Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  фразеология
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
In this article we analyzed the names of the bread and its products in Polish and Russian. Some aspects of the confrontative investigation are proposed (the lexical and semantical approach, the etymological approach, the phraseological approach and the other aspects).
RU
В статье проанализированы номинации хлеба и хлебобулочных изделий в польском и русском языках. Предлагается ряд подходов при конфронтативном исследовании данной темы (лексико-семантический, этимологический, фразеологический и другие).
RU
В статье анализируются фразеологизмы, содержащие название животного (анималистические фразеологизмы) в польском и хорватском языках, а также зооинвективы, т. е. лексемы, обозначающие животных, которые могут выступать в качестве отрицательных определений человека. Обращается внимание на антропоцентрическое отношение к животным во фразеологии, использование их для негативной оценки человеческих черт и поведения, таких как: глупость, жестокость, упрямство, чрезмерное половое влечение, oбжорство, пьянство, фальшь, неискренность, уродство, неуклюжесть. Анималистическая фразеология также отражает аспект плохого обращения с домашними животными (собака, кошка) и сельскохозяйственными животными (лошадь, вол, осел, домашняя птица). Явление такой негативной оценки некоторых представителей фауны можно рассматривать как своеобразное проявление «языка вражды», так как этот язык способствует созданию и усилению нега-тивных стереотипов и культурных образов некоторых животных.
EN
This paper is an analysis of idioms containing the name of the animal (animalistic phraseology) in Polish and Croatian and animal lexemes that can have the function of negative expressions of man – zooinvective. Attention is paid to anthropocentric treatment of animals in phraseology, using them to negative evaluation human traits and behaviors, such as: stupidity, cruelty, stubbornness, too much sex drive, gluttony, drunkenness, falsehood, dishonesty, ugliness, awkwardness. Animalistic phraseology also pays attention to the aspect of bad treatment of pets (dog, cat) and farm animals (horse, ox, donkey, domestic fowl). The phenomenon of negative treatment of some animals may be a manifestation a kind of “hate speech,” because it favors the creation and consolidation of negative stereotypes and cultural portraits of some representatives of the fauna world.
EN
Active processes taking place in all areas of the Russian language during the last decades are most clearly manifested in the language of the media. Among the expressive means of the media language, a special place is held by phraseology, which emphasizes the relevance of the information provided, has a strong emotional effect on readers. In this regard, the purpose of this article is to consider some manifestations of the active processes of phraseology in the Russian-language newspapers of Lithuania. The study material is the weekly “Литовский курьер” (“Lithuanian Courier”), “Обзор” (“Review”), “Экспресс-неделя” (“Express Week”). The active processes of phraseology, characteristic for the journalistic style of the modern Russian language, are specifically reflected in the language of the newspapers analysed. The regional specific features of these processes are associated with the activity of use and the specifics of the functioning of phraseological units in newspaper texts, their structural-typological, stylistic features, expressiveness and expression of the author’s appraisal.
RU
В рецензии даётся анализ монографии Е.А.Зацепиной, посвящённой англо-американским заимствованиям в современном русском языке. Отмечается особая интенсивность проникновения заимствований в русский язык, вызванная общественно-политическими и экономическими изменениями в России. Подчёркивается различие между характером лексических и фразеологических заимствований: если первые обычно усваиваются в англоязычной форме, то вторые передаются на русский язык в форме фразеологических калек.
PL
W recenzji dokonano analizy monografii E.A. Zacepiny, poświęconej zapożyczeniom angloamerykańskim we współczesnym języku rosyjskim. Podkreślono szczególną intensywność przenikania zapożyczeń do języka rosyjskiego, spowodowanych politycznymi i ekonomicznymi zmianami w Rosji. Wskazano na odmienny charakter pożyczek leksykalnych i frazeologicznych: o ile pierwsze z nich zazwyczaj przyswajane są w formie anglojęzycznej, o tyle drugie przekazywane są do języka rosyjskiego w postaci kalek frazeologicznych.
RU
В статье описана антропоцентрическая характеристика фразеологизмов, содержащих в своем составе видовые названия птиц. На основании представленного материала видно, что отношения между птицами и людьми, закрепленные в польской фразеологии, являются важными. Структурно разнообразные связи с «птичьим» компонентом образно характеризуют человека. Сосредоточенный в них опыт и наблюдения означают как положительные, так и отрицательные ценности, которые касаются не только внешнего вида, но также интеллекта, человеческого опыта и общих правил человеческого существования.
EN
This article describes anthropocentrically marked idioms with species names of birds in their structure. The material presented here shows the importance of the relationships between birds and humans as fixed in Polish phraseology. Structurally varied combinations of words containing a bird component serve as metaphorical characterizations of humans. Experiences and observations contained in them connote both positive and negative values. Those values concern not only the appearance of people, but also the intellect, human experience, and the general principles of human life.
PL
Artykuł opisuje antropocentryczne nacechowanie frazeologizmów, które zawierają w swej strukturze nazwy ptaków. Przedstawiony materiał pokazuje, że utrwalone w polskiej frazeologii relacje między ptakami i ludźmi są ważne. Zróżnicowane strukturalnie połączenia z ptasim komponentem w sposób metaforyczny charakteryzują człowieka. Doświadczenia i spostrzeżenia w nich skupione konotują zarówno pozytywne, jak i negatywne wartości, które dotyczą nie tylko wyglądu zewnętrznego, ale także intelektu, doświadczenia człowieka oraz ogólnych prawideł ludzkiej egzystencji.
EN
In this article we analyzed the secondary functions of the names of fruits, berries, mushrooms and vegetables in Russian and Polish. We investigate the function of these words in phraseology and their metaphorical usage. There are common and different features in Russian and Polish in this aspect. Among the differences, the following are analyzed : 1) the usage of different names of fruits, berries, mushrooms and vegetables in these languages (for example, zadat' percu in Russian and zadać bobu in Polish); 2) the usage of the hiperonim in one of these languages and usage of the hiponim in the other language (for example, grzyb in Polish and smorčok in Russian — about an old and sick person); 3) the usage of the names of fruits, berries, mushrooms and vegetables in one of these languages and the absence of such words in the other language (for example, Russian staryj hren and Polish stary piernik, Russian âbloku negde upastʹ and Polish nie ma gdzie szpilki wetknąć — ‘a lot of people’); 4) the differences in the meaning of the names of fruits, berries, mushrooms and vegetables in Russian and Polish (for example, Russian repa ‘head’ and Polish rzepka ‘knee-cap’).
RU
В статье анализируются номинации фруктов, ягод, грибов и овощей, выступающие во вторичной функции (в составе фразеологизмов и в метафорическом употреблении) в русском и польском языках. Выделяется общее и различное между этими двумя языками в данной области. Среди различий рассматриваются следующие: 1) употребление в этих языках названий разных фруктов, ягод, грибов и овощей (например, задать перцу в русском и zadać bobu в польском); 2) употребление в одном из языков гиперонима, а в другом гипонима (например, grzyb в польском и сморчок в русском — о старом и больном человеке); 3) наличие в одном из языков названия фрукта, ягоды, гриба или овоща при отсутствии таких номинаций в другом языке (например, в русском старый хрен — в польском stary piernik, в русском яблоку негде упасть — в польском nie ma gdzie szpilki wetknąć ‘о большом количестве людей, тесноте’; 4) различия в значении номинаций фруктов, ягод, грибов и овощей в русском и польском языках (например, в русском репа ‘голова’ — в польском rzepka ‘коленная чашечка’).
EN
This article analyzes the status of sentential structures of the type Wątpię w Piotra in Polish and Съмнявам се в Петър in Bulgarian (“I doubt about Peter”), taking into account the specificity of their meanings, which are different in both languages. On the basis of the semantic syntax model, the article investigates the possibility of, on the one hand, analyzing such structures as elements of a subcategorization frame and, on the other hand, as examples of structures that undergo the process of phraseologization. The conclusions reached in the article result from this contrastive study. The research question addressed in this paper is relevant for the problem of the form and the boundaries of a lexical entry, which is an important issue in lexicography.
RU
В статье представлен анализ статуса предложных структур типа польск. Wątpię w Piotra, болг. Съмнявам се в Петър, при этом учтена специфика их значения, различающая анализируемые языки. На основании модели семантического синтаксиса рассмотрена, с одной стороны, возможность причисления данных структур к элементам валентного образца, а с другой стороны, данные конструкции показаны как пример структур, подлежащих процессу фразеологизации. В статье представлены выводы сопоставительного характера. Анализируемая проблема касается важных для лексикографии вопросов границы и формы словарной статьи.
PL
Artykuł dotyczy zagadnień ponadstandardowej leksykografii, a w szczególności żargonu. Przedstawiliśmy główne problemy, jakie napotyka autor słownika przy znalezieniu odpowiednika jednostki żargonowej. W pierwszej części zaprezentowano podstawowe metody przekładu neologizmów frazeologicznych na inny język. Druga część artykułu poświęcona jest historii leksykografii żargonu. Trzecia natomiast zawiera niewielką część materiału zebranego do słownika tłumaczeniowego.
EN
This article is devoted to the issue of substandard lexicography, and jargon in particular. We present the main problems that the compiler of the dictionary encounters when seeking an equivalent in jargon. The first part presents the main methods of transferring phraseological neologisms into another language. The second part of the article contains information about the history of jargon lexicography. The third section contains a small selection of the collected material for the translation dictionary.
RU
В статье рассматриваются вопросы лексикографирования субстандарта, в особенности жаргона. Мы представили основные проблемы, с которыми сталкивается составитель словаря при поиске эквивалента жаргонной единице. В первой части представлены основные способы перевода фразеологических неологизмов на другой язык. Во второй части статьи представлены сведения из истории жаргонной лексикографии. Третья часть содержит небольшую часть собранного материала для переводного словаря.
EN
The subject of life and death is significant for the culture and mentality of any nation. The aim of this article is to reconstruct representations of the linguistic image of the Russian world using examples from the Russian language which are united by the idea of “life”. The group of phraseological units with the components ‘жизнь’ / ‘life’ and ‘жить’ / ‘to live’ is determined and the phraseosemantic groups united by the above-mentioned components are defined in the article. The group of phraseological units with these components is represented by 136 units, which are selected from 15 lexicographic sources.
PL
Dla kultury i mentalności każdego narodu temat życia i śmierci jest jednym z najważniejszych. Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja oraz przedstawienie fragmentu językowego obrazu świata Rosjan na przykładzie frazeologizmów z komponentami ‘жизнь’ / ‘życie’ i ‘жить’ / ‘żyć’. W trakcie analizy materiału zostały wyróżnione grupy frazeosemantyczne, które reprezentują świadomość językową nosicieli języka rosyjskiego oraz odzwierciadlają aksjosferę lingwokultury rosyjskiej. Przedmiotem badania są jednostki frazeologiczne wyekscerpowane z 15 źródeł leksykograficznych. Przedstawiony w artykule korpus frazeologizmów zawiera 136 jednostek.
RU
Для культуры и ментальности любого народа одной из важнейших является тема жизни и смерти. Целью статьи является реконструкция и представление фрагмента языковой картины мира россиян на примере фразеологизмов с компонентами ‘жизнь’, ‘жить’. В ходе анализа были отмечены фразеосемантические группы, которые являются ключом к постижению русской аксиосферы, системы и иерархии ценностей представителей русской лингвокультуры. Объектом исследования являются фразеологические единицы в широком понимании, отобранные методом сплошной выборки из 15 лексикографических источников. Представленный в статье корпус фразеологических оборотов содержит 136 единиц.
EN
Phraseologisms, proverbs and common sayings play an important role in the cultural fund and language of any nation. Phraseological and paremiological units are a result of long-term accumulation and philosophical reflection on the language level of national culture, folk traditions, life-experiences of native speakers of one concrete language and culture. They are one of the oldest and widespread type of language units, in which reflect various images of one nation (everyday life, philosophical, historical and so on). In the same time, phraseology is fairly difficult for foreigners to understand and to have a good knowledge of it, especially if they don’t know the historical, cultural, non-linguistic background of a nation. The article deals with the question about what kind of cultural images underlie the concept of “woman” in the samples of Russian phrases, proverbs and sayings, which are related to various images of women, as well as the question, what stereotypes, particularly negative images, are usually attributed to women in traditional Russian society and characterize Russian consciousness, and also what positive qualities are considered precious and necessary for women.
PL
Frazeologizmy, przysłowia i porzekadła zajmują ważne miejsce w dziedzictwie kulturowym oraz w języku każdego narodu. Jednostki frazeologiczne paremiologiczne (JF, JP) – to wynik długotrwałego nagromadzenia i przemyśleń filozoficznych na płaszczyźnie językowej kultury narodowej, tradycji folklorystycznych, doświadczenia życiowego użytkowników określonego języka oraz kultury. Odzwierciedlają się w nich rozmaite wyobrażenia narodu (bytowe, filozoficzne, historyczne itp.). Jednocześnie frazeologia reprezentuje sobą dość skomplikowaną warstwę językową, trudną do zrozumienia i przyswojenia przez cudzoziemca, szczególnie gdy nie jest on wystarczająco obeznany z historycznym, kulturologicznym, pozalingwistycznym tłem danej nacji. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jakie obrazy kulturowe leżą u podstaw konceptu „kobieta/baba” na przykładzie rosyjskich frazeologizmów, przysłów oraz porzekadeł związanych z różnymi obrazami kobiet, a także jakie stereotypy i obrazy zazwyczaj przypisywane są kobietom w tradycyjnym społeczeństwie rosyjskim, typowe dla świadomości rosyjskiej, jakie cechy pozytywne uważane są za wartościowe i niezbędne dla kobiet.
RU
Фразеологизмы, пословицы и поговорки занимают важное место в культурном фонде и языке. Фразеологические и паремиологические единицы (ФЕ, ПЕ) – это результат длительного по времени процесса накопления и философского осмысления на языковом уровне народной культуры, фольклорных традиций, жизненного опыта носителей определенного языка и культуры. В них отражаются различные представления народа (бытовые, философские, исторические и т.п.). В то же время, фразеология представляет собой достаточно сложный для понимания и усвоения иностранцем пласт языка, особенно если ему не очень хорошо знаком исторический, культурологический, экстралингвистический фон данной нации. В статье рассматривается вопрос о том, какие культурные образы лежат в основе концепта «женщина / баба» на примере русских фразеологизмов, пословиц и поговорок, связанных с различными образами женщин, а также какие стереотипы и образы как правило приписываются женщинам в традиционном русском обществе, характерны для русского сознания, какие позитивные качества считаются ценными и необходимыми для женщин.
PL
W artykule omówiono niektóre grupy leksykalno-tematyczne słowiańskich trwałych wyrażeń porównawczych, zawierających nazwy wyrobów piekarniczych. Analiza została przeprowadzona z pozycji modelowania strukturalno-semantycznego, co pozwoliło zidentyfikować uniwersalność lub narodową specyfikę obrazu porównawczego. W niektórych przypadkach przytaczany jest materiał niesłowiański.
EN
The article considers certain lexical-thematic groups of Slavic similes which contain the names of bakery products. The analysis is conducted from the standpoint of structural and semantic modelling to identify the universality or national specificity of the comparison image. In some instances, non-Slavic material is also considered.
RU
В статье рассмотрены некоторые лексико-тематические группы славянских устойчивых сравнений, в которых содержатся названия хлебобулочных изделий. Анализ проводится с позиций структурно--семантического моделирования, позволяющего выявить универсальность или национальную специфику образа сравнения. Иногда привлекается и неславянский материал.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.