Search results

1

Narration in Ignacy Krasicki’s Historia (History)

100%

Leszczyńska K.

Colloquia Litteraria

|

2018

|

issue 5

2

Ignacy Krasicki w ogrodzie

71%

Doktór R.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2011

|

issue 1(4)

177-190

EN

Ignacy Krasicki was not merely the most distinguished writer of the Polish Enlightenment, but also “the prince of poets” − to use a phrase from the period. He occupied a prominent position in the hierarchy of the Catholic Church, as the bishop of the Warmia region in north-eastern Poland and archbishop of Gniezno. He was a passionate and highly competent art collector. His collection included numerous and diversified works of art: pieces of sculpture, painting, drawing and engraving. Moreover, Krasicki was a dedicated gardener. His episcopal residence at Lidzbark (Heilsberg) in Warmia was surrounded by an exquisite English garden. According to many of his contemporaries, it was the most beautiful garden in this part of Poland, if not in Europe. Krasicki’s passion for gardening was, in part, a result of his family roots in landed gentry. But, unquestionably, it was also due to the fashion of the period. His garden, surrounding what used to be a castle of the Teutonic Knights, was, in a certain measure, a retreat for Krasicki, an exile (after the first partition of Poland Krasicki became a Prussian subject). In Polish history he was one of the first spiritual predecessors of the great exiles and expatriates from the period of Romanticism. Last but not least, his Warmian garden was a realm of beauty which is created like a grand lyric.

3

Kwestia interpunkcji w utworach poetyckich Ignacego Krasickiego. Spostrzeżenia i uwagi w związku z edycją krytyczną wierszy

55%

Kostkiewiczowa T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

vol. 34

|

issue 4

267-279

EN

The issue of determining punctuation of former periods’ compositions in preparation for a critical edition is complicated and arises problems often difficult to solve univocally. This article treats of such situations based on Ignacy Krasicki’s poems, proposes solutions justified by the analysis of the text’s meanings and also points at situations where alternative versions are permissible. The reasoning arrives at a conclusion on editor’s work including punctuation, as endeavors of interpretative nature that are important for the understanding of a text and of its meanings.

4

Kwestia interpunkcji w utworach poetyckich Ignacego Krasickiego. Spostrzeżenia i uwagi w związku z edycją krytyczną wierszy

54%

Kostkiewiczowa T., Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk u. N. Ś., terkost@o2.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

vol. 34

|

issue 4

EN

The issue of determining punctuation of former periods’ compositions in preparation for a critical edition is complicated and arises problems often difficult to solve univocally. This article treats of such situations based on Ignacy Krasicki’s poems, proposes solutions justified by the analysis of the text’s meanings and also points at situations where alternative versions are permissible. The reasoning arrives at a conclusion on editor’s work including punctuation, as endeavors of interpretative nature that are important for the understanding of a text and of its meanings.

5

To nie wino zawiniło. „Spór rymotwórski” Krasickiego z Naruszewiczem

51%

Parkitny M.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 1

89-110

PL

Artykuł jest omówieniem polemiki, do której doszło w 1780 r. między najwybitniejszymi przedstawicielami pierwszego pokolenia klasyków stanisławowskich, Ignacym Krasickim i Adamem Naruszewiczem. Autor artykułu dowodzi, że w tle błahego na pozór sporu o wyższość jednych trunków nad innymi sytuuje się kontrowersja dużo poważniejsza, związana z pytaniem o wybór tradycji, na której budować należy poczucie zbiorowej przynależności w obrębie Rzeczypospolitej Obojga Narodów i która zasługuje tym samym na to, by stanowić główny układ odniesienia dla przedkładanych ogółowi projektów przyszłości. Analiza składających się na polemikę utworów, opublikowanych w broszurze "Spór rymotwórski między chwalcami miodu i wina", prowadzi do rekonstrukcji różnic, które w odniesieniu do tej kwestii występowały między obydwoma poetami, należącymi wszak do grona najbliższych współpracowników króla Stanisława Augusta.

EN

The article discusses a 1780 polemics between two most outstanding representatives of Stanisław August Poniatowski’s times, namely Ignacy Krasicki and Adam Naruszewicz. The author of the article argues that against the background of the seemingly trivial dispute about the superiority of one alcoholic beverage over some other, one discerns a more crucial issue connected with the choice of the tradition on which the feeling of collective nationality within the Commonwealth of Poland and Lithuania should be built—also the reason of forming a point of reference for the future prospects put forward to the general public. An analysis of the pieces composing the brochure “Spór rymotwórski między chwalcami miodu i wina” (“A Rhyme-forming Dispute between the Eulogists of Mead and Wine”) leads to a reconstruction of the differences that, in reference to the problem, exist between the two poets who belonged to the closest co-workers of King Stanisław August.

6

Krajobraz w „Wierszach różnych” i w „Wierszach z listami” Ignacego Krasickiego

51%

Cieński M.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 1

51-68

PL

W twórczości Ignacego Krasickiego przedstawienia krajobrazu nie zajmują wiele miejsca i nie odgrywają pierwszoplanowej roli. Pojawiają się one jednak i w utworach prozą, i w wierszach, więc chociażby dlatego zasługują na zbadanie. Analiza pejzaży Krasickiego powinna pozwolić na stwierdzenie, jak są budowane, jaką pełnią funkcję, a także – w jaki sposób pisarz odwoływał się do znanych sobie krajobrazów. Artykuł dotyczy tej problematyki w dwóch zbiorach wierszy Krasickiego: w "Wierszach różnych" i w "Wierszach z listami". Przedstawienia pejzażu pojawiają się w mniejszości utworów należących do tych zbiorów, nie układają się według żadnego schematu. Do ich tworzenia wykorzystuje Krasicki przede wszystkim topikę arkadyjską, często modyfikowaną. Pejzaż w większości przypadków nie ma w tych wierszach samodzielnego znaczenia, lecz jest używany w rozważaniach dotyczących kwestii typowych dla refleksji poetyckiej Krasickiego. Najbardziej rozbudowane i mające złożone funkcje przywołania pejzażu pojawiają się w Liście imieniem brata do siostry (lokalny pejzaż Lidzbarka i rezydencji biskupiej Krasickiego) oraz w Opisaniu podróży z Warszawy do Biłgoraja, w którym zostały wykorzystane jako element gry (również autobiograficznej) z konwencjami opisu podróży.

EN

Landscape presentations in Ignacy Krasicki’s creativity are neither lengthy nor occupy the leading role. Since one finds them in both poetry and in prose, they deserve examination. The analysis of Krasicki’s landscapes is meant to reveal the way they are built, the function they perform and also the mode the writer made references to the landscapes he was familiar with. The article refers to those problems in two collections of Krasicki’s poems, namely "Wiersze różne" ("Various Poems") and "Wiersze z listami" ("Poems with Letters"). Images of landscapes are found in minority of the pieces from the collections and form no pattern. To produce them, Krasicki first and foremost employs the Arcadian topoi, often modified. The landscape in majority of instances has no separate meaning, but is used in considerations typical of Krasicki’s poetic reflection. Most developed and complex functions of recalling the landscape are found in List imieniem brata do siostry (Brother’s Letter to His Sister) (a local landscape of Lidzbark and bishop Krasicki’s mansion) and in Opisanie podróży z Warszawy do Biłgoraja (An Account of a Journey from Warsaw to Bilgoray) in which he uses elements of a play (also autobiographical) with the conventions of journey descriptions.

7

Narracja w Historii Ignacego Krasickiego

51%

Leszczyńska K.

Colloquia Litteraria

|

2009

|

vol. 6

|

issue 1

25-64

PL

Artykuł podejmuje problematykę sposobów prowadzenia narracji w "Historii" Ignacego Krasickiego.

8

Ignacy Krasicki w dziewiętnastowiecznych encyklopediach i słownikach brytyjskich.

51%

Krysztopa-Czupryńska B.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2018

|

issue 1(299)

154-164

EN

he article shows how the figure of Ignacy Krasicki was presented in nineteenth-century British general publications, ie encyclopedias, and dictionaries. The biographies of Ignacy Krasicki published in British encyclopedias carried a different cognitive value and had a different degree of originality. There were quite fairly well-designed biographical notes among them, but there were also superficial or extremely short biographical entries. There were also biographical notes copied from other publications. Nevertheless, the English-language reader had a number of possibilities to find information about Krasicki, particularly since the name appeared not only in general publications. Relatively often the person of the bishop-poet was also present on the pages of other publications appearing in the nineteenth century in Great Britain. Many texts about the history and culture of Poland, which appeared at that time, came from the quills of Poles who appeared in Great Britain after the collapse of the 1830 uprising. Among these emigrants, a large group of people were literates who, with a great knowledge of the subject, wrote about figures and events important to their country - at this time no longer existing on the map of Europe

9

„Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” jako powieść przejścia

45%

Borkowska G.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 2

43-54

PL

Autorka artykułu traktuje dzieło Ignacego Krasickiego „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (1776) jako formę pograniczną: z jednej strony – wobec romansu i epopei; z drugiej – wobec powieści nowoczesnej. Pograniczność przejawia się w różnych zawęźleniach fabuły i narracji, a jej najpełniejszym wyrazem są residua mityczne, pozwalające „rzutować” dzieje Mikołaja na matryce zaprojektowane przez Odysa (Telemaka), Robinsona i Don Kichota. Dyskretna mityzacja sprawia, że realizm powieści nie daje się sprowadzić do realizmu formalnego (według Iana Watta), czyli do mimetycznego naśladowania rzeczywistości historycznej, jak zakładał Tomasz Pokrzywniak, lub do formuły biograficznej, jak rzecz ujmowała Teresa Kostkiewiczowa. Można założyć, że czytelnik XVIII-wieczny odbierał mit powieściowy bezpośrednio, jako „prawdę żywą”. Autorka zaznacza również przesunięcie pola badawczego w odniesieniu do powieści dawnej: wcześniej powieść XVIII-wieczna postrzegana była jako przykład realistycznego awantażu, dzisiaj zwraca się uwagę na szerokie wprowadzenie fikcyjności jako zasady opowiadania (fikcyjności obwarowanej regułami prawdopodobieństwa), która zastąpiła konwencję odnalezionego autentyku (manuskryptu).

EN

The authoress of the paper treats Ignacy Krasicki’s work “Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (“Adventures of Nicolaus Doświadczyński,” 1776) as a borderline form between the romance and the epopee on the one hand, and the modern novel on the other hand. The borderline manifests itself in the various complications of the plot and narration, while its most vivid expressions are the mythical remains that allow to project the life of Nicolaus on the patterns developed by Odysseus (Telemachus), Robinson Crusoe, and Don Quixote. A discrete reference to the mythical makes it impossible to reduce the novel’s realism to formal realism (in Ian Watt’s view) and thus, as suggested by Tomasz Pokrzywniak, to mimetic imitation of historical reality, or to a biographic formula, as Teresa Kostkiewiczowa conceives of the problem. It can be assumed that the 18th c. reader received the novel’s myth indirectly, as a living truth. The authoress also marks the shift of the research field in reference to the old novel; previously, the old novel was seen as an example of a realistic attack on literature, while today attention is paid to a widespread introduction of fictionality as a mode of telling the story (fictionality solidified by probability rules) that substitutes the convention of a regained authentic (a manuscript).

10

Ignacy Krasicki i Stanisław Poniatowski. Wiersze do synowca króla i przyjaźń bez świadectw

45%

Pusz W.

Prace Polonistyczne

|

2013

|

vol. 68

149-173

EN

The paper is dedicated to the friendship between Prince Stanislaus Poniatowski, the king’s nephew, and poet, bishop of Warmia Ignacy Krasicki. No testimony of the bond between these two prominent figures of the Polish Enlightenment has been preserved apart from letters of Krasicki to Poniatowski (no letters from the prince to the poet remain). In the name of friendship, Krasicki dedicated to Poniatowski three poems which are important thematically and artistically perfect. The paper presents the biographical and historical background of contacts between the two friends and interpretation of works by Krasicki.

11

Echa romansu tradycyjnego w twórczości literackiej Ignacego Krasickiego

45%

Siama A.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2022

|

vol. 8

215-234

EN

The article concerns the attitude of the outstanding writer of the Polish Enlightenment, Ignacy Krasicki, to the epic pre-bildungsroman genre, which is romance. The research attention in the article was focused on the opinions about romances expressed in several literary works of the prince bishop. Ignacy Krasicki, like other representatives of the literary elite of that time, treated romance as an anachronistic genre, devoid of artistic value and good taste. That is why the opinions about romances expressed in his works are critical and ironic. On the other hand, the writer was able to use the romance convention in an original way, which is particularly evident in the novel Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki [The Adventures of Mr. Nicholas Wisdom]. This entitles us to conclude that the romances not only irritated Krasicki, but in a sense also inspired him.

PL

Tematyka pracy dotyczy stosunku wybitnego pisarza polskiego oświecenia, Ignacego Krasickiego, do epickiego gatunku przedpowieściowego, jakim jest romans. Uwaga badawcza w artykule skoncentrowana została na opiniach wobec romansów wyrażonych w kilku dziełach literackich księcia biskupa. Ignacy Krasicki, podobnie jak inni przedstawiciele ówczesnej elity literackiej, traktował romans jako gatunek anachroniczny, pozbawiony walorów artystycznych i dobrego smaku. Dlatego wyrażone przez niego w twórczości opinie wobec romansów mają charakter krytyczny i ironiczny. Poza tym pisarz potrafił w oryginalny sposób wykorzystać konwencję romansową, co szczególnie uwidacznia się w powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Upoważnia to do konstatacji, że romanse nie tylko drażniły Krasickiego, lecz w pewnym sensie także inspirowały.

12

Ignacy Krasicki – uwodziciel intelektualny Barbary Sanguszkowej

45%

Stasiewicz K.

Studia Elbląskie

|

2019

|

vol. 20

63-72

EN

The article presents the circumstances of making acquaintances of Ignacy Krasicki with Princess Barbara Sanguszkowa nee Dunin and the development of social-intellectual relationships between these people.

PL

W artykule ukazano okoliczności nawiązania znajomości Ignacego Krasickiego z księżną Barbarą z Duninów Sanguszkową oraz rozwój związków towarzysko-intelektualnych między tymi osobami.

13

Krasicki w sanatorium. Dylematy oświeceniowego kuracjusza u wód (Baden i Wiedeń 1792–1793)

45%

Wdowik A.

Galicja. Studia i materiały

|

2021

|

issue 7

139-162

EN

The last decade of Ignacy Krasicki’s life is consistently marginalized in his biographies (in particular, his trips to spa resorts from the 1890s). The article shows that the proper context for in-depth research is Krasicki’s health, as well as the way he coped with reaching old age. The author analyzes three areas of X.B.W’s dilemmas: related to health, creativity and patriotism. The basis of the analysis of Ignacy Krasicki’s correspondence and a query in Baden and Vienna. The background is the historical landscapes and the functioning of the spa town of Baden and Vienna as important places on the European tourist route of that time.

PL

Ostatnia dekada życia Ignacego Krasickiego jest konsekwentnie marginalizowana w jego biografiach (w szczególności podróże do wód z lat 90. XVIII w.). W artykule wykazano, że właściwym kontekstem dla pogłębienia badań jest stan zdrowia Krasickiego, a także jego mierzenie się z wchodzeniem w wiek podeszły. Autorka analizuje trzy obszary dylematów X.B.W.: zdrowotne, twórcze, patriotyczne. Podstawą jest analiza korespondencji Ignacego Krasickiego oraz kwerendy w Baden i Wiedniu. Tłem są historyczne pejzaże i funkcjonowanie kurortu Baden oraz Wiednia jako ważnych miejsc na ówczesnym turystycznym szlaku europejskim.

14

Józef Tomasz Pokrzywniak (16 stycznia 1947 – 15 stycznia 2017)

44%

Chachulski T.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 1

259-264

PL

Tekst jest wspomnieniem poświęconym Profesorowi Józefowi Tomaszowi Pokrzywniakowi, wybitnemu humaniście, uczonemu zajmującemu się literaturą polskiego oświecenia, szczególnie twórczością Ignacego Krasickiego i Jana Gorczyczewskiego, pracownikowi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dyrektorowi Instytutu Filologii Polskiej i dziekanowi Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Profesor był członkiem i przewodniczącym wielu instytucji, łączących ludzi nauki i organizatorów dydaktyki polonistycznej w całym kraju.

EN

The paper is a remembrance text about professor Józef Tomasz Pokrzywniak, a distinguished scholar specialising in the Polish Enlightenment literature, especially in Ignacy Krasicki’s and Jan Gorczyczewski’s creativity, Adam Mickiewicz University of Poznań employee, Dean of the Faculty of Polish and Classical Philology, Adam Mickiewicz University of Poznań. Professor Józef Tomasz Pokrzywniak was a member of many institutions that linked scholars and Polish teaching organisers all along Poland.

15

Skrzywdzony poemat. O książce Jerzego Winiarskiego Wokół „Wojny chocimskiej” Ignacego Krasickiego. Dyskursy możliwe tekstów kultury

38%

Nalepa M.

Dydaktyka Polonistyczna

|

2019

|

issue 5 (14)

248-255

EN

The article is a historical and literary reflection on Ignacy Krasicki’s book Around Chocim’s War (Wojny chocimskiej). The possible discourses of Jerzy Winiarski’s cultural writings, are the first monographic attempt to explain the complexities of interpretation and reception of the underestimated poem XBW. Some possible reasons for this work’s omission by writers from the circle of “Thursday dinners” were pointed out, even though it was commissioned by King Stanisław August Poniatowski, as well as unjust comments by the critics especially those of the Romantic and 20th century. The cultural contexts of the epic were discussed using a metalinguistic key and the tools of negative poetics.

16

Od gotyckiego zamku do barokowej rezydencji. Dzieje budowlane zamku biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim w XVII i XVIII wieku

38%

Wółkowski W.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2015

|

vol. 77

|

issue 1

103-139

EN

The castle in Lidzbark Warmiński is undoubtedly one of the most precious architectural monuments in all former Prussia. The architectural, archaeological, and conservation works carried out on the premises in 2010-12 obliged scholars to revise their views on the castle’s history, not only in the Middle Ages, but also in the modern period, the latter actually being the least investigated until recently. The article presents the chronology of the extension and transformation of the castle into a Baroque residence from mid-17th to the late 18th century, with the first stage of the alteration covering mainly the castle’s interiors. In 1679-89, Cardinal Michał Radziejowski’s funding allowed for the alteration of the castle chapel, socalled Audience Hall, in the northern wing, as well as of the Great Refectory in the eastern wing. The works initiated by M. Radziejowski focused mainly on the interior décor, its only remaining elements to be found in the wooden music gallery in the chapel and two portals of Dębnica marble in the castle galleries. The actual extension of the castle occurred only under the rule of Cardinal Radziejowski’s successor, Bishop Stanisław Zbąski who raised a palace covering the eastern part of the southern belt of hardened ground called parcham (outer ward) in front of the Gothic castle. It is worth mentioning on the topic that as a result of the investigation the thesis that the palace was founded by Bishop Adam Wydżga and that supposedly the architect Isidoro Affaitati designed it was false. A subsequent extension of the residence was completed in 1727. This entailed a substantial enlargement of the palace on the ward, which was then given a broad façade with three avantcorpses known from later iconography. At that point also the southern bailey, previously dedicated to administration and services, was transformed, its yard becoming the palace’s cour d’honneur. A new architectural decoration was bestowed upon the castle borough wings flanking the courtyard. Works on the Lidzbark residence were continued by Bishop Adam Stanisław Grabowski who thoroughly altered the eastern castle borough wing and slightly extended the palace on the parcham (outer ward). A new décor was introduced to the residence interiors, both those in the Gothic castle and in the new palace. Particularly worth mentioning in this respect is the alteration of the castle chapel. The works carried out on the buildings contained within the residential complex can be attributed to the architects affiliated with Warsaw’s Royal Building Office. The last of the bishops to reside in the Lidzbark Castle, Ignacy Krasicki, did not introduce any major changes either to its spatial arrangement or its architecture. He contributed, however, to enriching the décor of the complex facilities. Worth pointing out to is the socalled winter apartment, decorated in 1790 and located among the first-floor rooms of the castle borough eastern wing. The apartment featured an extremely interesting set of antiquitizing paintings by the painter Michał Skuraszewski.

17

Spadkobiercy Pana Podstolego – rzecz o wspólnej genezie Pana Tadeusza i Pana Sędziego Delutego. Przyczynek do analizy zagadnienia

36%

Grabias-Banaszewska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

99-107

EN

Both texts were written nearly at the same time. Czartoryski read the Mickiewicz’s epic after he had written his Sir Judge Deluty [Pan Sędzia Deluty]. There is rather no chance that Mickiewicz knew the Prince’s novel. In such circumstances we cannot assume mutual influences that affected the two writings. The only presumption that may be taken into consideration is that the issuing of Sir Thaddeus [Pan Tadeusz] could have been a reason for Czartoryski to abandon works on his own novel. Nevertheless, the most significant is the fact that the two texts were created in the same time and, furthermore, they are similar in many areas. Therefore, we may ask questions what had caused such a convergence. Was it only a coincidence or did the writers have the same inspiration? Such a common source could have been Lord Steward [Pan Podstoli] by Ignacy Krasicki. There are a lot of analogies between the three mentioned texts on almost all layers of the writings: in the construction of the main characters’ personalities as well as in the group of side figures. Many pictures of life in Soplicowo and Celejowo or plenty of scenes recorded in the books reveal quite clear relevance to the prose by Krasicki. All the matters of Lord Steward concerning ethics, religion, nation or society may be found in later books by Czartoryski and Mickiewicz – they are shown in a very similar manner. The problem needs more thorough analysis which will possibly allow placing the forgotten Czartoryski’s novel within the history of Polish literature and, maybe, finally bring a new view of Sir Thaddeus.

PL

W artykule poddano analizie teksty, które powstały niemal w tym samym czasie. Czartoryski zapoznał się z treścią epopei już po napisaniu Pana Sędziego Delutego. Istnieją małe szanse, aby Mickiewicz znał powieść księcia. W tej sytuacji nie można zakładać wpływu któregoś z utworów na genezę drugiego. Nasuwa się jedynie przypuszczenie, że powstanie Pana Tadeusza mogło się przyczynić do zaniechania przez Czartoryskiego dalszych prac nad powieścią. Najistotniejsze jest jednak to, że teksty powstały w tym samym czasie i są zbieżne na wielu płaszczyznach. Powstaje zatem pytanie o powody tej zbieżności. Czy jest to jedynie przypadek, czy może pisarze mieli wspólną inspirację? Utworem, który mógł taką inspirację stanowić, jest Pan Podstoli Ignacego Krasickiego. Analogii pomiędzy trzema tekstami jest bardzo dużo. Niemal na każdej płaszczyźnie utworu, czy to przy konstruowaniu osobowości postaci głównych, czy bohaterów pobocznych. Wiele obrazów życia w Soplicowie i Celejowie, a także rozmaitych scen z obu utworów wykazuje pokrewieństwo ze scenami powieści Krasickiego. Zagadnienie to wymaga więc szczegółowych analiz, których wyniki pozwolą na umiejscowienie zapomnianej powieści Czartoryskiego w obrębie historii literatury. Mogą również przyczynić się do nowego oglądu Pana Tadeusza.

18

Molière po nipuańsku, czyli o nieobecności «Mizantropa» na scenach staropolskich

36%

Kencki P.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 1

103-138

EN

This article seeks to explain why the reception of The Misanthrope in Polish literature and theater began so late. The author analyzes the first two translations of short excerpts from this comedy-by Franciszek Zabłocki (1774) and Ignacy Krasicki (1803)-which are included in the appendix. In doing so, he refers to the entire literary output of both poets. He puts forward the argument that the play’s sophisticated form and subject matter were among the reasons why The Misanthrope met with little interest in the first stage of the Polish reception of Molière. His interpretation of the play combines an analysis of the Jansenist context of The Misanthrope with a reflection on Molière’s way of connecting the categories of comicality and metatheatricality. The juxtaposition of these two perspectives leads to the presentation of the title character as a rebel figure. The author also indicates 17th- and 18th-century Polish dramatic texts that correspond in some way with Molière’s comedy. He emphasizes the differences in the development of the Polish and French performance traditions, arguing that the Old Polish theater culture did not leave room for assimilating high comedy, and that the characterological ambiguity of Alceste made him an unsuitable protagonist from the point of view of Polish Enlightenment playwrights, who aimed to exhort the society to moral improvement. The article combines the research perspectives of literary and theater history, also using theoretical and methodological tools from translation studies, drama studies, and the history of ideas.

PL

Artykuł stanowi próbę wyjaśnienia przyczyn późnej recepcji Mizantropa w polskiej literaturze i teatrze. Autor analizuje udostępnione w aneksie dwie pierwsze próby przekładu krótkich ustępów z tej komedii – Franciszka Zabłockiego (1774) i Ignacego Krasickiego (1803), odwołując się do całej twórczości obu poetów. Stawia tezę, że na niewielkim zainteresowaniu Mizantropem w pierwszym okresie polskiej recepcji Molière’a zaważyły wyrafinowana forma i problematyka sztuki. Podejmuje próbę interpretacji dramatu, w której refleksję nad autorskim sposobem powiązania kategorii komizmu i metateatralności łączy z analizą jansenistycznego kontekstu Mizantropa. Rezultatem zestawienia tych perspektyw jest ujęcie tytułowego bohatera jako figury buntownika. Autor wskazuje także XVII i XVIII-wieczne polskie utwory dramatyczne, które w jakiś sposób korespondują z komedią Molière’a. Podkreśla odmienność rozwoju polskiej i francuskiej sfery widowiskowej i twierdzi, że staropolska kultura teatralna nie dawała możliwości przyswojenia komedii wysokiej, a niejednoznaczność charakteru Alcesta czyniła go bohaterem nieprzydatnym z punktu widzenia polskich oświeceniowych dramatopisarzy, którzy stawiali sobie za cel nawoływanie do poprawy obyczajów. W artykule połączono perspektywę historycznoteatralną i historycznoliteracką, wykorzystano również narzędzia z zakresu przekładoznawstwa, dramatologii i historii idei.

19

Orientalne lektury Krasickiego – przyczynek do badań nad erudycją pisarza

32%

Leszczyńska-Skowron K.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 2

55-64

PL

Artykuł poświęcony jest dwóm zbiorom maksym zamieszczonym w „Uwagach” Ignacego Krasickiego – „Przestrogom, które Nabi Effendi synowi swemu zostawił” oraz „Myślom”. Autorka odnajduje źródła, z których Książę Biskup czerpał zapisane w nich sentencje (są to pozycje należące do klasyki literatury orientalnej – „Hayriye” Yusufa Nabiego oraz „Historia i mądrość” Ahikara Asyryjczyka), i przedstawia ich krótką historię oraz ich znaczenie w literaturze europejskiej.

EN

The paper is devoted to two collections of maxims contained in Ignacy Krasicki’s “Uwagi” (“Remarks”), namely to “Przestrogi, które Nabi Effendi synowi swemu zostawił” (“Warnings that Nabi Effendi Left to His Son”) and to “Myśli” (“Thoughts”). The authoress finds the sources from which Krasicki took the maxims (these are the pieces of classical Oriental literature, namely “Hayriye” by Yusuf Nabi and “Historia i mądrość” (“History and Wisdom”) by Ahikar of Assyria, she presents their concise history as well as their significance to European literature.

20

Diecezja warmińska w opracowaniach biskupa Jana Władysława Obłąka (zm. 1988 r.)

32%

Makarczyk I.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

43-61

EN

This paper presents the scholarly output of Bishop Jan W. Obłąk concerning the history of the Diocese of Warmia. The subject matter of the undertaken studies is wide and covers the history from the 16th to the 20th century. Bishop Obłąk devoted most space to the Polish Catholic population, but he also wrote about great figures connected with Warmia, such as Nicolaus Copernicus, Stanisław Hozjusz or Ignacy Krasicki. In his works, he also commemorated the Warmia Chapter, school institutions in Braniewo – the “Hosianum” seminary and the Jesuit college. He also wrote about monastic congregations in Warmia and many matters related to religious worship. He based his studies on a reliable source base. With his research work, he contributed to building the scientific community of Olsztyn historians.

PL

W niniejszym przedłożeniu przedstawiono dorobek naukowy biskupa Jana W. Obłąka, dotyczący dziejów diecezji warmińskiej. Problematyka podejmowanych opracowań jest szeroka i obejmuje okres od XVI do XX wieku. Najwięcej miejsca biskup Obłąk poświęcił polskiej ludności katolickiej, ale pisał też o wielkich postaciach związanych z Warmią, m.in. o Mikołaju Koperniku, Stanisławie Hozjuszu czy też Ignacym Krasickim. W swoich pracach upamiętnił ponadto kapitułę warmińską oraz uczelnie w Braniewie – seminarium duchowne „Hosianum” i kolegium jezuickie. Pisał również o zgromadzeniach zakonnych na Warmii i wielu sprawach związanych z kultem religijnym. Swoje opracowania opierał na rzetelnej podstawie źródłowej. Pracą badawczą włączył się w budowanie środowiska naukowego historyków olsztyńskich.

Refine search results

Narration in Ignacy Krasicki’s Historia (History)

Ignacy Krasicki w ogrodzie

Kwestia interpunkcji w utworach poetyckich Ignacego Krasickiego. Spostrzeżenia i uwagi w związku z edycją krytyczną wierszy

Kwestia interpunkcji w utworach poetyckich Ignacego Krasickiego. Spostrzeżenia i uwagi w związku z edycją krytyczną wierszy

To nie wino zawiniło. „Spór rymotwórski” Krasickiego z Naruszewiczem

Krajobraz w „Wierszach różnych” i w „Wierszach z listami” Ignacego Krasickiego

Narracja w Historii Ignacego Krasickiego

Ignacy Krasicki w dziewiętnastowiecznych encyklopediach i słownikach brytyjskich.

„Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” jako powieść przejścia

Ignacy Krasicki i Stanisław Poniatowski. Wiersze do synowca króla i przyjaźń bez świadectw

Echa romansu tradycyjnego w twórczości literackiej Ignacego Krasickiego

Ignacy Krasicki – uwodziciel intelektualny Barbary Sanguszkowej

Krasicki w sanatorium. Dylematy oświeceniowego kuracjusza u wód (Baden i Wiedeń 1792–1793)

Józef Tomasz Pokrzywniak (16 stycznia 1947 – 15 stycznia 2017)

Skrzywdzony poemat. O książce Jerzego Winiarskiego Wokół „Wojny chocimskiej” Ignacego Krasickiego. Dyskursy możliwe tekstów kultury

Od gotyckiego zamku do barokowej rezydencji. Dzieje budowlane zamku biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim w XVII i XVIII wieku

Spadkobiercy Pana Podstolego – rzecz o wspólnej genezie Pana Tadeusza i Pana Sędziego Delutego. Przyczynek do analizy zagadnienia

Molière po nipuańsku, czyli o nieobecności «Mizantropa» na scenach staropolskich

Orientalne lektury Krasickiego – przyczynek do badań nad erudycją pisarza

Diecezja warmińska w opracowaniach biskupa Jana Władysława Obłąka (zm. 1988 r.)