Search results

1

„Kiedy wszystko stracone, należy przynajmniej honor ratować” – działalność publiczna księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w Wielkim Księstwie Poznańskim.

100%

Madziar D.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2019

|

vol. 74

EN

The purpose of the article is to present the public activity of Prince Antoni Paweł Sułkowski (1785-1836) in the 20s and 30s of the 19th century. During this period, Sułkowski defended Polish nationality, serving as the marshal at three provincial parliaments in 1827, 1830 and 1834. Furthermore the article describes the involvement of Prince Sułkowski in „organic work” and his attitude towards the November Uprising.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie aktywności publicznej księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w latach 20 i 30 XIX w. W tym okresie Sułkowski występował w obronie polskiej narodowości, pełniąc funkcję marszałka na trzech sejmach prowincjonalnych 1827, 1830 i 1834 r. Nakreślono także zaangażowanie Sułkowskiego w pracę „organiczną”. Należało przy tym wytłumaczyć zmianę, jaka zaszła w pojmowaniu przez Sułkowskiego walki o sprawę polską. Ponadto analizie została poddana postawa Sułkowskiego wobec powstania listopadowego.

2

Memoriał w sprawie klasztorów ks. Jana Kompałły z 1828 r. do Teofila Wolickiego, arcybiskupa archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej, i jego konsekwencje

80%

Matyaszczyk D.

Hereditas Monasteriorium

|

2013

|

vol. 3

301-322

EN

In the Archdiocesan Archive in Poznań, among the KA 10 969 records, an interesting document has been preserved. In October 1828 the Gniezno and Poznań metropolitan archbishop Teofil Wolicki received a lengthy letter from Fr. Jan Kompałła. The parish priest from Bukowice was requesting from the archbishop an intercession with the Prussian authorities in order for the property of dissolved monasteries to be bequeathed to the Catholic Church. In five well-grounded points, he presented reasons for which this property was not supposed to be handed over to the Protestants, as well as demonstrated how to utlise it practically. He suggested –among other things– that monastery buildings serve as lodgings for retired priests or impoverished families, and as institutes devoted to upbringing and education of children bourn out of wedlock. He intended the former Franciscan monastery in Grabów to be converted into a gymnasium for the Catholic youth. Education was meant to protect them from the partitioner’s endeavours to deprive them of the national identity. He was also asking the archbishop to elicit from the lay authorities the consent to move part of the equipment –even of the active monasteries– to poorer parish churches. He argued that these temples had been neglected for centuries, since the nobility had always been donating their lavish gifts exclusively to religious orders. Fr. Kompałła’s letter resulted in the Poznań Administrative Office’s directive no. 348 of 19 December 1828 and the Poznań Archiepiscopal Consistory’s directive no. 119 of 14 January 1829 sent to 22 deans in the territory of the Poznań diocese. They were instructed to gather information on what sort of equipment would be useful for the poor parish churches within the deaneries they were in charge of. Few were the parish priests who admitted that their temples did not need anything. The rest submitted lists –of various length– of the desired equipment. A tabular listing of the objects was sent to the Poznań Administrative Office by the consistory. These lists (collected in an thick cardboard-bound archival unit –poszyt– KA 12 236) were undoubtedly used afterwards to distribute the equipment of the dissolved monasteries.

3

Polonica dotyczące Wiosny Ludów z kolekcji Georga Friedlaendera w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego

80%

Spodenkiewicz P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

|

2021

|

vol. 1

|

issue 32

11-18

EN

The author discussed the history of books, leaflets and posters collected by George Friedlaender (1829–1892), a Berlin physician, who was mainly concerned with the Revolutions of 1848 in Germany. Till the WWII his collection belonged to the Berliner Stadtbibliothek. After the war a large part of it became the property of the Library of the University of Lodz. Since Friedlaender sympathized with the Poles’ struggles for independence, he collected around 120 items of literature on the Polish matter. The research conducted in the library proved that about half of his Polish prints are now located in Łódź. Some of those books were signed by Count Eugeniusz Breza (1802–1860) and most probably belonged to his collection in the 19th century.

PL

W artykule omówiono losy kolekcji Georga Friedlaendera (1829–1892), berlińskiego lekarza, który zbierał książki, druki ulotne i plakaty z okresu Wiosny Ludów w Niemczech. Kolekcja ta do II wojny światowej należała do Biblioteki Miejskiej w Berlinie (Berliner Stadtbibliothek), a po 1945 r. duża jej część stała się własnością Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Ponieważ George Friedlaender odnosił się z sympatią do starań Polaków o odzyskanie własnego państwa, zgromadził również ok. 120 druków o tematyce polskiej. Kwerenda przeprowadzona w BUŁ z pomocą wydanego w 1897 r. katalogu wykazała, że połowa z tych poloników znajduje się w Łodzi. Wiele z nich nosi podpis hr. Eugeniusza Brezy (1802–1860) i zapewne należała w XIX w. do jego księgozbioru.

4

Carl von Clausewitz’s Last Campaign: Clausewitz’s Role as Chief of Staff for the Prussian Army of Observation in the Polish-Russian War of 1831

51%

Bellinger V. E.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2021

|

vol. XXII (LXXIII)

|

issue 4 (278)

52-80

PL

Pomimo sławy Carla von Clausewitza jako jednego z najbardziej wpływowych teoretyków wojskowości we współczesnej historii stosunkowo niewiele wiadomo o jego działalności w trakcie powstania listopadowego jako szefa Sztabu Pruskiej Armii Obserwacyjnej. W 1831 r. Prusy sprzeciwiały się niepodległości Polski, ale chciały też zachować pozory neutralności w stosunku do tego konfliktu. W strategii tej Clausewitz odegrał istotną rolę, nadzorując zaostrzenie kontroli na wschodniej granicy Prus, uniemożliwiając dotarcie do Królestwa Polskiego zaopatrzenia i ochotników. Dodatkowo Clausewitz planował przechwycenie i internowanie polskich wojsk przekraczających granicę. W związku z tym niezwykłe umiejętności Clausewitza jako planisty wojskowego pozbawiły polską armię nieocenionych zasobów materiałowych i ludzkich, a tym samym skutecznie skróciły przebieg wojny, nie dając jednak mocarstwom sympatyzującym z polską niepodległością, takim jak Francja, wyraźnego powodu do interwencji. Artykuł ten pokazuje, że zaciekła wrogość Clausewitza wobec powstania listopadowego wynikała z jego obaw związanych z rosnącą polaryzacją polityczną w Europie i była połączona z jego niepokojem o strategiczną słabość Prus. To pośrednie podejście odbiegało od nowoczesnego postrzegania Clausewitza jako myśliciela strategicznego, który zawsze opowiadał się za masowymi działaniami, niemniej jednak pozostawało w zgodzie z jego dojrzałą myślą, obejmującą również ograniczone formy wojny. Oprócz rzucenia światła na spuściznę Clausewitza artykuł ten bada wydarzenia z lat 1830–1831 z pruskiego punktu widzenia.

RU

Несмотря на известность Карла фон Клаузевица в качестве одного из самых влиятельных военных теоретиков в современной истории, относительно мало известно о его деятельности во время Ноябрьского восстания, где он был начальником штаба Прусской наблюдательной армии. В 1831 г. Пруссия выступила против независимости Польши, а вместе с тем хотела сохранить видимость нейтралитета в отношении этой войны. Клаузевиц играл важную роль в этой стратегии, поскольку он выполнял надзор за ужесточением контроля над восточными границами Пруссии, не позволяя поставщикам и добровольцам добираться до Польского Королевства. Кроме того, Клаузевиц планировал перехват и интернирование польских войск, пересекающих границу. В связи с этим экстраординарные умения Клаузевица как военного планировщика лишили польскую армию бесценных материальных и человеческих ресурсов и, таким образом, фактически сократили ход войны, но не дали державам, симпатизирующим польской независимости (таким как Франция), явной причины для интервенции. В данной статье приводятся аргументы того, что яростная враждебность Клаузевица к Ноябрьскому восстанию проистекала из его опасений по поводу усиления политической поляризации в Европе и, кроме того, была связана с его опасениями по поводу стратегической слабости Пруссии. Этот подход расходился с современным взглядом на Клаузевица как на стратегического мыслителя, который всегда выступал за массовые действия, но, тем не менее, совпадал с его зрелой мыслью, охватывающей также ограниченные формы войны. Эта статья не только проливает свет на наследие Клаузевица, но и исследует события 1830–1831 гг. с прусской точки зрения.

EN

Despite Carl von Clausewitz’s fame as one of the most influential military theorists in modern history, relatively little is known about his involvement in the November Uprising as the Chief of Staff for the Prussian Army of Observation. In 1831, Prussia opposed the Polish independence, but also wished to retain a veneer of no direct participation in the war. In this strategy, Clausewitz played an integral role as he oversaw the tightened control over Prussia’s eastern borders that prevented supplies and volunteers from reaching the Kingdom of Poland. Additionally, Clausewitz planned the interception and detainment of Polish troops crossing the border. Therefore, Clausewitz’s formidable skills as a military planner deprived the Polish army of critical manpower and resources and effectively shortened the war’s course, but without giving Great Powers sympathetic to the Polish independence like France a clear cause for intervention. This article argues that Clausewitz’s visceral opposition to the November Uprising stemmed from his fears due to Europe’s growing political polarization coupled with concerns about Prussia’s strategic vulnerabilities. This indirect approach diverged from Clausewitz’s modern perception as a strategic thinker always advocating massive actions. Nonetheless it remained in accord with his mature thought embracing limited forms of warfare as well. In addition to shedding light on Clausewitz’s legacy, this article explores the events of 1830–1831 from a Prussian point of view.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

1 Hereditas Monasteriorium

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Bellinger V. E.

1 Madziar D.

1 Matyaszczyk D.

1 Spodenkiewicz P.

2 2021

1 2019

1 2013

„Kiedy wszystko stracone, należy przynajmniej honor ratować” – działalność publiczna księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w Wielkim Księstwie Poznańskim.

Memoriał w sprawie klasztorów ks. Jana Kompałły z 1828 r. do Teofila Wolickiego, arcybiskupa archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej, i jego konsekwencje

Polonica dotyczące Wiosny Ludów z kolekcji Georga Friedlaendera w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego

Carl von Clausewitz’s Last Campaign: Clausewitz’s Role as Chief of Staff for the Prussian Army of Observation in the Polish-Russian War of 1831