Search results

1

Wiesław Chodzikiewicz – działacz młodzieżowej organizacji niepodległościowej w Gliwicach (1948 r.)

100%

Szczypka A.

Historia i Świat

|

2013

|

issue 2

217-231

EN

In the years 1944-1956 on the territory of Poland there were about a thousand active youth pro-independence organisations. Almost 11 thousand young people fought in them against the communist system. One of these young people who decided to put up struggle with this unaccepted by Poles system was Wiesław Chodzikiewicz. He was born on 13th February 1932 in Płock. He came from a patriotic family as his father fought in the defense of Lwów. His father was a legionary and before World War II he was an activist of the Piłsudskiite camp. After the outbreak of the war he was mobilised and he most probably was killed on the front. The son received patriotic upbringing because his father often repeated that “ homeland is the first and the family is the second”. Wiesław participated in the Warsaw Uprising as a courier. After the war had ended, he lived in Gliwice with his mother and sister. In 1948, on his friend’s suggestion, he joined the ranks of a youth pro-independence organisation. The young people collected firearms from the scrap yard, maintained it and believed that World War III would break out. They spread once a leaflet directed to their peers. Their activity ended up with their arrest and the sentence of a few years of imprisonment due to the discovery of the weapon on the loft of the post office. Wiesław Chodzikiewicz was sentenced to 5 years in prison. In the prison in Jaworzno he was persecuted and was being forced to sign the collaboration with the secret police. In the end they managed to break him, but being in prison he refused further cooperation explaining it by nervous disease. His imprisonment was slightly shortened and after being released he treated his poor health which he had lost after being beaten by the security apparatus officers, and later he worked in the worst jobs for poor money. He died at the age of 61 on 9th April, 1993.

2

Przestrzenie pamięci w miastach o trudnej historii. Konflikty wokół narracji miejskich

89%

Karwińska A.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2017

|

issue 3(963)

69-86

PL

Artykuł poświęcony jest problematyce miast, w których pojawiają się kontrowersje wokół przestrzeni pamięci, powstających jako efekt rozmaitych procesów historycznych. Różne grupy mieszkańców i użytkowników wytwarzają społeczne przestrzenie znaczące, wypracowują najbardziej odpowiednie sposoby wykorzystywania miejsc i wydarzeń historycznych do budowania wizji miasta i swojej w nim obecności. Niektóre obszary miasta mogą mieć trudną przeszłość, w których przeplata się ze sobą dziedzictwo chciane i niechciane. „Pamięć”, także ta, zawarta w przestrzeni miejskiej, może być traktowana jako swoiste narzędzie do określania siebie w relacji do innych, a także do tworzenia poczucia sensu własnych działań, wyborów, których się dokonuje, kryteriów ocen. Posługując się różnymi przykładami miast o trudnej historii, w artykule przedstawiono tezę o kontrowersyjnym charakterze tworzonych przez różne zbiorowości przestrzeni pamięci.

EN

The article discusses the controversies around memory spaces that arise as an effect of historical processes. Different groups of city dwellers and users create their own important spaces and build their vision of the city. By doing so they use urban space and history to most effectively mark their presence in them. Some parts of city may have a difficult history where a wanted and an unwanted heritage coexist. Memory in urban space can be perceived as a tool that helps to define oneself in relation to others. This memory can also be used to create the meaning of one’s own actions, choices and evaluation criteria. The author presents different examples of cities with a difficult history to discuss the thesis on the controversial character of memory spaces created by different groups.

3

Krajobraz kulturowy a zmieniające się narracje tożsamości miasta – przypadek Gliwic

89%

Domański B., Murzyn-Kupisz M.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2021

|

issue 54

93-112

EN

The paper aims at revealing the changing role of various discourses of identity in the urban landscape of the Upper Silesian town of Gliwice in southern Poland. The town was a part of Poland, then the Kingdom of Bohemia, the Habsburg Empire, the Kingdom of Prussia since the mid-18th century, Germany and again Poland since 1945. Discourses of identity of different geographical scope are analysed: local, regional (Upper Silesian and this of the former Polish Eastern Borderland), national (Polish and German in particular) and transnational (religious and socialist). The authors examine to what extent these various types of identity found expression in the street names, symbolic structures as well as functions and meanings of important buildings. They consider which elements of identity were continously present in the urban narrative despite the radical political changes. In addition, the role of various groups of stakeholders in the formation of the urban landscape is discussed, including the influence of the state and local authorities, enterprises and non-governmental organizations.

PL

Celem artykułu jest pokazanie, jak zmieniła się od połowy XVIII w. w krajobrazie kulturowym miasta Gliwic rola odgrywana przez różne narracje tożsamości o zasięgu lokalnym, regionalnym (górnośląskiej i kresowiackiej), narodowym (głównie polskiej i niemieckiej) i ponadnarodowym (religijnej i socjalistycznej). Autorzy dokonują analizy, w jakim stopniu poszczególne rodzaje tożsamości znajdowały wyraz w nazwach ulic, symbolicznych obiektach oraz funkcjach i znaczeniu nadawanym budynkom. Pokazują, jakie elementy tożsamości wykazywały względną trwałość (ciągłość) w czasie pomimo zachodzących zmian politycznych, oraz oceniają, jaką rolę w kształtowaniu krajobrazu kulturowego miasta odgrywały różne grupy interesariuszy, w tym władze państwowe i lokalne, podmioty gospodarcze i organizacje społeczne.

4

Między Krakowem a Wrocławiem. Gliwickie lata Tadeusza Różewicza i rozpracowanie poety przez Służbę Bezpieczeństwa

88%

Tracz B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 40

|

issue 2

108-127

PL

Tadeusz Rożewicz był jednym z najwybitniejszych polskich literatow w XX w. Poeta, prozaik, dramaturg i scenarzysta. Żołnierz podziemnej Armii Krajowej w czasie II wojny światowej, po jej zakończeniu studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, by ostatecznie poświęcić się wyłącznie pracy literackiej. Na początku 1950 r. zamieszkał w Gliwicach – wowczas mieście, z punktu widzenia Krakowa, prowincjonalnym. Nigdy nie wstąpił w szeregi partii komunistycznej, a dobrowolne odseparowanie się od głownych nurtow życia literackiego pozwoliło mu częściowo zachować artystyczną autonomię. Kontakty z zagranicznymi literatami i wydawcami zwrociły na niego uwagę komunistycznych organow bezpieczeństwa państwa. Podczas pobytu w Gliwicach był rozpracowywany przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach sprawy o krypt. „Pisarz”. W 1968 r. przeprowadził się do Wrocławia. Artykuł jest probą rekonstrukcji przyczyn, przebiegu i skutkow rozpracowania poety przez Służbę Bezpieczeństwa na szerokim tle gliwickiego okresu jego biografii.

5

Baza rekreacyjno-sportowa i jej funkcjonowanie w mieście przemysłowym (na przykładzie Gliwic)

71%

Kurek-Obrocka A.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2017

|

vol. 13. Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości

127-142

PL

Kwestie związane ze zdrowiem człowieka są obecnie coraz częściej łączone z głównymi czynnikami wpływającymi na jakość kapitału ludzkiego. W teorii płaszczyzn charakteryzujących kapitał zdrowie wymieniane jest jako jeden z pięciu najważniejszych czynników składających się na tę jakość, obok edukacji, nauki czy wysokich technologii. Jest to jednak czynnik o specyficznym charakterze, gdyż stan zdrowotny danej jednostki zależy w największym stopniu od preferowanego stylu życia, w kształtowaniu którego z kolei niezmiernie ważną rolę odgrywa aktywność fizyczna człowieka. W tym kontekście trzeba oceniać zarówno indywidualne, jak i społeczne działania mające na celu upowszechnianie takiego sposobu życia, który wspomaga biologiczną aktywność organizmu i wzmacnia podstawowe czynności życiowe człowieka. Problemem z tym związanym jest wdrażanie zdrowego stylu życia, opartego na aktywności fizycznej, już od wczesnego dzieciństwa – zwłaszcza wśród młodzieży szkolnej. Z badań Nowaka (2010) wynika, że zachowania prozdrowotne polskiej kadry menadżerskiej są u ponad połowy ankietowanych związane z ich aktywnością fizyczną w okresie szkolnym. Sprawy dotyczące tej aktywności są przedmiotem niniejszego opracowania. Starano się w nim pokazać zarówno aktywność obserwowaną wśród młodzieży gliwickich szkół średnich, jak i jej wielorakie uwarunkowania. Poszukiwano odpowiedzi na kilka pytań, w tym w szczególności: - jak ocenić współczesny stan bazy rekreacyjno-sportowej na tle wcześniejszych okresów historii miasta, tak w odniesieniu do liczby, jak i do struktury rodzajowej urządzeń służących rekreacji, uprawianiu sportów i wypoczynkowi, - jaka jest dostępność tych urządzeń dla mieszkańców Gliwic, rozważana ze względu na ich położenie w przestrzeni miasta, a także jakie są możliwości ekonomiczne korzystania z określonej usługi, - jak kształtuje się aktywność fizyczna młodzieży szkół średnich Gliwic i z jakimi czynnikami osobistymi, ekonomicznymi, a także wynikającymi z dostępności do bazy rekreacyjno-sportowej, można ją łączyć/skorelować. Praca napisana została na podstawie własnych badań (wywiadów z osobami zajmującymi się sportem i rekreacją w czasach PRL-u, badań ankietowych uczniów szkół średnich w Gliwicach oraz materiałów pochodzących ze stron internetowych Urzędu Miasta w Gliwicach), w trakcie których zebrano materiały dotyczące stanu bazy sportowo-rekreacyjnej na terenie Gliwic w okresie powojennym i obecnie oraz określono aktywność fizyczną młodzieży uczącej się w tym mieście.

EN

The issues of human health are presently more commonly perceived as the factors determining the condition of human capital. In the theory of capital characterisation platforms, health is seen as one of the five most vital factors constituting this condition, accompanied by education, study or high technology. Health is, however, of a specific character as it results mainly from the lifestyle preferences. In the latter, physical activity must not be ignored. In view of the above, it is essential that both, individual and social/institutional actions are assessed with respect to how they promote a lifestyle which would nurture organisms’ biological activity and contribute to sustaining their vital functions. An issue arises of how to enforce healthy lifestyle involving physical activity starting with an early childhood and among the school youth in particular. As shown in Nowak’s study (2009), more than half of the surveyed Polish management staff have responded that their health-promoting behaviours are related to the physical activity in school years. The above mentioned activity is the subject of the present study. An attempt has been made to show both the physical activity observed among the youth attending the schools of the Gliwice area, as well as its versatile preconditions. Answers to the following questions have been searched for: - how to assess the contemporary condition of the leisure and sport facility base in view of the city history in respect to, both, its volume and qualitative structure, - what is the leisure and sport facility base availability to the residents of Gliwice considering its location in the urban space of Gliwice, as well as economic affordability of particular services, - what is the condition of physical activity among the youth attending schools in the Gliwice area and how personal, economic and availability of facilities factors contribute to it. The study has been written based on own research (interviews with the people responsible for sport and recreation in the years of the People’s Republic of Poland, surveys conveyed among the students of Gliwice secondary schools and the data obtained from the Gliwice City Council website which resulted in collecting the materials descriptive of the Gliwice leisure and sport facility base in the post-war period and presently and evaluating the level of physical activity of the youth attending local schools.

6

Malowidła Adolfa Hyły w diecezji gliwickiej i opolskiej

71%

Szweda P.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

vol. 22

|

issue 47

219-236

PL

Zarówno osoba Adolfa Hyły, żyjącego w latach 1897-1965, jak i jego malarska twórczość wciąż dla wielu poozostaje dziś nieodkryta i nieznana. Obrazy tego artysty rozsiane są po całej Polsce, w prawie wszystkich archidiecezjach i diecezjach. Spośród nich najbardziej rozpowszechnionym i rozpoznawalnym na całym świecie jest wizerunek Jezusa Miłosiernego z krakowskich Łagiewnik. Zasadniczym celem powyższego artykułu jest ukazanie w syntetycznej formie historii powstawania dzieł pędzla Adolfa Hyły zlokalizowanych w dwóch diecezjach – opolskiej i gliwickiej. Artykuł podzielony został na dwie części. W pierwszej omówiono malowidła znajdujące się na terenie diecezji opolskiej, a w drugiej w diecezji gliwickiej. Analizując poszczególne obrazy pod kątem ich powstawania zastosowano klucz chrononologiczny, poczynając od najstarszych aż do najmłodszych realizacji. Dzięki odnalezionemu katalogowi dzieł Adolfa Hyły, jak tównież w trakcie przeprowadzonej kwerenedy naukowej, spośród jedenastu malowideł udało się zlokalizować dziewięć. W diecezji opolskiej trzy i w diecezji gliwickiej sześć dzieł Adolfa Hyły. Wciąż nieznane pozostaje miejsce przechowywania dwóch obrazów Bożego Miłosierdzia na terenie diecezji gliwickiej: w parafii. św. Wawrzyńca w Zabrzu Mikulczycach i parafii św. Józefa w Gliwicach.

7

Multimedia, technologie, gry planszowe i ich wykorzystanie na przykładzie działalnościMiejskiej Biblioteki Publicznej w Gliwicach

71%

Kochańczyk I.

Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media

|

2019

|

issue 3(34) Z zagadnień otwartej nauki

95-110

PL

Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach w ostatnich latach odnotowuje dwa wysokie wskaźniki w swej działalności: ponad 52 000 osób wypożyczających zbiory oraz zbliżoną liczbę odbiorców oferty kulturalno-edukacyjnej. W artykule przedstawiono wprowadzone rozwiązania technologiczne i nowe zasoby, które wpłynęły na jakość podejmowanych działań. Omówiono najważniejsze projekty dotyczące praktycznego wykorzystania technologii w tworzeniu atrakcyjnej oferty, a także osiągnięcia gliwickiej biblioteki w tym zakresie. Zaprezentowany materiał może być zachętą i inspiracją dla innych instytucji kultury do wdrażania podobnych rozwiązań.

EN

The City Public Library in Gliwice over the recent years has been record-ing the following high indicators of its activity: more than 52,000 individuals lent items from the library’s collections and a similar number of users took advantage of the library’s cultural-educational offer. The article presents solutions introduced,consisting of technology and new library resources, which both increased the quality of the Public Library’s activity. This outline discusses the most significant projects from a viewpoint of utilizing technology in the creation of an attractive offer and, particularly, the Gliwice library’s achievements within this scope of activity. The presented material may encourage and inspire those cultural institutions who are willing to implement similar solutions in their services and activity.

8

Zabytkowe śródmieście Gliwic w układzie przestrzennym Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

63%

Herbst S., Baum T., Thullie C., Trawkowski S.

Ochrona Zabytków

|

1954

|

issue 2

94-112

9

Geneza artystyczna pomnika nagrobnego Józefa Frageta na Starych Powązkach

51%

Wiraszka M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2015

|

vol. 22

229-240

EN

Neoclassical mausoleum of Józef Fraget (1797-1867) commemorating a French industrial entrepreneur and the founder of the first factory of clad goods in Poland was constructed at Old Powązki Cemetery in Warsaw between 1867 and 1869 (quarter A, row I). The author of the torso is Leonard Marconi, and the mold is believed to have been made by the “Lilpop, Rau i Loewenstein” factory in Warsaw. The original project embraced only the top, cast iron part of the tomb in the form of Doric aedicule with entablature and triangular pediment as well as the marble torso placed on prism pedestal located among four columns. The bottom, stone part, was executed later, approximately in 1913 in Władysław Tuszyński stone enterprise. The Mausoleum of Fraget is a replica of the monument situated in Berlin at St. Doro-thy’s Cemetery commemorating Johann August Borsig (1804-1854), the owner of the well-established metal factory in Europe. Its designer was an architect from Berlin, an appren-tice of Schinkl, Johann Heinrich Strack, and the maker of the bronze torso mold was a sculp-tor Christian Daniel Rauch. Three other mausoleums originated from the same model: the Brand family mausoleum at the Metallurgical Cemetery in Gliwice, (between 1865 and 1890), Tomas Evans mausoleum at the Evangelical Reformed Cemetery in Warsaw (second half of the 60s. the XIX century, currently non-existent) and in its slightly modified form, the tomb of the architect J. H. Strack at the St Dorothy’s Cemetery in Berlin (1880-1882). All the above-mentioned mausoleums except the monument decorating the tomb of the architect Strack, commemorated personalities from metallurgical industry. The particularity of the mausoleum of Józef Fraget consists in the use of cast iron as the main constructing element. It is a distinctive feature differing the mausoleum in question from the remaining exemplary monuments made of stone.

Refine search results

Wiesław Chodzikiewicz – działacz młodzieżowej organizacji niepodległościowej w Gliwicach (1948 r.)

Przestrzenie pamięci w miastach o trudnej historii. Konflikty wokół narracji miejskich

Krajobraz kulturowy a zmieniające się narracje tożsamości miasta – przypadek Gliwic

Między Krakowem a Wrocławiem. Gliwickie lata Tadeusza Różewicza i rozpracowanie poety przez Służbę Bezpieczeństwa

Baza rekreacyjno-sportowa i jej funkcjonowanie w mieście przemysłowym (na przykładzie Gliwic)

Malowidła Adolfa Hyły w diecezji gliwickiej i opolskiej

Multimedia, technologie, gry planszowe i ich wykorzystanie na przykładzie działalnościMiejskiej Biblioteki Publicznej w Gliwicach

Zabytkowe śródmieście Gliwic w układzie przestrzennym Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

Geneza artystyczna pomnika nagrobnego Józefa Frageta na Starych Powązkach