Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  позитивизм
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
RU
Объектом анализа в статье является концептуализация учителя в творчестве Ивана Вазова. В произведениях, воскрешающих эпоху Возрождения ХІХ века и национально-освободительной борьбы против османского рабства, открываем идею высокой миссии учителя как просветителя народа, знаковое превращение учителя в революционера, но и примеры зависимой позиции учителя в социуме. Особое внимание уделяется образу учителя в романе „Казаларская царица”, в котором идея позитивизма (народничества) о скромном, упорном труде учителя для культурного развития общества сочетается с элементами утопического дискурса. На основе наблюдений над интерпретацией темы учителя в творчестве Вазова приходим к выводам о роли писателя в конструировании концепта учитель в болгарской культуре.
EN
The subject of the present analysis is the conceptualisation of the figure of the teacher in Ivan Vazov’s works. Evoking the epoch of Bulgarian National Revival and the 19th-century struggle against the Ottoman yoke, his books convey the idea of the teacher’s high mission as people’s enlightener, show the transformation of the teacher into a revolutionary, but also give examples of injustice suffered by the teacher from public authorities. In the paper, particular attention is paid to the image of the teacher in Vazov’s novel “Kazalarskaya tsaritsa” (“The Empress of Kazalar”), where the utilitarian idea of modest, persistent teaching work for the cultural development of the people blends with elements of utopian discourse. On the basis of these observations a conclusion is formulated about Vazov’s role in constructing the concept of the teacher in Bulgarian culture.
RU
В статье впервые, с опорой на фундаментальное исследование проф. Барбары Оляшек, рассматривается проблема места и значения позитивизма в жизни и творчестве псковского поэта второй половины XIX века Александра Яхонтова. Доказывается, что общественное поведение и литературная деятельность Яхонтова дают основание отнести его к типу «среднего человека» в его наиболее совершенном выражении – об этом свидетельствуют некрологи Яхонтова, где он единодушно представлен как продолжатель «лучших традиций людей сороковых годов». При этом Яхонтов совпадает в большей степени с той концепцией типа, которая позиционирует его «не культурно-идеологически, а культурно-прагматически» (Л. Н. Синякова, „Художественная антропология русской литературы 1840–1870-х годов: образ человека в русской литературе 1840–1870-х гг.”, Saarbrücken 2011, с. 269–270). Это сближает его с позитивизмом, основные начала которого Яхонтов постигал как литературными средствами, так и житейским опытом. Общий характер деятельности Яхонтова – помещика либеральных взглядов, чиновника, защищающего дело народного просвещения, земского деятеля, стремящегося отстоять идеи «общественного консенсуса в сочетании с принципами либеральной экономики» (Б. Оляшек, „Русский позитивизм: Идеи в зеркале литературы”, Łódź 2005, с. 288), новатора в разных формах усадебной хозяйственной деятельности – был ориентирован на базовые категории позитивизма: служение науке и прогрессу, веру в «полезный труд», убежденность в правомерности «карьеры» и «успеха», наряду с высокими «идеальными» ценностями. В то же время утверждается, что позитивизм остался одной из многих тенденций, которым Яхонтов следовал, синтезируя их в подвижном единстве своей жизненной философии и литературного творчества. Последовательным он оставался в поиске «золотой середины», сближающей «предание» с «прогрессом», «наследственный покой» с новаторскими идеями и преобразованиями, ведущими к общественному процветанию.
EN
The paper, drawing on the fundamental research by Barbara Olaszek, for the first time examines the problem of the place and importance of positivism in the life and works of the Pskov poet of the second half of the 19th century, Aleksandr Yakhontov. It is argued that social behaviour and literary activities of Yakhontov give a reason to recognize in him the type of the ‘average man’ in its most perfect manifestation; this is also evidenced by obituaries for Yakhontov, where he was unanimously presented as a continuator of ‘the best traditions of the generation of the forties.’ Moreover, Yakhontov’s stance is largely congruent with such concept of the type which positions him as ‘not ideological and cultural, but cultural and pragmatic’ (L. N. Sinyakova, “Art anthropology of Russian literature of 1840–1870-ies: the image of man in Russian literature in 1840–1870-ies,” Saarbruken 2011, pp. 269–270). This brings him close to positivism, basic principles of which Yakhontov incorporated both into his literary actions and into his life. Yakhontov’s varied activities – as a liberal landlord, an official, defender of the cause of public education, local activist seeking to defend the idea of ‘social consensus in conjunction with the principles of liberal economy’ (B. Olaszek, “Russian positivism: Ideas in the mirror of literature,” Łódź 2005, p. 288), an innovator in various forms of manor economy management – were all centred on categories crucial for positivism: the devotion to science and progress, belief in the ‘useful work,’ conviction about the legitimacy of ‘career’ and ‘success,’ along with high ‘ideal’ values. At the same time it is asserted that positivism was one of the many trends that Yakhontov followed by synthesizing them into a dynamic unity of his philosophy of life and literary creativity. He remained consistent in his search of the ‘golden mean,’ bringing together ‘tradition’ and ‘progress,’ ‘inherited ease’ and innovative ideas and transformations leading to social prosperity.
RU
Чешская философия XIX–XX веков была разнообразной. Кроме позитивизма, который в то время занимал лидирующие позиции, также культивируется идеализм, который представляли: Л. Клима, Ф. Марес, Е. Радл. Также важное место занимал структурализм, который в Чешской Республике сформулировали и укоренили Я. Мукаровский и Й.Л. Фишер. Особенное место занимала феноменология (Я. Козак, Я. Паточка), протестантская философия (Е. Радл, Я. Громадка), католическая философия (Я. Кратохвил). В этот же период возникает также неосхоластика. Чешские философы внесли огромный вклад в развитие мировой философии.
EN
Czech philosophy of the late nineteenth and early twentieth century was diverse. Besides positivism, which at that time took the leading positions there was also cultivated idealism, which was represented by L. Klima, F. Mares and E. Radl. Also an important place occupied structuralism, which in the Czech Republic was formed and grounded by Jan Mukařovski and J.L. Fischer. Specific place was held by the phenomenology (J. Kozák, J. Patočka), protestant philosophy (E. Rádl, J.L. Hromádka), catholic philosophy (J. Kratochvil). In this period also appeared neo-scholasticism. Czech philosophers had a great contribution to the development of world philosophy.
EN
The “Lublin” book collection of Bolesław Prus, as one of the more-valuable collections of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin, has deserved a separate repeated narrative for a long time. Books accompanied Bolesław Prus almost throughout his entire life. At first these were school textbooks on nature, philosophy, logic, and the subject adored by Prus – mathematics. Bolesław Prus started to collect books in 1874, which was associated with his commencement of work at “Kurier Warszawski”. From that moment on the private library of the writer continued to grow with each year. The book collection located in the library in Lublin is only part of the writer’s collection. We owe its location in Lublin to a friend of the author of The Doll, A. Jaworowski, MD. Originally, in accordance with Prus’s last will, the entirety of his book collections was meant to be transferred to the Warsaw Library. Owing to the efforts of A. Jaworowski it has been established that the books, once they are received by the Warsaw Library and checked for duplicate copies, will be donated to Lublin. They were transferred at the end of 1914. The Library in Lublin currently holds 200 titles from the book collection of B. Prus, in 247 volumes. Most of the preserved titles are single-volume works. They can be divided into four groups in terms of language. The most numerous are the books written in Polish, and then French, Russian and German. In terms of content one can isolate works concerning the following fields: literature, social sciences, mathematical and natural sciences, history and geography, philosophy, psychology and logic, religion and others. Digitalisation work is being conducted simultaneously with the development of the “Lublin” book collection of Bolesław Prus.
RU
„Люблинское” книжное собрание Болеслава Пруса, как одна из самых ценных коллекций Люблинской Воеводской Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского, давно заслуживалo на отдельную повторную обработку. Книги сопутствовали Б. Прусу почти всю жизнь. В начале это были школьные учебники по природоведению, философии, логике и любимой им математике. Систематическое коллекционирование книг Б. Прус начал в 1874 г., что было связано с началом работы в „Курьере варшавском”. С этого момента частная библиотека писателя с года в год только увеличивалась. Собрание книг, хранящихся в люблинской книжнице, является только частью библиотеки писателя. Его размещение в Люблине стало возможным благодаря другу автора Куклы д-ру А. Яворовскому. Изначально, согласно завещанию Б. Пруса, всё библиотечное собрание должно было быть передано библиотеке города Варшавы. Благодаря стараниям А. Яворовского принято решение, что книги после их передачи в варшавскую библиотеку и проверки на предмет наличия дублетов, будут переданы в Люблин. Передача имела место в конце 1914 г. Сегодня в библиотеке в Люблине хранится 200 наименований книг из книжного собрания Б. Пруса в 247 томах. Большинство из них – это однотомные книги. С точки зрения языка можно выделить четыре группы. Больше всего книг написанных на польском языке, дальше – французском, русском и немецком. С точки зрения содержания можно выделить работы относящиеся к следующим областям науки: литературе, социальным наукам, математическим и естественным наукам, истории с географией, философии, психологии и логике, религии и другим. Одновременно с обработкой „люблинского” книжного собрания Б. Пруса ведутся работы по её оцифровке.
PL
„Lubelski” księgozbiór Bolesława Prusa, jako jeden z cenniejszych zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego od dawna zasługiwał na odrębne powtórne opracowanie. Książki towarzyszyły Prusowi niemal całe życie. Na początku były to podręczniki szkolne dotyczące przyrody, filozofii, logiki oraz uwielbianej przez Prusa matematyki. Systematyczne gromadzenie książek Prus rozpoczął w 1874 r., co było związane z podjęciem pracy w „Kurierze Warszawskim”. Od tego momentu prywatna biblioteka pisarza z roku na rok się powiększała. Księgozbiór znajdujący się w lubelskiej książnicy jest tylko częścią biblioteki pisarza. Jego ulokowanie w Lublinie zawdzięczamy przyjacielowi autora Lalki dr. A. Jaworowskiemu. Pierwotnie, zgodnie z testamentem Prusa, całość zbiorów bibliotecznych miała zostać przekazana do Biblioteki Warszawskiej. Dzięki staraniom A. Jaworowskiego ustalono, że książki po przejęciu przez Bibliotekę Warszawską i sprawdzeniu ich pod względem dubletów, zostaną ofiarowane Lublinowi. Przekazanie nastąpiło pod koniec 1914 r. Obecnie w Bibliotece w Lublinie znajduje się 200 tytułów książek z księgozbioru B. Prusa w 247 woluminach. Większość zachowanych tytułów to dzieła jednotomowe. Z uwagi na język można wyodrębnić cztery grupy. Najliczniej reprezentowane są książki napisane w języku polskim, następnie: francuskim, rosyjskim i niemieckim. Pod względem zawartości merytorycznej można wyodrębnić dzieła dotyczące następujących dziedzin: literatura, nauki społeczne, nauki matematyczno-przyrodnicze, historia z geografią, filozofia, psychologia i logika, religia oraz inne. Równocześnie z opracowaniem „lubelskiego” księgozbioru Prusa prowadzone są prace digitalizacyjne.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.