Search results

1

Ks. Leszek Grzegorz Wilczyński (1957-2020)

100%

Krucki Ł.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

vol. 114

527-532

2

Potencjał archidiecezji poznańskiej po zakończeniu kulturkampfu w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

100%

Krucki Ł.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 4: Historia Kościoła

91-127

EN

Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis by Jan Korytkowski still remains a valuable resource for research in the organization and the estate structure of the oldest Polish dioceses of Gniezno and Poznań at the time when the Kulturkampf came to an end. The value of Korytkowski’s work lies in the fact that it is not confined to basic data of the sort available from ecclesiastical schematisms. Instead, the work also presents short histories of each parish and with its church, schools, orphanages and ecclesiastical fraternities. Moreover, it lists villages and towns that territorially belonged to each parish. Thanks to the data in Brevis descriptio it can be precisely ascertained that that in 1888, the Archdiocese of Poznan´ comprised 24 deaneries, 342 parishes, 103 filial churches, 31 altarages, 71 oratories and public chapels, 858 parish schools and 99 hospitals. The Archdiocese gathered 761,939 Catholics. Pastoral and central offices were occupied by 394 priests. The analysis of the data included in the schematism allows our deeper insight into the general conditions on the functioning of the Archdiocese of Poznan´. Despite the demise of the Kulturkampf, the diocese suffered from considerable degree of interference of the Prussian government with the matters of the Church when the seat was occupied by Archbishop Julius Dinder. The Prussians wanted to interfere with the processes of educating the ministers, filling the Church offices and governing the Church estate.

XX

Brevis descriptio historico-geographica ecciesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskicgo stanowi cenne źródło do poznania ustroju i stanu posiadania najstarszych polskich diecezji: gnieźnieńskiej i poznańskiej po ustaniu kulturkampfu. Wartość pracy wyraża się w tym, że nic ogranicza się ona tylko do podstawowych danych zamieszczanych w zwyczajowych schematyzmach, ale poszerza je podając krótką historię każdej parafii i jej kościoła, wymienia funkcjonujące szkoły, szpitale i bractwa kościelne, a ponadto podaje spisy miejscowości przynależących do każdej parafii. Dzięki danym zawartym w Brevis descriptio można więc m.in. precyzyjnie określić, iż w 1888 r. archidiecezja poznańska obejmowała 24 dekanaty, 342 parafie, 103 kościoły filialne, 31 altarii, 71 oratoria lub kaplice publiczne, 858 szkół parafialnych i 99 szpitali. Zamieszkiwało ją 761939 katolików. W duszpasterstwie lub w urzędach centralnych pracowało 394 kapłanów. Analiza zawartych w schematyzmie danych pozwala nam szerzej spojrzeć na stan archidiecezji poznańskiej, która mimo zakończenia kulturkampfu nadal musiała zmagać się pod rządami arcybiskupa Juliusza Dindera z ingerencją rządu pruskiego w wewnętrzne sprawy Kościoła, a więc w proces kształcenia duchowieństwa, obsadę stanowisk kościelnych i zarząd majątkiem kościelnym.

3

Kazania z archiwum w Skrzatuszu

80%

Zadarko K.

Rocznik Skrzatuski

|

2015

|

vol. 3

95-108

PL

Znajdujące się w zbiorach Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej rękopisy siedmiu kazań (w j. niemieckim tzw. Schütterlin) z XIX w. pochodzą z archiwum parafii i sanktuarium maryjnego w Skrzatuszu, wówczas znajdującego się w granicach arch. poznańskiej. Artykuł jest próbą odczytania i przetłumaczenia na j. polski tekstu najkrótszego z nich. Jest to kazanie katechetyczne „o modlitwie” na piątą niedzielę po Wielkanocy (Dominica quinta post Pascha), gdy czytana była ewangelia z J 16. Na treść kazania składa się w pierwszej części rozważanie o modlitwie „w imię moje” z J 16, w drugiej to w podobnym stylu wyjaśnienie wersetów Ojcze nasz. Rękopis nieznanego autora jest świadectwem kaznodziejstwa katechetycznego XIX w.

EN

The manuscripts of the seven sermons (in German called Schütterlin) in the Archives of the Diocese of Koszalin-Kolobrzeg come from the nineteenth century. The manuscripts come from the archives of the parish and the shrine of the Virgin Mary in Skrzatusz then located within the Archdiocese of Poznań. The article is an attempt to decrypt and to translate into Polish the text of the shortest manuscript. It is a catechetical sermon on a prayer for the fifth Sunday after Easter (Dominica Quinta post Pascha) when the gospel reading was taken from the John 16. The content of the sermon is composed of two parts. The first part contains meditation on prayer “in my name” John 16 and the second part explains in a similar style the verses of Our Father. The manuscript of an unknown author is a testament to the catechetical preaching in the nineteenth century.

4

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, sygn. KA 12 236, "Akta tyczące się sprzętów jakich kościoły parafialne Archidiecezji Poznańskiej potrzebują". Omówienie zawartości

80%

Matyaszczyk D.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 6

325-342

EN

In autumn 1828 the dean of Ostrzeszów, Fr. Jak Kompałła, wrote a memorial to Archbishop Teofil Wolicki, newly appointed metropolitan of Archdioceses of Gniezno and Poznań joined by a personal union (Archdiocesan Archives in Poznań, no. KA 10 969, Records of the General Consistory of the Archbishopric of Poznań concerning the former Bernardine Church in Ostrzeszów 1823–1853). Fr. Kompałła suggested that furnishings from the dissolved and still existing monasteries be given to poor parish churches. Archbishop Wolicki intervened with the authorities in Berlin, which led to a proclamation of the Royal District (Regierungsbezirk) II in Poznań no. 348 of 19 December 1828 demanding that the “administrators of churches investigate the needs of poor Catholic parishes with regard to organs, bells, chasubles and other church furnishings”. On 14 January 1829 the General Consistory of the Archbishopric of Poznań sent a letter to all deans of the 23 deaneries with the above request. By April 1829 replies came from 262 (80.36%) out of the total number of 326 parishes in the Archdiocese of Poznań. No fewer than parishes (225, 69.01%) asked for furnishings, with only 37 parishes (11.35%) not wanting any and 64 (19.63%) parishes not replying to the question. It could, therefore, be said that 101, i.e. 30.98%, parishes did not want any furnishings. The above documents are to be found in the Archdiocesan Archives in Poznań in the bound volume no. KA 12 236. An edition of this source is under preparation. It will also feature data from a personal questionnaire sent in June 1829 on the initiative of Archbishop Wolicki to parishes and monasteries from both Archdioceses: of Poznań and Gniezno.

5

Reorganizacja archidiecezji gnieźnieńskiej na podstawie bulli cyrkumskrypcyjnej Vixdum Poloniae unitas z 1925 roku

80%

Krucki Ł.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 4: Historia Kościoła

179-195

EN

The Patritions of Poland introduced a demarcation line within the historically united territory of the Archdiocese of Gniezno. Some of its was incorporated into Russia, while the other into Prussia. Gniezno - the bishop's seat - was located in the Hohenzollerns' state, along with its canonical area consisting of 3 separate districts. When Poland reached for independence, the Catholic Church found itself in an urgent need to reorganize its territorial structure, so as to become effective in its pastoral mission in the new circumstances. This problem was scrutinized by the Polish Episcopate in the years 1919-1924. A number of conceptions were developed for how to redefine the borders of the particular dioceses. Some of these reflections are visible in the Bull of Circumscription issued by Pius XI Vixdum Poloniae Unitas as of 28 October 1925.This document announced the emergence of two new metropolises: of Cracow and Lviv; and of four new dioceses: of Częstochowa, Katowice, Łomża and Pinsk. Of considerable import were also papal decisions as for the structure and organization of the Archdiocese of Gniezno. The pope decreed that two Poznań deaconries − of Miłosław and Jarocin − be integrated within the Archdiocese of Gniezno (with 23 parishes altogether). At the same time, the deaconries of Ołobok and Krotoszyn (24 parishes) were separated from Gniezno, and integrated within the Poznań archdiocesan structure. This reorganization eliminated enclaves in the Archdiocese of Gniezno and produced a structurally coherent ecclesiastic unit, which covered about 12000 sq.km. The resultant territorial organization remained valid until 1992, that is untilJohn Paul II's Bull Totus Tuus Poloniae Populus.

XX

Na skutek zaborów historyczne terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej zostało podzielone między Rosję i Prusy. Na terenie państwa Hohenzollernów znalazła się stolica archidiecezji – Gniezno wraz z obszarem kanonicznym, który składał się z 3 odrębnych enklaw. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ważnym problemem okazało się zreorganizowanie struktur Kościoła, aby mógł on właściwie wypełniać swoją misję duszpasterską. Kwestią tą zajął się Episkopat Polski, który w latach 1919-1924 przedstawił kilka koncepcji dokonania nowych rozgraniczeń pomiędzy diecezjami. Niektóre z nich wpłynęły na tenor bulli cyrkumskrypcyjnej Piusa XI Vixdum Poloniae unitas z 28 X 1925 r., która ustanowiła dwie nowe metropolie: krakowską i wileńską, a także cztery diecezje: częstochowską, katowicką, łomżyńską i pińską. Nie mniej ważne okazały się zawarte w niej wytyczne odnoszące się do ustroju i organizacji archidiecezji gnieźnieńskiej. W ich świetle przyłączono do archidiecezji świętowojciechowej dwa poznańskie dekanaty: miłosławski i jarociński (23 parafie), choć jednocześnie odłączono na rzecz Poznania dekanaty ołobocki i krotoszyński (24 parafie). Zamiana ta zlikwidowała istniejące w archidiecezji gnieźnieńskiej enklawy, a jej ujednolicony obszar objął ok. 12.000 km2. Uzyskany na mocy bulli Vixdum Poloniae unitas kształt terytorialny utrzymał się do 1992r., czyli momentu ogłoszenia przez papieża Jana Pawła II bulli Totus Tuus Poloniae populus.

Refine search results

2 Roczniki Teologiczne

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Hereditas Monasteriorium

1 Rocznik Skrzatuski

3 Krucki Ł.

1 Matyaszczyk D.

1 Zadarko K.

1 2020

3 2015

1 2014

Ks. Leszek Grzegorz Wilczyński (1957-2020)

Potencjał archidiecezji poznańskiej po zakończeniu kulturkampfu w świetle Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis Jana Korytkowskiego z 1888 r.

Kazania z archiwum w Skrzatuszu

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, sygn. KA 12 236, "Akta tyczące się sprzętów jakich kościoły parafialne Archidiecezji Poznańskiej potrzebują". Omówienie zawartości

Reorganizacja archidiecezji gnieźnieńskiej na podstawie bulli cyrkumskrypcyjnej Vixdum Poloniae unitas z 1925 roku