Search results

1

Transgresyjna „europeizacja” karpackiej puszczy: rozwój uzdrowisk na Huculszczyźnie przed pierwszą wojną światową

100%

Dabrowski P. M.

Góry, Literatura, Kultura

|

2017

|

vol. 11

267-274

EN

The development of resorts and spas in the Hutsul region before World War I has been a blank spot in Polish and Ukrainian historiography. This chapter presents the state of current research. Development in the region began for good after 1894, the year the Stanisławów-Körösmezö railway was opened. Built by the Austrian authorities with military and strategic aims in mind, the railway nonetheless made this beautiful but wild borderland region accessible to masses of guests from the cities of Eastern Galicia who sought to breathe the fresh highland air, take baths of various kinds as well as relax and vacation. This chapter focuses on the activities of a series of entrepreneurial individuals who revolutionized the region by building villas and hotels, establishing restaurants and stores as well as supplying the high-altitude resorts with the necessary infrastructure — whatever was needed to create resorts on a “European” level. This rapid “europeanization” of the Carpathian wilderness was transgressive in that it violated the status quo and turned local norms upside down. This had implications for ethnic relations in the region, with Ukrainians and Hutsuls as well as Poles, Jews and Germans involved.

2

Geographical Names of the Hutsul Region in the First Volume of the Novel “On the High Uplands” by S. Vincenz (In Light of S. Hrabec’s Research)

80%

Włoskowicz W.

Onomastica

|

2019

|

vol. 63

157-180

EN

Geographical Names of the Hutsul Region in the First Volume of the Novel “On the High Uplands” by S. Vincenz (In Light of S. Hrabec’s Research) The aim of the paper is to discuss the linguistic and onymic properties of the geographical names of the Hutsul region (Гуцульщина, Ukraine) used by Stanisław Vincenz in the first volume (“Prawda starowieku”) of his tetralogy “Na wysokiej połoninie” (“On the High Uplands”). The volume was first published in 1936. The second edition appeared in 1980 in Poland and was the one which had the greatest impact on the reception of the Vincenz’s work in the Polish readership after WW2. This is why the 1980 edition has been used as the source of analysed toponymic material. The main finding is that the analysed toponymy is of heterogeneous and (to a certain extent) hybrid nature, combining Polish, Ukrainian, and dialectal Hucul linguistic properties, which perfectly coincides with general tendency in the use of geographical names of the Hucul region in texts produced in the Polish language from the mid-19th century. The names used by Vincenz in the book written in the period 1930–1936 seem to faithfully reflect some specific characteristics of Hutsul toponymy in the 1930s (as discussed by the linguist Stefan Hrabec in his dissertation). Finally, some instances of toponyms’ declension present in “Prawda starowieku” are discussed together with some examples of (partially folk) etymologies codified by Vincenz in his work.

3

Muzyczne inspiracje w Prawdzie starowieku – pierwszej części tetralogii Stanisława Vincenza

80%

Tkaczuk T.

Poradnik Językowy

|

2022

|

vol. 790

|

issue 1

289-299

EN

The works by S. Vincenz are a phenomenon from the borderline of cultures, a testimony of the expansion of Ukrainian-Polish cultural and literary connections. The tetralogy Na wysokiej połoninie (On the high meadow) presents a wide panorama of the Hutsul region, the harmony of coexistence of representatives of different ethnic groups on the background of the untouched nature, which is mythologised, becomes an active participant in the life of the inhabitants of the Carpathians. Intermediality is dominant in the tetralogy Na wysokiej połoninie, because the combination of different arts (including music and painting) facilitates a better disclosure of the unique folk customs and rituals, the ontology of life, the history of Hutsul folk instruments and the specifi c characteristics of their use, symbolism, folk dances, the role played by sounds of nature, mystical meaning of the natural phenomena that have surrounded the human being since ancient time. The paper deals with the analysis of the specifi c characteristics of the writer’s use of musical and pictorial paintings in the work, the use of linguistic means with which the author creates rhythmic prose, captures the sound vibrations of the nature of the Carpathians as a unique space existing in harmony with the human being, which was an innovative phenomenon at the beginning of the 20th century. It was established that musicality in the tetralogy Na wysokiej połoninie is constructed through onomatopoeia, mythologisation of the natural elements, is an important part of the Hutsuls’ traditions, history, life, is a manifestation of the love of nature as a source of a unique polyphony, harmony, silence, promotes the opening of space-time to the macrocosm, and emphasises the uniqueness of the greatness of the Carpathian region and its inhabitants.

PL

Twórczość S. Vincenza jawi się jako fenomen pogranicza kultur pogłębiający ukraińsko-polskie relacje kulturalne i literackie. W pierwszej części tetralogii Na wysokiej połoninie została nakreślona szeroka panorama Huculszczyzny, pełne harmonii współistnienie przedstawicieli różnych grup etnicznych na tle natury, która – poddana mitologizacji – staje się ważną częścią życia mieszkańców Karpat. Dominująca intermedialność w utworze, wynikająca z połączenia muzyki, malarstwa i sztuk plastycznych, sprzyja lepszemu ujawnieniu unikatowych, ludowych obyczajów i obrzędów, ontologii, historii tworzenia ludowych huculskich instrumentów muzycznych i specyfi ki ich wykorzystania, symboliki, huculskich tańców, roli dźwięków natury, mistycznego sensu zjawisk przyrody, które otaczały człowieka od wieków. Celem niniejszej analizy uczyniono próbę ukazania specyfi ki wykorzystania w utworze przez pisarza muzycznych i artystycznych obrazów, użycia środków językowych, za pomocą których autor konstruuje prozę rytmizowaną, rejestruje dźwiękowe wibracje natury Karpat, jakby unikatowego kosmosu harmonizującego z egzystencją człowieka, co niewątpliwie było nowatorskim zjawiskiem na początku XX wieku. Muzyczność w analizowanym utworze jest oddawana za pomocą onomatopei, mitologizacji żywiołów natury, mistyki. Muzyczność została zapisana w tradycjach Hucułów, ich historii, bycie, zamiłowaniu do natury, która jest źródłem tworzenia polifonii, połączenia milczenia i ciszy, sprzyja rozszerzeniu przestrzeni i czasu do wszechświata.

4

Instrumentarium huculskie w sztuce polskiej XIX i XX wieku – wybrane przykłady

80%

Błażejewska A.

TECHNE. Seria Nowa

|

2023

|

vol. 1

|

issue 11

43-75

EN

This article aims to explore the musical themes prevalent in the traditional culture of the Hutsul region, and how they have influenced Polish art during the 19th and 20th centuries. The study involves an examination of selected works of art, with a focus on the characteristic instrumentation representative of the discussed region, including the violin, pipes, cimbalom, trombita, horn, and hurdy-gurdy. These instruments have been classified and described in terms of their construction and function. The analysis of works of art in the main body of the article focuses on topics related to the music practiced and created by the Hutsuls. Iconographic motifs have been taken into account and classified into nine groups. The artistic achievements of artists who were active at the turn of the 19th and 20th centuries have been discussed in order to assess the influence of ethnomusicological threads in art depicting the Hutsul region and its inhabitants, particularly in painting inspired by folk culture. Through this exploration, the article seeks to shed light on the impact of Hutsul music on Polish art, and to demonstrate how ethnomusicological themes can be integrated into artistic expression.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wątków muzycznych, które są obecne w tradycyjnej kulturze Huculszczyzny, oraz ich wpływu na sztukę polską w XIX i XX wieku. W ramach opracowania omówiono wybrane dzieła sztuki, skupiając się na charakterystycznym instrumentarium reprezentatywnym dla omawianego regionu. Skrzypce, fujarki, cymbały, trembita, róg oraz lira korbowa zostały sklasyfikowane i opisane pod względem budowy oraz funkcji. Główny element pracy stanowi analiza dzieł sztuki, które poruszają tematy związane z muzyką uprawianą i tworzoną przez Hucułów. Uwzględniono motywy ikonograficzne, które zostały podzielone na dziewięć grup. Omówiony dorobek artystyczny twórców działających na przełomie XIX i XX wieku pozwala ocenić, w jaki sposób obecność wątków etnomuzykologicznych w sztuce przedstawiającej Huculszczyznę i jej mieszkańców wpłynęła na malarstwo inspirowane ludowością.

5

Dr Zofja Marja Bessażanka – nieznana polska poetka z Kołomyi. Między literaturą Kresów i/czy patriotyzmem lokalnym?

80%

Monolatii I.

Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

|

2022

|

vol. 8

|

issue 1

33-56

PL

Artykuł poświęcony badaniu poetyckiej spuścizny nieznanej polskiej poetki okresu międzywojennego Zofji Marji Bessażanki, prawdopodobnie rodem z Kołomyi lub rejonu Kołomyjskiego w zakresie historii etnicznej i politologii, literatury, kultury pamięci. Dziś nie da się ustalić miejsca jej narodzin i śmierci, wiadomo jednak, że w końcu lat dwudziestych i w pierwszej połowie lat trzydziestych XX w. zajmowała się literaturoznawstwem, w szczególności obroniła rozprawę z historii literatury polskiej, pracowała w szkolnictwie polskim w Kołomyi, podróżowała Pokuciem i Huculszczyzną oraz innymi rejonami II Rzeczypospolitej. Mając na myśli interdyscyplinarne podejście zastosowane w artykule, autor, opierając się na współczesnych dyskursach interpretacji literatury kresowej (Alexander Fiut) i typologiach patriotyzmu (Piotr Bugalski, Stanisław Ossowski), sugeruje zinterpretować poezje Z. M. Bessażanki jako swego rodzaju manifestację „nacjonalizmu opiekuńczego”, który był po części odzwierciedleniem kultury stosunków międzyetnicznych w Galicji Wschodniej (Małopolska Wschodnia) w okresie międzywojennym. Jednocześnie autor proponuje zrozumienie twórczości poetki jako swoistego „echa” od twórczości wybitnego poety-modernisty Jana Kasprowicza (aluzja, parafrazy), także została określona intertekstualna podstawa jej wierszy – z uwagi na zaangażowanie ku polskim romantyków (Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicza), częściowo niemieckim (Heinrich Heine). Stwierdza się, że spuścizna poetycka Z. M. Bessażanki jest dość oryginalną, choć oryginalną ekspresją własnego etnicznego „ja”, swoistą mapą świata galicyjskiej i polskiej sfery etnopolitycznej okresu międzywojennego.

EN

The article is devoted to the study of the poetic heritage of the unknown Polish poetess of the interwar period Zofja Marja Bessażanka, a probable native of Kolomyia or Kolomyia region in terms of ethnic history and political science, literature, culture of memory. Today it is impossible to establish the place of her birth and death, but it is known that in 1920 – 1930 she was engaged in literary studies, in particular defended a dissertation on the history of Polish literature, was active in Polish schools in Kolomyia, travelled to Pokuttya and Hutsul and other regions of the II Polish Republic. Given the interdisciplinary approach used in the article, the author, based on modern discourses in interpretations of literature of the Kresy (Alexander Fiut) and typologies of patriotism (Piotr Bugalski, Stanisław Ossowski), suggests interpreting Z. M. Besssażanka’s poetry as a kind of manifestation of “protective nationalism”, which was partly a reflection of the culture of interethnic relations in Eastern Galicia (Małopolska Wschodnia) in the interwar period. At the same time, the understanding of the poetess work as a kind of “echo” of an outstanding modernist Polish poet Jan Kasprowicz (allusions, paraphrases) was proposed, the intertextual basis of her poems was stated – given the involvement of Polish romanticists (Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz), partly German (Heinrich Heine). It is concluded that the poetic heritage of Z. M. Bessażanka is an original, albeit original expression of the ethnic “I”, a kind of picture of the world of the East Galician and Polish ethno-political sphere of the interwar period.

6

Górale huculscy w wojskowej propagandzie na rzecz przysposobienia społeczeństwa do wojny u schyłku Drugiej Rzeczypospolitej (Wybrane problemy badawcze)

71%

Kasprzyk A.

Res Historica

|

2019

|

issue 48

EN

The article discusses research findings on issues related to the preparations for defending the country taken at the end of the 1930s by the leadership of the Polish armed forces. Although the current historiography contains a great number of studies and articles dealing with this subject, the impression is that the role played by military propaganda in these preparations received too little emphasis. Propaganda for the defence of the state was intended to include as many citizens of Polish society as possible, also from ethnically and geographically diverse backgrounds. Therefore, the article contains an analysis of extensive propaganda activities, which after 1935 were implemented by the Polish military authorities in the face of the growing threat of war, carried out mainly on the basis of archives from the resources of the Central Military Archives (Centralne Archiwum Wojskowe) in Warsaw. The essence of the discussion is the question why the military authorities of that time insisted that highlanders living in the Eastern Carpathians, primarily the Hutsuls, be involved in the defence preparations of the country. In the first place, propaganda measures were considered, with the help of which the army's leadership tried to influence the civilian population. Trying to explain why the use of the most effective propaganda tools, such as the press, radio and sound film turned out to be ineffective towards highlanders living in the furthest corners of the Carpathians, among other things, the lack of a well-developed communication network in that area was indicated. It was established that in the present situation the military authorities managed to involve the Hutsuls, Lemkos and Boykos in the life of the current state only thanks to the annual organisation of the ‘Mountain Festival’. The celebrations organised in order to unite all highlanders who lived in the territory of the Polish state were also conducive to carrying out effective military activities by the armed forces against the Polish population most distant from civilisation. Research has shown that this type of activities was of great importance for the development of the situation in the Eastern Lesser Poland dominated by Ukrainian nationalists. Attention was drawn to the extremely valuable assets of the Hutsul region. It was an exceptionally attractive area in terms of tourism, sports and health. Thus, it had the chance to attract crowds of tourists from all over the country, which would strengthen the Polish element in the whole region. Hutsuls, however, were sceptical about the Ukrainian national movement, which made the army's leadership recognise them as an element easy to bind with the Polish state. Thereby, the inhabitants of the Hutsul region could be a counterbalance to the anti-state Ukrainian movement in Eastern Lesser Poland – an area of strategic importance! Unfortunately, advanced and properly conducted works were interrupted by the outbreak of the Second World War.

PL

Druga połowa lat trzydziestych upływała pod znakiem nasilającego się zagrożenia wojennego. Władze wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej usiłowały objąć propagandą na rzecz obrony kraju, zróżnicowane pod wieloma względami społeczeństwo polskie. Z powodu napiętej sytuacji w Małopolsce Wschodniej, kierownictwu sił zbrojnych bardzo zależało, aby w przygotowania wojenne zaangażować górali zamieszkujących najdalsze zakątki Karpat, w szczególności Hucułów. Brak odpowiednio rozbudowanej sieci komunikacyjnej na terenie Karpat Wschodnich, nie pozwolił na zastosowanie najskuteczniejszych narzędzi propagandowych, jakimi wówczas były prasa, radio oraz film dźwiękowy. Zainteresowanie sprawami państwa wśród Hucułów, Łemków i Bojków – górali najbardziej oddalonych od cywilizacji, wzbudziło dopiero organizowane co roku (1935–1938) „Święto Gór”. Współpraca górali huculskich z armią, ułatwiała walkę z antypaństwowym ruchem ukraińskim w Małopolsce Wschodniej. Do wzmocnienia polskości w tym regionie przyczynić się miało również odpowiednie wykorzystanie nieocenionych walorów Huculszczyzny.

7

Turystyka jako główna forma rozwoju społeczno-gospodarczego Huculszczyzny w okresie II Rzeczpospolitej Polskiej

61%

Piekarski S., Oleksiejuk J.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2018

|

vol. 16

|

issue 2

87-100

EN

One of the more fascinating cultural and climatic regions of the II Republic of Poland was Hutsul region located in Stanisławów Voivodeship. Initially, the region was outside the circle of interests of tour operators. Only just the early thirties of the twentieth century was considered that Hutsul region should become an important element of Polish tourism and sport policy. First and foremost the contemporary Ministry of Military Affairs was designated to accomplish this task. An important role also come, on established in 1932, Friends of Hutsul Region Association. In the years 1933–1935 – in the summer time – nationwide „Hutsul Festivals” were organized. Its „winter” counterpart was the Winter Marches of Hutsul’s Rout of the II Brigade of Polish Legions. Tourist-sport events, largely of political and propaganda character, were accompanied by a fight to improve the tourist infrastructure. The main aspect of this was uprising in 1935–1938 the magnificent – even monumental – Hutsul Museum in Żabie. As a result – at the end of the interwar period – Hutsul region became a region competing with Tatra Mountains and Zakopane for the primacy in tourist aspect.

PL

Jednym z bardziej fascynujących regionów kulturowo-klimatycznych Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej była Huculszczyzna, położona w województwie stanisławowskim. Początkowo region ten pozostawał poza kręgiem zainteresowań organizatorów działalności turystycznej. Dopiero na początku lat trzydziestych XX wieku uznano, że Huculszczyzna powinna stać się ważnym elementem polskiej polityki turystyczno-sportowej. Do realizacji tego zadania skierowano przede wszystkim ówczesne Ministerstwo Spraw Wojskowych. Ważna rola przypadła też utworzonemu w 1932 roku Towarzystwu Przyjaciół Huculszczyzny. W latach 1933–1935, w okresach letnich, organizowano ogólnopolskie Święta Huculszczyzny. Ich zimowym odpowiednikiem były Zimowe Marsze Huculskim Szlakiem II Brygady Legionów Polskich. Imprezom turystyczno-sportowym, w dużej mierze o charakterze polityczno-propagandowym, towarzyszyła walka o poprawę infrastruktury turystycznej. Głównym tego przejawem było zbudowanie w latach 1935–1938 okazałego Muzeum Huculskiego w Żabiem. W efekcie, pod koniec międzywojnia, Huculszczyzna stała się pod względem turystycznym regionem konkurującym o pierwszeństwo z Tatrami i Zakopanem.

Refine search results

1 Góry, Literatura, Kultura

1 Onomastica

1 Poradnik Językowy

1 Res Historica

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

1 TECHNE. Seria Nowa

1 Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

1 Błażejewska A.

1 Dabrowski P. M.

1 Kasprzyk A.

1 Monolatii I.

1 Oleksiejuk J.

1 Piekarski S.

1 Tkaczuk T.

1 Włoskowicz W.

1 2023

2 2022

2 2019

1 2018