Search results

1

Alaina Besançona krytyczna apologia Kościoła katolickiego

100%

Artemiuk P.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

195-218

EN

In the article, the author undertakes an analysis of Alain Besançon’s writings on the Catholic Church and Christianity, focusing on a few selected threads, and shows the apology ad intra and ad extra made by the French researcher. In the first part, he deals with the concept of orthodoxy and reasonable faith. The second part is devoted to the relationship of the Catholic Church to communism and Islam. The basic method of work is analysis, to which selected essays by the French sovietologist are subjected. At the end of the article, the author articulates the most important conclusions. The apology practiced by Alain Besançon is a critical reflection, which means that the French scholar does not so much accept the essential claims presented by the Catholic Church as first asks about their sense, follows the argumentation and provides his own justification. Alain Besançon’s apology is characterized by contextuality, which means that the French researcher, as a world-renowned sovietologist, first of all stands out with his incredible knowledge of totalitarian systems, but also recognizes the context in which Christianity used to be and still exists today. Alain Besançon’s apology takes the form ad intra and ad extra. The French intellectual, asking about the form of the Christian faith or orthodoxy, follows the path inward and makes an apology ad intra, as it were, towards himself. However, when he looks at the world and observes various relations between Christianity and political systems or other religions, he makes an ad extra apology, defends the faith against external threats, formulating an adequate apology

PL

W artykule autor podejmuje analizę pism Alaina Besançona poświęconych Kościołowi katolickiemu i chrześcijaństwu, skupiając się na kilku wybranych wątkach, i ukazuje apologię ad intra i ad extra, jakiej dokonuje francuski badacz. W części pierwszej zajmuje się pojęciem ortodoksji i rozumnej wiary. Część drugą poświęca relacji Kościoła katolickiego do komunizmu i islamu. Podstawową metodą pracy jest analiza, której poddaje wybrane eseje francuskiego sowietologa. W zakończeniu artykułu autor formułuje najważniejsze wnioski. Apologia uprawiana przez Alaina Besançona jest refleksją krytyczną, co oznacza, że francuski uczony nie tyle przyjmuje istotne twierdzenia prezentowane przez Kościół katolicki, ile w pierwszej kolejności pyta o ich sens, śledzi argumentację i dokonuje własnego uzasadnienia. Apologię Alaina Besançona cechuje kontekstualność, co sprawia, że francuski badacz jako światowej sławy sowietolog w pierwszej kolejności wyróżnia się niebywałą wprost znajomością systemów totalitarnych, ale także rozpoznaje kontekst, w jakim znajdowało się kiedyś i egzystuje dzisiaj chrześcijaństwo. Apologia Alaina Besançona przyjmuje postać ad intra i ad extra. Francuski intelektualista, pytając o postać wiary chrześcijańskiej czy też ortodoksję, podążą drogą do wnętrza i dokonuje apologii ad intra, niejako wobec samego siebie. Kiedy jednak przygląda się światu i obserwuje rozmaite relacje chrześcijaństwa z systemami politycznymi czy też innymi religiami, dokonuje apologii ad extra, broni wiary przed zewnętrznymi zagrożeniami, formułując adekwatną apologię.

2

Rosyjski arlekin. O nierozpoznanym motywie w „Jądrze ciemności” i o Rosji Josepha Conrada (prolegomena do kultury rosyjskiej)

71%

Gloger M.

Pamiętnik Literacki

|

2014

|

vol. 105

|

issue 1

7-24

PL

Przedmiotem dociekań interpretacyjnych autora rozprawy jest postać arlekina w „Jądrze ciemności” (1899) Josepha Conrada. Hermeneutyka postaci została przeprowadzona w szerokich kontekstach antropologii kulturowej Rosji i historii tego kraju od panowania Iwana Groźnego po czasy dzisiejsze. Poglądy Conrada na Rosję zostały także skonfrontowane z polskimi XX-wiecznymi dyskusjami politologicznymi na tematy rosyjskie (m.in. głosy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Czesława Miłosza, Wita Tarnawskiego), z teoriami polskiej szkoły sowietologicznej (Bogusław Jasinowski, Marian Zdziechowski), z poglądami zachodnich sowietologów (Richard Pipes, Alain Besançon), z praktyką kolonializmu rosyjskiego (praca Ewy M. Thompson) i in. W świetle tych dociekań arlekin jawi się jako profetyczny symbol – zapowiedź bolszewickiej antykultury oraz jako metonimia Rosji i procesów wiodących ją od carskiego ucisku do komunistycznego totalitaryzmu, a w konsekwencji także do oligarchicznego systemu Władimira Putina.

EN

The object of the author’s interpretative investigation is the figure of harlequin in Joseph Conrad’s “Heart of Darkness” (1899). The figure’s hermeneutics is carried out in the broad contexts of Russia’s cultural anthropology and Russian history from the reign of Ivan the Terrible till modern times. Conrad’s views on Russia are also confronted with Polish 20th c. political science discussions on Russian cases (e.g. the voices by Gustaw Herling-Grudziński, Czesław Miłosz, Wit Tarnawski), Polish Sovietological school theories (Bogmił Jasinowski, Marian Zdziechowski), Western Sovietologists’ opinions (Richard Pipes, Alain Besançon), the practice of Russian colonialism (Ewa M. Thompson’s work) and others. In the light of these investigations the harlequin is seen as a prophetic symbol, a foretoken of Bolshevik anti-culture and as a metonymy of Russia as well as of the processes leading it from the czarist oppression to communist totalitarianism, and in consequence also to Vladimir Putin’s oligarchic system.

3

O chrześcijaństwie i cywilizacjach – przypomnienie myśli wybranych autorów dwudziestowiecznych

63%

Piekarski R. M.

Pieniądze i Więź

|

2019

|

vol. 22

|

issue 2(83)

7-19

PL

Artykuł zawiera przypomnienie myśli wybranych autorów dwudziestowiecznych, prognozujących przyszłość chrześcijaństwa. Autor mierzy się z pytaniem, czy ateistyczny humanitaryzm, liberalizm i naukowy racjonalizm potrafią odpowiadać na głębokie, ludzkie wyzwania egzystencjalne. Dopiero bowiem poszerzenie myśli egzystencjalnej prowadzi do otwarcia człowieka na doświadczenie sacrum. Mierząc się z tą niełatwą kwestią przywołuje Piekarski myśl Alaina Besançona, według którego zbrodnicze ideologie i reżymy totalitarne XX wieku przedstawiają się właśnie jako zastępcze formy zbawienia. Z kolei Charles Taylor czy Eric Voegelin poskreślali, że postawa szczególnego racjonalizmu, cechująca ludzi Oświecenia, stanowi przeszkodę w podążaniu za boskimi podstawami bycia. Stwierdziwszy to, Piekarski zastanawia się nad możliwą przyszłością chrześcijaństwa i dialogu międzywyznaniowego czy międzyreligijnego. Zwłaszcza analizy tego ostatniego zagadnienia wymagają uwzględnienia w procesie badawczym największych społecznych struktur, tj. cywilizacji. Raz jeszcze powraca zatem Piekarski do myśli Arnolda Toynbee’go, który opowiadał się za pewną wersją pluralizmu religijnego. Myśliciel ten sądził, że różne Kościoły i wyznania mogą się uzupełniać, za cenę jednakże wyrzeczenia się roszczeń do ekskluzywnego posiadania depozytu prawdy o człowieku, Bogu i świecie.

EN

The article contains a reminder of the thoughts of selected twentieth-century authors forecasting the future of Christianity. Its author confronts the question of whether atheistic humanitarianism, liberalism and scientific rationalism can respond to deep human existential challenges. For it is only the extension of existential thought that leads to the opening of a man to the experience of the sacred. Facing this difficult issue, Piekarski recalls the thought of Alain Besançon, according to which criminal ideologies and totalitarian regimes of the 20th century are presented as substitute forms of salvation. In turn, Charles Taylor or Eric Voegelin emphasized that the attitude of special rationality, characteristic for people of the Enlightenment, is an obstacle in following the divine foundations of being. Having found this, Piekarski reflects on the possible future of Christianity, and interfaith and interreligious dialogue. In particular, the analysis of the latter issue requires taking into account in the research process the largest social structures, i.e. civilizations. Once again, Piekarski returns to the thought of Arnold Toynbee, who advocated a certain version of religious pluralism. This thinker believed that different churches and denominations could complement each other, for the price of renouncing claims for an exclusive deposit of the truth about man, God and world.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 Pieniądze i Więź

1 Studia Elbląskie

1 Artemiuk P.

1 Gloger M.

1 Piekarski R. M.

1 2023

1 2019

1 2014

Alaina Besançona krytyczna apologia Kościoła katolickiego

Rosyjski arlekin. O nierozpoznanym motywie w „Jądrze ciemności” i o Rosji Josepha Conrada (prolegomena do kultury rosyjskiej)

O chrześcijaństwie i cywilizacjach – przypomnienie myśli wybranych autorów dwudziestowiecznych