Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Althusser
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Rzecz myśląca maszerująca. Przyczynek do krytyki teorii ideologii tout court

100%
Sokolski M.
Nowa Krytyka
|
2012
|
issue 29
267-286
EN
This paper is meant to be a brief account on Louis Althusser's theory of ideology formulated in Ideology and ideological state aparatusses and on its epistemic conditions of possibility. As such, it can also be seen as a sort of its critique in a Kantian sense. The author traces functional and structural analogies between Althusserian notion of "subject of interpellation" and Cartesian concept of subjectivity. In conclusion, Althusser's theory of ideology is shown to be strictly a post-Cartesian one. As such, it is perhaps not well suited to analyze non- or pre-Cartesian societies. But more importantly, we may ask: is it possible to think of some radically different, post-Cartesian, and thus post-capitalistic future while still using Cartesian categories?
2
Publication available in full text mode
Content available

Althusser i Foucault – dwie epistemologie lektury

89%
Bytniewski P.
Filozofia i Nauka
|
2016
|
vol. 4
43-59
EN
The philosophical reconstruction of texts, utterances, discourses, sciences-in this way we can formulate the task set in Louis Althusser and Michel Foucault’s works. Both the philosophers determine this task non-identically, although their paths often intersect with each other. Anyway, this kind of work includes a condition essential to meet the requirement of the purity of epistemological intentions. In the task of this kind a way of readings texts must be set it, namely the way which would allow to epistemologically criticize the matter of discourse-subject. The satisfaction of this condition would give the whole enterprise a character of a productive conception, enriching our knowledge on the way of speaking about the truths known in the history of thought. What is the “culture of the word” in which Althusser and Foucault have developed proposals for the epistemologically valid theory of reading? What is the richness of research programmes which have become the matrix of these reconstructions, and what is its concern to this culture? Critics, refutations or another way of special treatment? What the reform of the relation between significant and signifié they offer? These problems are considered in the paper.
PL
Filozoficzne rekonstrukcje tekstów, wypowiedzi, dyskursów, nauk – tak można sformułować zadanie, jakie stawiają sobie Louis Althusser i Michel Foucault w swych pracach. Zadanie to pojmują nieidentycznie, choć ich drogi myślowe niejednokrotnie się krzyżowały. Tak czy inaczej pojmowane zadanie tego rodzaju zawiera pewien warunek istotny dla spełnienia wymogu czystości jego epistemologicznych intencji. W zamysł wkomponowany musi być pewien sposób odczytywania tekstów, który roszczenia poznawcze dyskursu-przedmiotu pozwalałby oddawać epistemologicznej krytyce. Spełnienie tego warunku nadawałoby całemu przedsięwzięciu charakter koncepcji produktywnej, wzbogacającej naszą wiedzę o sposobach mówienia prawdy, jakie zna historia myśli. W jakiej kulturze słowa wykształciły się propozycje omawianych autorów? Jak programy badawcze, jakimi stały się te rekonstrukcje, same odnoszą się do tej kultury? Przeczą jej, wpisują się w jej paradygmaty, poddają ją selektywnej krytyce? Jaką reformę stosunku znaczącego do znaczonego proponują? Oto kwestie podejmowane w artykule.
3
Publication available in full text mode
Content available

Wstępne uwagi o Sur la genèse

87%
Goshgarian G. M.
Praktyka Teoretyczna
|
2012
|
vol. 5
111-115
EN
G. M. Goshgarian describes historical and theoretical context in whichAlthusser’s note On Genesis has been written. Goshgarian indicated theoreticalsources of althusserian remarks in the theme of genesis. He invokes – next to Marx– such names as Montaigne or Spinoza.
PL
G.M. Goshgarian opisuje historyczny i teoretyczny kontekst, w którym powstała notka Althussera’a O genezie. Goshgarian wskazuje na teoretyczne źródła althusseriańskich rozważań o genezie, przywołując obok Marksa takie nazwiska jak Montaigne czy Spinoza.
4
Publication available in full text mode
Content available

Dokąd zmierza materializm? Althusser/Darwin

76%
Malabou C.
Praktyka Teoretyczna
|
2018
|
vol. 28
|
issue 2
16-29
EN
The author uses Althusser's materialism of the encounter to rethink Darwinism and the relation between natural and social selection. According to popular misinterpretation, social selection, or social Darwinism, implies constant fighting and competition as a foundation of society. Malabou argues that social selection (mis)understood that way is rather a disciplinary mechanism, preventing the emanation of difference within a system. This cliché ignores the ateological and contingent character of selection as well as the "plastic condition" of organisms in Darwin's theory, which we miss in contemporary social reality.
PL
Autorka wykorzystuje Althusserowską koncepcję materializmu spotkania do rewizji darwinizmu oraz przemyślenia relacji między doborem w przestrzeni naturalnej i społecznej. W potocznym rozumieniu dobór społeczny zwany też społecznym darwinizmem opiera się na wyobrażeniu o rzeczywistości międzyludzkiej jako przestrzeni ciągłej walki i rywalizacji. W istocie nie ma on nic wspólnego z naturą, argumentuje Malabou, to samoutwierdzający się mechanizm władzy, który dyscyplinuje i eliminuje możliwość zaistnienia różnicy w systemie. Ta klisza pomija przygodność i ateleologiczny charakter doboru oraz „stan plastyczny” organizmów w teorii Darwina. Właśnie owych plastyczności i przygodności brakuje nam dziś w rzeczywistości społecznej.
5

Demokracja i wolność

75%
Kochan J.
Nowa Krytyka
|
2016
|
issue 37
EN
The article presents the understanding of freedom and democracy from the perspective of Athusser’s theory of ideology. Freedom turns out to be a subtle medium of interpellation in modern capitalist society and plays a role similar to religion and god in feudal society. The foundation for the freedom is the individual, the private ownership of the workforce. Democracy is in the modern world concretization of freedom and as a kind of universalism fulfills today, like freedom, first of all functions of a war machine and epistemological obstacle. Freedom, democracy is a empty advanced vehicles for various ideological, political, philosophical content.
6
Publication available in full text mode
Content available

Left Hegelian Variations: on the Matter of Revolution in Marx. Bloch and Althusser

65%
Goldman L.
Praktyka Teoretyczna
|
2020
|
vol. 35
|
issue 1
51-74
PL
Chociaż Ernsta Blocha uważa się często za filozofa abstrakcyjnej i estetycznie pojmowanej nadziei, jego koncepcja konkretnej utopii opiera się na oryginalnej,żywiołowej i materialistycznej ontologii. Wbrew licznym krytykom, artykuł ten wyjaśnia i broni materializm Blocha jako ostatecznie zgodny z projektem Marksowskim. W pierwszej części artykułu materializm Marksa zostaje osadzony w kontekście Lewicy Heglowskiej, a w szczególności Feuerbachowskiego konkretnego ujęcia ludzkiej sprawczości i społecznej emancypacji w naturalistycznych ramach. Dwie kolejne części przedstawiają „Lewicowo-Arystotelejską” koncepcję materii oraz „materializm spotkania” Louisa Althussera jako radykalne, choć taktycznie odmienne wariacje na ten temat.
EN
Although Ernst Bloch is often understood as an abstract, aesthetic philosopher of hope, his doctrine of concrete utopia is underpinned by an idiosyncratic, vital materialist ontology. Against many of Bloch’s critics, this article explains and defends his materialism as compatible with Marx’s project. It first situates the early Marx’s materialism in the generally Left Hegelian and more specifically Feuerbachian context of articulating a concrete account of human agency and social emancipation within a naturalistic framework. Two subsequent sections offer Bloch’s “Left Aristotelian” approach to matter and the later Louis Althusser’s “aleatory” materialism, respectively, as radical and tactically different variations on this theme.
7

Polish quasi-schools – the ideological background of parental educational initiatives

54%
Wiatr M.
Pedagogika Społeczna
|
2018 (R. XVII)
|
issue 1(67)
107-128
PL
Celem artykułu jest przedstawienie i dyskusja wstępnych wyników badań jakościowych przeprowadzonych w roku 2014 wśród rodziców organizujących i rozwijających nowe, alternatywne do szkół systemowych**, środowiska edukacyjne tzw. quasi-szkoły (Uryga, Wiatr 2015). Analiza wypowiedzi pochodzących z pogłębionych wywiadów z nicią przewodnią prowadzonych z rodzicami dzieci w wieku szkolnym – którzy w ponadprzeciętny sposób angażują się w poszukiwanie i tworzenie środowisk edukacyjnych dla swoich dzieci, dostarczają materiału skłaniającego do pytań o znaczenie tych działań oraz o ich podłoże – o szerszy kontekst społeczno-kulturowy tych inicjatyw. Zjawisko jest badane na dwóch poziomach. Jeden odpowiada na pytanie – co tu się dzieje?, drugi zaś na pytanie, jak to jest możliwe, że dzieje się to co się dzieje? Tak sformułowane pytania prowadzą analizy w dwóch kierunkach – jedna ukazuje działania rodziców w perspektywie ich krytycyzmu wobec zastanej, acz niedoskonałej rzeczywistości, druga zaś wprowadza krytycyzm wobec krytycznej perspektywy rodziców i pozwala szukać głębiej ukrytych wzorów ich praktyk. Postawa krytyczna i koncepcja ideologii w wydaniu Karla Mannheima i Luisa Althussera stanowią wspólną ramę interpretacyjną obu zarysowanych perspektyw. Pozwalają one rozumieć działania rodziców z jednej strony w kategoriach sprawczości, aktywności i upodmiotowienia wobec zastanych struktur oraz w kategoriach wezwania przez neoliberalną ideologię (Althusserowskiej interpelacji) z drugiej strony. Artykuł zamykają pytania o znaczenie quasi-szkół dla szkolnictwa w Polsce, rozpięte między potencjalną zmianą i rozwojem polskiej szkoły systemowej a potencjalnym jej demontażem.
EN
The purpose of this article is to present and discuss the preliminary results of the qualitative research conducted in 2014 among parents who organize and develop new, alternative to “system schools” 1– educational environments of so called quasi-schools (Uryga and Wiatr, 2015). The analysis of in-depth interviews conducted with parents of school-aged children – who are extraordinarily involved in seeking and creating educational environments for them, inspire questions about the importance of these activities and their background – their broader socio-cultural context. The phenomenon is examined on two levels. The first is the level of “what is going on here?”, and the second is the level of “what makes this phenomenon happen?” These questions are analyzed in terms of two directions – one shows the parents’ actions in the perspective of their criticism of the existing but imperfect reality, and the other introduces the criticism of the parents’ critical perspective and allows to seek deeper hidden patterns of their practices. The critical attitude and ideology concept, as understood by Karl Mannheim and Luis Althusser, provides a common interpretive framework for both perspectives. On the one hand they allow to understand the activities of parents, in terms of agency, activity and empowerment, against existing structures, and on the other hand in terms of being called/ summoned by neo-liberal ideology (Althusser ’s interpellation). The article concludes with questions discussing the importance of quasi-schools in current education in Poland which then opens the field between potential change and development of the incumbent public educational system and its potential dismantling.
8

Polskie quasi-szkoły – ideologiczne tło rodzicielskich inicjatyw edukacyjnych

54%
Wiatr M.
Pedagogika Społeczna
|
2017 (R. XVI)
|
issue 2(64)
183-203
PL
Celem artykułu jest przedstawienie wstępnych wyników badań jakościowych przeprowadzonych w roku 2014 wśród rodziców organizujących i rozwijających nowe, alternatywne w stosunku do szkół systemowych1, środowiska edukacyjne, tzw. quasi-szkoły (Uryga, Wiatr 2015). Analiza wypowiedzi pochodzących z pogłębionych wywiadów z rodzicami dzieci w wieku szkolnym, którzy ponadprzeciętnie angażują się w poszukiwanie i tworzenie środowisk edukacyjnych dla swoich dzieci, dostarczają materiału skłaniającego do pytań o znaczenie tych działań oraz o ich podłoże – o szerszy kontekst społeczno-kulturowy tych inicjatyw. Zjawisko jest badane na dwóch poziomach. Jeden odpowiada na pytanie – „co tu się dzieje”, drugi zaś na pytanie, „jak to jest możliwe, że dzieje się to, co się dzieje”? Tak sformułowane pytania prowadzą analizę w dwóch kierunkach: pierwszy ukazuje działania rodziców w perspektywie ich krytycyzmu wobec zastanej, acz niedoskonałej rzeczywistości, druga zaś wprowadza krytycyzm wobec krytycznej perspektywy rodziców i pozwala szukać głębiej ukrytych wzorów ich praktyk. Postawa krytyczna i koncepcja ideologii w wydaniu Karla Mannheima i Luisa Althussera stanowią wspólną ramę interpretacyjną obu zarysowanych perspektyw. Pozwalają one rozumieć działania rodziców z jednej strony w kategoriach sprawczości, aktywności i upodmiotowienia wobec zastanych struktur oraz w kategoriach wezwania przez neoliberalną ideologię (althusserowskiej interpelacji) z drugiej strony. Artykuł zamykają pytania o znaczenie quasi-szkół dla szkolnictwa w Polsce rozpięte między potencjalną zmianą i rozwojem polskiej szkoły systemowej a potencjalnym jej demontażem.
EN
The purpose of this article is to present and discuss the preliminary results of qualitative research conducted in 2014 among parents who organize and develop new, alternative to public schools – educational environments of so called quasi-schools (Uryga and Wiatr 2015). Analysis of in-depth interviews conducted with parents of school-aged children – who are extraordinarily involved in seeking and creating educational environments for their children, inspire questions about the importance of these activities and their background – their broader socio-cultural context. The phenomenon is examined at two levels. The first is the level of “what is going on here?”, the second is the level of “how it is possible that this is happening?” These questions are analyzed in two directions – one shows the parents’ actions in the perspective of their criticism of the existing but imperfect reality, and the other introduces criticism of the parents’ critical perspective and allows to seek deeper hidden patterns of their practices. The critical attitude and ideology concept as understood by Karl Mannheim and Luis Althusser provide a common interpretative framework for both perspectives. They allow to understand the activities of parents, in terms of agency, activity and empowerment against existing structures on the one hand, and in terms of being called/ summoned by neo-liberal ideology (Althusser’s interpellation) on the other. The article concludes with questions discussing the importance of quasi-schools for education in Poland which open the field between potential change and development of the incumbent public educational system and its potential dismantling.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.