Search results

1

Przedmiot badań historyka. Na marginesie „O czynnościach i wytworach” Kazimierza Twardowskiego

100%

Rzewuski P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2016

|

vol. 52

|

issue 4(210)

561-570

PL

W artykule została użyta metoda naukowej analizy, zaprezentowana przez Kaźmierza Twardowskiego w pracy „O czynnościach i wytworach”. Użyto jej do przebadania procesu interpretacji archiwaliów (na przykładzi e znajdujących się w IPN teczek dochodzeniowych). W artykule autor pokazuje, jak ta metoda może okazać się pomocna dla historyków w przypadkach, w których interpretacja jest skomplikowana.

EN

In the paper was used Kazimierz Twardowski’s method of scientifi c analysis form the paper Actions and Products to analyze process of interpreting archival folders (for example IPN process of inspection). In the paper author show how this method can be useful for historians in complicated cases of interpretation.

2

Zacharski – historia prawdziwa? Wywiadowcza działalność Mariana Zacharskiego w świetle materiałów Departamentu I MSW PRL

100%

Bułhak W., Pleskot P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2021

|

issue 19

752-786

EN

The article presents the intelligence activity of Marian Zacharski, who was probably the best-known spy of the People’s Republic of Poland. The analysis is based on archival records declassified a few years ago and kept in the Institute of National Remembrance. They make it possible to verify the self-portrait drawn by Zacharski (and by some journalists) and reveal a somewhat less heroic image of the main character, who was portrayed as an experienced intelligence officer from the very beginning. However, one cannot be overwhelmingly impressed by documents produced by the communist Security Service and claim that they present a full-scale profile of Zacharski. However, they constitute one more element necessary to create such an image.

PL

Artykuł przedstawia wywiadowczą działalność Mariana Zacharskiego – zapewne najbardziej znanego szpiega PRL. Podstawą analizy są odtajnione parę lat temu archiwalia przechowywane w Instytucie Pamięci Narodowej. Pozwalają one zweryfikować autoportret kreślony przez samego Zacharskiego (a także niektórych dziennikarzy) i ukazują nieco mniej heroiczny wizerunek głównego bohatera, kreującego się od samego początku na doświadczonego oficera wywiadu. Nie można jednak do końca ulegać wrażeniu, jakie pozostawiają po sobie dokumenty wytworzone przez komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa, i twierdzić, że przedstawiają one pełnowymiarową sylwetkę Zacharskiego. Stanowią jednak jeszcze jeden element potrzebny do stworzenia takiego wizerunku.

3

Marian Szyrocki und Günter Grass

85%

Kunicki W.

Germanica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 141

61-74

DE

Die Kontakte von Günter Grass zu Germanisten aus Polen, insbesondere zu Marian Szrocki, dem ehemaligen Direktor des Instituts für Germanistik der Universität Wrocław, bilden einen wichtigen, wissenschaftsgeschichtlichen Bestandteil der Polen-Germanistik nach 1945. Der Aufsatz beleuchtet, sich auf bislang unveröffentlichte Quellen (Briefe, Akten des IPN – des Instituts für Nationales Gedenken) stützend, die Wechselbeziehungen zwischen dem Blechtrommel-Autor und dem Barockforscher Szyrocki. Nicht ausgelassen werden komplizierte und prekäre Aspekte dieser Bekanntschaft. Durch diese Darstellung werden Mechanismen einer Fachrichtung (in diesem Fall der Germanistik) beleuchtet, die in einem Regimestatt funktionieren muss. Parallel dazu erfährt man auch von den zwischenmenschlichen Wechselbeziehungen der im Titel angeführten Protagonisten.

EN

Günter Grass’s relations with Polish German specialists, not least with Marian Szyrocki, former head of the Department of German Studies of the University of Wrocław, constitute a relevant, historic and scientific element of Polish German studies after the year 1945. The article, based on unpublished sources (letters, files of the National Institute of Remembrance), depicts the relations between the author of The Tin Drum and Szyrocki. The author of this article does not omit the complicated and critical aspects of the relations between the German writer and the Polish German specialist. Furthermore, the objective of this paper is to present the mechanisms of a scientific field (in our case German studies) functioning in a totalitarian state. The author also takes into account the interpersonal relations between Grass and Szyrocki.

4

On the Ukrainian-Polish forum of historians and related insights on policy making and international relations in Central and Eastern Europe

71%

Mieliekiestsev K.

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

|

2022

|

issue 4(1)

121-127

EN

This paper focuses on preserving, translating and analyzing pieces of information on the 2015–2018 Ukrainian- Polish Forum of Historians, allowing for knowledge of this event to be spread beyond Ukraine and Poland. Through this article the author wishes to show that to the governments of Central and Eastern Europe, such as Ukraine and the Republic of Poland, history became a consideration in state policy, due to massive shifts of views on how to approach history between the era of totalitarian Soviet domination and the development of current democratic governments. Although it is something that would be considered outside of state purview in the West, possibly even called “undemocratic”, the government’s interest in how history is told to the population must be viewed in the context of both information warfare, and in how the countries of Central and Eastern Europe approach international relations. Because of this, the Ukrainian-Polish Forum of Historians, organized by Polish and Ukrainian Institutes of National Remembrance (differential in their approaches to what can be considered “shared history”) is of interest as an example of how joint discussions of history, attempts to find a common position, or a compromise, were considered relevant and needed for policy makers in Poland and Ukraine. Analyzing the prerequisites of the events, the topics discussed at the Forum (largely concerning mid-20th century history of Poland and Ukraine), and its results we conclude that, although the differences on how Ukrainian and Polish governments viewed their countries’ history eventually led to the Forum stopping, the initiative led to new actions from independent actors trying to support the idea of shared forgiveness and modern Polish-Ukrainian unity despite different views on various historical events. That shows that politics of memory affect Ukrainian and Polish policymaking, allowing an alternative perspective on the theory of international relations, one that considers not simply realist expectations, but emotional attachments to a country’s past and wishes to see that past respected, or at least not actively opposed, by other nations.

5

Wybrane problemy typowania i kwalifikowania akt z okresu komunistycznego w realizacji zapisów art. 25 i 27 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w latach 2007–2012

50%

Maruszak M.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2015

|

issue 6(8)

91-152

PL

Artykuł jest skróconą i uzupełnioną wersją Raportu o wykonywaniu podstawowych zadań związanych z realizacją zapisów art. 25 i 27 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 424 ze zm.) w ramach Sekcji Gromadzenia BUiAD w latach 2007–2012, który powstał w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN we wrześniu 2012 r. Problemy typowania i kwalifikowania akt z okresu komunistycznego na jakie natrafiono w trakcie realizacji zapisów omawianej ustawy miały i nadal mają znaczący wpływ na kształtowanie narodowego zasobu archiwalnego. Podejmowane w latach 2007–2012 w pionie archiwalnym IPN próby uporządkowania metod i procedur w tym zakresie ukazały wiele trudności w realizacji i przestrzeganiu zapisów cytowanej ustawy w praktyce. Szczegółowej analizie poddano wówczas system prawny oraz metodologię przyjętych działań, a raczej jej brak. Poddano również krytyce współpracę w omawianym zakresie pomiędzy instytucjami archiwalnymi odpowiedzialnymi za realizację zapisów cytowanej ustawy oraz wskazano na jej konsekwencje. Na podstawie wyników współpracy IPN z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, Ministerstwem Sprawiedliwości, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, Ministerstwem Obrony Narodowej i organami więziennictwa wskazano liczne przypadki braku stosowania odpowiednich metod kwalifikowania znacznej części akt z okresu komunistycznego oraz brak odpowiednich działań nadzoru archiwalnego w tym zakresie. Podano również przykłady wskazujące na konieczność większego zaangażowania się Instytutu w proces ocalenia spuścizny archiwalnej stanowiącej niekiedy jedyne i unikatowe źródło do badań nad funkcjonowaniem szeroko rozumianego aparatu represji państwa komunistycznego. Wykazano jednocześnie, że IPN pozostaje jedyną instytucją, która posiada prawne środki nacisku na instytucje i w minimalnym zakresie monituje te problemy na terenie całego kraju. Efektem przywołanych działań są przedstawione propozycje zmian w prawie archiwalnym oraz definicje „aparatu represji” i „represji z motywów politycznych” stanowiące efekt prac powołanej przez Prezesa IPN Komisji do opracowania katalogów przepisów prawnych stanowiących podstawę do stosowania represji z motywów politycznych oraz stosowanych w sprawach przeciwko sprawcom przestępstw stanowiących zbrodnie nazistowskie, komunistyczne i zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne.

EN

Some problems of selecting and classifying records of the communist period in following the regulations of articles 25 and 27 of the act from 18th December 1998 on the Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation between 2007 and 2012 The article is a shortened and amended version of the Report on carrying out basic tasks concerning following the regulations of articles 25 and 27 of the act from 18th December 1998 on the Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation in the Section of Collecting between 2007 and 2012, which was created as a part of the Office for the Preservation and Dissemination of the Archival Records in September 2012. Some problems of selecting and classifying records of the communist period that occurred during following the regulations of the discussed law had, and still have, a significant impact on shaping the national archival heritage. Attempts made between 2007 and 2012 in the archival department of the INR to organize methods and procedures in this scope, showed many difficulties occurring while using regulations of the act in practice. The legal system and methodology of the actions (or lack of it) was analyzed then. Cooperation in the discussed scope between archival institutions responsible for following the regulations was criticized and its consequences were shown. As a result of collaboration between INR and the General Directory of State Archives, the Ministry of Justice, the Ministry of Internal Affairs, the Ministry of Defence and bodies of the prison system, numerous cases showing lack of proper methods used in classifying of a significant part of records from the communist period, and lack of proper actions of archival control in this scope were pointed out. There were also given some examples showing necessity for more engagement from the Institute in the process of preserving the archival heritage, which sometimes is the only and unique source for research on functioning of the communist repressive state apparatus, in its broad sense. At the same time, it has been shown that INR is the only institution that has some legal levers on institutions, and at minimal range it monitors these problems on the territory of the whole country. An effect of the depicted actions are suggestions for amendments in the archival law, and definitions of „repressive apparatus” and „repressions on political basis” that are effects of works of the Commission, appointed by the President of INR, for creating catalogues of regulations that were a basis for repressions due to political motives, and used in cases against perpetrators of Nazi crimes, communist crimes, and crimes against peace, humanity or war crimes.

6

Szkic do społeczno-demograficznego portretu prostytutek w Polsce w latach pięćdziesiątych XX wieku

43%

Kozłowska U.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2017

|

vol. 39

323-344

PL

Prostytucja stanowi specyficzne zjawisko społeczne, które ulega różnorodnym przeobrażeniom. Występuje ono w różnych formach, w każdej kulturze, w różnych klasach i warstwach społecznych. Celem artykułu była analiza zjawiska prostytucji w ujęciu społeczno-demograficznym w latach 50. XX wieku. Uwagę skoncentrowano na przedstawieniu specyfiki zjawiska, jego zmian, ewolucji, uwzględniając warunki społeczne, demograficzne i polityczno-prawne. Główną bazę źródłową stanowiły archiwalia zgromadzone w Instytucie Pamięci Narodowej (przede wszystkim dokumenty sporządzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komedę Główną Milicji Obywatelskiej). Wykorzystane w rozprawie źródła zostały poddane analizie i krytyce (wewnętrznej i zewnętrznej), a następnie interpretacji socjologicznej faktów historycznych. W oparciu o źródła i literaturę przedmiotu przeprowadzono analizę, określono specyfikę prostytucji do końca lat 50. XX wieku. Obejmowała ona zarówno cechy społeczno-demograficzne prostytuujących się kobiet oraz problemy (społeczne, prawne, zdrowotne, itp.) związane z analizowanym zjawiskiem. Drogi kobiet do prostytucji były złożone, a zarazem różnorodne. W pierwszej dekadzie lat powojennych prostytutki zazwyczaj wywodziły się głównie z biedoty miejskiej i wiejskiej (najczęściej bez wyuczonego zawodu), z patologicznych środowisk (alkoholików, chuliganów, złodziei itp.) lub rodzin niepełnych. Linia demarkacyjna prostytucji przebiegała między zawodową prostytucją a tzw. półprofesjonalną. Ostatnią kategorię stanowiły kobiety, dla których prostytuowanie się było dorobieniem do otrzymywanej pensji. Biorąc pod uwagę zarobki prostytutek, można zauważyć duże dysproporcje. Najniższe zarobki wynosiły ok. 5 zł (lub towary, np. alkohol), zaś najwyższe sięgały nawet 500 zł. Pod tym względem interesująco wyglądał Szczecin, gdzie średnie zarobki „profesjonalnych prostytutek” były wyższe od „średniej krajowej” i wahały się w granicach 300–500 zł. Także pod względem wykształcenia prostytutek Szczecin przedstawiał się inaczej na tle pozostałych polskich miast. W 1956 roku odnotowano w Szczecinie, jako jedynym mieście, aż 2% kobiet z wyższym wykształceniem, co było konsekwencją portowego charakteru miasta (kontakty z marynarzami obcych bander, rozwinięta sieć lokali nocnych itp.). Z racji wykonywanej profesji prostytutki najczęściej chorowały na alkoholizm, choroby weneryczne, gruźlicę, zaburzenia psychiczne oraz schorzenia „zmniejszające zdolność do pracy”.

EN

Prostitution is a specific social phenomenon, which is liable to various transformations. It has different forms, in each culture, in various social classes and layers. The aim of the article has been to analyse of the phenomenon of prostitution from the point of a socio-demographic view of the 1950s. A special attention was paid to the specificity of the phenomenon, its changes and evolution, according to social, demographic, political and legal conditions. The main source basis were archival records kept in the Institute of National Remembrance (first of all the documents drawn up by the Interior Ministry and the General Headquarters of Civic Militia). The sources used in the research have been analysed and have been subjected to (internal and external) criticism, and next the historical facts have been sociologically interpreted. On the basis of those sources and the literature on the subject a further analysis was carried out and the uniqueness of the prostitution of the 1950s was defined. It included both the socio-demographic features of prostituting women and the problems connected with the phenomenon in question (social, legal, health, etc.). The ways leading to prostitution were diversified and complicated. In the first decade after the war most prostitutes came from the urban and rural poor layers of the society (in most cases without any training or school education), from pathological circles (alcoholics, hooligans, thieves, and the like) or from incomplete families. There were two groups of prostitutes, the professional and semi-professional ones; for the latter prostitution was only work on the side, an additional source of income. Taking into account how much prostitutes earned big disproportions might be observed. The minimum pay was about five zlotys (or a commodity, e.g. alcohol), the maximum pay was even 500 zlotys. Form this point of view, Szczecin was of special interest, where the average pay of ‘professional prostitutes’ were higher than the national average and oscillated between 300 and 500 zlotys. Also from the point of view of their education Szczecin was different from the rest of the country; in 1956 in Szczecin 2% of the prostitutes had university education, which was a consequence of the fact that Szczecin was a big harbour town (contacts with seamen from abroad, a network of night clubs, and the like). Practising their profession prostitutes suffered from alcoholism, venereal diseases, tuberculosis, mental disorders and ‘ailments that decreased their ability to work’.

Refine search results

1 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

1 Archiwa – Kancelarie – Zbiory

1 Germanica Wratislaviensia

1 Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Bułhak W.

1 Kozłowska U.

1 Kunicki W.

1 Maruszak M.

1 Mieliekiestsev K.

1 Pleskot P.

1 Rzewuski P.

1 2022

1 2021

1 2017

2 2016