Search results

1

Turystyka kulturowa na Spitsbergenie – stan obecny i możliwości rozwoju

100%

Jaskólski M., Pawłowski Ł.

Turystyka Kulturowa

|

2017

|

issue 2

161-177

PL

Celem autorów pracy jest identyfikacja charakteru turystyki kulturowej na Spitsbergenie, poprzez przedstawienie jej stanu obecnego, charakterystykę walorów na których ona bazuje jak i określenie możliwości rozwoju. Wobec dzisiejszych możliwości komunikacyjnych rozwój turystyki obserwowany jest również w obszarach arktycznych. Spitsbergen należący do europejskiej części Arktyki stanowi skansen obecności człowieka w obszarach polarnych. Niniejszy artykuł przybliża historię eksploracji oraz działalności człowieka na Spitsbergenie, największej wyspie Archipelagu Svalbard. Opisuje ekspansję gospodarczą, a w szczególności ukazuje rozwój turystyki na tym obszarze. W artykule przedstawiono rodzaje zachowanych na Spitsbergenie zabytków kultury, omówiono formę i zakres prawny ochrony dziedzictwa kulturowego oraz przedstawiono główne kierunki turystyczne.

2

Spór o Grzbiet Łomonosowa na tle rosyjskich dążeń o wpływy na obszarze Arktyki

75%

Wojcieszak Ł.

Wrocławskie Studia Politologiczne

|

2014

|

vol. 16

142 - 155

EN

The paper presents an ongoing dispute of several countries for the right to the Lomonosov Ridge located at the North Pole. The author of the paper shows the Arctic as a place rich in mineral resources and an area of rivalry between states. He lists the benefits of climate warming that changes the North Pole. He further describes some legal aspects, as well as the subject of the dispute, Lomonosov Ridge. Then he presents Russian efforts to use the natural resources of the Arctic and Russian military involvement in this area. The author also shows the position of other parties to the dispute.

3

Współpraca służb ratowniczych państw regionu Arktyki po II wojnie światowej - wybrane zagadnienia

75%

Lizut M.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

142-153

EN

The article describes selected rescue operations that took place in the Arctic during the Cold War and afterwards. The author focuses on the international aspect of search and rescue actions and analyses the evolution of the forms and procedures of cooperation between services and the obstacles which emergency cooperation faces in this part of the world. The author also attempts to determine the perspectives of Arctic rescue operations at the beginning of the twenty-first century.

PL

Artykuł opisuje wybrane operacje ratownicze, do jakich doszło w rejonach arktycznych w okresie zimnej wojny i po jej zakończeniu. Autorka skupia się na międzynarodowym aspekcie akcji poszukiwawczo-ratunkowych. Analizuje ewolucję form i procedur współdziałania rozmaitych podmiotów oraz przeszkody, na jakie napotyka współpraca służb ratowniczych w newralgicznym regionie świata. Podejmuje również próbę określenia perspektyw rysujacych się przed ratownictwem arktycznym na początku XXI wieku.

4

Status Grenlandii w świetle zmian klimatycznych

75%

Tomala M.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

107-121

EN

Along with the progressive warming of the Arctic climate the importance of Greenland as a relevant element in the geopolitical system of the Arctic region will be growing. The increasing availability of local energy resources and rare earth metals will result in the increased interest of the island among the outside parties. Active political and economic factors aimed at Nuuk will be thus gaining momentum. This occurrence will be accompanied by the increasing desire of Greenland for a full political sovereignty.

PL

Wraz z postępującym ocieplaniem się arktycznego klimatu znaczenie Grenlandii, jako istotnego elementu systemu geopolitycznego regionu Arktyki, będzie rosło. Zwiększająca się dostępność miejscowych zasobów surowców energetycznych oraz metali ziem rzadkich będzie powodować wzrost zainteresowania Wyspą ze strony podmiotów zewnętrznych. Aktywność polityczno-ekonomiczna czynników trzecich, nakierowana na stolicę Grenlandii – Nuuk, będzie tym samym przybierać na sile. Zjawisku temu towarzyszyć będzie zwiększające się dążenie Grenlandii do uzyskania pełni suwerenności politycznej.

5

Polska wyprawa na Spitsbergen w 1938 r.

75%

Köhler P.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2018

|

vol. 63

|

issue 2

7–27

EN

Polish expedition to Spitsbergen in 1938 was the fifth Polish expedition to the Arctic during interwar period. Four persons participated in it: geologist Bronisław Halicki (1902-1962) from Stefan Batory University in Vilnius, geographer and geomorphologist Mieczysław Klimaszewski (1908-1995) from the Jagiellonian University in Kraków, geologist Ludwik Sawicki (1893-1972), connected with the State Geological Institute in Warsaw, and Stefan Bernardzikiewicz (1907-1939) from the Warsaw Technical University (organizer and technical leader of the expedition). Polish expedition stayed from July 5th to September 6th 1938 on the Oscar II Land on Spitsbergen. The basis was set up on the Kaffioyr plain. Research was conducted within up to 100 km radius from the base. The main purpose of the expedition was to collect possibly enough data for comparison purposes that could enable studies of the Pleistocene deposits in Poland. The 2nd World War prevented researchers from working on the collected data and from publishing them. Only in 1960, M. Klimaszewski published a valuable geomorphological study devoted to the territory located between Kongsfjorden and Eidembukta. The data and experience obtained on Spitsbergen were of great importance for later interpretations, both Old Quarternary and Young Pleistocene, as well as Holocene geological profiles on the Polish Lowlands.

6

Svalbard w filmach polskich z lat 30. XX wieku

75%

Szymala J., Rogatchevski A.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 112 Polski dokument, polska animacja

161-180

PL

W 2020 r. minęła 100. rocznica zawarcia traktatu svalbardzkiego, na mocy którego archipelag ten przyznano Norwegii. Polska podpisała go w 1931 r. W roku następnym rozpoczęły się polskie wyprawy polarne. Ekspedycje te były związane z badaniami prowadzonymi z punktu widzenia nauk przyrodniczych, a ekipom towarzyszyli także fotografowie i/lub filmowcy. Celem artykułu jest przedstawienie, analiza i interpretacja materiału wizualnego, jaki pozostał po tych wyprawach, głównie filmowego. W tekście zostały omówione trzy produkcje z lat 30. (Wyspa mgieł i wichrów, Wśród mórz Arktyki oraz Do Ziemi Torella) stanowiące źródła z obszaru historii wizualnej. Filmy te mogą pomóc w studiowaniu historii nauki, zmian krajobrazu, historii cywilizacji oraz w analizowaniu badań polarnych itd.; są także ciekawym głosem na temat polskiej historiografii dotyczącej Arktyki. Autorzy tekstu poświęcają szczególną uwagę odnalezionemu w 2019 r. reportażowi Do Ziemi Torella (reż. Witold Biernawski). Istotną część opracowania stanowi zamieszczona na końcu tabela, w której znajdują się informacje o 40 polskich filmach na temat Svalbardu.

EN

Polish documentary films about Svalbard have been associated with polar research, conducted by Poles on a regular basis since the 1930s. Since then, over 30 films have been made. In their paper, the authors focus on the film reportage of the first Polish expedition to the island of Spitsbergen from 1934: Do Ziemi Torella (To Torell Land), which was found in 2019, digitized, translated into English and subtitled. They also discuss Polish experiences on the Bear Island and in Northern waters, briefly shown in Wyspa mgieł i wichrów (The Isle of Fogs and Winds) and Wśród mórz Arktyki (In Arctic Seas), both from 1937. Earlier, Polish Spitsbergen research was limited to natural sciences. They propose to approach it from the perspective of visual history side; then, the analysed films become historical sources – both in the direct and indirect sense (primary and secondary sources). Polish films about Spitsbergen can function as sources for the history of science, for landscape changes, for the history of civilization, polar research, etc. Of course, they also say a great deal about the propaganda and the image of the Arctic in Polish historiography of a given period. The article is a kind of provisional report on a broader project of (re-)discovering and sharing these films.

7

Geopolityczne uwarunkowania rywalizacji o zasoby Arktyki

71%

Karaś D.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2020

|

issue 64

278-290

EN

The aim of the study is to indicate the usefulness of game theory in the context of the effectiveness of geopolitical problem analysis in terms of improving decision-making in relation to Arctic areas. The article presents a series of significant global Arctic problems related to open fisheries, opening Arctic areas for the extraction of natural resources or creating new and more favorable sea routes for transporting goods. Key players in the Arctic area have been identified along with their conflicting claims. It was mentioned that cooperation leads to a reduction in social costs and the stimulation of economic development in the main areas of interest for individual countries. To verify the assumptions, an experiment based on a tragedy of the commons was carried out, in which the participants took the role of fisher-hunters and mining companies. The experiment took the form of a dynamic game, where in each round the participants decided on the volume of catches and resources extracted. The results showed that limiting the freedom of action extended the time of the game, and thus the functioning of the entities and the duration of resources. Leaving plenty of capacity led to agreement between the players and the self-introduction of limits. The experiment showed that the players were aware that only agreement led to gaining benefits in the long term. Thus the creation of an institution supervising disputed areas can lead to conflict mitigation, where entities with different goals and interests must reach agreement, especially when the key challenge is to avoid degradation of the resources and the environment.

PL

Celem opracowania jest wskazanie przydatności teorii gier w kontekście skuteczności analizy geopolitycznych problemów dla usprawnienia procesu decyzyjnego w odniesieniu do obszarów Arktyki. W artykule przedstawiono serię istotnych problemów arktycznych o zasięgu globalnym, a związanych z otwartym rybołówstwem, otwieraniem obszarów Arktyki na wydobycie surowców naturalnych czy tworzeniem nowych korzystniejszych niż dotychczas tras morskich dla transportu towarów. Zidentyfikowano kluczowych graczy obszaru arktycznego wraz z ich konfliktowymi roszczeniami. Wskazano, że kooperacja prowadzi do ograniczenia kosztów społecznych i stymulowania rozwoju gospodarczego w obszarach głównych zainteresowań poszczególnych krajów. Istotne znaczenie ma tutaj dążenie do rozwiązania kwestii spornych w eksploatacji surowców naturalnych, aby nie wpaść w pułapkę dylematu wspólnych zasobów i nie doprowadzić do ich wyeksploatowania. Dla weryfikacji założeń przeprowadzono eksperyment w oparciu o dylemat wspólnych zasobów, w którym uczestnicy wcielili się w rolę poławiaczy ryb oraz kompanie wydobywcze surowców mineralnych. Eksperyment miał formę gry dynamicznej, gdzie w każdej rundzie uczestnicy podejmowali decyzję co do wielkości połowów i wydobycia. Wyniki wykazały, że ograniczenie swobody działania w formie limitów wydłużało czas gry, a tym samym funkcjonowanie podmiotów oraz trwanie zasobów. Pozostawienie swobody w działaniu w ostateczności prowadziło do porozumienia graczy i samoistnego wprowadzania limitów. Eksperyment pokazał, że gracze mieli świadomość, iż dopiero porozumienie prowadzi do uzyskiwania korzyści w dłuższym okresie. Tym samym utworzenie instytucji nadzorującej obszary sporne może prowadzić do łagodzenia konfliktów, gdzie podmioty o różnych celach i interesach muszą osiągnąć porozumienie, szczególnie gdy kluczowym wyzwaniem jest unikanie degradacji zasobów i środowiska.

8

Rozwój morfologiczno-przestrzenny Rovaniemi

71%

Chmielewska M.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2017

|

vol. 6

35-49

EN

The paper applies to the city of Rovaniemi and the morphological and spatial structure of its urban space. As a result of a comparative analysis of chronologically compiled town plans conducted by the Conzenian school of urban morphology, correlated with the written sources about the history of the city and field research, six stages of morphologic-spatial development of Rovaniemi were specified. A number of factors which exerted an influence on the development of the urban space of the town in the course of time have also been identified.

PL

Artykuł dotyczy historii kształtowania się współczesnej struktury morfologiczno-przestrzennej miasta Rovaniemi (Laponia, Finlandia). W wyniku przeprowadzonej analizy porównawczej chronologicznie zestawionych planów miasta metodą M.R.G. Conzena, uzupełnionej o kwerendę literatury dotyczącej historii miasta i badania terenowe, w dziejach Rovaniemi wydzielono sześć etapów rozwoju morfologiczno-przestrzennego. Wyodrębniono także szereg czynników, które wywierały wpływ na przestrzeń miasta w poszczególnych okresach jego rozwoju.

9

Tradycje i zakres polskich badań polarnych na przykładzie działalności Polskiej Stacji Polarnej na Spitsbergenie

63%

Dolnicki P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

|

2018

|

vol. 12

EN

In the paper there is presented historical outline of Polish research conducted in polar regions. An important aspect of the work is showing of contemporary involvement of Polish scientific centres in polar research indicating present state and plans for future. In the paper there is also presented functioning of polar station exemplified on the Stanisław Siedlecki Polish Polar Station in Spitsbergen. Presented material is a set of information which may be used by the teachers realizing programme content, which contemporary introduce problems of involvement of Poland in polar research to the primary schools.

PL

W artykule przedstawiono rys historyczny polskich badań naukowych prowadzonych na obszarach polarnych. Ważnym aspektem pracy jest przedstawienie współczesnego zaangażowania polskich ośrodków naukowych w badania polarne, wskazanie na ich stan aktualny oraz na plany dotyczące przyszłości. W pracy przedstawiono również sposób funkcjonowania stacji polarnej na przykładzie Polskiej Stacji im. Stanisława Siedleckiego na Spitsbergenie. Prezentowany materiał jest zbiorem informacji możliwych do wykorzystania przez nauczycieli realizujących obowiązującą podstawę programową, która wprowadza do szkół podstawowych zagadnienia dotyczące zaangażowania Polski w badania polarne.

10

Akcje ratunkowe jako kreator współpracy międzynarodowej w Arktyce do 1945 r.

63%

Lizut J.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

122-141

EN

From the historical perspective the article discusses selected rescue operations in the Arctic. The events which triggered international cooperation in this area are described. The history of attempts to improve the chances of survival in extreme conditions are outlined against the background of the development of equipment and rescue techniques. The author also attempts to trace how rescue operations affect the general awareness stimulating the creation of a favourable climate for institutional cooperation.

PL

Referat w ujęciu historycznym omawia wybrane akcje ratunkowe w Arktyce. Jego tematem są wydarzenia, które w wymiarze praktycznym zapoczątkowały współpracę międzynarodową na tym obszarze. Na tle rozwoju technik i sprzętu ratowniczego nakreślono dzieje prób zwiększenia szans przeżycia w ekstremalnych warunkach. Autor podejmuje również próbę prześledzenia, w jaki sposób operacje ratownicze wpływały na powszechna świadomość, stymulując powstanie korzystnego klimatu dla współpracy instytucjonalnej.

11

Aktywność Federacji Rosyjskiej w regionie Arktyki - wybrane problemy rywalizacji mocarstw

63%

Rzeszutko-Piotrowska M.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

51-62

EN

At the end of the Soviet Union the White Sea area was probably the most technologically advanced military infrastructure in the world. Despite the political and military changes in the Arctic, it remains an area of the military activity of such powers as Denmark, Canada and Russia. In all relevant documents showing the Russian vision of the policy, a reference is made to the Arctic. The priority was to defend Russian interests in the region, through the expansion and modernization of the fleet of icebreakers, limiting military activities of other countries and securing Russia’s position on the northern sea routes. In the so-called Arctic doctrine of the Russian Federation the key elements for the protection of the interests of Russia in the High North are the following: a security resource base, maintaining the Arctic as a zone of peace and cooperation, protecting the environment and the use of the northern sea routes.

PL

Pod koniec istnienia Związku Radzieckiego rejon Morza Białego był prawdopodobnie najbardziej zaawansowaną technologicznie infrastrukturą militarną na świecie. Pomimo zmian politycznych i militarnych, Arktyka pozostaje obszarem aktywności militarnej mocarstw, m.in. Danii, Kanady, Rosji. We wszystkich istotnych dokumentach przedstawiających rosyjską wizję polityki pojawiają się odniesienia do Arktyki. Za priorytet uznano obronę interesów rosyjskich w tym regionie, m.in. poprzez rozbudowę i modernizację floty lodołamaczy, ograniczenie aktywności wojskowej innych państw, zabezpieczenie pozycji Rosji na morskich szlakach północnych. W tzw. doktrynie arktycznej Federacji Rosyjskiej jako elementy kluczowe dla ochrony interesów Rosji na Dalekiej Północy wskazano: zabezpieczenie bazy surowcowej, utrzymanie regionu Arktyki jako strefy pokoju i współpracy, ochronę środowiska naturalnego oraz wykorzystanie północnych szlaków morskich.

12

Dania wobec arktycznych wyzwań

63%

Kubiak K.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

77-93

EN

The article discusses the current and prospective situation of Denmark in the Arctic. The author presents Greenland – the Danish autonomous territory being the subject of Copenahagen claims in the Far North. Then he discusses the historical roots and contemporary relationships between Denmark and Greenland and presents Danish doctrinal documents relating to the Arctic and the results of taken actions.

PL

Artykuł omawia aktualną i perspektywiczną sytuację Danii w Arktyce. Autor charakteryzuje Grenlandię – duńskie terytorium autonomiczne będące tytułem roszczeń Kopenhagi na obszarze Dalekiej Północy, następnie omawia historyczne uwarunkowania i współczesność relacji grenlandzko-duńskich, a następnie skupia się na duńskich dokumentach doktrynalnych dotyczących Arktyki oraz wynikających z nich działań.

13

Regional Significance of the Arctic Search and Rescue Agreement

63%

Łuszczuk M.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

38-50

PL

Artykuł jest poświęcony Umowie o Poszukiwaniu i Ratownictwie w Arktyce – pierwszemu prawnie wiążącemu porozumieniu, przyjętemu przez Radę Arktyczną. Zawiera analizę bezpośrednich i pośrednich skutków Umowy, zarówno dla rozwoju żeglugi arktycznej, jak tez dla perspektyw rozwoju procesów regionalizacji. We wnioskach stwierdza sie, iż przyjęcie tego dokumentu nie jest jednoznacznym osiągnięciem, ponieważ porozumienie nie wpływa znacząco na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa żeglugi arktycznej, jednocześnie jednak potwierdza wiodącą pozycję Rady Arktycznej w regionalnym systemie zarządzania i stwarza istotne możliwości dla zacieśniania współpracy między państwami regionu arktycznego. Umowa o Poszukiwaniu i Ratownictwie w Arktyce podkreśla suwerenność sprawowaną w regionie przez osiem państw arktycznych (niejako w opozycji do aktorów spoza regionu), a w konsekwencji stanowi także oznakę rozwoju regionalizmu arktycznego.

EN

This paper examines the Arctic Search and Rescue Agreement – the first legally binding instrument adopted under the auspices of the Arctic Council – and analyses its direct and indirect implication for both the development of the Arctic shipping and the perspectives of regionalization processes. It is argued that the adoption of the Agreement should be perceived as an ambiguous achievement since, while its direct relevance for the Arctic shipping is not very substantial at the moment, it however reaffirms the indispensable and leading position of the Arctic Council in the regional governance system and offers important prospects for deepening the cooperation among the Arctic states. The Arctic SAR Agreement is also recognised as a manifestation of exercising the Arctic sovereignty by the eight states (also against non-Arctic actors) and consequently a sign of growing regionalization of the Arctic.

14

Historyczny wymiar rosyjskiej obecności w Arktyce. Przykład „Ziemi Sannikowa”

63%

kubiak k., czarny r.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2015

|

vol. 9

|

issue 2

101-115

EN

Sannikov Land was one of the greatest myths of the Russian Arctic. Supposedly seen for the first time in the 13th century, it fascinated and attracted attention and the conviction of its existence translated into the organisation of expeditions. The biggest undertaking of this kind was the Eduard Toll’s expedition. It finished tragically for the explorer and did not clarify the doubts regarding the Sannikov Land. Only the systematic cartographic activity carried out by the Soviets, supported once by the expedition of a German zeppelin, made them disappear. Despite the fact that the Sannikov Land does not exist in the real geographical space it has a permanent place in the mass culture through books, films and computer games.

PL

Ziemia Sannikowa była jednym z największych mitów rosyjskiej Arktyki. Ujrzana jakoby po raz pierwszy w wieku XVIII, przez kilkaset lat fascynowała, przyciągała uwagę, a przeświadczenie o jej istnieniu przekładało się na organizowanie odkrywczych wypraw. Zakrojonym na największą skalę przedsięwzięciem tego rodzaju była wyprawa Eduarda Tolla. Zakończyła się ona tragicznie dla tego badacza, choć wątpliwości dotyczących Ziemii Sannikowa nie rozstrzygnęła. Te przestały istnieć dopiero w wyniku systematycznej działalności kartograficznej prowadzonej wysiłkiem sowieckim, jednorazowo wspartej ekspedycją niemieckiego sterowca. Mimo że w rzeczywistej przestrzeni geograficznej Ziemia Sannikowa nie istnieje, zdobyła sobie ona trwałe miejsce w kulturze masowej za sprawą książek, filmu i gier komputerowych.

15

Status quo w stosunkach międzynaorodowych w Arktyce

63%

Szczerbowicz W.

Przegląd Geopolityczny

|

2018

|

vol. 24

73-86

PL

Zmiany klimatu obserwowane w Arktyce przekształcają geopolityczne znaczenie tego regionu. Oznaczają łatwiejszą eksploatację surowców mineralnych oraz otwarcie nowych tras żeglugowych. Wzmaga się więc międzynarodowa rywalizacja, co przejawia się choćby w roszczeniach terytorialnych do części Oceanu Arktycznego. Niewykorzystanym potencjałem w oczach autora wydaje się być stosunkowo mała obecność realizmu strukturalnego Kennetha N. Waltza jako ram teoretycznych w badaniach nad stosunkami międzynarodowymi w Arktyce. Celem artykułu jest operacjonalizacja tej koncepcji w badaniach geopolitycznych Arktyki. Autor analizuje stosunki międzynarodowe w Arktyce szczególnie przez pryzmat realistycznej zasady równowagi sił i wynikającej z niej koncepcji status quo. Opisany jest potencjał geopolityczny, rywalizacja państw arktycznych i kwestia konfliktu, a także intensyfikacja stosunków międzynarodowych w regionie, przejawiająca się w pomyśle współpracy w ramach tzw. arktycznej piątki. Autor wyjaśnia, dlaczego w tej dziedzinie można zaobserwować istnienie status quo, zgodnie z zasadami realizmu strukturalnego i to pomimo zmian zachodzących w regionie.

EN

Climate change observed in the Arctic transforms its geopolitics. It means easier mineral resources exploitation and opening of the new shipping routes. These factors combined result in increasing competition for power there, territorial claims over Arctic Ocean parts for example. Author claims that relatively small presence of Kenneth N. Waltz’s structural realism is an untapped potential as a theoretical framework within the Arctic international relations research. It seems as an useful tool for its description and explanation. The aim of the article is therefore the operationalization of a given theory into the object of research. Author analyses the Arctic international relations especially from the realistic perspective through the balance of power principle and its status quo concept. He describes geopolitical potential of the region, Arctic States rivalry, conflict capability and intensification of the international relations manifested in the idea of cooperation within so–called Arctic Five. Author explains, why the status quo is observed in this research area, following the rules of structural realism, despite the changes occurring in the Arctic, what constitutes its hypothesis.

16

Polskie badania polarne (zarys)

63%

Birkenmajer K. L.

Studia Historiae Scientiarum

|

2017

|

vol. 16

123–153

PL

Artykuł przedstawia w skrócie najważniejsze fakty z historii polskich badań i odkryć naukowych w Arktyce i Antarktyce od XIX stulecia do chwili obecnej. Autor jest geologiem, od 1956 roku badaczem polarnym, prowadził badania naukowe i zorganizował 23 wyprawy polarne na Spitsbergen, Grenlandię i do Antarktyki, przez wiele lat był przewodniczącym Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest jego honorowym przewodniczącym.

EN

The article describes Polish research and discoveries in the Arctic and the Antarctic since the 19th century. The author is a geologist and since 1956 has been engaged in scientific field research on Spitsbergen, Greenland and Antarctica (23 expeditions). For many years chairman of the Committee on Polar Research of the Polish Academy of Sciences, he is now its Honorary Chairman.

17

Transformacja polityki arktycznej Kanady wobec wyzwań klimatycznych

63%

Bonusiak G.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2020

|

issue 1

185-198

EN

Earth’s changing climate makes the once-inaccessible Arctic open to human expansion. As the arctic ice sheet decreases, its potential resources are becoming more and more interesting for the countries of the region. In recent decades, they have been increasingly competing with each other to ensure that they are as much as possible in the expected beneﬁ ts. At the same time, they work together to counter the aspirations of others countries. The article focuses on Canada’s policy as one of the Arctic states. It presents the climatic changes taking place in the region and their impact on business activities and relations between arctic countries. Against this background, it indicates the main changes that have taken place in Canada’s policy towards the far north.

PL

Zmieniający się klimat Ziemi sprawia, że uważana niegdyś za niedostępną Arktyka otwiera się na ekspansję człowieka. Wraz z ustępowaniem pokrywy lodowej na Ocenie Arktycznym, jego potencjalne zasoby stają się coraz bardziej interesujące dla państw regionu. W ostatnich dekadach coraz silniej rywalizują one ze sobą, aby zagwarantować sobie jak największy udział w spodziewanych korzyściach. Jednocześnie współpracują, aby przeciwstawić się dążeniom innych podmiotów. Artykuł koncentruje się na polityce Kanady jako jednego z państw arktycznych. Przedstawia procesy klimatyczne zachodzące w regionie i ich wpływ na działalność przedsiębiorstw oraz relacje między państwami arktycznymi. Na tym tle artykuł wskazuje główne zmiany, jakie zaszły w kanadyjskiej polityce wobec dalekiej północy.

18

Kanadyjscy Rangersi jako formacja obrony terytorialnej

63%

Borkowski R.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2017

|

issue 3

169-182

PL

Tematem artykułu jest formacja Canadian Rangers, która od lat 70. jest ochotniczą formację rezerwy w siłach zbrojnych Kanady, pełniącą funkcję obrony terytorialnej w trudno dostępnych regionach kraju. Kanada uważa posiadanie Arktyki za jeden z najważniejszych kierunków swej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W politycznej retoryce szermuje się pojęciem obrony kanadyjskiej suwerenności i zbrojnej obecności na dalekiej Północy. Zadania te wypełnia pięciotysięczna jednostka Rangersów, w pełni przygotowana i wyposażona do bezustannej służby patrolowej. Warunki przyrodnicze, rozległość terytorium Kanady i jej słabe zaludnienie powodują, że rola armii jest znacząca i o wiele większa w zakresie reagowania kryzysowego niż w innych krajach NATO. Stąd też duże znaczenie formacji Rangersów zdolnych do prowadzenia operacji poszukiwawczych i ratunkowych.

EN

The subject of the article is Canadian Rangers, which has been a volunteer reserve formation for 70 years in the armed forces of Canada. It functions as a territorial defence in hard-to-reach areas of the country. Canada regards the Arctic as one of the most important directions of its foreign and security policy. In political rhetoric are proclaimed slogans defending Canadian sovereignty and armed presence in the far North. These tasks fill the five thousand-strong Rangers unit, fully prepared for constant patrol service. Natural conditions, the vastness of Canada’s territory and its low population make the role of the army significant and much greater in crisis response than in other NATO countries. Hence the importance of Rangers formation capable of conducting search and rescue operations.

19

Basen Oceanu Arktycznego i zmiany klimatu a rywalizacja wielkich mocarstw

51%

Kociumbas K.

Przegląd Geopolityczny

|

2021

|

vol. 35

69-113

PL

Praca rozważa znaczenie Arktyki w obecnej rywalizacji Stanów Zjednoczonych Ameryki i Chin, a także rolę Rosji w tym konflikcie. Sytuacja geopolityczna Arktyki uwzględnia jej status prawny, istniejące tam zasoby, możliwość wykorzystania szlaków morskich w obliczu redukcji pokrywy lodowej, zwłaszcza Północnej Drogi Morskiej, a także znaczenie strategiczne wynikające z położenia między Ameryką Północną, Azją Wschodnią i Europą. Rola Federacji Rosyjskiej w obecnej rywalizacji między Stanami Zjednoczonymi a Chinami przedstawiona została w kontekście analizy porównawczej faktów i koncepcji geopolitycznych. Autor wskazał ponadto na analogie między obecnym konfliktem a wojnami napoleońskimi, z naciskiem na rolę Rosji na początku XIX stulecia. Mocarstwo to rozstrzygnęło wówczas rywalizację francusko-brytyjską na korzyść mocarstwa morskiego. Obecnie może ono również wpłynąć na losy konfliktu, udostępniając Chinom Północną Drogę Morską w przypadku ewentualnej blokady Morza Południowochińskiego przez marynarkę Stanów Zjednoczonych.

EN

The paper examines the importance of the Arctic in the current US-China rivalry, as well as Russia's role in this conflict. The geopolitical situation of the Arctic takes into account its legal status, existing resources, the possibility of using sea routes in the circumstances of reducing the ice cover, especially the Northern Sea Route, as well as the strategic importance resulting from the location between North America, East Asia and Europe. The role of the Russian Federation in the current rivalry between the United States and China has been presented in the context of a comparative analysis of current events and geopolitical concepts. The author also pointed to the analogies between the present conflict and the Napoleonic wars, with an emphasis on the role of Russia in the early nineteenth century. This power then resolved the Franco-British rivalry in favor of the maritime power. At present, Russia can contribute to the resolution of the conflict by offering China the possibility of using the Northern Sea in the event of a possible blockade of the South China Sea by the US Navy.

20

Militarny aspekt rosyjskiej obecności w Arktyce w kontekście regionalnego bezpieczeństwa do 2018 r.

51%

kasprzycki d.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2019

|

vol. 13

|

issue 2

EN

The Arctic has not been the focus of the international community's attention for many years. The situation has started to change gradually, especially over the last two decades, as a result of both the development of technologies enabling cheaper, more efficient and effective exploration and exploitation of the seabed and the climate changes on Earth. As a result, the potential benefits from the use of the region's resources are now starting to exceed the potential expenditure. This leads to an increase in interest in this area among many countries, including the USA, Russia, Canada, Norway, Great Britain and Denmark, which in turn leads to a growing conflict of interest in the region. Of these countries, Russia was the first to decide on a large scale to support the policy soft power; by means of armed forces - hard power - by developing the Arctic component of its armed forces in order to enable it to gain a decisive position in the region.

PL

Arktyka przez wiele lat nie znajdowała się w centrum uwagi społeczności międzynarodowej. Sytuacja zaczęła się stopniowo zmieniać, zwłaszcza w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci, na co wpływ miały zarówno rozwój technologii umożliwiający tańsze, sprawniejsze i efektywniejsze badanie i eksploatację dna morskiego oraz zmiany klimatyczne na Ziemi. W związku z powyższym, potencjalne zyski z wykorzystania zasobów regionu zaczynają obecnie przewyższać ewentualne nakłady. Prowadzi to do wzrostu zainteresowania tym obszarem wielu państw – m. in. USA, Rosji, Kanady, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Danii, a to z kolei powoduje narastający konflikt interesów w regionie. Spośród tych państw Rosja jako pierwsza postanowiła wesprzeć politykę miękkiej siły za pomocą sił zbrojnych – twardej siły, prowadząc rozbudowę arktycznego komponentu swoich sił zbrojnych, co ma umożliwić jej zdobycie decydującej pozycji w regionie.

Refine search results

Turystyka kulturowa na Spitsbergenie – stan obecny i możliwości rozwoju

Spór o Grzbiet Łomonosowa na tle rosyjskich dążeń o wpływy na obszarze Arktyki

Współpraca służb ratowniczych państw regionu Arktyki po II wojnie światowej - wybrane zagadnienia

Status Grenlandii w świetle zmian klimatycznych

Polska wyprawa na Spitsbergen w 1938 r.

Svalbard w filmach polskich z lat 30. XX wieku

Geopolityczne uwarunkowania rywalizacji o zasoby Arktyki

Rozwój morfologiczno-przestrzenny Rovaniemi

Tradycje i zakres polskich badań polarnych na przykładzie działalności Polskiej Stacji Polarnej na Spitsbergenie

Akcje ratunkowe jako kreator współpracy międzynarodowej w Arktyce do 1945 r.

Aktywność Federacji Rosyjskiej w regionie Arktyki - wybrane problemy rywalizacji mocarstw

Dania wobec arktycznych wyzwań

Regional Significance of the Arctic Search and Rescue Agreement

Historyczny wymiar rosyjskiej obecności w Arktyce. Przykład „Ziemi Sannikowa”

Status quo w stosunkach międzynaorodowych w Arktyce

Polskie badania polarne (zarys)

Transformacja polityki arktycznej Kanady wobec wyzwań klimatycznych

Kanadyjscy Rangersi jako formacja obrony terytorialnej

Basen Oceanu Arktycznego i zmiany klimatu a rywalizacja wielkich mocarstw

Militarny aspekt rosyjskiej obecności w Arktyce w kontekście regionalnego bezpieczeństwa do 2018 r.