Search results

1

Murky Images. The Poetics of Intertextual Dissonance in the Apocryphal Films of Andrei Zviagyntsev

100%

Pawłowska-Jądrzyk B.

Załącznik Kulturoznawczy

|

2015

|

issue 2

240-255

EN

The first two films of Andrei Zvyagintsev, The Return and The Banishment, deserve to be called modern apocrypha, as they methodically and compre- hensively utilise elements of Christian symbolism and are part of the non- -canonical dialogue with religious messages. The films are characterised by a multiplicity of thematic plans that are outlined mainly through a variety of intertextual references. Among these relationships, a particular place is occupied by biblical and evangelical references, which are mostly mediated by artistic intertexts (especially paintings). The Russian director entangles the viewer in a subtle play of meanings: he evokes canonical scenes and stories, but distorts symbolic references, multiplying and confusing further interpretive clues. In addition to (completely inconsistent) references to the works of others, intertextual tensions are shown in his work on at least two levels: between different elements or levels of a given film (the function of the photograph motif next to the rest of the film text) and between the various films of Zvyagintsev himself (casting the same actor in both leading roles). The talented successor to Tarkovsky follows the mystery of human fate, eager to capture the metaphysical community of critical experiences. This mystery in the work of Zvyagintsev emerges in a quite obvious way from the eternal truths established in archetypes, in biblical and evangelical wis- dom. It is much easier to see it in the fusion of ‛murky imagesʼ than it is to understand.

2

Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации

86%

Stoykova A.

Slavia Meridionalis

|

2014

|

vol. 14

EN

The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretationLike the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript tradition shows that there are no works of ancient authors among them, and all works containing the story of the phoenix have an entirely Christian orientation. Not counting particular references to the phoenix in some medieval writings, which in most cases are excerpts or paraphrases made on Slavic soil, the complete story of its life, customs, death and renewal is attested in four main versions found in different types of books. These are the two earlier recensions of Physiologus – the Alexandrian and the Byzantine, a fragment of the Hexameron of Pseudo‑Eustathius and a text from the Tolkovaia Paleia. They differ in some details of their content as well as in their explanations. The function of each version of the myth of the phoenix corresponds to the specific context in which it is placed. The way in which the symbolic meaning of the wonderful bird changed over the centuries can be seen in the four variants of the story.In the Alexandrian version of the Physiologus, it refers directly to Jesus Christ and contains the most abstract Christological ideas of Christian dogma – the Incarnation of God, his death and resurrection. The phoenix of the Byzantine version embodies the idea of God’s resurrection and serves as a proof of its authenticity. In the fragment of Pseudo-Eustathius’ work, the bird symbolises the eschatological resurrection of the flesh, confirming the extension of God’s mercy to people. The phoenix in the Tolkovaia paleia refers to the new life in Heaven that awaits martyrs of Christianity. The Slavic versions of the myth of the phoenix reflect both themes focusing on its symbolism – the renewal of the time by starting a new epoch in human history, and the renewal of life after death which is both an end and a beginning.Mit o feniksie w słowiańskiej prawosławnej tradycji piśmienniczej. Symbolika i interpretacjaJak większość zabytków piśmiennictwa średniowiecznego mit o feniksie wszedł do słowiańskiego świata prawosławnego za pośrednictwem przekładów dzieł bizantyjskich. Analiza tekstów zachowanych w słowiańskiej tradycji rękopiśmienniczej pokazuje, że nie występują tu dzieła autorów starożytnych, zaś wszelkie teksty zawierające historię feniksa mają orientację całkowicie chrześcijańską. Nie licząc szczególnych odniesień do feniksa w niektórych pismach średniowiecznych, w większości przypadków stanowiących fragmenty lub parafrazy powstałe na gruncie słowiańskim, pełna historia jego życia, zwyczaje, śmierć i odrodzenie są poświadczone w czterech podstawowych wersjach znajdujących się w różnych typach ksiąg. Są to: dwie wcześniejsze redakcje Fizjologa – aleksandryjska i bizantyjska, fragment Hexameronu Pseudo-Eustachego i tekst z Tolkovaia Paleia (Paleja komentowana). Różnią się one szczegółami w treści oraz jej objaśnieniach. Funkcja każdej z wersji mitu o feniksie odpowiada kontekstowi, w jakim został on umieszczony. Dzięki czterem tym wariantom można zobaczyć, w jaki sposób zmieniało się na przestrzeni wieków znaczenie symboliczne tego wspaniałego ptaka.Wersja z aleksandryjskiej redakcji Fizjologa odnosi się bezpośrednio do Jezusa Chrystusa i zawiera najbardziej abstrakcyjne idee chrystologiczne chrześcijańskiej dogmatyki – wcielenie Boga, Jego śmierć i zmartwychwstanie. Feniks w wersji bizantyjskiej ucieleśnia ideę zmartwychwstania Boga i służy jako dowód prawdziwości tego wydarzenia. W fragmencie dzieła Pseudo-Eustachego eschatologiczny ptak symbolizuje zmartwychwstanie ciała, potwierdzające rozciągnięcie miłosierdzia Bożego na ludzi. Symbolika feniksa w Tolkovaia paleia (Paleja komentowana) odnosi się do nowego życia w niebie, czekającego na chrześcijańskich męczenników. Wersje słowiańskie mitu o feniksie zawierają oba wątki koncentrujące się na jego symbolice – odnowienie czasu poprzez rozpoczęcie nowej epoki w historii ludzkości i odnowę życia po śmierci, będącej zarówno końcem, jak i początkiem.

3

Winieta latarni morskiej w La Coruña na mapie Beatusa z Burgo de Osma w kontekście symboliki wczesnochrześcijańskiej

58%

Kochanek P.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 71

291-326

EN

The purpose of this article is to compare the vignette of the lighthouse of La Coruña, which is on the map of Beatus from Burgo de Osma, with the lighthouses carved on reliefs of sarcophagi and tombstones in the epoch of the Roman Empire and with the vignettes of this lighthouse on other surviving medieval maps. In this way, to point out the ideological kinship between these elements. The lighthouse on the reliefs of pagan sarcophagi is the symbol of the happy port to which the human soul is heading. In turn, the lighthouse on Christian grave plates, found in the Roman catacombs, is a symbol of salvation, sometimes treated as the equivalent of the cross. The lighthouse on the map of Burgo de Osma is located on the western border of the world known at that time, which areas were the most remote from both the garden in Eden in the East and from Jerusalem, the place of salvific work of Christ. So these were areas of spiritual darkness, where, according to tradition, Jakub the Elder brought the light of the Gospel. With his arrival, in the areas where death reigned so far, the hope of salvation flared, which is illustrated graphically on the analyzed Beatus map by the lighthouse, which is near the Apostle’s sanctuary. In this way, a safe spiritual haven was first established on the western periphery of the then known world, which over time became a great pilgrimage center. It is no coincidence that this map was made in the circle of the monastic Benedictine culture, which carefully preserved the old Christian tradition.

PL

Niniejszy artykuł porównuje winietę latarni morskiej z La Coruña, która znajduje się na mapie Beatusa z Burgo de Osma, z latarniami morskimi wyrzeźbionymi na reliefach sarkofagów i płyt nagrobnych w epoce cesarstwa rzymskiego oraz z winietami tejże latarni na innych zachowanych mapach średniowiecznych. W ten sposób starano się wskazać na ideowe pokrewieństwo pomiędzy tymi elementami. Latarnia morska na reliefach pogańskich sarkofagów jest symbolem szczęśliwego portu, do którego zmierza ludzka dusza. Z kolei latarnia morska na chrześcijańskich płytach grobowych, odnalezionych w rzymskich katakumbach, jest symbolem zbawienia, taktowanym niekiedy jako ekwiwalent krzyża. Latarnia na mapie z Burgo de Osma znajduje się na zachodnich kresach znanego wówczas świata, które to obszary były najbardziej oddalone zarówno od ogrodu w Edenie na Wschodzie, jak i od Jerozolimy, miejsca zbawczego dzieła Chrystusa. Były to więc tereny duchowego mroku, dokąd zgodnie z tradycją Jakub Starszy przyniósł światło Ewangelii. Wraz z nim na obszarach, gdzie dotąd panowała śmierci, zapłonęła nadzieja zbawienia, czego graficznym wyrazem na analizowanej mapie Beatusa jest zestawienie latarni morskiej z sanktuarium Apostoła. W ten sposób na kresach Zachodu powstała najpierw bezpieczna duchowa przystań, a później wielkie centrum pielgrzymkowe, rozświetlające duchowe mroku tej peryferyjnej części ówczesnego świata. Nie przypadkiem mapa ta została wykonana w kręgu klasztornej kultury benedyktyńskiej, która przechowywała pieczołowicie dawną chrześcijańską tradycję.

4

Znaki towarowe zawierające symbole religijne w orzecznictwie Urzędu Patentowego RP

51%

Ożóg M.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2021

|

vol. t. 4

|

issue 1 (7)

11-95

EN

In the world where everything belongs to someone, trademark registration serves the purpose of appropriating symbols. But, as stipulated by the law, certain symbols cannot be appropriated. Whoever tries to do it – acts wrongly, and the State through its Patent Office, having judged that it is wrong, should refuse to register the mark. This assessment reaches its peak of difficulty in the case of religious symbols. Religion may distance itself from symbols altogether – from the simplified images of God, eternal matters or of its prophets. If they already exist, these symbols usually are not and cannot be ‘someone’s’ (it does not follow, however, that they are nobody’s), just as non-world entities – to which these symbols refer to – cannot be ‘someone else’s’. Some are ‘not made by a human hand’; the very thought that they could be registered as trademarks is ridiculous. Some seem to be something else, like an ‘elephant’ on the breast of the singer Rihanna which turned out to be an image of the Hindu god Ganesha. Some of them are, but the pressure is too great, and they can, like images of Guardian Angels stripped of their power, be bought in a market square. In this article, I will look at the Patent Office of the Republic of Poland when it is making such difficult assessments, trying to establish certain patterns in its decision process and formulate appropriate guidelines in this regard.

PL

W świecie, w którym wszystko jest czyjeś, zawłaszczaniu symboli służy rejestracja znaków towarowych. Ale, jak stoi w ustawie, pewnych symboli zawłaszczyć tak nie można. Kto próbuje to zrobić – robi źle, a Państwo poprzez Urząd Patentowy RP, oceniwszy, że źle robi, powinno mu rejestracji znaku odmówić. Ocena ta osiąga szczytowy stopień trudności w przypadku znaków z symbolami religijnymi. Religia może w ogóle odżegnywać się od symboli - od spłaszczających postać rzeczy wyobrażeń Boga, spraw ostatecznych czy też swoich proroków. Jeśli już są, symbole te najczęściej nie są i nie mogą być „czyjeś” (nie znaczy to jednak również, że są niczyje) tak jak nie mogą być „czyjeś” byty nie z tego świata, do których się odnoszą. Niektóre są „nie ręką ludzką stworzone”; sama myśl, że mogłyby zostać zarejestrowane jako znaki towarowe jawi się jako niedorzeczna. Niektóre wydają się być czymś innym, jak ostatnio „słoń” na biuście piosenkarki Rhianny okazał się być wizerunkiem hinduskiego boga Ganeśi. Niektóre są nimi, ale presja jest zbyt wielka i można je, jak wizerunki Aniołów Stróżów, wyzutych ze swojej potęgi, kupić na bazarku. Przyglądniemy się w niniejszym artykule Urzędowi Patentowemu RP dokonującemu takich trudnych ocen, starając się ustalić pewne prawidłowości w jego orzekaniu i na ich tle sformułować odpowiednie wytyczne w tym zakresie.

5

Лирика «отца Солнышка»: «Какая мощь, как непостижимо велико усилие нести свет»

51%

Kološuk N. G.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2014

|

issue 3(7)

63-82

EN

The article deals with the poetic legacy of the Soviet dissident and longstanding prisoner and later Uniat priest Yaroslav Lesiv (1945 – 1991). It presents the outlook on life and the world of the believer and religious symbolism used in his lyric poetry. A considerable part of this lyric poetry was published posthumously. It is simple but refined in form and it sounds like a collection of prayers. Y. Lesiv’s lyric poetry reveals indisputable human and Christian values and Christian ethical postulates it expresses form an organic whole and cannot be doubted. Unfortunately, it’s impossible to analyze the formation of this world outlook now as all the published collections of Y. Lesiv’s lyric poetry differ both in composition and in manner of arrangement of texts, none of them is dated and none points to the sources from which the texts had been taken; in different editions there are substantial discrepancies. Obviously, it is necessary to do textual research based on archives. Y. Lesiv’s poetic work is multidimensional and requires repeated reading and critical interpretation. The aim of the article is an analysis of religious problems and of the connections between the figurative poetics and the author’s religious outlook. The methodological basis of the research is the raditional approach of literary history and methods of hermeneutic interpretation. The basic results of the research are the following observations and conclusions. Y. Lesiv’s poems create an impression of light, loving outlook up[on the world. Not knowing the author’s biography, one can hardly believe that the poems were written not only in imprisonment but in the hard conditions of living in the dark cell, of exhaustion and starvation after the tortures. Being physically imprisoned, the lyrical- hero acquires unlimited spiritual freedom. In Lesiv’s poetry are very few details of prison-camp reality or even mentions concerning the prison, although when they appear, they are very meaningful. But unexpected associations of the objects or circumstances of the reality with symbols and signs of God’s presence in the world appear. In the poems. The motifs of existential loneliness sometimes sound stoical, but on other occasions they are permeated with aching grief. Y. Lesiv’s modest poetic legacy deserves comparison with the legacy of great Christian poets and there is nothing in the Ukrainian literature with which we can Y. Lesiv’s work can be compared, except the lyrical prayer poetry of the baroque epoch. In the 20th century this tradition was not recalled and it was basically ignored. At present, however, it is very important.

PL

Niniejszy artykuł opowiada o dziedzictwie poetyckim sowieckiego dysydenta i więźnia, a później unickiego księdza Jarosława Lesiwa (1945-1991). W artykule się wciela światopogląd człowieka wierzącego i są używane symbole religijne. Wiele z tych wierszy zostały opublikowane pośmiertnie. Proste, ale eleganckie w formie, one brzmią jak zbiór modlitw. W poezji Jarosława Lesiwa są niepodważalnymi wartości chrześcijańskie a ludzkie, aksjomaty moralne Chrześcijan są organiczne a niezaprzeczalne. Niestety, nie możemy zanalizować powstanie takiego świata, ponieważ wszystkie opublikowane zbiory poezji Jarosława Lesiwa różnią się zarówno pod względem składu i kolejności rozmieszczenia tekstów, żaden ze zbiorów poezji nie zawiera dat i nie wyjaśnia źródło, z którego zostały one wydrukowane; w różnych publikacjach istnieją znaczne różnice tekstów. Oczywiście, ma jeszcze być zrobione zbadanie tekstu, w oparciu o archiwum. Poezja Jarosłava Lesiwa wielowymiarowa i wymaga wielokrotnego czytania i interpretacji krytycznej. Celem pracy jest analiza problemów, komunikacji figuratywnej poetyki a światopoglądu religijnego autora. Podstawą metodologiczną badań: tradycyjne historyczno-literackie podejście i metody interpretacji hermeneutycznej. Głównymi wynikami badania są następujące spostrzeżenia i wnioski. Wiersze Jarosława Lesiwa sprawiają wrażenie zaskakująco lekkiego miłosnego poglądu na świat. Nie znając biografię autora, trudno jest uwierzyć, że one mogły być tworzone nie tylko w więzieniu, ale w warunkach pobytu w karcerach, w czasie wyniszczającego głodu, po torturach. Jest oczywistym to, że, będąc ograniczony niewolą ciała, bohater liryczny Jarosława Lesiwa w wierszach otrzymuje nieskończona wolność duchową. W poezji Jarosława Lesiwa, pisanej w więzieniu, nie jest dużo opisywań realiów o więzieniu czyli obozie, a nawet wzmianek o więzieniu, chociaż są one dość wymowne. Ale jednak, tworzą się porównania nieprzewidziane, obiektów lub okoliczności, widocznej rzeczywistości z symbolami, znakami obecności Boga w świecie. Motywy samotności egzystencjalnej to brzmią tragicznie, to z przeciągającym żalem. Niewielkie poetyckie dziedzictwo Jarosława Lesiwa zasługuje na porównanie ze spuścizną wielkich poetów chrześcijańskich; a w literaturze ukraińskiej to dziedzictwo po prostu nie ma nic do porównania – chyba poza liryką modlitwy, poetów baroku. W XX wieku, tradycja ta nie została odświeżona i długo była ignorowana. Teraz jednak, ona brzmi tak, jak nigdy ważne.

RU

Лирика «отца Солнышка»: «Какая мощь, как непостижимо велико усилие нести свет». В статье идёт речь о поэтическом наследии советского диссидента и долголетнего заключённого, а позднее униатского священника Ярослава Лесива (1945-1991). В лирике воплощено мировоззрение верующего челове- ка и использована религиозная символика. Значительная часть наследия опубликована посмертно. Простая, но изысканная по форме, лирика звучит как собрание молитв. В поэзии Я. Лесива предстают несокрушимые общече- ловеческие и христианские ценности, органические и несомненные мораль- ные аксиомы христианина. К сожалению, на данном этапе изучения невоз- можно анализировать становление такого мировоззрения, поскольку все опубликованные собрания стихов Я. Лесива разнятся как по составу, так и порядком размещения текстов, ни одно не содержит их датировки и не объ- ясняет, из какого источника они опубликованы, в разных изданиях имеются существенные отличия текстов. Очевидно, должно быть сделано текстологи- ческое исследование, опираясь на архивы. Поэтическое творчество Я. Лесива многомерно и требует неоднократного прочтения и критической интерпре- тации. Целью исследования является анализ религиозной проблематики и связи образной поэтики с мировоззрением автора. Методологическая осно- ва исследования: традиционный историко-литературный поход и методы герменевтического истолкования. Основными результатами исследования являются следующие наблюдения и выводы. Стихи Я. Лесива производят впечатление удивительного светлого, любовного взгляда на мир. Не зная биографии автора, трудно поверить, что они могли быть созданы не просто в заключении, а в условиях содержания в карцере, во время истощающих голодовок, после истязаний. Будучи ограни- ченным физической несвободой, лирический герой в стихах приобретает бескрайнюю духовную свободу. В невольничьей поэзии Я. Лесива мало тюремно-лагерных реалий и даже упоминаний о тюрьме, хотя они и красно- речивы. Зато возникают неожиданные ассоциации предметов и условий видимой реальности с символами, знаками Божьего присутствия в мире. Мотивы экзистенциального одиночества звучат то стоически, то со щемящей горечью. Небольшое поэтическое наследие Я. Лесива заслуживает сравнения с наследием великих христианских поэтов, в украинской же литературе его просто не с чем сравнивать, разве что с молитвенной лирикой поэтов барок- ковой эпохи. В ХХ веке эта традиция долго не была актуализирована и за- малчивалась. Но сегодня звучит как никогда актуально.

Refine search results

1 Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

1 Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

1 Slavia Meridionalis

1 Vox Patrum

1 Załącznik Kulturoznawczy

1 Kochanek P.

1 Kološuk N. G.

1 Ożóg M.

1 Pawłowska-Jądrzyk B.

1 Stoykova A.

1 2021

1 2019

1 2015

2 2014

Murky Images. The Poetics of Intertextual Dissonance in the Apocryphal Films of Andrei Zviagyntsev

Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации

Winieta latarni morskiej w La Coruña na mapie Beatusa z Burgo de Osma w kontekście symboliki wczesnochrześcijańskiej

Znaki towarowe zawierające symbole religijne w orzecznictwie Urzędu Patentowego RP

Лирика «отца Солнышка»: «Какая мощь, как непостижимо велико усилие нести свет»