужителей. К сожалению, годы безбожия на постсоветском пространстве оставили свой след в церковной истории, определив большой разрыв и потерю христианских традиций. Данная статья посвящена проблемам современного священства, оставленного без вековых традиций, и попыткe возвращению к истинно пастырскому окармлению своих подопечных в современном секуляризированном обществе.
EN
Nowadays the problem of influence of modern secular world on the future clerics increased. Unfortunately, years of atheism on the post-Soviet territory have left the trace in a church history, having defined a big gap and loss of Christian traditions. The article is devoted to the problems of modern priesthood left without centuries-old traditions, and attempt to returning to truly pastoral care of their wards in modern secular society.
RU
Предметом исследования являются тексты на страницах открытой книги в рукe Христа, изображенные на иконах наместного и апостольского ряда (Деисуса) алтарной перегороди. Здесь были исследованы 241 иконы из Польши, Украины и Белоруссии с XV–XVIII веков. Иконы были разделены в соответствии со стихами, размещенными на страницах книги. В каждой из этих групп был отмечен иконографический тип изображения, датировка, происхождение, иногда мастерская или создатель. Среди иконографических типов выделялись: Спас в Силах, Деисис, Спас Вседержитель, Христос Великий Архиерей. Результаты исследования были помещены в три таблицы и проанализированы. Благодаря этому удалось указать, какие библейские цитаты были наиболее популярны, в какое время, местности и в каких иконографических типах. Среди надписей, наиболее часто размещаемых на книге в рукe Христа, есть слова Евангелия от Матфея 25, 34. Из изученных икон 142 обозначены надписями, относящимися к этому отрывку, что составляет 59%. Другие частые цитаты: от Матфея 11, 28 (9,5%); Иоанна 8, 12 (7%), Матфея 7, 1–2 (7%); Матфея 25, 31 (6%).
EN
The purpose of the study was to portray the ideological, political, and methodological interpretation determinants in the historiography of Poland and Belarus. As the research example, the author chose interpretations pertaining to the events from September 1939 at the borderland of the Second Polish Republic and the Soviet Union and subjected them to a comparative analysis. Belarusians contest the veracity of data from the national censuses of the Second Polish Republic (the national composition of these lands in September 1939) and interpret the acts of the Jewish and especially the Belarusian community as an element of social justice. Poles adopt the criterion of historical borders whilst claiming the continuity of statehood in a given area in line with international law. They draw attention to the absence of precise determination, in the Belarusian historiography, of the territorial area known as ‘Western Belarus’. A claim is also raised about the generalisation of the area of provinces: Vilnius, Białystok and Navahrudak. Polish common understanding of the entire ‘Eastern Borderlands’ is, in turn, a generalisation of the areas of ethnic Belarus, Lithuania, Ukraine and south-eastern Latvia. As a result of recapitulation, determinants of historiosophic dispute were pinpointed. Interpretations of Polish historiosophy rely on pro-state arguments: Polish and simultaneously anti-Soviet, whereas the Belarusian narrative results from the national and ethnic context supported by the Soviet/post-Soviet ideology. The methodological evolution (use of oral history in studies) in the Republic of Belarus is described. Eventually, further extension of the methodological field in historical studies is proposed regarding borderland theories. It was also decided that such a disciplinary opening could allow for bilateral mitigation of the dispute, leading to more compatibility in the Polish and Belarusian studies.
PL
Celem badań jest ukazanie ideowo-politycznych i metodologicznych uwarunkowań interpretacyjnych w historiografiach Polski i Białorusi. Za przykład badawczy obrano interpretacje dotyczące wydarzeń z września 1939 r. na pograniczu II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Związku Radzieckiego i poddano je analizie porównawczej. Białorusini podważają prawdziwość danych ze spisów powszechnych ludności II RP (składu narodowościowego tych ziem we wrześniu 1939 r.), interpretują wystąpienia ludności żydowskiej a zwłaszcza białoruskiej jako element sprawiedliwości społecznej. Polacy przyjmują kryterium granic historycznych dowodząc ciągłości państwowości na danym obszarze zgodnie z prawem międzynarodowym. Zwracają uwagę na brak ostrego określenia w historiografii białoruskiej obszaru terytorialnego nazywanego „Białorusią Zachodnią”. Pada też zarzut o generalizowanie obszaru województw: wileńskiego, białostockiego i nowogródzkiego. Polskie powszechne rozumienie całych „Kresów Wschodnich” to z kolei generalizacja obszarów etnicznej Białorusi, Litwy, Ukrainy i południowo-wschodniej Łotwy. W wyniku podsumowań określono wyznaczniki sporu historiozoficznego. Interpretacje historiografii polskiej opierają się na argumentacji propaństwowej: polskiej i jednocześnie anty-radzieckiej, podczas gdy narracja strony białoruskiej wynika z kontekstu narodowo-etnicznego wspartego ideologią sowiecką/postsowiecką. Opisano ewolucję metodologiczną (wykorzystywanie w badaniach historii mówionej) w Republice Białoruś. Na koniec zaproponowano dalsze poszerzanie pola metodologicznego w badaniach historycznych o teorie z dziedziny pogranicza. Uznano, że takie otwarcie dyscyplinarne pozwoli dwustronnie złagodzić spór a badania polsko-białoruskie zyskają kompatybilność.
RU
Мэтай даследавання з’яўляюцца ідэйна-палітычныя і метадалагічныя інтэрпрэтацыйныя абумоўленасці ў гістарыяграфіях Польшчы і Беларусі. Інтэрпрэтацыя вераснёўскіх падзей 1939 г. на мяжы Другой Рэчы Паспалітай і Савецкага Саюза была абрана ў якасці прадмета даследавання, зроблены параўнальны аналіз іх асвятлення ў абедзвюх краінах. Беларусы ставяць пад сумненне праўдзівасць дадзеных перапісу насельніцтва Другой Рэчы Паспалітай (нацыянальны склад гэтых зямель у верасні 1939 г.), трактуюць наяўнасць яўрэйскага, а асабліва беларускага насельніцтва, як элемент сацыяльнай справядлівасці. Палякі прытрымліваюцца крытэрыя гістарычных межаў, даказваючы пераемнасць дзяржаўнасці на дадзенай тэрыторыі ў адпаведнасці з міжнародным правам. Звяртаюць увагу на адсутнасць у беларускай гістарыяграфіі дакладнага азначэння тэрыторыі, якая называецца ‘Заходняя Беларусь’. Папракаюць беларусаў за абагульненні тэрыторыяў віленскага, беластоцкага і навагрудскага ваяводстваў. Агульнапрынятае польскае разуменне „Усходніх крэсаў’, у сваю чаргу, зʼяўляецца, абагульненнем этнічных тэрыторый Беларусі, Літвы, Украіны і паўднёва-ўсходняй Латвіі. Пры падвядзенні вынікаў былі вызначаны дэтэрмінанты гістарыясофскай спрэчкі. Інтэрпрэтацыя польскай гістарыяграфіі грунтуецца на прадзяржаўных аргументах: польскіх і, адначасова, антысавецкіх, у той час як наратыў беларускага боку вынікае з нацыянальна-этнічнага кантэксту, які склаўся на базе савецкай / постсавецкай ідэалогіі. Падкрэслена метадалагічная эвалюцыя ў Рэспубліцы Беларусь (у даследаваннях выкарыстоўваецца вусная гісторыя). У заключэнні прапануецца пашырыць метадалагічнае поле гістарычных даследаванняў, уключыўшы тэорыі ў галіне памежжа. Трэба меркаваць, што такая дысцыплінарная адкрытасць абодвух бакоў дазволіць злагодзіць спрэчку, а польска-беларускія даследаванні стануць кампатыбільнымі.
RU
Обзор гетерогенных нарративов современного протестного дискурса в Беларуси производится с применением методологии дискурсивного, прагматического и интерсемиотического анализа. Автор анализирует распознаваемые знаки белорусского сопротивления, описывает функционально-прагматический аспект использования визуального компонента в протестных текстах, указывает на контекстуальную обусловленность текстообразования. Операционализация протестной культуры и вырабатываемых форм коммуникации как комплексного явления подчеркивает тенденцию к семиотической комплексности в изучении дискурсивной деятельности (социального конструирования смыслов).
PL
Heterogeniczne narracje współczesnego dyskursu protestu na Białorusi są analizowane za pomocą metodologii dyskursu, analizy pragmatycznej i intersemiotycznej. Autor analizuje rozpoznawalne znaki białoruskiego ruchu oporu, opisuje funkcjonalny i pragmatyczny aspekt wykorzystania komponentu wizualnego w tekstach protestu oraz wskazuje na kontekstowe uwarunkowania powstawania tekstu. Operacjonalizacja kultury protestu i wypracowanych form komunikacji jako zjawiska złożonego podkreśla tendencję do semiotycznej kompleksowości w badaniu działalności dyskursywnej (społecznym konstruowaniu znaczeń).
EN
Heterogeneous narratives of modern protest discourse in Belarus are reviewed using the methodology of discourse, pragmatic and intersemiotic analysis. The author analyzes recognizable signs of the Belarusian resistance, describes the functional and pragmatic aspect of using the visual component in protest texts, and points out the contextual conditioning of text formation. The operationalization of the protest culture and the generated forms of communication as a complex phenomenon emphasizes the tendency towards semiotic complexity in the study of discursive activity (social construction of meanings).
EN
In the first half of 1990s, Lithuanian–Belarusian relationships were characterised by their low intensity. This situation remained unchanged also when Alexander Lukashenko came to power in Belarus in 1994. Lithuania and Belarus followed a completely different course in their political, economic and military integration. The European and Atlantic course won in the Lithuanian politics, while in the Belarusian politics the Eastern direction prevailed. After presidential elections in 2001, bilateral relations in Belarus were frozen. Only in 2007 there was a convergence of Lithuanian and Belarusian interests, when increasing Russian influence started to pose a threat to their sovereignty. There was a new opening in Lithuanian policy towards Belarus. Political and economic cooperation tightened. An extent of Lithuanian investments in Belarus also increased. Belarus has played an increasingly important role in Lithuanian politics. Lithuania also acts as a mediator in a conflict between Belarus and EU. Both countries also criticised Russian involvement in the Ukrainian conflict. In the nearest future, further development of economic and political cooperation between these two countries should be expected.
RU
В первой половине 90. годов XX века литовско-белорусские отношения характеризовались не очень значительной интенсивностью. Такое положение дел не изменил также приход в 1994 году к власти в Беларуси Алек сандра Лукашенко. Литва и Беларусь выбрали совсем разные направления политической, экономической и военной интеграции. В литовской политике победило евроатлантическое направление, а в белоруской – восточное. После президентских выборов в Беларуси в 2001 году наступил период приостановки двухсторонних отношений. Лишь в 2007 году наступилосближение литовских и белорусских интересов, когда растущее российское влияние начало создавать угрозу их суверенитету. Имеет место новое открытие в политике Литвы к Беларуси. Расширяются политические и экономические отношения. Также увеличивается размер литовских инвестиций в Беларуси. В литовской политике Беларусь играет все более значительную роль. Литва также выполняет роль медиатора в конфликте Беларуси с ЕС. Оба государства критически отнеслись к участию России в украинском конфликте. В ближайшей перспективе следует ожидать расширения экономического и политического сотрудничества обеих государств.
RU
В статье рассматривается понятие РОДИНА на материале польских периферийных говоров на территории Вороновского района Беларуси. Контекстом автору послужили избранные словари других исследователей «польщизны кресовой» на белорусско-польско-литовском пограничье, нарративы жителей Мядельщины (Беларусь), воспоминания эмигрантов из Виленщины (Литва), а также жителей Подляшья, Вармии и Мазур (Польша). Материал автором собирался как записи сплошных текстов на разные темы, а не как целенаправленное исследование лексики и семантики на тему родины. В работе используется предложенный Ежи Бартминьским метод когнитивной дефиниции, который предусматривает реконструкцию «ментального предмета», т.е. максимального набора характеристик, закрепленных в языке. В результате анализа материала обнаружены подобные признаки, указанные ранее исследователями данного пограничья. Среди составляющих воображение о РОДИНЕ на первом месте оказалось теплое отношения к родным местам (эмоциональная связь человека с местом рождения и детского периода) и предкам (в том числе умершим, кладбище). Подчеркивалось также значение места проживания и соседей (своих, наших и т.д. людей с подобным опытом), а также религии (свой и соседние приходы, культ Девы Марии). Реже, но выразительно акцентированы культурные (например, традиции и язык) и бытовые признаки понятия (стабильность; частная собственность; родина там, где можно жить). Одновременно замечено более выразительное, чем в других работах, выделение местными жителями идеологической родины (для старших это ІІ Речь Посполитая, для младших – Беларусь). По мнению автора это объясняется тем, что среди респондентов оказались, между прочим, жители, чьи предки участвовали в восстании 1863 г., воевали с большевиками в польско-советской войне, а также связанные с Армией Крайовой. Кроме традиционной точки зрения обычного крестьянина/мелкого шляхтича, рассматривается и перспектива патриота не только «малой родины», но и несуществующего государства (ІІ Речи Посполитой).
EN
The article discusses the concept of HOMELAND based on the material of Polish peripheral dialects on the territory of Voronovo district, Belarus. As a context, the author used selected dictionaries of other researchers of the “Polish language of Borderlands” in the Belarusian-Polish-Lithuanian borderlands, narratives of the inhabitants of the Myadel region (Belarus), memories of emigrants from the Vilnius region (Lithuania), as well as residents of Podlasie, Warmia and Mazuria (Poland). The author collected the material as records of continuous texts on various topics, it was not a purposeful study of vocabulary and semantics on the topic of the homeland. The method of cognitive definition proposed by Jerzy Bartminski, which provides for the reconstruction of the “mental object”, i.e. the maximum set of characteristics fixed in the language, was used in the article. As a result of the analysis of the material, similar features, indicated earlier by the researchers of this borderland, were found. Among the components of the imagination of HOMELAND, in the first place there was a warm attitude to native places (the emotional connection of a person with the place of birth and the period of childhood) and ancestors (including the deceased, the cemetery). The importance of the place of residence and neighbours (their own, ours, etc. people with similar experience), as well as religion (their own and neighbouring parishes, the cult of the Virgin Mary) was also emphasized. Less often, but expressively accentuated cultural (for example, traditions and language) and everyday signs of the concept (stability; private property; homeland where you can live). At the same time, more expressive than in other works, sketching of the ideological homeland by local residents was noticed (for the older it is the Second Polish Republic, for the younger – Belarus). According to the author, this is explained by the fact that among the respondents were, among other things, the residents whose ancestors participated in the uprising of 1863, fought with the Bolsheviks in the Polish-Soviet war, as well as those associated with the Home Army. In addition to the traditional point of view of an ordinary peasant/ petty nobleman, the perspective of a patriot not only of a “small homeland”, but also of a non-existent state (Second Polish Republic) is also considered.
RU
Изучены особенности реализации политики Инициативы ЕС «Восточное партнерство» в части защиты прав национальных меньшинств. Вопрос национальных меньшинств в ЕС рассматривается с точки зрения безопасности, демократии и региональной интеграции. Несмотря на современную критику инициативы ЕС «Восточное партнерство», многие инициативы, направленные на защиту прав национальных меньшинств в регионе, были реализованы, тем самым способствуя межправительственному сотрудничеству. Очевидно, что Украина и Молдова являются наиболее активными в защите прав национальных меньшинств среди стран Восточного партнёрства. Этим странам предоставлен статус кандидата на вступление в ЕС. Несмотря на российско-украинскую войну, Украина активно работает над совершенствованием законодательства в сфере этнополитики. Особое внимание уделяется анализу институциональной структуры национальных меньшинств, путей коммуникации и недискриминационной политики в странах Восточного партнерства. Государства-члены Восточного партнерства активно используют методы «мягкой силы» через сеть организаций меньшинств. Было высказано предположение, что европейская интеграция Украины и Молдовы создала значительные возможности для развития национальных меньшинств. Ослабление государственных границ позволило национальным меньшинствам глубже соединиться со своей этнической родиной, превратив их тем самым в активных участников трансграничного сотрудничества и значимых фигур региональной политики. Восточное партнерство предоставляет меньшинствам платформу для самоутверждения в решениях, касающихся их жизни, реализации грантовых инициатив и участия в региональных ассоциациях меньшинств. Тем не менее, выделяются определенные риски, например, использование некоторыми странами расширения ЕС для решения проблем меньшинств или манипулирования правами меньшинств. ЕС проанализировал программы поддержки национальных меньшинств, особенно те, которые реализуются в странах Восточного партнерства. Хотя страны Восточного партнерства разработали свою политику в отношении национальных меньшинств, существуют общие проблемы, с которыми сталкиваются меньшинства в регионе. Украина, Грузия, Молдова, Азербайджан и Армения, будучи странами бывшего Советского Союза, вовлечены в конфликты и сталкиваются с многочисленными проблемами, касающимися функционирования русского меньшинства, которое является численно значительным в этом регионе. Констатируется, что ЕС сотрудничает со странами Восточного партнерства по вопросам, касающимся национальных меньшинств, и крайне важно разрабатывать инновационные модели управления этническим разнообразием, содействовать вовлечению национальных меньшинств в принятие общественно-политических решений и интегрировать их в общество.
EN
The peculiarities of implementing the policy of the EU’s Eastern Partnership Initiative in regards to protecting the rights of national minorities have been studied. The issue of national minorities in the EU is considered from the perspectives of security, democracy, and regional integration. Despite contemporary criticism of the EU’s Eastern Partnership Initiative, many initiatives aimed at protecting the rights of national minorities in the region have been implemented, thereby fostering intergovernmental cooperation. It is evident that Ukraine and Moldova are the most proactive in protecting the rights of national minorities amongst the Eastern Partnership countries. These countries have been granted the status of candidate for EU accession. Despite the Russian-Ukrainian war, Ukraine actively works on improving legislation in the field of ethno-policy. Particular emphasis is placed on analysis of the institutional structure of national minorities, communication pathways, and non-discriminatory policies in Eastern Partnership countries. Member states of the Eastern Partnership actively utilize “soft power” techniques through a network of minority organizations. It has been suggested that European integration of Ukraine and Moldova has generated considerable opportunities for the development of national minorities. Loosening of state borders has enabled national minorities to connect more deeply with their ethnic homelands, thereby transforming them into engaged participants of transborder cooperation and significant figures of regional policy. The Eastern Partnership furnishes a platform for minorities to assert themselves in decisions which pertain to their lives, execute grant initiatives, and take part in regional associations of minorities. Nevertheless, certain risks are highlighted, such as particular nations exploiting EU enlargement to tackle minority matters or manipulate minority rights. The EU has analyzed programs supporting national minorities, especially those implemented in the Eastern Partnership countries. While Eastern Partnership countries have developed their policies regarding national minorities, there are common problems faced by minorities in the region. Ukraine, Georgia, Moldova, Azerbaijan, and Armenia are involved in conflicts, being former Soviet Union countries, and face numerous challenges concerning the functioning of the Russian minority, which is numerically significant in this region. It is stated that the EU cooperates with the Eastern Partnership countries on matters regarding national minorities, and it is crucial to develop innovative models for managing ethnic diversity, promoting the involvement of national minorities in making socio-political decisions and integrating them into society.
PL
W artykule przedstawione i przeanalizowane zostały przekłady polskiej poezji, wykonane przez młodych białoruskich poetów; omówienie odnosi się tak do różnorodności strategii przekładów stosowanych przez sześciu białoruskich literatów, jak też do twórczego zróżnicowania w stosunku do polskich poetów. Szczególną uwagę zwrócono, gdy zaszła taka potrzeba, na bliskie związki po-między Polską i Białorusią, perspektywę historyczną i skomplikowaną sytuację w obecnych czasach.
BE
У артыкуле прадстаўленыя і прааналізаваныя пераклады з польскай паэ¬зіі, выкананыя маладымі беларускімі аўтарамі; гаворка ідзе пра разнас¬тай¬насць перакладчыцкіх стратэгій паўдзясятка беларускіх літаратараў, а так¬сама пра творчую адметнасць абраных імі польскіх паэтаў. Звяртаецца асаб¬лівая ўвага, дзе гэта патрэбна, на блізкія дачыненні паміж Польшчай і Бела¬руссю, і з гістарычнай перспектывы, і ў складаны цяперашні час.
EN
The article presents and analyses the translations by young Belarusian wri¬ters of Polish poetry, emphasising the variety of the some half dozen Belarusian translators, and also the nature of the poets they selected. Attention is paid, where appropriate, to Poland and its literature’s particular relevance to Belarusian cultu¬re, and, more generally, to the close relationship between the two countries, both historically and at the present difficult time.
PL
W artykule został zbadany proces powstawania, wprowadzania, transformacji mitu o carycy Katarzynie II we współczesnej przestrzeni białoruskiej oraz jego formy. W tym celu dokonano analizy różnego rodzaju legend poświęconych tej postaci historycznej, jak również mechanizmów ich powstawania i rozpowszechnienia. Autorzy zwracają uwagę na główne przejawy utrwalenia tego mitu w społeczeństwie. W artykule stwierdza się, że w ogólnej liczbie legend i opowieści o Katarzynie II można wyróżnić dwa główne bloki: toponimy w taki czy inny sposób powiązane z Katarzyną II oraz legendy o wydarzeniach historycznych, w których brała ona udział lub miała z nimi coś wspólnego. Przykłady takich legend i tradycji ilustrują tezy zawarte w tekście.
BE
У артыкуле даследуецца працэс узнікнення, укаранення, трансфармацыі і формы міфу пра царыцу Кацярыну ІІ у сучаснай беларускай прасторы. Дзеля гэтага аўтарамі былі прааналізаваны розныя віды паданняў і легенд, прысвечаных гэтай гістарычнай постаці, а таксама даследаваны механізмы іх з’яўлення і пашырэння. Аўтары звяртаюць увагу на асноўныя праявы гэтага міфу ў грамадстве. У артыкуле вызначана, што ў агульнай колькасці легенд і паданняў пра Кацярыну ІІ можна вылучыць два асноўныя блокі: тапонімы, якія так ці інакш звязаныя з Кацярынай ІІ, і легенды пра гістарычныя падзеі, у якіх яна прымала ўдзел альбо мела да іх нейкае дачыненне. Прыклады такіх легендаў і паданняў ілюструюць прыведзеныя ў тэксце тэзісы.
EN
The article is an attempt to study the process of creation, introduction and transformation of Katherine’s myth in modern Belarusian spaces. The authors analysed various types of legends concerning this historical character. Special attention is paid to the understanding of the mechanisms of her mythicizing. The article deals with different types of legends, which are finally classified into two major subtypes: toponyms which are in different ways related to the tsarina, and legends that tell us about different events and actions she took part in within the Belarusian territories. The article is provided with numerous examples to illustrate these cases.
PL
Wybory prezydenckie na Białorusi w 2020 r. były przełomem w historii kraju. Od tego czasu Alaksandr Łukaszenka instrumentalizuje pamięć o Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej, aby stawić czoła politycznym imperatywom współczesności. Artykuł, bazując na instrumentalistycznej szkole myślenia w zakresie studiów nad pamięcią, ma na celu kompleksowy przegląd zastosowań i nadużycia pamięci o II wojnie światowej na Białorusi poprzez analizę przemówień prezydenckich wygłoszonych po r. 2020. Dyskurs o Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej w przemówieniach Łukaszenki jest osadzony w mitach, propagandzie państwowej i procesach rewizjonistycznych z celem podtrzymania pewnej retoryki. Dziedzictwu II wojny światowej nadano obecnie na Białorusi nowe znaczenia, przydatne zarówno w kwestiach polityki wewnętrznej, takich jak protesty 2020, jak i polityki zagranicznej, zwłaszcza przy analizie relacji Białorusi z Zachodem czy zaangażowania Mińska w wojnę na Ukrainie.
BE
Прэзідэнцкія выбары 2020 г. у Беларусі сталі пераломным момантам у гісторыі краіны. З таго часу Аляксандр Лукашэнка інструменталізуе памяць пра Вялікую Айчынную вайну для барацьбы з палітычнымі імператывамі сучаснасці. Гэты артыкул абапіраецца на інструменталістычную школу мыслення ў галіне даследаванняў памяці. Ён мае на мэце даць поўны агляд выкарыстання і злоўжывання памяццю аб Другой сусветнай вайне ў Беларусі праз аналіз прэзідэнцкіх выступаў, прамоўленых пасля 2020 г. Наратывы прасякнуты міфамі, дзяржаўнай прапагандай і рэвізіянісцкімі працэсамі для падтрымання пэўнай рыторыкі. Спадчыне Вялікай Айчыннай вайны ў Беларусі нададзены новы сэнс, які выгадны як для ўнутранай палітыкі, напрыклад, датычна пратэстаў 2020 г., так і для знешняй палітыкі, асабліва пры аналізе дачыненняў паміж Беларуссю і Захадам або ўдзел Мінска ў вайне ва Украіне.
EN
The 2020 presidential election in Belarus marked a watershed for the country’s history. Since then, Alaksandr Lukašenka has been instrumentalising the memory of the Great Patriotic War to tackle the political imperatives of the present. Building on the instrumentalist school of thought within memory studies, this paper aims at providing a comprehensive overview of the uses and abuses of the memory of WWII in Belarus through the analysis of presidential speeches delivered after 2020. The narratives about the Great Patriotic War in Lukašenka’s speeches are embedded with myth, state propaganda and revisionist processes to uphold a certain rhetoric. The WWII heritage has now been attributed new meanings in Belarus which are useful both for domestic politics issues such as the 2020 protests and foreign policy ones, especially when analyzing the relationship between Belarus and the West or Minsk’s involvement in the war in Ukraine.
EN
The article is devoted to the protests after the falsified presidential elections in Belarus in 2020 on the example of a collection of stories by Alhierd Bakharevich “A Police Search in the Museum”. Particular attention is paid to the creation of heroes, as well as the entanglement of the individual in history. The characters are divided into two groups: ordinary people who, despite their fear, decided to participate in demonstrations, and people struggling with the hardships of everyday existence, who, despite their lack of political involvement, become the subject of interest of representatives of the authoritarian power. The collection of stories, published in 2023, introduces a new direction in contemporary Belarusian prose related to protests. The analyzed work has not yet been the subject of in-depth reflection in literary studies. A traditional comparative analysis was used, where the decisive criterion was the positioning in relation to the role of executioner – victim. The aim of the article is to point out that the heroes of social protests were ordinary people who were pushed into action by their disagreement over the open violation of freedom of choice and the inability to decide on their fate, or the brutality of the representatives of the authorities. In the stories, there are characters expressing both individual and collective experience. The created characters and their adventures are therefore a literary record of events related to the post-election protests and everyday existence. The analysis proved that in the image of the protests, special attention was paid to a man and the role of history in his life. The characters created are ordinary people, representatives of various professions and social classes. These are not individuals whose character traits would make them stand out from society. These are average people who are unable to accept the actions of the authorities any longer. The past is largely absent, as it is only marginally remembered. Such an approach allows us to emphasize the role of ongoing events and indicates that they determine a person’s life.
BE
У дадзеным артыкуле абмяркоўваецца вобраз пратэстаў пасля сфальсіфікаваных прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі ў 2020 г. на прыкладзе зборніка апавяданняў Альгерда Бахарэвіча Ператрус у музэі. Апавяданьні. Асаблівая ўвага надаецца стварэнню вобразаў герояў, а таксама дэтэрмінацыі асобы гісторыяй. Героі падзяляюцца на дзве групы: звычайныя людзi, якія, нягледзячы на страх, вырашылі выйсці на дэманстрацыі, і тыя, хто жывуць клопатамі паўсядзённага жыццця, але, нягледзячы на сваю палітычную незаангажаванасць, становяцца аб’ектам цікавасці прадстаўнікоў аўтарытарнай улады. Зборнік апавяданняў, які выйшаў у 2023 годзе, уводзіць у сучасную беларускую прозу новую тэму, звязаную з пратэстамі. Згаданы твор яшчэ не стаў прадметам глыбокага літаратуразнаўчага разгляду. У артыкуле выкарыстаоўваўся традыцыйны параўнальны аналіз, дзе вырашальным крытэрыем было пазіцыянаванне ў адносінах да ролі ката-ахвяры. Мэта артыкула - адзначыць, што героямі сацыяльных пратэстаў былі звычайныя людзі, якіх падштурхнула да дзеяння нязгода з адкрытым парушэннем свабоды выбару і вырашэннем іхняга лёсу, альбо жорсткасць прадстаўнікоў ўлады. У апавяданнях мы знаходзім персанажаў, якія выказваюць як індывідуальны, так і калектыўны вопыт. Такім чынам, створаныя героі, іхнія перыпетыі - гэта літаратурны запіс падзей, звязаных з паслявыбарчымі пратэстамі і паўсядзённым жыццём. Аналіз паказаў, што ў вобразе пратэстаў асаблівая ўвага нададзена чалавеку і ролі гісторыі ў ягоным жыцці. Створаныя персанажы - звычайныя людзі, прадстаўнікі розных прафесій і сацыяльных класаў. Гэта не тыя асобы, рысы характару якіх вылучалі б іх з грамадства. Гэта звычайныя людзі, якія не могуць далей трываць дзеянняў ўлады. У асноўным героі пазбаўлены мінулага, якoe згадваецца толькі маргінальна. Гэта падкрэслівае ролю падзей, якія адбываюцца, і сведчыць пра тое, што яны вызначаюць жыццё чалавека.
PL
Artykuł został poświęcony protestom po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 r. na przykładzie zbioru opowiadań Alhierda Bacharewicza Ператрус у музэі. W centrum badań znajdują się kreacje bohaterów, a także uwikłanie jednostki w historię. Bohaterowie dzielą się na dwie grupy: zwykłych ludzi, którzy mimo odczuwanego strachu zdecydowali się uczestniczyć w demonstracjach oraz ludzi zmagających się z trudem codziennej egzystencji,którzy pomimo braku zaangażowania politycznego stają się przedmiotem zainteresowania przedstawicieli autorytarnej władzy. Wydany w 2023 r. zbiór opowiadań wprowadza do współczesnejprozy białoruskiej nowy kierunek związany z protestami. Analizowany utwór nie był dotąd przedmiotem pogłębionej refleksji literaturoznawczej. Autor artykułu operuje tradycyjną analizą porównawczą, w której nadrzędnym kryterium było pozycjonowanie względem roli katofiara. Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, że bohaterami społecznych protestów byli zwykli ludzie, których do działania pchnęła niezgoda na jawne pogwałcenie wolności wyboru i brak możliwości decydowania o swym losie lub bestialstwo przedstawicieli władzy. W opowiadaniach odnajdujemy bohaterów wyrażających doświadczenie zarówno jednostkowe, jak i zbiorowe. Wykreowane postacie i ich perypetie są zatem literackim zapisem wydarzeń związanych z powyborczymi protestami, jak i codzienną egzystencją. Przeprowadzona analiza dowiodła, że w obrazie protestów szczególną uwagę poświęcono człowiekowi i roli historii w jego życiu. Wykreowani bohaterowie to zwykli ludzie, przedstawiciele różnych zawodów i warstw społecznych. Nie są to jednostki, których cechy charakteru wyróżniałyby na tle społeczeństwa. To przeciętne osoby nie potrafiące dalej akceptować działań władzy. W większości pozbawione przeszłości, ta bowiem wspominana jest marginalnie. Takie ujęcie pozwala uwypuklić rolę odbywających się wydarzeńi wskazuje, że to one determinują życie człowieka.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.