Search results

1

Bezpieczeństwo militarne II Rzeczypospolitej – aspekty wewnętrzne

100%

Jaczyński S.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2016

|

vol. 13

|

issue 13

61-74

PL

Polska po 123 lat niewoli, odradzała się w złożonej sytuacji politycznej i gospodarczej. Dwaj główni sąsiedzi – Niemcy i Rosja Radziecka – byli wrogo usposobieni do państwa polskiego. Toteż oba te państwa prowadziły wobec Polski politykę nieprzyjazną. Niemcy starały się lansować na arenie międzynarodowej tezę o tymczasowości polskiej państwowości, a Rosja Radziecka, mimo deklarowanego oficjalnie prawa do samostanowienia narodów byłego imperium rosyjskiego, nie zamierzała zaakceptować istnienia „burżuazyjnej” Polski. Źle ułożyły się także, stosunki z Czechosłowacją i Litwą. Granice II Rzeczypospolitej, ukształtowane na mocy decyzji wersalskich i ryskich, zostały ostatecznie uznane w marcu 1923 r. Terytorialny kształt państwa nie był korzystny, a nadmiernie wydłużone – łącznie 5534 km długości – nieregularne granice nie miały, poza południową granicą z Czechosłowacją, naturalnych właściwości obronnych. Co gorsza, najbardziej rozciągnięte były granice z potencjalnymi przeciwnikami Polski, a więc z Niemcami – 1912 km (w tym z Prusami Wschodnimi 607 km) i z sowiecką Rosją (od 30 grudnia 1922 r. ZSRR) 1412 km. Dysproporcja między długością granic a obszarem państwa polskiego oraz niekorzystna sytuacja polityczna na granicy zachodniej, wschodniej i północnej, postawiły Polskę już u zarania niepodległości wobec konieczności przygotowania się do obrony we wszystkich niemal kierunkach. Podstawowe wnioski płynące z analizy położenia geopolitycznego II Rzeczypospolitej to: niekorzystne linie granic oraz osamotnienie na arenie międzynarodowej, zarówno w sensie polityczno-militarnym, jak i gospodarczym. W Polsce od chwili odzyskania niepodległości dostrzegano istnienie i narastanie zagrożeń – bezpieczeństwo zewnętrzne miała zapewnić silna armia i sprawny system obronny. Modernizacja armii z lat 1936–1939 nie doprowadziła jednak do złagodzenia dysproporcji pomiędzy Polską a Niemcami i ZSRR, zwłaszcza w nowoczesnych środkach walki. Słabym ogniwem polskiego systemu bezpieczeństwa państwa było także planowanie wojenne.

2

Samorząd u progu i w II Rzeczypospolitej

80%

Bojarski K.

Cybersecurity and Law

|

2021

|

vol. 6

|

issue 2

223-233

PL

Demokratyczny charakter państwa skutkuje m.in. upodmiotowieniem różnych grup i społeczności. Pojęcie i idea samorządu w pierwszej kolejności kojarzy się nam z samorządem terytorialnym, samorząd gospodarczy zaś pozostaje niemalże zapomniany. Po 1918 roku odradzające się państwo polskie musiało odbudować administrację publiczną i gospodarkę. W tym celu konieczne było odbudowanie samorządu terytorialnego i samorządu gospodarczego. Były to dwa filary silnej i niepodległej Polski. W artykule autor podejmuje próbę krótkiej analizy tych zagadnień.

3

Garnizon Siedlce w procesie utrzymania bezpieczeństwa militarnego w II Rzeczypospolitej (1922–1939)

80%

Grzegorczuk D.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2016

|

vol. 13

|

issue 13

39-60

PL

Garnizon Siedlce odgrywał ważna rolę w bezpieczeństwie militarnym II Rzeczypospolitej od zarania niepodległości, aż po jej upadek w 1939 r., stanowił ważny węzeł drogowy i kolejowy. Po rozbrojeniu Niemców w Siedlcach, 25 listopada 1918 r. rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych rozpoczęto formułować pułk piechoty początkowo zwany siedleckim, nieco później pułk otrzymał numer 22. Pierwszym dowódcą pułku został płk Wacław Pażuś, objął on zarazem funkcję dowódcy Siedleckiego Okręgu Wojskowego. W Siedlcach powstawały formacje wojskowe na bazie działającego Polskiej Organizacji Wojskowej, jednostek Polskich Sił Zbrojnych i zaciągu ochotniczego. W styczniu 1919 r., kiedy 22 pułk piechoty wyruszył na front, w siedleckich koszarach rozpoczęto organizację batalionu zapasowego. Wkrótce jego dowództwo objął kpt. Stanisław Biernacki, który został także dowódcą całego garnizonu. Po zakończeniu działań wojennych 9 Dywizja Piechoty, a wraz z nim 22 pp pozostał w rejonie Mołodeczna na Wileńszczyźnie. We wrześniu 1922 r. pułk powrócił do koszar w Siedlcach. Również 8 września 1922 r. stanął garnizonem 9 pułku artylerii ciężkiej (1 dywizjon w Brześciu). W kilka dni potem przybył do miasta dowódca 9 DP płk. Mieczysław Trojanowski z dowództwem i sztabem dywizji. Zamiast dotychczasowego wojskowego podziału państwa na Dowództwa Okręgów Generalnych utworzono Dowództwa Okręgów Korpusu 9 DP wraz z podległymi jej pułkami wchodziła w skład IX DOK w Brześciu nad Bugiem. Ostatecznie w okresie międzywojennym w Siedlcach stacjonowały następujące jednostki i urzędy wojskowe: dowództwo i sztab 9 DP, 22 pp, 9 pac (do 1933 r.), 9 pal (od 1933 r.), Komenda Rejonu Uzupełnień, Rejonowy Inspektorat Koni, Wojskowy Sąd Rejonowy, Obwodowa Komisja Przysposobienia Wojskowego nr 22, 9 pluton żandarmerii, Powiatowa Komenda Przysposobienia Wojskowego, Komenda PW Krakusi, placówka oficera Samodzielnego Referatu Informacyjnego IX DOK Brześć nad Bugiem oraz kościół garnizonowy pw. Serca Jezusowego. W grudniu 1922 r., po zabójstwie prezydenta RP Gabriela Narutowicza, batalion sztabowy i 3 batalion 22 pp wyjechały do Warszawy, gdzie pełniły służbę asystencyjną. 22 pp jako jeden z pierwszych poparł zamach stanu marszałka Józefa Piłsudskiego. W walkach tych pułk stracił 1 oficera zabitego i 3 rannych oraz 3 zabitych i 18 rannych żołnierzy. 23 marca 1939 r. w Garnizonie Siedlce ogłoszono mobilizację alarmową, która przebiegała w dwóch zasadniczych pionach: materiałowym i personalnym. W czerwcu 1939 r. jednostki 9. DP przetransportowano na Pomorze, gdzie weszły w skład Armii „Pomorze” gen. Władysława Bortnowskiego. Dowódcą garnizonu i Ośrodka Zapasowego 9 DP został ppłk Stanisław Adamus. W nocy 31 sierpnia w jednostkach zapasowych garnizonu siedleckiego ogłoszono stan ostrego pogotowia.

4

Wywiad II RP bez tajemnic

70%

Wysocki K.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2023

|

issue 25

267-270

5

Istota reformy rolnej w II Rzeczypospolitej

70%

Noniewicz C.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2016

|

vol. 6(84)

PL

Ustawa z 1920 roku przewidywała parcelację przymusową majątków ziemskich i przekazywanie ziemi chłopom za połowę ceny rynkowej. Przeszkodą w jej realizacji stał się zapis w konstytucji z 1921 roku o nienaruszalności własności prywatnej. Dopiero ustawa z 1925 roku, przewidująca sprzedaż rozparcelowanej ziemi po cenie rynkowej, mogła być uznana za zgodną z konstytucją. Dwa zasadnicze czynniki warunkowały realizację reformy rolnej, poczynając od 1926 roku – cena ziemi i popyt na ziemię. Profesor Witold Staniewicz, kierując Ministerstwem Reform Rolnych w latach 1926-1930, nadał reformie charakter dwuczłonowy: obok parcelacji majątków, intensywnie była prowadzona komasacja ziemi w gospodarstwach chłopskich. Parcelację traktował on jako czynnik skłaniający mieszkańców wsi do przestrzennego uporządkowania gruntów. Reforma miała być długotrwałym procesem parcelacji majątków i komasacji ziemi chłopskiej. Można ją porównać z reformą uwłaszczeniową w zaborze pruskim w XIX wieku. Istota reformy rolnej w II Rzeczypospolitej polegała na wzmacnianiu gospodarstw rodzinnych w dłuższej perspektywie. Temu służyła ziemia z rozparcelowanych majątków oraz komasacja ziemi we wsiach.

EN

The Act of 1920 provided for compulsory subdivision of estates and transfer of land to the peasantry at half the market price. An obstacle to the implementation of the law was the constitutional clause of the inviolability of private property passed in 1921. It was only the Act of 1925, providing for the sale of land at market price, that was deemed to be compatible with the Constitution. Two essential factors influenced the implementation of the agrarian reform of 1926: the price of land and the demand for land. Professor Witold Staniewicz, the Minister of Agrarian Reform in the years 1926-1930, divided the reform into two stages: besides the breaking up of estates, intense accumulation of land in peasant farms was undertaken. He regarded the subdivision of estates as a factor conducive to the change of spatial arrangement of lands. The reform was to involve a lengthy process of parcellation of estates and land regrouping. It is possible to compare it with the reform of enfranchisement in the Prussian Partition in the nineteenth century. The essence of the land reform in the Second Polish Republic was a long-term strengthening of family farms.

6

Myśl polityczna i prawna obozu rządzącego w Polsce w latach 1935 –1939. Zarys problematyki

61%

Chłopecki T.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2017

|

issue 2(23)

PL

Tematem jest myśl polityczna i prawna obozu rządzącego w Polsce w latach 1935 –1939. Okres po śmierci Józefa Piłsudskiego i uchwaleniu Konstytucji kwietniowej charakteryzuje się rozbiciem jednolitego do tej pory obozu rządzącego. Na podstawie przeprowadzonych badań w pracy została postawiona teza, że rozbity po śmierci Piłsudskiego obóz rządzący nie posiadał do momentu wybuchu II wojny światowej jednolitej i spójnej koncepcji państwa i prawa, co z pewnością wywarło wpływ na przygotowanie państwa polskiego do II wojny światowej. Kolejnym wnioskiem wynikającym z pracy jest teza, że państwo polskie po 1935 nie posiadało wszystkich cech ustroju państw autorytarnych, lecz tylko pewne ich cechy, np. silna władza wykonawcza, ograniczenie władzy ustawodawczej, liczne cenzusy w ordynacji wyborczej. Ostatnim wnioskiem jest uwaga, że „testament” pozostawiony przez marszałka Piłsudskiego nie został w pełni wykonany przez jego następców, gdyż obóz rządzący nie był jeszcze gotowy na spełnienie jego ostatniej woli, a wszystkie działania zostały brutalnie zatrzymane przez wybuch II wojny świtowej. Temat ten zasługuje również na szczególną uwagę, gdyż wiele rozwiązań prawnych uchwalonych w tym okresie obowiązywało po II wojnie światowej, np. prawo cywilne, kodeks karny, rozwiązania administracyjne

EN

The subject of this paper is the political and legal thought of the ruling camp in Poland between 1935 and 1939. The period after Józef Pilsudski’s death and the adoption of the April Constitution was characterized by the break-up of the uniform so far ruling camp. Based on the relevant research, it was postulated that the ruling camp, which fell apart after Pilsudski’s death, did not have a uniform and coherent vision of the state and law until the outbreak of World War II, a fact which beyond doubt influenced preparations of Poland for World War II. Another postulate of this paper is that the Polish state after 1935 did not have all the features of the systems implemented in authoritarian countries, but just some of them, which included strong executive power, limitation of legislative power or numerous censuses in the electoral law. The final conclusion is a remark that the ‘will’ left behind by Marshal Pilsudski was not fully executed by his successors, as the ruling camp was not yet ready to fulfill his last will and all their actions were brutally interrupted by the outbreak of World War II. This subject also deserves special attention because many legal solutions adopted in this period were still in force after World War II, for example civil law, the criminal code and administrative solutions

7

Inicjatywy Rodziny Kolejowej w zakresie opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym w II Rzeczypospolitej

61%

Suplicka A.

Przegląd Pedagogiczny

|

2021

|

issue 1

179-192

PL

Artykuł jest próbą ukazania jednej z form aktywności samopomocowej organizowanej przez Stowarzyszenie Rodzina Kolejowa, kierowanej do rodzin kolejarzy w celu poprawienia jakości życia i sytuacji opiekuńczo-wychowawczej najmłodszych. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie fragmentu badań poświęconych działalności przedszkoli Stowarzyszenia Rodzina Kolejowa na tle sytuacji społeczno-oświatowej w II Rzeczypospolitej. Przedmiotem badań są placówki, w których dzieci kolejarzy otrzymywały troskliwą opiekę, dobre warunki do rozwoju umysłowego, przygotowanie do nauki szkolnej, dożywianie, opiekę lekarską i rozrywkę. Przedstawione w artykule rozważania prezentują fragment dokonań stowarzyszenia. Podstawę artykułu stanowi źródłowy materiał drukowany dotyczący działalności stowarzyszenia oraz opracowania poświęcone opiece nad dzieckiem i działalności na rzecz dzieci w wieku przedszkolnym w II Rzeczypospolitej.

8

The legal position of the notary in the Second Republic – reform projects. The period between 1918 and 1923

61%

Chłopecki T.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2017

|

issue 4(25)

EN

This article discusses the manner of shaping the concept of the notary in the period following the restoration of Polish independence until 1923. This period, due to the legal solutions implemented by the partitioning states in various areas, was characterized by a multitude of provisions and the problems with their practical enforcement. As a result, there was an urgent need for unification of the Polish legal system, including the provisions on the notary, which would re-determine the legal position of this particular institution in the Second Polish Republic. This article presents the first part of the discussion on the concepts and ideas presented by individual Notary Chambers and notaries themselves

PL

Artykuł Pozycja prawna notariusza w II RP – projekty reform. Okres 1918 –1923 omawia sposób kształtowania się notariatu i jego koncepcji bezpośrednio po odzyskaniu przez Polskę niepodległości do roku 1923. Okres ten z uwagi na obowiązujące na poszczególnych terenach rozwiązania prawne państw zaborczych charakteryzował Tomasz Chłopecki 143 się różnorodnością przepisów prawnych oraz problemami w ich egzekwowaniu. W wyniku tego istniała pilna potrzeba unifikacji polskiego sytemu prawnego, w tym również przepisów o notariacie, które na nowo określiłyby pozycję prawną notariusza w II Rzeczypospolitej. Artykuł przedstawia rozważania na temat koncepcji i idei prezentowanych przez poszczególne Izby Notarialne oraz samych notariuszy ze Stefanem Górą i Władysławem Leopoldem Jaworskim na czele.

9

Kadry wojskowej służby wymiaru sprawiedliwości i ich szkolenie w Polsce w okresie międzywojennym – podstawy prawne

61%

Szczygieł T.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

vol. XCIX

117-135

PL

Formujące się po 1918 roku polskie sądownictwo wojskowe potrzebowało kadr sędziowskich i prokuratorskich. W pierwszej kolejności w szeregi kadr sądowych i prokuratorskich weszli polscy prawnicy wojskowi, służący w sądach polowych armii byłych zaborców. Dążąc jednak do jednolitości całego korpusu służby sprawiedliwości, już od pierwszych dni funkcjonowania wojskowego wymiaru sprawiedliwości starano się przyjmować do wojska młodych prawników. Proces ich kształcenia regulowany był przez szereg aktów prawa wojskowego i instrukcji służbowych, które w sposób szczegółowy określały zarówno przebieg aplikacji wojskowej, jak i samego egzaminowania przyszłych sędziów i prokuratorów wojskowych. Wojsko stawiało jednak przede wszystkim na praktyczne przygotowanie, dlatego kariera prawnicza młodych oficerów sądowych rozpoczynała się od asystentury. W ówczesnym sądownictwie wojskowym istotne miejsce zajmowali także ławnicy.

EN

From the early beginning, polish military justice system needed well educated lawyers. First polish military judges and prosecutors came from armies of former polish invaders, especially Austrian and German. It was obvious that polish military courts will need an educations system for future military lawyers. That’s why many legal acts were prepared. New military judicial internship was concentrated on practice, that’s why young military lawyers started their career as assistants of military judges. In the contemporary, military jurisdiction also lay judges took the essential place.

10

Pierwsze lata batalii o miejsce Gabriela Narutowicza w pamięci historycznej

61%

Białokur M.

Polish Biographical Studies

|

2017

|

issue 5

33-59

EN

This articles discusses what actions were undertaken to commemorate the first president in the Polish history. Gabriel Narutowicz was elected the President in December 1922 and assassinated by a political fanatic just a few days later, on the second day of holding the office. The death of the chief of state was a climax of fierce political war fought on the Polish political arena in 1922. Right after his assassination for some communities in the Second Polish Republic President Narutowicz became a symbolic victim of Polish national fanaticism, as left-wing formations used him as a tool to fight with right-wing groups in Poland. Their activities included fundraising to commemorate the President by erecting statues, naming streets and public institutions after him, organizing anniversary special events or publishing books, just to name a few. Not only did the results of such actions turn to be effective, they also proved to be incredibly long-lasting.

11

Analiza statystyczna wybranych aspektów handlu zagranicznego II Rzeczypospolitej

61%

Bębnowski D.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2016

|

vol. 16

157-188

EN

Economic history is an interdisciplinary science, developing in the contact between history and economics, although this kind of studies often needs to refer to the achievements of other disciplines. In the economic history research it seems to be inspiring to use for example economic methods. The aim of this article is to present the results of statistical analysis which was about selected aspects of the Polish foreign trade in the interwar period. The data are obtained from ‘The Small Statistical Yearbook’ for years 1930–1939 and cover the period 1922–1939. The tests were conducted using statistical program ‘Gretl’ and the results were confronted with the selected literature. The analysis concerned the following dependences: import and export in Poland; import and domestic trade turnover in Poland; export and domestic trade turnover in Poland; Polish global import and import through the port of Gdynia; Polish global import and import through the port of Gdansk; Polish global export and export through the port of Gdynia; Polish global export and export through the port of Gdansk. There were also researched: the share of import through the ports of Gdynia and Gdansk in Polish global import, the share of export through the ports of Gdynia and Gdansk in Polish global export, the commodity composition of Polish import and export. For that purpose there were constructed the simple econometric models, based on the method, which is Pearson correlation coefficient. There were used basic descriptive statistics (arithmetic mean and median) and constructed the corresponding graphs and tables.

12

Czasopiśmiennictwo katolickie Wschodnich Kresów II Rzeczypospolitej (cz. I – ogólna)

61%

Zając J.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2017

|

vol. 38

|

issue 4

129-146

PL

Odrodzona w 1918 r. II Rzeczpospolita powróciła na część terytorium utraconego na Wschodzie, podejmując trudy zagospodarowania wyniszczonej wojnami ziemi. Jej obraz znalazł odbicie w lokalnej prasie i wspomnieniach żyjących na tych terenach Polonusów. Zapisały go dziesiątki tytułów czasopiśmienniczych wydawanych przede wszystkim przez ówczesny świat katolicki. Wymienione w opracowaniu tytuły wydawnictw wskazują na życiowe przestrzenie mieszkańców tamtych regionów penetrowane przez tę prasę, są niejako odpowiednikami zaledwie nazw starych polskich rezydencji na Wschodzie. Aby poznać ich treści, trzeba podjąć wnikliwą lekturę, by odkryć i przybliżyć opisane tam i wciąż mało nam znane światy, które – antypolskie i antykatolickie siły niszczyły świadomie i systematycznie. To niełatwe zadanie odcyfrowania Kresów z wciąż, po dziś dzień odkrywanej ich czasopiśmiennictwu katolickiemu Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej.

EN

Reborn in 1918, the Second Polish Republic returned to the part of the territory lost in the East to undertake the hardships of developing the war-ravaged land. Its history was reflected in the local press and the memories of the “Polonuses” living in these areas. It was recorded in dozens of magazine titles issued mainly by the contemporary Catholic world. The titles mentioned in the present work indicate the life areas of people inhabiting those regions, which were penetrated by the press and which are, in a sense, equivalent only to the names of Polish old mansions in the East. Getting acquainted with their content requires meticulous study which would allow to discover and bring closer the worlds described there and still little known to us and which were deliberately and systematically destroyed by anti-Polish and anti-Catholic forces. The uneasy task of deciphering the Borderlands from its publishing legacy which is still, to this day, being rediscovered, will constitute the content of the second part of the study devoted to Catholic periodicals in Eastern Borderlands of the Second Polish Republic.

13

Życie sakramentalne katolików w dekanacie radoszyckim 1918–1939. Sakramenty powtarzalne

57%

Gapys J., Kowalczyk Z.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

251-268

EN

In the Radoszyce Deanery, the faithful received the sacraments relatively regularly. This was probably related to the type of peasant religiosity at that time, as well as the result of the clergy’s concern for the sacramental life of the faithful. The clergy particularly sought parishioners to receive the Sacrament of Penance and the Eucharist. From 1932, the center of attention for priests in the deanery (Diocesan Eucharistic Congress in Radom) was the spread of Eucharist worship, which was associated with going to confession. Clergymen encouraged participation in the sacrament of Penance in sermons and catechesis, while creating opportunities through daily duties, in the confessional and during church holidays (Christmas, Easter) and parish celebrations (missions, visits, indulgences). The faithful in the deanery crowded as they went to Easter confession (on average 98% of those eligible) and during parish holidays. The consequence of common access to the sacrament of Penance was the frequent reception of Holy Communion on those occasions. At that time, depending on the size of the parish, the number of believers receiving the Eucharist ranged from 2.5 to 19 thousand people. However, apart from holiday periods and festivities, the number of people receiving communion was small, which was the norm in the post-Tridentine period. On average, Catholics received Communion four times a year. The sacrament of the last anointing was given in accordance with the accepted ritual and custom, but there are no statistics to illustrate the scale of the phenomenon.

PL

W dekanacie radoszyckim wierni przystępowali do sakramentów stosunkowo regularnie. Miało to zapewne związek z typem religijności chłopskiej tamtego czasu, jak też było rezultatem troski duchownych o życie sakramentalne wiernych. Duchowni szczególnie zabiegali o przystępowanie parafian do sakramentu pokuty i Eucharystii. Od 1932 r. w centrum uwagi księży w dekanacie (Diecezjalny Kongres Eucharystyczny w Radomiu) było szerzenie kultu eucharystycznego, co nieodłącznie wiązało się też z korzystaniem ze spowiedzi. Duchowni zachęcali na kazaniach i katechezie do przystępowania do sakramentu pokuty, jednocześnie stwarzając możliwości poprzez codzienne dyżury w konfesjonale i przy okazji świąt kościelnych (Boże Narodzenie, Wielkanoc) i uroczystości parafialnych (misje, wizytacje, odpusty). Wierni w dekanacie gremialnie przystępowali do spowiedzi wielkanocnej (średnio 98% podlegających obowiązkowi) i w czasie świąt parafialnych. Następstwem powszechnego korzystania z sakramentu pokuty było częste przy tych okazjach przyjmowanie Komunii św. Wówczas, w zależności od wielkości parafii, liczba wiernych przyjmujących Eucharystię wynosiła od 2,5 do 19 tysięcy osób. Jednak poza okresami świątecznymi i uroczystościami, liczba przystępujących do komunii była mała, co było normą w okresie potrydenckim. Średnio katolik w dekanacie komunikował 4 razy do roku. Sakrament ostatniego namaszczenia był udzielany zgodnie z przyjętym rytuałem i obyczajem, brak jest jednak statystyk do zobrazowania skali zjawiska.

14

Służba w dwóch formacjach mundurowych. Uwagi do biografii autorstwa Roberta Litwińskiego

51%

Jakubowski J.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2018

|

vol. 7

122-129

PL

The article presents a review of the publication of Robert Litwiński, Kordian Józef Zamorski „navy blue” general, which was published by the Publishing House of the Maria Curie-Skłodowska University in 2018. The book is a biography of the eponymous character, in which the author presents General Zamorski’s life on the basis of an extensive source material and focuses on the two most important stages of his existence: service in the Polish Army andactivity in the State Police. The article contains a critical analysis, with particular emphasis onthe substantive, linguistic and compositional layers.

15

Reform of the Notaries between 1929 and 1933

51%

Chłopecki T.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2018

|

issue 1(26)

EN

The paper entitled ‘Reform of the Notaries between 1929 and 1933’ discusses the process of formation of the Polish notary after the country regained its independence. The Codification Commission as well as some eminent lawyers gathered around Leopold Wladyslaw Jaworski and Jakub Glass undoubtedly had a great influence on the creation of organizational and legal structures. The Decree of President Ignacy Moscicki, signed on 27th October 1933 terminated a difficult process which had been permanently investigated by the lawyers and politicians in the Second Republic. The notary solutions developed by them were one of the most modern ones in Europe at that time

PL

Artykuł Reforma notariatu w latach 1929 – 1933 przedstawia proces kształtowania się polskiego notariatu po odzyskaniu niepodległości. Ogromny wpływ na tworzenie się Reform of the Notaries between 1929 and 1933 struktur organizacyjnych i prawnych miała Komisja Kodyfikacyjna oraz wybitni prawnicy, kierowani przez Władysława Leopolda Jaworskiego i Jakuba Glassa. Rozporządzenie Prezydenta Ignacego Mościckiego, podpisane dnia 27 października 1933 r., zakończyło trudny proces kształtowania się notariatu realizowany przez prawników i polityków w II Rzeczypospolitej. Wprowadzone przepisy były jednymi z najnowocześniejszych w tym czasie w Europie.

16

Edukacja dzieci żydowskich w Tarnowie w okresie II Rzeczypospolitej

51%

Juśko E.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2020

|

issue 27

319-342

EN

In the interwar period, children and youth of the Jewish minority in Tarnow have the opportunity to attend various types of schools; religious, public and private, general, private, secondary and vocational schools. Two private secondary schools deserve special mention: Private Junior High and Coeducational High School of the Society of the Jewish General School and Middle School „Safa Berura” established in 1927 and the Private Coeducational Gymnasium Association of Jewish Teachers of General and Secondary Schools founded in 1937. Their creation was an expression of local intellectual aspirations Jewish community and allowed the graduates of the already existing school universal to continue teaching in general and Judaic program. Despite the difficult conditions in which they operated and the criticism conservative circles, were factors strengthening not only Jewish, but also Polish national and cultural identity. Qualified teaching staff provided students with education in line with the requirements imposed by the Polish state with simultaneous consideration of the Hebrew language and Judaic subjects. This allowed for the revival of the national Hebrew language and encouraging patriotism in relation to Palestine and promoting ethical principles of Judaism among Jewish youth.

17

Sprawy obrony wychowania religijnego w przekazie białostockiego tygodnika „Zjednoczenie Katolickie” (1933-1935)

51%

Michalski G.

Lubelski Rocznik Pedagogiczny

|

2020

|

vol. 39

|

issue 1

EN

Published in Białystok in 1933-1935, “Zjednoczenie Katolickie” (Catholic Union) was a Catholic weekly established by reverend Aleksander Chodyka. The analysis of the contents of that periodical shows that it not only discussed information on current events in Poland and abroad but also focused on issues related to the Church’s doctrine and instruction. In this context, the authors have reconstructed inconsistencies and difficulties in the performance of religious education tasks presented by journalists, considering all described incidents related to those issues, regardless from the place of their occurrence in Poland: signs of negative attitude to faith of headmasters and teachers of teaching colleges, hostile references to the Church in schools in the Eastern and Western borderlands of Poland and in the Pomerania, attempts to restrict activities of students’ religious organizations in Lviv and the Silesia, and reasons for objecting, by bishops, to decisions of state authorities concerning the reduction of the number of hours dedicated to religious instruction at schools.

PL

„Zjednoczenie Katolickie” ukazujące się w Białymstoku w latach 1933–1935 było tygodnikiem katolickim założonym przez ks. Aleksandra Chodykę. Z analizy zawartości tego periodyku wynika, że zamieszczano w nim nie tylko informacje o bieżących wydarzeniach w kraju i za granicą, ale przede wszystkim koncentrowano się na problemach związanych z nauką i nauczaniem Kościoła. W tym kontekście odtworzono przedstawiane przez dziennikarzy nieprawidłowości i trudności w realizacji ustawowych zadań wychowania religijnego, zwracając uwagę na wszystkie opisywane incydenty w tym zakresie, niezależnie od miejsca ich występowania w kraju: negatywne przejawy stosunku do wiary dyrekcji i nauczycielstwa seminariów nauczycielskich, nieprzyjazne odniesienia do Kościoła w szkołach na wschodnich i zachodnich kresach Polski oraz na Pomorzu, próby ograniczania aktywności organizacji religijnych uczniów we Lwowie i na Śląsku, a także powody oprotestowania przez biskupów decyzji władz państwowych o redukcji godzin przeznaczonych w szkołach na naukę religii.

18

Idea silnego rządu w polskiej myśli polityczno-prawnej u progu niepodległości

51%

Wojtacki M.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2021

|

vol. 19

|

issue 3

79-99

EN

In the opinions which were commonly presented by pre-war lawyers and historians,the institutional system of the state growing out of the provisions of the March constitution (1921) was based on the constitution of the Third French Republic (1875). Bythe same token, it copied and even deepened some of the failings of the French system, including the weakness of the executive dominated by the parliament, particularly by its lower chamber.The article presents the major conditions for the creation of the executive power in thefirst Polish twentieth-century constitution. The basis for these deliberations was reference to the traditions of two Polish historical schools which were shaped in the partition period, representing pessimistic and optimistic visions of the Polish history before the fall of the state.It was shown that the adopted model of the executive, despite the original declarations,broke with the categorical order derived from the political tradition of the Third May Constitution which was constituted by the idea of a strong government. It was caused bypersonal animosities and the lack of steady political consensus on the establishment of thefirst cabinets of the Second Polish Republic and it subsequently led to a deep crisis in thestate institutions, the consequence of which was the May Coup carried out by Marshal Józef Pilsudski and the imposition of a quasi authoritarian regime.

PL

W powszechnej opinii przedwojennych prawników i historyków system instytucjonalny państwa wyrastający z postanowień konstytucji marcowej (1921) został oparty na konstytucji III Republiki Francuskiej (1875). W konsekwencji bezpośredniej recepcji pogłębione zostały na gruncie polskim niektóre wady systemu francuskiego, w tym słabość władzy wykonawczej zdominowanej przez parlament, zwłaszcza jego niższą izbę. W artykule przedstawiono najważniejsze uwarunkowania kształtowania się władzy wykonawczej w pierwszej polskiej konstytucji XX wieku.Podstawą rozważań było nawiązanie do tradycji dwóch polskich szkół historycznych ukształtowanych w okresie zaborów, reprezentujących pesymistyczne i optymistyczne wizje polskiej historii przed upadkiem państwa. Wykazano, że przyjęty model władzy wykonawczej, wbrew pierwotnym deklaracjom, zrywał z jednym z nakazów kategorycznych wywodzących się z tradycji politycznej Konstytucji 3 maja, to jest ideą silnego rządu. Spowodowane to było osobistymi animozjami i brakiem stałego politycznego konsensusu w zakresie powoływania pierwszych gabinetów II RP, czego następstwem był głęboki kryzys instytucjonalny, w którego konsekwencji doszło do przewrotu majowego marszałka Józefa Piłsudskiego i wprowadzenie quasi-autorytarnego reżimu politycznego.

19

Profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego 1919–1939. Portret demograficzno-społeczny

51%

Jakś-Ivanovska M.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

vol. 76

PL

Pierwszym i zarazem jednym z najistotniejszych okresów w dziejach poznańskiej Alma Mater był okres międzywojenny, czas tworzenia, organizowania, kształtowania i budowania jej fundamentów, które pomimo niełatwej historii przetrwały do dnia dzisiejszego. Wśród nich wymienić możemy: bazę materialną, ale także zasoby ludzkie – zarówno studentów, jak i wykładowców czy pracowników administracji. W niniejszym artykule staram się możliwie najpełniej zrekonstruować portret demograficzno-społeczny profesorów Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919–1939, analizuję wiek w momencie obejmowania katedr, pochodzenie terytorialne i społeczne, kapitał kulturowy oraz drogi ich edukacji.

20

Polscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rumunii w latach 1918–1940. Część II: 1923–1940

51%

Walczak H.

Polish Biographical Studies

|

2017

|

issue 5

61-84

EN

Polish representatives in Bucharest in the interwar period were – what is obvious – executors of the Polish government’s foreign policy, formulated by the successive Ministers of Foreign Affairs. They had to act within that framework. In exceptional circumstances were Linde and Koźmiński, who happened to act in conditions of nonexistence of a single center shaping Polish foreign policy and they often had to demonstrate creativity, without any directives coming from the top. To a certain extent in a similar situation was Raczyński, who also had to act independently, in a state of necessity – as he claimed – ignoring the supremacy of the Minister of Foreign Affairs interned in Romania. Effective professionals efficiently performing the tasks allocated to them were Wielowieyski, Szembek and Arciszewski. Jurjewicz was perceived as much less energetic. His relatively low activity on the position of the envoy, however, was largely derived from minister Seyda’s passive policy towards Romania. Undoubtedly, the most prominent Polish diplomat in Bucharest was Alexander Skrzyński. He not only performed his duties of the representative of the Republic of Poland with the invention but he also showed his own initiative, when Poland was in extremely difficult war situation in 1919–1920.

Refine search results

Bezpieczeństwo militarne II Rzeczypospolitej – aspekty wewnętrzne

Samorząd u progu i w II Rzeczypospolitej

Garnizon Siedlce w procesie utrzymania bezpieczeństwa militarnego w II Rzeczypospolitej (1922–1939)

Wywiad II RP bez tajemnic

Istota reformy rolnej w II Rzeczypospolitej

Myśl polityczna i prawna obozu rządzącego w Polsce w latach 1935 –1939. Zarys problematyki

Inicjatywy Rodziny Kolejowej w zakresie opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym w II Rzeczypospolitej

The legal position of the notary in the Second Republic – reform projects. The period between 1918 and 1923

Kadry wojskowej służby wymiaru sprawiedliwości i ich szkolenie w Polsce w okresie międzywojennym – podstawy prawne

Pierwsze lata batalii o miejsce Gabriela Narutowicza w pamięci historycznej

Analiza statystyczna wybranych aspektów handlu zagranicznego II Rzeczypospolitej

Czasopiśmiennictwo katolickie Wschodnich Kresów II Rzeczypospolitej (cz. I – ogólna)

Życie sakramentalne katolików w dekanacie radoszyckim 1918–1939. Sakramenty powtarzalne

Służba w dwóch formacjach mundurowych. Uwagi do biografii autorstwa Roberta Litwińskiego

Reform of the Notaries between 1929 and 1933

Edukacja dzieci żydowskich w Tarnowie w okresie II Rzeczypospolitej

Sprawy obrony wychowania religijnego w przekazie białostockiego tygodnika „Zjednoczenie Katolickie” (1933-1935)

Idea silnego rządu w polskiej myśli polityczno-prawnej u progu niepodległości

Profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego 1919–1939. Portret demograficzno-społeczny

Polscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rumunii w latach 1918–1940. Część II: 1923–1940