Search results

1

Z dziejów dominikanek klasztoru św. Anny na Starym Mieście w Pradze (1293–1782)

100%

Stefaniak P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2018

|

vol. 38

|

issue 1

195-224

EN

The most renowned female monastery in Prague Old Town had belonged to the nuns of the Order of Preachers (the Dominicans). The convent had been founded in 1293 by the Canon of Wyshehrad Jan Holý on the right bank of the Vltava River in Újezd. After the dissolution of the Order of Knights of the Temple in 1312, their seat in the Old Town by the Rotunda of St Lawrence was transferred on 9th July 1313 for 130 stags of cents to the Dominican nuns of Prague. Shortly afterwards, on the site of a former commandery, a marvelous Gothic monastery with the large Church of St Lawrence and St Anna was built. In the Middle Ages the Dominican convent, referred to as Anenský court, became famous as an important spiritual and intellectual center. An example can be the Bible translation into Czech (the so-called Bible of Dresden) done by the Dominican Kolda from Koldice for the prioress Anna Leskoviecka. The Middle Ages were a period of the most remarkable development of the nuns community. During the Hussite Wars, in 1420, the monastery became a grouping place of all the Prague nuns that were forced into Hussite liturgical practices. Moreover, a further economic and spiritual collapse of the community occurred. The revival came only in the 17th century. At that time the nuns adopted the reform proposed by the Council of Trent. In 1676 a process of a thorough reconstruction of the monastery begun, resulting in its new baroque architectural form. Concurrently, the community was increasing gradually and in 1710 it consisted of 60 nuns. Between 1709 and 1712 the only foundation of a new monastery in the convent’s history occurred – in the city of Plzen. The prosperity of the order was undermined by the war between Austria and Prussia. Prague itself, was affected especially by the French-Bavarian occupation of the city between 1741 and 1742. After that, in 1744, Prague was invaded by the Prussians. Numerous tributes collections, goods overtaking and pillages begun. In 1744 the Prussians imposed on the convent a tribute of 25 thousand stags of gold. Since then, the Dominican nuns were struggling with a difficult economic situation. On 21th May 1782, the convent got disbanded by a decree of the emperor Joseph II and 14 nuns (10 choir-nuns and 3 converse) had to leave the monastery. Through the ages, the Dominican Convent of Prague consisted mostly of nuns originating from the social elites: aristocracy, nobility, a participating and wealthy bourgeoisie. It guaranteed its high intellectual level. The nuns in the convent were representative both the German and the Czech world.

PL

Najznakomitszy żeński klasztor na Starym Mieście w Pradze należał do mniszek Zakonu Kaznodziejskiego. Sam konwent powstał w 1293 r. z fundacji kanonika vyšehradzkiego Jana Holý’ego na prawym brzegu Wełtawy w Újeździe. Po likwidacji zakonu rycerskiego templariuszy w 1312 r. ich siedzibę na Starym Mieście w Pradze przy rotundzie św. Wawrzyńca przekazano 9 lipca 1313 r. za 130 kop groszy praskich dominikankom. Niebawem w miejscu dawnej komturii powstał wspaniały gotycki zespół klasztorny z obszernym kościołem pw. św. Wawrzyńca i św. Anny. W średniowieczu konwent dominikanek zwany Aneńskim dworem zasłynął jako ważne centrum duchowe i intelektualne. Przykładem jest przekład Biblii (tzw. Rękopis Drezdenski), który dla subprzeoryszy Anny Leskovieckiej dokonał na język czeski dominikanin Kolda z Koldic. Średniowiecze było dobą najpomyślniejszego rozwoju wspólnoty sióstr. W okresie wojen husyckich klasztor stał się w 1420 r. miejscem zgrupowania wszystkich praskich mniszek, które zmuszono do husyckich zwyczajów liturgicznych. Nastąpił także dalszy upadek ekonomiczny oraz duchowy wspólnoty. Odrodzenie przyszło dopiero w XVII w. Wówczas siostry przyjęły reformę proponowaną przez Sobór Trydencki. W 1676 r. zapoczątkowany został proces gruntownej przebudowy zespołu klasztornego, który uzyskał barokową formę architektoniczną. Równocześnie wspólnota rozrastała się sukcesywnie i w 1710 r. składała się z 60 mniszek. W latach 1709–1712 doszło do jedynej w dziejach konwentu fundacji nowego klasztoru, który powstał w Pilznie. Pomyślność konwentu podkopała wojna Austrii z Prusami. W samej Pradze we znaki dała się zwłaszcza francusko-bawarska okupacja miasta, która nastąpiła w latach 1741–1742. Po niej doszło do zajęcia Pragi przez Prusy w 1744 r. Rozpoczęły się liczne pobory kontrybucji, zajmowanie dóbr, grabieże. Urzędnicy pruscy w 1744 r. obłożyli klasztor kontrybucją w kwocie 25 000 złotych. Odtąd dominikanki borykały się z trudną sytuacją materialną. 21 maja 1782 r. konwent został skasowany dekretem cesarza Józefa II i 13 mniszek dominikańskich (10 chórowych i 3 konwerski) musiało opuścić klasztor. Poprzez wieki praski klasztor dominikanek składał się przede wszystkim z mniszek wywodzących się z ówczesnych elit społecznych: arystokracji, szlachty, patrycjatu i zamożnego mieszczaństwa. To gwarantowało jego wysoki poziom intelektualny. Mniszki w klasztorze reprezentowały zarówno żywioł niemieckojęzyczny, jak i czeski.

2

Biblioteka Katedralna w Gnieźnie: (cd.)

100%

Rył J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1976

|

vol. 33

237-297

EN

-

3

Dwa niedrukowane dokumenty dotyczące raciborskiej dominikanki Agnieszki

80%

Kublin G.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2019

|

vol. 132

67-77

PL

W Archiwum Państwowym w Opolu, w zespole Akta miasta Brzegu, przechowywane są dwa dokumenty dotyczące raciborskiej dominikanki Agnieszki, profeski, córki rzemieślnika Konrada Sleussera z Nysy. Są one znane jedynie z regestów. Pierwszy z nich (sygn. 8309) został wystawiony 29 sierpnia 1365 r. i zachował się w oryginale. Drugi dokument (sygn. 14) pochodzi z 13 stycznia 1366 r. i funkcjonuje jedynie jako papierowa kopia, sporządzona zapewne w XIX w. Oba nie zostały dotąd wydane drukiem.

EN

In the State Archives of Opole, in the Files of the City of Brzeg, there are two documents regarding Agnes, a Dominican professed nun, daughter of crafts-man Konrad Sleusser from Nysa. The documents are only known from regesta. The first one (RF 8309) was issued on August 29, 1365 and has been preserved in the original. The second one (RF 14) dates from January 13, 1366 and functions only as a paper copy, probably made in the 19th century. Both have not yet been printed.

4

Potęga świętości

80%

Stefaniak P. M.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2019

|

vol. 39

|

issue 1

131-150

EN

St. Margaret of the Arpad Dynasty, when she was three and a half, the royal couple sent her to Veszprem, to the Dominican nunnery, where she stayed, learnt and grew up to sacredness until the age of 10. Later she was moved to a new cloister built by her father, King Béla IV, on an Island on the Danube near Buda. There, at the age of 12 she made religious vows and lived for 16 years as a nun. She led a very intense life of prayer: she enjoyed the gift of contemplation and mystical states. As a nun she cared for the sick in the cloister infirmary and ministered in the infirmary. Although she permanently remained in an enclosed order, she was interested in state affairs and politics. Everything she did in her life may be considered a step towards becoming a saint. Her sanctity was quickly recognized, which enabled her to freely fulfil her vocation with all the power of her extraordinary personality and strong character. Saint Margaret of Hungary remains an example of a strong position for a woman in a medieval society.

PL

Św. Małgorzata z dynastii Arpadów, mając 3,5 lat, została przez parę królewską przekazana do Veszprém, do tamtejszego klasztoru mniszek dominikańskich, gdzie przebywała do 10 roku życia, pobierając naukę, wychowując się i wzrastając do świętości. Następnie znalazła się w wybudowanym przez jej ojca, króla Bélę IV klasztorze na Wyspie na Dunaju koło Budy. Tam mając 12 lat, złożyła śluby zakonne i jako mniszka przeżyłajeszcze 16 lat. Prowadziła niezwykle intensywne życie modlitewne: mając dar kontemplacji, dostępowała stanów mistycznych. Jako zakonnica zajmowała się chorymi w klasztornej infirmerii oraz posługiwała w infirmerii. Choć stale przebywała w ścisłej klasztornej klauzurze, interesowała się sprawami państwowymi i angażowała się w politykę. Wszystko, co w swym życiu uczyniła, można uznać za krok do uzyskania świętości. Szybko też powszechnie uznano jej świętość i dzięki temu mogła swobodnie realizować swe życiowe powołanie z całą mocą jej niezwykłej osobowości i silnego charakteru. Małgorzata pozostaje przykładem silnej pozycji kobiety w społeczeństwie średniowiecznym.

5

Inwentarz spuścizny malarskiej Imeldy Neugebauer OP

80%

Świętochowski R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1975

|

vol. 31

209-224

EN

-

6

Tercjarki Zakonu Kaznodziejskiego na Pomorzu XIV–XVI w.

71%

Stefaniak P.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 27

131-151

PL

W okresie średniowiecza na terenie Pomorza funkcjonowały dwie wspólnoty tercjarek dominikańskich, mianowicie w Toruniu i Gdańsku. Wpisywały się one w nurt niewielkich miejskich wspólnot religijnych istniejących w XIV‑XVI w: odwiedzały chorych, biednych i więźniów a na swój byt zarabiały pracą ręczną. Ich życie religijne koncentrowało się w wyznaczonej im kaplicy w kościele dominikanów. Siostry zobowiązane były do wspólnych pacierzy i poddane były władzy miejscowego przeora, co stanowiło o ich przynależności zakonnej. Typowe średniowieczne miejskie wspólnoty tercjarek na Pomorzu przetrwały do czasów reformacji, kiedy społeczność Torunia i Gdańska przeszła na protestantyzm.

XX

The Dominican tertiaries of the Middle Ages existed in the region of Pomerania (Pomorze) in two communities, respectively in Toruń and Gdańsk. Both communities belonged to a current of minor urban religious societies that existed between the 14th and 16th century within the orbit of influence the mendicant orders exerted. Both communities resided in the neighborhood of Dominican convents. Despite the specifics of a given location, both communities of tertiaries reflected the life and ministry typical for Beguines (Roman Catholic lay religious communities). They visited the sick, the poor, and the prisoners, and supported themselves through the work of their own hands. Their prayer life was centered in the designated chapel in the Dominican church. The sisters were mandated to pray in common. They were also subjected to the local prior who constituted a decisive component of their religious membership. Typical Middle Age communities of tertiaries in Pomerania survived till the time of Reformation when the society of Toruń and Gdańsk converted to Protestantism. Hence, after 1525 both communities ceased to exist.

Refine search results

2 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

2 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Studia Gdańskie

2 Stefaniak P.

1 Kublin G.

1 Rył J.

1 Stefaniak P. M.

1 Świętochowski R.

2 2019

1 2018

1 2010