Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Литва
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The paper comments on the lexicon of Polish on the borderland of Lithuania, Latvia and Belarus (in the Zarasai district and the Ignalina district in Lithuania). The remarks, illustrated with selected examples, have been formulated on the basis of data gathered during field research in 2000–2001 and 2010–2011. The paper aims primarily at discussing the extent to which the collected material contributes to the state-of-the-art knowledge on the vocabulary of the North-Eastern Borderlands; the author analyzes the types of words present in the collected material in order to specify whether they are generally attested and well documented, or conversely – less known and only occasionally considered in literature. A large part of the collected material consists of vocabulary well known in Lithuania, and often in the whole area of the North-Eastern Borderlands. These include old expressions of various origin typical of the Eastern Borderlands, richly documented in works devoted to the Polish language of the North-Eastern Borderlands; loans from Lithuanian and Belorussian; or Polish archaic forms, e.g. asystentka ‘maid of honour’, budni ‘usual, ordinary’, fest ‘church fair’, gadzina ‘viper’, hurba ‘snowbank’, karszun ‘hawk’. Another numerous group are newer loanwords from Russian and Lithuanian, popularised in the post-war period, as well as in the recent years along with the changing role of the Lithuanian language, e.g. elektra ‘electric light, electri­city’, awtoławka ‘travelling shop’, balnica ‘hospital’. A small, yet extremely interesting for researchers, part of the lexis is composed of vocabulary not so well known in the North-Eastern Borderlands or in Lithuania, regionally bound (exhibited solely in the examined areas or in two former tightly-knit Polish-speaking areas), with limited frequency (rare words, appearing in various regions, yet seldom recognized), or restricted as far as the chronology is concerned (not attested presently, until now known only from older, pre-war sources, mainly from the works of Halina Turska), e.g. bracienik ‘cousin’, ciuszka ‘blowhole’, czeladź ‘children, offspring’, lun ‘marsh, swamp’, babaczka ‘bow tie’, murawiejnik ‘anthill’, ciełuszutka ‘heiferdim’, światleć ‘to shine’. A separate group encompasses words previously undocumented in literature, e.g. wieczuruszkować ‘to go to soirees, parties in the evening’, including the unknown word-formation variants, e.g. walaniantówka ‘epilepsy’ vs. walentaczka/walantaczka, or the regionally-bound diminutive forms with typical suffixes, today rare, e.g. buteleniatka ‘bottledim’, chustalutka ‘handkerchiefdim’. It is worth emphasizing that certain parts of the described vocabulary might still be commonly used, however the scarcity of extensive lexical research, as well as the lack of a full dictionary of Polish of the North-Eastern Borderlands render it impossible to resolve this question.
RU
В статье изложены заметки о лексике польского языка, функционирующего в Литве на литовско­латышско­белорусском пограничье (в районах Зарасай и Игналина), составленные по материалам, собранным во время полевых исследований в 2000–2001 и 2010–2011 годы и проиллюстрированные отобранными примерами. Цель статьи состоит, прежде всего, в том, чтобы обратить внимание на то, какие новшества в польской лексике северовосточных районов отражает собранный материал, какого типа лексику он подтверждает – распространённую и хорошо закрепившуюся либо представленную словами менее знакомыми, реже обнаруживаемыми в литературе. Основная часть собранной лексики – это слова хорошо известные в Литве и на всей территории „польщизны кресовой”, слова различного происхождения из давнего словарного состава, хорошо описанные в научной литературе – литовско­белорусские генетические заимствования или польские архаизмы, напр. asystentka ‘подруга невесты’, budni ‘будничный’, fest ‘храмовый праздник’, gadzina ‘гадюка’, hurba ‘сугроб’, karszun ‘ястреб’. Значительную группу составляют более поздние заимствования из русского и литовского языков, вошедшие в обиход в послевоенный период и в последние годы в связи с новой функцией литовского языка, напр. elektra ‘электричество’, awtoławka ‘автолавка’, balnica ‘больница’. Малочисленную группу лексики, однако наиболее интересную, по мнению исследователей, составляют слова менее распространённые на бывшей польской северовосточной территории или же по всей Литве. Они ограничены территориально (лишь исследованными районами или двумя компактными польскоязычными ареалами), по частотности (редко появляются в отдельных местах), хронологически (в настоящее время не засвидетельствованны или известны лишь по довоенным работам Г. Турской и по записям речи переселенцев из Виленщины в Польшу), напр. bracienik ‘двоюродный брат, кузен’, ciuszka ‘прорубь’, chromina ‘хозяйственная постройка’, czeladź ‘дети, потомки’, lun ‘трясина, топь’, babaczka ‘бабочка, вид галстука’, murawiejnik ‘муравейник’, ciełuszutka ‘тёлка’, światleć ‘светлеть’. Отдельную группу составляют слова, не упоминавшиеся до сих пор в литературе, напр. wieczuruszkować ‘танцевать на вечеринках’, в том числе неизвестные до сих пор словообразовательные варианты, напр. walaniantówka ‘эпилепсия’ перед walentaczka/walantaczka ‘эпилепсия’, или, редкие сегодня, региональные деминутивы с характерными суффиксами, напр. buteleniatka ‘бутылочка’, chustalutka ‘платочек’. Следует оговориться, что часть вышеуказанной лексики возможно известна шире, однако отсутствие широкозапланированных лексических исследований и большого полного словаря польского северовосточного региолекта препятствует решению этого вопроса
2
Content available remote

Polska młodzież na Litwie: o Pulakach i Wilniukach

80%
EN
The article analyses the blog and the corresponding Facebook group: Pulaki z Wilni. The members of the group are mostly young people from Vilnius area in Lithuania, who consider themselves Poles. The group’s main aim is to use their regional variety of Polish, also in a written form. Since the members of the group also call themselves Wilniuki, the presentation of the Pulaki starts with this term and the way how Wilniuki characterize themselves. Furthermore, the article presents the self-description of the group Pulaki z Wilni on Facebook and continues with an analysis of the users’ language in numerous online discussions. We can note that the cited posts use much (self-)irony and over-use not only of regional attributes of Polish, but also Russian words and grammar. The users play with the language and communicate with a variety of Polish different from the generally recognised standard – they even sometimes create entirely novel words or expressions. The texts show a clear demarcation between Poland and the Polish language used there and the Polish language spoken by Wilniuki. They raise the value of regionalisms, but also of mixed languages and cultures. Yet, most of all it shows that many young Poles in Lithuania use Polish in a creative way, and that their language is a living language.
RU
В статье рассматривается блог и соответствующая группа на Фейсбуке под названием Pulaki z Wilni. Участниками группы в основном являются молодые люди из Вильнюсского района Литвы, которые считают себя поляками. Основной целью группы является употребление регионального варианта польского языка, также в письменной форме. Поскольку участники группы называют себя вильнюками (Wilniuki), презентация поляков (Pulaki) начинается именно с этого термина и того, как вильнюки себя описывают. Кроме того, статья представляет вопросы самоидентификации группы Pulaki z Wilni на Фейсбуке, анализ языка пользователей в разных обсуждениях онлайн. Легко заметить, что цитируемые посты полны (само-)иронии и чрезмерного употребления региональных элементов польского языка, а также русских заимствований и грамматики. Пользователи играют с польской речью и пишут – иногда даже создавая – свой вариант, который отличается от литературного польского языка. Тексты показывают чёткую разницу между разговорным польским языком в Польше и тем, который употребляют вильнюки. Pассматривается также вопрос ценности регионализмов и смешивания языков и культур. В то же время, показано, что многие молодые поляки из Литвы творчески употребляют польский язык и тем самым поддерживают его жизнеспособность.
EN
The article is aimed at analysing the social investment policy in Lithuania during the COVID-19 pandemic. Social investment within a new paradigm of welfare state emphasizes the contribution to human capital together with income protection. Social investment must ensure better life prospects during its course. This research is based on the theoretical conceptual approach of A. Hemerijck (2017) and J. Kvist (2014), a meta-analysis of studies conducted during the pandemic and a secondary analysis of quantitative data of the Lithuanian Department of Statistics, State Social Insurance Fund Board, the Employment Service and the Institute of Hygiene for the period 2018-2021. Results of this study have revealed that during the pandemic the at-risk-of-poverty rate remains among vulnerable groups: pensioners, unemployed persons, large families, and single parents. In the area of reconciliation of the personal life and work, women have encountered challenges combining work obligations and care of their minor children. The social investment was inefficient for pupils and students with low socioeconomic status due to their limited access to quality education. The scope of the active labour market policies, especially those of training, significantly decreased preventing unemployed individuals from acquiring skills necessary to return to the labour market. The health care capacities were directed towards the treatment of individuals infected with the coronavirus and the vaccination, while other services were suspended or restricted, and, therefore, the preventive health care of labour force reduced.
LV
Raksta mērķis ir analizēt sociālo investīciju politiku Lietuvā COVID-19 pandēmijas laikā. Sociālo investīciju mērķis labklājības valsts jaunās paradigmas ietvaros ir ieguldīt cilvēkkapitālā un aizsargāt iedzīvotāju ienākumus. Sociājām investīcijām būtu jānodrošina arvien augstāka dzīves kvalitāte visa mūža garumā. Šis pētījums balstās uz A. Hemerika (2017) un Dž. Kvista (2014) teorētisko konceptuālo pieeju, pandēmijas laikā veikto pētījumu metaanalīzi, kā arī Lietuvas Statistikas departamenta, Valsts Sociālās apdrošināšanas fonda pārvaldes, Nodarbinātības dienesta un Higiēnas institūta kvantitatīvo datu sekundāro analīzi par periodu no 2018. gada līdz 2021. gadam. Analīzes rezultāti atklāja, ka pandēmijas laikā nabadzības riskam visvairāk bija pakļautas sociāli neaizsargātās iedzīvotāju grupas: pensionāri, bezdarbnieki, daudzbērnu ģimenes un viena vecāka ģimenes. Kas attiecas uz privātās dzīves un profesionālās darbības saskaņošanu, sievietes saskaras ar lielām grūtībām, apvienojot darbu ar savu nepilngadīgo bērnu aprūpi. Sociālās investīcijas skolēniem un studentiem ar zemu sociālekonomisko statusu bija neefektīvas, jo viņiem bija ierobežotas iespējas saņemt kvalitatīvu izglītību. Ievērojami samazinājās aktīvās darba tirgus politikas pasākumu apjoms, īpaši apmācību jomā, kas liedza bezdarbniekiem apgūt nepieciešamās iemaņas un atgriezties darba tirgū. Veselības aprūpes jomas resursi bija novirzīti ar koronavīrusu saslimušo personu ārstēšanai, kā arī cilvēku vakcinācijai, turpretim citu pakalpojumu sniegšana bija pārtraukta vai ierobežota, samazinot arī strādājošo iespējas saņemt profilaktisko veselības aprūpi.
RU
Целью данной статьи является анализ политики социальных инвестиций в Литве во время пандемии COVID-19. Социальные инвестиции в рамках новой парадигмы социального государства являются вложением в человеческий капитал и защищают доходы населения. Социальные инвестиции должны обеспечивать более высокое качество жизни на всём её протяжении. Данное исследование основано на теоретическом концептуальном подходе А. Хемерика (2017) и Дж. Квиста (2014), мета-анализе исследований, проводимых во время пандемии, а также вторичном анализе данных Департамента статистики Литвы, Правления Фонда государственного социального страхования, Службы занятости Литвы и Института гигиены за период 2018–2021 годов. Результаты исследования по#казали, что во время пандемии наибольшему риску бедности подверглись социально незащищенные группы населения: пенсионеры, безработные, многодетные семьи и родители-одиночки. Совмещая личную жизнь и профессиональную деятельность, женщины столкнулись с большими трудностями в плане интеграции работы с уходом за своими несовершеннолетними детьми. Cоциальные инвестиции для школьников и студентов с низким социально-экономическим статусом были неэффективными из-за их ограниченных возможностей получать качественное образование. Существенно снизился объём мероприятий активной политики на рынке труда, особенно в сфере обучения, что не позволило многим безработным получить навыки, необходимые для возвращения на рынок труда. Все усилия сферы здравохранения были направлены на лечение больных корона#вирусом, а также на вакцинацию людей, в то время как оказание других медицинских услуг было приостановлено или ограничено, из-за чего снизилось и качество профилактической медицинской помощи работающему населению.
EN
The article presents the beginnings of military police in the Polish territory, which are closely related to the Napoleonic era. It was then that French solutions in terms of internal security formations were adopted. The creation of military police formation, first in the liberated from Russian rule Lithuania, was closely connected with the events of the War of 1812. The failure of the plans to fight a decisive battle at the borders of Russia and the slackness of the Great Army, caused by weather breakdown and inadequate provisions, soon resulted in the disintegration of discipline, an unprecedented number of marauders, and ordinary banditry spreading at an alarming rate. The areas through which Napoleonic troops had marched were completely devastated. In this situation Napoleon, seeking a solution to the problems with ensuring peace at the rear, in his order of July 1st, 1812 appointing the authorities of the liberated Lithuania also commanded the formation of Lithuanian military police. The article discusses the organization of this formation and its participation in the campaign as well as attempts to create similar military police formation in the lands of the Duchy of Warsaw at the turn of 1812 and 1813, when they were threatened by the offensive of the victorious Russian army. It has been emphasized that successive gendarmerie and military police formations created in the Polish territory referred to the traditions of these units.
RU
В статье представлено начало истории военной жандармерии в Польше, которое тесно связаны с наполеоновской эпохой. Именно тогда были переняты французские решения в вопросе формирований, связанных с обеспечением внутренней безопасности. Появление формирования жандармерии – изначально в Литве, освобожденной от российской власти – было тесно связано с событиями войны 1812 г. Провал планов генерального сражения возле границ России и вялость Великой армии, вызванная ухудшением погоды и недостаточным снабжением, быстро привели к нарушениям дисциплины, беспрецедентному числу мародерств и распространению обычного бандитизма с угрожающей скоростью. Районы, через которые проходили наполеоновские войска, были полностью опустошены. В этой ситуации Наполеон, желая решить проблемы обеспечения спокойствия в тылу военных операций, в приказе о назначении освобожденной власти Литвы от 1 июля 1812 г. распорядился в том числе и создать литовскую жандармерию. В статье рассматривается организация этого формирования и его участие в кампании, а также попытки сформировать аналогичные подразделения военной жандармерии в Варшавском герцогстве на рубеже 1812 и 1813 гг., когда им угрожало наступление победоносных русских войск. Подчеркивается, что последующие формирования жандармерии, созданные на польских территориях, наследуют традиции вышеупомянутых подразделений.
PL
W artykule przedstawiono początki żandarmerii wojskowej na ziemiach polskich, które wiążą się ściśle z epoką napoleońską. To wówczas zaadaptowano francuskie rozwiązania w zakresie formacji służących zapewnieniu bezpieczeństwa wewnętrznego. Powstanie żandarmerii najpierw na wyzwolonej spod władzy rosyjskiej Litwie związane było ściśle z wydarzeniami wojny 1812 r. Niepowodzenie planów stoczenia walnej bitwy u granic Rosji oraz rozprzężenie Wielkiej Armii, wynikające z załamania pogody i niewystarczającej aprowizacji, w krótkim czasie spowodowały rozkład dyscypliny, niespotykaną liczbę maruderów i szerzący się w zastraszającym tempie zwykły bandytyzm. Obszary, przez które przemaszerowały oddziały napoleońskie, zostały całkowicie zdewastowane. W tej sytuacji Napoleon, chcąc rozwiązać problemy z zapewnieniem spokoju na zapleczu działań wojennych, w rozkazie powołującym władze wyzwolonej Litwy z 1 lipca 1812 r. nakazał również sformowanie Żandarmerii Litewskiej. W artykule omówiono organizację tej formacji i jej udział w kampanii oraz próby formowania podobnych oddziałów żandarmerii na ziemiach Księstwa Warszawskiego na przełomie 1812 i 1813 r., które były zagrożone ofensywą zwycięskich wojsk rosyjskich. Podkreślono, że do tradycji tych oddziałów nawiązywały kolejne formacje żandarmerii, tworzone na ziemiach polskich.
EN
In the first half of 1990s, Lithuanian–Belarusian relationships were characterised by their low intensity. This situation remained unchanged also when Alexander Lukashenko came to power in Belarus in 1994. Lithuania and Belarus followed a completely different course in their political, economic and military integration. The European and Atlantic course won in the Lithuanian politics, while in the Belarusian politics the Eastern direction prevailed. After presidential elections in 2001, bilateral relations in Belarus were frozen. Only in 2007 there was a convergence of Lithuanian and Belarusian interests, when increasing Russian influence started to pose a threat to their sovereignty. There was a new opening in Lithuanian policy towards Belarus. Political and economic cooperation tightened. An extent of Lithuanian investments in Belarus also increased. Belarus has played an increasingly important role in Lithuanian politics. Lithuania also acts as a mediator in a conflict between Belarus and EU. Both countries also criticised Russian involvement in the Ukrainian conflict. In the nearest future, further development of economic and political cooperation between these two countries should be expected.
RU
В первой половине 90. годов XX века литовско-белорусские отношения характеризовались не очень значительной интенсивностью. Такое положение дел не изменил также приход в 1994 году к власти в Беларуси Алек сандра Лукашенко. Литва и Беларусь выбрали совсем разные направления политической, экономической и военной интеграции. В литовской политике победило евроатлантическое направление, а в белоруской – восточное. После президентских выборов в Беларуси в 2001 году наступил период приостановки двухсторонних отношений. Лишь в 2007 году наступилосближение литовских и белорусских интересов, когда растущее российское влияние начало создавать угрозу их суверенитету. Имеет место новое открытие в политике Литвы к Беларуси. Расширяются политические и экономические отношения. Также увеличивается размер литовских инвестиций в Беларуси. В литовской политике Беларусь играет все более значительную роль. Литва также выполняет роль медиатора в конфликте Беларуси с ЕС. Оба государства критически отнеслись к участию России в украинском конфликте. В ближайшей перспективе следует ожидать расширения экономического и политического сотрудничества обеих государств.
EN
Metropolitan Cyprian, of Bulgarian origin, formed in the spirituality of hesychasm, was sent by the patriarch of Constantinople Philotheus in 1371 to Eastern Europe, still as a simple monk in order to negotiate between grand duke Algirdas, metropolitan of all Russia Alexis and grand duke of Moscow Dimitri. His principal aim was to prevent the Kievan metropoly from being divided into three parts – Polish-Halychian, Lithuanian and Muscovite. He managed to gain the trust of grand duke Algirdas and metropolitan Alexis – preventing the first from conversion into Catholicism and helping the latter in his pastoral duties. As a result he was ordained metropolitan of Kievan Russia and Lithuania in 1375. Due to political issues metropolitan Cyprian was not able to unite under the same jurisdiction equally the Muscovite part of the metropoly. Grand duke Dimitri, claming his independence from the patriarch of Constantinople, named his own candidate for metropolitan of Moscow which was eventually approved many years later by patriarch of Constantinople Macarius. All his life long metropolitan Cyprian strived to maintain a political and ecclesiastical balance and peace between the rival parties, aiming to create a kind of Church Union in the Eastern Europe though the sources are not clear whether it meant union among the Orthodox in the region or kind of union with Roman Catholics. The hierarch established the role of Kievan metropolitan as a kind of Eastern European “ecumenical” metropolitan that could be effective and respected partner of grand dukes and Polish king as well as of patriarch of Constantinople.
EN
The main assessing positions on this issue and their differences in the Russian liberal and conservative tradition are revealed by the example of N.N. Lyubowicz, P.N. Żukowicz and N.I. Kariejewa. Two main evaluation approaches to identified problems were highlighted - these are liberal and conservative traditions. It was established that this issue was not a priority for Russian historical science of the period considered. The studies of Russian historians of the history of the reform movement in Poland concerned (with the exception of N.I. Kariejew) primarily the consequences of this phenomenon for Poland itself and the Orthodox territories of Lithuania. It was established that if N.I. Kariejew considered the reformation primarily in the context of the history of Poland itself, N.N. Lubowicz and P.N. Żukowicz devoted much more attention to this process in relation to the Grand Duchy of Lithuania and its Orthodox territories. The general, characteristic features of assessment methods and the most fundamental characteristic features of the history of the Reformation in Poland and the Grand Duchy of Lithuania are determined in the assessment of these historians.
PL
Główne stanowiska oceniające w tej kwestii i ich różnice w rosyjskiej tradycji liberalnej i konserwatywnej ujawniono na przykładzie N.N. Lyubowicza, P.N. Żukowicza i N.I. Kariejewa. Podkreślono dwa główne podejścia ewaluacyjne do stwierdzonych problemów – są to tradycje liberalne i konserwatywne. Ustalono, że kwestia ta nie była priorytetem dla rosyjskiej nauki historycznej badanego okresu. Studia rosyjskich historyków historii ruchu reformatorskiego w Polsce dotyczyły (z wyjątkiem N.I. Kariejewa) przede wszystkim konsekwencji tego zjawiska dla samej Polski i prawosławnych terytoriów Litwy. Ustalono, że jeśli N.I. Kariejew rozważał reformację przede wszystkim w kontekście historii samej Polski, to N.N. Lubowicz i P.N. Żukowicz poświęciły znacznie więcej uwagi temu procesowi w odniesieniu do Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego prawosławnych terytoriów. Określane są ogólne, charakterystyczne cechy metod oceny oraz najbardziej fundamentalne cechy charakterystyczne historii reformacji w Polsce i Wielkim Księstwie Litewskim w ocenie tych historyków.
RU
Выявлены основные оценочные позиции по данной проблематике и их отличия в русской либеральной и консервативной традиции на примере оценочных подходов Н.Н. Любовича, П.Н. Жуковича и Н.И. Кареева. Выделены два основные оценочные подходы к заявленной проблематике – это либеральная и консервативная традиции. Определено, что данная проблематика не являлась приоритетной для русской исторической науки исследуемого периода. Исследования русских историков истории реформационного движения в Польше касались (за исключением Н.И. Кареева), прежде всего, последствий этого явления для собственно Польши и православных территорий Литвы. Установлено, что если Н.И. Кареев рассматривал Реформацию, прежде всего, в контексте истории собственно Польши, то Н.Н. Любович и П.Н. Жукович значительно больше уделяли внимания этому процессу в отношении Великого княжества Литовского и его православных территорий. Определены общие, характерные черты оценочных подходов и наиболее принципиальные отличительные черты характеристики истории реформации в Польше и Великом княжестве Литовском в оценке названных историков.
EN
The research goal of this study is to analyse and interpret the multilevel vision of Lithuania in the works of Józef Ignacy Kraszewski – from the myth of the Genesis beginnings, to the myth of the nation and the myth of the land, and mediaeval heroic personal myths. The writer proved the value of the pre-Christian culture of Lithuania by creating its half-fairy, half-historical, story.
RU
Исследовательской целью этой зарисовки является анализ и интерпретация многоуровневого видения Литвы в творчестве Юзефа Игнация Крашевского: начиная с мифа о происхождении, мифов о народе и земле, и заканчивая средневековыми героическими личностными мифами. Писатель доказывал ценность предхристианской культуры Литвы, создавая ее наполовину сказочное, наполовину историческое прошлое.
PL
Celem badawczym tego szkicu jest analiza i interpretacja wielopoziomowej wizji Litwy w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego: począwszy od mitu o genezyjskich początkach, poprzez mit o narodzie i mit ziemi, aż po średniowieczne heroiczne mity osobowe. Pisarz dowodził wartości kultury przedchrześcijańskiej Litwy, tworząc jej na poły bajeczne, na poły historyczne dzieje.
PL
Ważnym elementem w obecnych badaniach historycznych jest analiza relacji dyplomatycznych dotyczących dawnej Rzeczypospolitej w tym Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ukazują one dzieje państwa oraz jego politykę wewnętrzną i zagraniczna z innej perspektywy historycznej. W 1700 r. wybuchła Wielka Wojna Północna, która zmieniła układ sił politycznych w Europie Środkowo Wschodniej na kolejne dziesięciolecia. Dyplomaci obcych dworów byli zainteresowani tą wojną, w tym Philipp Plantamour, sekretarz ambasadora angielskiego w Berlinie. Przesyłał on do Londynu swoje relacje, w których umieszczał nie tylko informacje dotyczące działań militarnych w czasie wojny, ale także te dotyczące najważniejszych rodzin na Litwie i ich rywalizacji politycznej. Analiza tych raportów dyplomatycznych da odpowiedź na pytanie w jaki sposób widziano wielką wojnę północną oraz sytuację wewnętrzną w Wielkim Księstwie Litewskim na zachodzie Europy. Interesujące będzie także czy relacje Philippa Plantamoura w sposób rzetelny przedstawiały opisywane w raportach wydarzenia, czy były prawdziwe i zawierały do tej pory nieznane informacje.
EN
An important element in current historical research is the analysis of diplomatic relations regarding the former Polish-Lithuanian Commonwealth, including the Grand Duchy of Lithuania. They show the history of the state and its internal and foreign policy from a different historical perspective. In 1700 the Great Northern War broke out, which changed the balance of political forces in Central and Eastern Europe for the next decades. Foreign court diplomats were interested in this war, including Philipp Plantamour, secretary of the British ambassador in Berlin. He sent to London his reports, in which he placed not only information about military operations during the war, but also about the most important families in Lithuania and their political rivalry. An analysis of these diplomatic reports will answer the question of how the Great Northern War and the internal situation in the Grand Duchy of Lithuania in Western Europe was seen. It will also be interesting if the reports of Philipp Plantamour reliably presented the events described in the reports, were they true and contained unknown information so far.
RU
Важным элементом современных исторических исследований является анализ дипломатических отчетов касающихся Речи Посполитой. Они показывают историю государства, его внутреннюю и внешнюю политику с другой исторической точки зрения. В 1700 году вспыхнула Северная война, и в последующие десятилетия политическая система в Центральной и Восточной Европе изменилась. Дипломаты из иностранных дворов, в том числе Филипп Плантамур, секретарь посла Джорджа Степни в Берлине, заинтересовались войной. Свои отчеты он отправлял на Британию. В них он размещал информации о военных и политических операциях в Литве. Анализ этих дипломатических отчетов дает ответ на вопрос, как этот воспринимался в 1700- 1703 гг. этот конфликт а также Литва и ее социальные элиты. Также будет интересно ответить на вопрос о том, содержали ли отчеты Филиппа Плантамура правдивую и ранее неизвестную информацию.
RU
Для населения любой страны наиболее желательным является стабильное развитие экономики, относительно полная занятость и устойчивый уровень цен. В реальной жизни экономическое развитие всегда связано с нарушениями равновесия и циклическими колебаниями, вызванными различными факторами: изменения политической ситуации, войны, совершенствования материалов, технологий и др. С циклическими колебаниями связана занятость населения и явление безработицы. В большинстве стран, включая страны Балтии, по разным причинам фактическая безработица часто превышает естественный уровень, что вызывает экономические потери из-за увеличения невыпущенной продукции, согласно закону А. Оукена. Сопоставление и анализ макроэкономических показателей трех стран Балтии является актуальной задачей данного исследования, учитывая неравномерность развития их экономик и разное положение в рейтингах стран Евросоюза. Объектом исследования являются макроэкономические показатели стран Балтии. Цель исследования: на основе анализа макроэкономической нестабильности проверить гипотезу о том, что разный уровень экономического развития этих государств во многом объясняется разным качеством управленческого подхода к экономике. Новизна исследования заключается в комплексном подходе к анализу и сопоставлению основных показателей макроэкономической нестабильности в странах Балтии, что позволило сделать выводы о причинах отставания одних стран и успехов других, несмотря на идентичность условий развития. Проведенный анализ изменения основных макроэкономических показателей стран Балтии показал, что практически по всем показателям страны Балтии развиваются достаточно синхронно. Неравномерность развития экономик характеризуется разными темпами роста: так уровни ВВП на одного работающего и на одного жителя в Эстонии гораздо больше, чем в Латвии и в Литве. С другой стороны, численность населения в Латвии и в Литве постоянно сокращается из-за миграции работоспособной части населения в другие страны Евросоюза. В Эстонии численность населения в последние годы практически не меняется. Это говорит о том, что в Эстонии население в большей степени удовлетворено социально-экономическими условиями работы и проживания, чем в других странах. В решении проблемы по достижению макроэкономической стабилизации в стране первостепенная роль принадлежит государству. Государство должно делать все необходимое для обеспечения доступных кредитов на развитие производства и внедрение достижений технического прогресса. Это обеспечит в дальнейшем повышение уровня и качества жизни населения страны, решит проблемы нехватки рабочей силы и специалистов.
LV
Jebkuras valsts iedzīvotājiem visvēlamākā ir stabila ekonomikas attīstība, relatīvi pilna nodarbinātība un noturīgs cenu līmenis. Reālajā dzīvē ekonomiskā attīstība vienmēr ir saistīta ar līdzsvara traucējumiem un dažādu faktoru izraisītām cikliskām svārstībām: politiskās situācijas, kara, materiālu pilnveidošanas, tehnoloģiju u.c. izmaiņas ar cikliskām svārstībām saistās iedzīvotāju nodarbinātība un bezdarba parādība. Lielākajā daļā valstu, ieskaitot Baltijas valstis, dažādu iemeslu dēļ faktiskais bezdarbs bieži pārsniedz dabisko līmeni, kas rada ekonomiskus zaudējumus neizlaistās produkcijas palielināšanās dēļ, saskaņā ar A.Oukena likumu. Triju Baltijas valstu makroekonomisko rādītāju salīdzināšana un analīze ir šī pētījuma aktuāls uzdevums, ņemot vērā to ekonomiku attīstības nevienmērīgumu un atšķirīgo stāvokli Eiropas Savienības valstu reitingos. Pētījuma objekts ir Baltijas valstu makroekonomiskie rādītāji. Pētījuma mērķis: pamatojoties uz makroekonomiskās nestabilitātes analīzi, pārbaudīt hipotēzi, ka šo valstu atšķirīgais ekonomiskās attīstības līmenis lielā mērā skaidrojams ar atšķirīgo pārvaldes pieejas ekonomikai kvalitāti. Pētījuma novitāte ir kompleksa pieeja makroekonomiskās nestabilitātes pamat rādītāju analīzei un salīdzināšanai Baltijas valstīs, kas ļāva izdarīt secinājumus par vienas valsts atpalicības iemesliem un citu panākumiem, neraugoties uz attīstības apstākļu identitāti. Veiktā Baltijas valstu galveno makroekonomisko rādītāju izmaiņu analīze liecina, ka praktiski pēc visiem rādītājiem Baltijas valstis attīstās pietiekami sinhroni. Ekonomiku attīstības nevienmērību raksturo dažādi izaugsmes tempi: tā IKP līmeņi uz vienu strādājošo un uz vienu iedzīvotāju Igaunijā ir daudz lielāki nekā Latvijā un Lietuvā. No otras puses, iedzīvotāju skaits Latvijā un Lietuvā pastāvīgi samazinās, jo darbaspējīgā iedzīvotāju daļa migrē uz citām Eiropas Savienības dalībvalstīm. Igaunijā iedzīvotāju skaits pēdējos gados praktiski nemainās. Tas liecina, ka Igaunijā iedzīvotāji ir lielākā mērā apmierināti ar darba un dzīvošanas sociālekonomiskajiem apstākļiem nekā citās valstīs. Problēmas risināšanā makroekonomiskās stabilizācijas panākšanai valstī primārā loma ir valstij. Valstij jādara viss nepieciešamais, lai nodrošinātu pieejamos kredītus ražošanas attīstībai un tehniskā progresa sasniegumu ieviešanai. Tas turpmāk nodrošinās valsts iedzīvotāju dzīves līmeņa un kvalitātes celšanos, risinās darbaspēka un speciālistu trūkuma problēmas.
EN
For the population of any country, the most desirable thing is stable economic development, relatively full employment and a stable price level. In real life, economic development is always associated with imbalances and cyclical fluctuations caused by various factors: changes in the political situation, war, improvement of materials, technologies, etc. Employment and the phenomenon of unemployment are associated with cyclical fluctuations. In most countries, including the Baltic countries, for various reasons, actual unemployment often exceeds the natural level, which causes economic losses due to an increase in unreleased output, according to A. Okun's law. Comparison and analysis of macroeconomic indicators of the three Baltic countries is an urgent task of this study, given the uneven development of their economies and different positions in the ratings of European Union countries. The object of the study is the macroeconomic indicators of the Baltic countries. Purpose of the study: based on an analysis of macroeconomic instability, to test the hypothesis that the different levels of economic development of these states are largely explained by the different quality of the managerial approach to the economy. The novelty of the study lies in an integrated approach to the analysis and comparison of the main indicators of macroeconomic instability in the Baltic countries, which made it possible to draw conclusions about the reasons for the lag of some countries and the success of others, despite the identical development conditions. The analysis of changes in the main macroeconomic indicators of the Baltic countries showed that in almost all indicators the Baltic countries are developing quite synchronously. The uneven development of economies is characterized by different growth rates: thus, the levels of GDP per worker and per resident in Estonia are much higher than in Latvia and Lithuania. On the other hand, the population in Latvia and Lithuania is constantly declining due to the migration of the working population to other EU countries. In Estonia, the population has remained virtually unchanged in recent years. This suggests that in Estonia the population is more satisfied with the socio-economic conditions of work and living than in other countries. In solving the problem of achieving macroeconomic stabilization in the country, the primary role belongs to the state. The state must do everything necessary to provide affordable loans for the development of production and the introduction of technological progress. This will further improve the level and quality of life of the country’s population and solve the problems of shortage of labor and specialists.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.