Search results

1

Ivan Franko jako spolupracovník týdeníku Die Zeit

100%

Simonek S.

Střed. Časopis pro mezioborová studia Střední Evropy 19. a 20. století. / Centre. Journal for Interdisciplinary Studies of Central Europe in the 19th and 20th Centuries.

|

2010

|

vol. 2

|

issue 1

38 – 58

EN

The essay offers an overview on Ivan Franko’s contributions to the weekly Die Zeit; between 1895 and 1904. The famous Ukrainian writer published around thirty of his German essays in the Viennese weekly and thus attacked economical and political grievances in Galicia in a harsh and often polemical way. Accentuating these topics in particular, Franko obviously responded to the requests of Viennese editors and deliberately limited the scope of his journalistic work. These processes are interpreted as a sign for cultural subalternity of the periphery of the Habsburg Empire in its relationship to the centre in Vienna and are analyzed by means of “Postcolonial Studies”, namely by the works of Gayatri Chakravorty Spivak. With the help of Spivak’s famous essay titled Can the Subaltern Speak?, it is possible to understand Franko’s furious attack against Adam Mickiewicz, published in Die Zeit in May 1897 under the title Ein Dichter des Verrathes, as a reaction of a subaltern Ukrainian writer against the dominant Polish culture.

2

Relacje pomiędzy metropolitą Andrzejem Szeptyckim a ukraińską inteligencją

75%

Kubasik A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2018

|

vol. XXV

312-326

XX

The Metropolitan Archbishop Andrey Sheptytsky was the head of the Greek Catholic Church in Eastern Małopolska in 1901-1946. When he assumed the duties of a bishop, he realised that work with the intelligentsia would be more difficult than with other people. However, he still wished to be their spiritual leader in their Christian life. He never wanted to set the clergy against the intelli-gentsia; he did not believe they were in opposite camps. He summoned those who declared they affiliation with the Greek Catholic Church to manifest it in their everyday living. Moreover, he op-posed those who demanded that the Greek Catholics join the Orthodox Church for the sake of na-tional unity of the Ukrainians. Many people representing the world of culture and science considered him as the most im-portant defender of the Ukrainian nation’s rights.

3

Franko, Mickiewicz, Bahr – Spielarten galizischer Subalternität um 1900

75%

Simonek S.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2012

|

vol. 42

4

Elements of positivism in the Ukrainian philosophy and culture of the second half of the 19th century

71%

Artyukh V. A.

Studia Historiae Scientiarum

|

2017

|

vol. 16

269–301

EN

This article addresses the appropriation of positivist thought by Ukrainian intellectuals in the second half of the nineteenth century, in particular in the field of philosophy of history. By discussing elements of positivist thought in the works of Mykhailo Drahomanov, Ivan Franko and Pantaleimon Kulish, the author argues that all three were under direct influence of positivist thought, but none of them was a blind adherent of positivism. Positivism particularly influenced their thinking about history and the issue of determinism. Importantly, it was not the French positivism of Auguste Comte whose ideas were adopted, but rather the English positivism of Henry Thomas Buckle and John Stuart Mill.

PL

Artykuł omawia recepcję myśli pozytywistycznej przez ukraińskich intelektualistów w drugiej połowie XIX wieku, szczególnie w dziedzinie filozofii historii. Na podstawie analizy elementów pozytywistycznej myśli w dziełach Mykhailo Drahomanova, Iwana Franki oraz Panteleimona Kulisha, artykuł dowodzi, że wszyscy autorzy byli pod bezpośrednim wpływem myśli pozytywistycznej, ale żaden z nich nie był ślepym zwolennikiem pozytywizmu. Pozytywizm wpłynął zwłaszcza na ich myślenie o historii i kwestię determinizmu. Co ciekawe, nie był to pozytywizm francuski Auguste’a Comte’a, którego idee zostały przyjęte, ale raczej angielski pozytywizm Henry’ego Thomasa Buckle’a i Johna Stuarta Milla.

5

„Kalifornia galicyjska” w prozie Iwana Franki

71%

Szymonik D.

Porównania

|

2013

|

vol. 12

163-175

EN

The famous Ukrainian writer Ivan Franko (1856–1916) paid much attention to the presentation of the oil industry in Boryslav in his rich and varied creative works. He presented his vision of “Galician California” in short stories (cycle Boryslav, 1877), as well as thematically connected novels Boa constrictor (1879) and Boryslav laughs (1882). These literary works are an artistic unity of theme, characters, form of creation and symbolism of space. As Florian Nieuważny had rightly noticed, Franko as the first had brought the theme of working people to Ukrainian and even east-Slavonic literature which he depicted in a realistic convention taking into consideration forms of artistic conditionality. His experience of Boryslav’s continuum with its social stratification is connected with the experience of a “crossroad” of different national and cultural discourses in above mentioned literary works.

PL

Wybitny pisarz ukraiński Iwan Franko (1856–1916) w swojej bogatej i różnorodnej twórczości wiele miejsca poświęcił prezentacji borysławskiego zagłębia naftowego. Swoją wizję „Kalifornii galicyjskiej” przedstawiał zarówno w małych formach prozatorskich (cykl opowiadań Borysław, 1877), jak i tematycznie z nim związanych powieściach Boa constrictor (1879) i Borysław się śmieje (1882). Utwory te stanowią pewną całość artystyczną ze względu na podjęty temat, powtarzające się postaci i sposób ich kreacji oraz symbolikę przestrzeni. Jak słusznie zauważył Florian Nieuważny, Franko jako pierwszy wprowadził do literatury ukraińskiej, a nawet wschodniosłowiańskiej tematykę robotniczą, którą ujmował w konwencji realistycznej, sięgając jednocześnie po formy artystycznej umowności. Doświadczenie przestrzeni borysławskiego zagłębia naftowego, z jego rozwarstwieniem społecznym, wiąże się w wymienionych utworach z doświadczeniem przecięcia się różnych dyskursów narodowych i kulturowych.

6

Manifesty u początków modernizmu ukraińskiego („List otwarty do pisarzy ukraińskich” Mykoły Woronego)

63%

Nowacki A.

Slavia Orientalis

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 3

7

Українське театрознавство першої третини хх століття: робота з першоджерелами

51%

Korzhova A.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2020

|

vol. 6

53-71

PL

W artykule na podstawie analizy tekstów czołowych ukraińskich historyków teatru trzech pierwszych dziesięcioleci XX wieku podjęto próbę ukazania ich podstaw metodologicznych. Ustalono, że podejście teatroznawców z tego okresu do badania materiałów źródłowych wynikało z akademickiej tradycji dyscyplin historyczno-filologicznych, z której wyłoniło się teatroznawstwo, oraz z procesu samoidentyfikacji nauki o teatrze. Stwierdzono, że badania te charakteryzują następujące cechy: atrybucja historyczna i gatunkowa źródeł; określenie cech kompozycyjnych i stylistycznych tekstu; analiza porównawcza (identyfikacja źródeł, podobieństwa itp.). Jednak studia poszczególnych badaczy różnią się grupą odrębnych właściwości: nacisk na komponent narodowy (I. Franco), archetypy fabularne (V. Rezanov), efekty sceniczne i poetykę teatru (V. Peretz), jego estetyczny (A. Kisel) i socjologiczny (P. Roulin) wymiar. Ustalono, iż różnice w sposobie pracy ze źródłami we wspomnianym okresie świadczą nie tylko o indywidualnym podejściu uczonych, ale także o różnych etapach rozwoju teatroznawstwa. Sposoby pracy ze źródłami pośrednio ujawniają zmianę zarówno dziedziny badań, jak i metod, po które sięgali badacze różnych pokoleń.

EN

The article attempts to identify leading Ukrainian theatre historians of the first third of the 20th century methodological principles based on the analysis of their texts. It was established that the approach of theatre experts from this period to the study of source materials resulted from the academic tradition of historical and philological disciplines, from which theatre studies emerged, and from the process of self-identification of theatre science. These studies are characterized by the following features: historical and species attribution of sources; defining the compositional and stylistic elements of the text; comparative analysis (identification of sources, similarities, etc.). However, the studies of individual researchers differ in the group of distinct properties: the national component emphasis (I. Franko), the plot archetypes (V. Rezanov), the stage effects and the poetics of the theatre (V. Peretz), its aesthetic (O. Kysil) and sociological (P. Rulin) component. It was found that differences of working with sources in the said period testify not only to the individual approach of scholars, but also to various stages of the development of theatre studies. Working with sources indirectly reveals the change in both the field of research and the methods that researchers of different generations sought.

UK

У статті здійснено спробу на основі аналізу текстів провідних українських істориків театру першої третини ХХ століття виявити їхні методологічні принципи. Визначено, що підходи театрознавців зазначеного періоду до дослідження першоджерел було зумовлено академічною традицією дисциплін історико-філологічного циклу, з яких постало театрознавство, і процесом самоідентифікації науки про театр. Виявлено, що для досліджень істориків театру характерні наступні ознаки: історична і жанрова атрибуція джерел; визначення композиційних і стилістичних особливостей тексту; порівняльний аналіз (визначення джерел наслідування, паралелей тощо). Разом із тим, дослідження кожного з істориків мають свої особливості: зроблено акцент на національній складовій (І. Франко), сюжетних архетипах (В. Рєзанов), сценічних ефектах і поетиці театру (В. Перетц), його естетичній (О. Кисіль) і соціологічній (П. Рулін) складових. Встановлено, що зміни способів роботи з першоджерелами протягом першої третини ХХ століття свідчать не лише про індивідуальні особливості підходів різних дослідників, а й про різні етапи театрознавства. Способи роботи з джерелами опосередковано виявляють зміну як предметного поля дослідження, так і методи, на які спиралися дослідники різних поколінь.

8

Wpływ kulturowy jako tradycja i wyzwanie dla czeskiej, ukraińskiej i polskiej komparatystyki

45%

Sosnowska D.

Porównania

|

2012

|

vol. 10

147-160

EN

The article deals with ideas of cultural influence which were formulated by Czech, Ukrainian and Polish intellectuals before the second world war. Presented examples of Slavic approach to the problem of cultural domination and inferiority as well as the cultural influence in general, could be seen today as a valuable tradition for comparative studies in the region of Central and Eastern Europe. In contrary to the assumption of the existence of a cultural center and province which separated Western and Eastern Europe, which was such a popular belief in the Western comparative studies up to the late 1950s, as well as its supposition of cultural hierarchy which distinguished mature active, and influential cultures from those which are passive, imitative, only at one of many stages of its development, Slavonic intellectuals thought in a different way about the problem. They saw the process of cultural influence as a more dynamic, creative and complex phenomenon. They also stressed that not only an imitation effort took part in the pursuit of Slavic cultures after more developed Western European cultures, but also an adaptation and modification of all imitated cultural fashions and trends. As a result something new and original emerged on the grounds of Slavic culture. Therefore, their culture did not lose its original character and it should not be treated as a passive reflection of the Western European cultures. The author reminds about those concepts, which were ahead of their times and only today they can be truly appreciated in the context of post-structural changes in the humanities. The author emphasizes also that the approach to the problem of cultural influence played a different role in the development of Czech, Ukrainian and Polish comparative studies referring to the cultural and political challenges created by it.

PL

W artykule przedstawiono koncepcje wpływu kulturowego sformułowane przez czeskich, ukraińskich i polskich intelektualistów przed drugą wojną światową. Przykłady słowiańskiego stosunku do kulturowej dominacji i podporządkowania, jak również do szerszych aspektów zjawiska wpływu kulturowego, mogą być traktowane jako wartościowa tradycja dla dzisiejszych studiów porównawczych skoncentrowanych na Europie ŚrodkowoWschodniej. W przeciwieństwie do założeń przyjmujących istnienie kulturowego centrum oraz prowincji, utożsamianych z rozróżnieniem Zachodniej oraz Wschodniej Europy (wraz z jej częścią Środkową), a to stanowisko zachowało popularność w komparatystyce zachodnioeuropejskiej do późnych lat 50. XX wieku, intelektualiści słowiańscy mieli inne podejście do wskazanego problemu. Nie godzili się z przeświadczeniem, że istnieje kulturowa hierarchia wyznaczająca sztywne relacje pomiędzy kulturami dojrzałymi, aktywnymi i wpływowymi oraz tymi, które sąpasywne, naśladowcze i znajdują się na etapie dopiero kulturowego rozwoju. Postrzegali oni proces kulturowego wpływu jako zjawisko bardziej złożone, dynamiczne i powiązane z kreatywnością. Badacze tacy jak O. Hostinský, J. Mukařowský, K. Čapek, M. Drahomanow, I. Franko podkreślali, że wpływ kulturowy nie polega na przyjmowaniu postawy biernego imitowania, na czym miałby polegać pościg kultur słowiańskich za kulturami Europy Zachodniej. Wręcz przeciwnie, w procesie tym istotną rolę grają czynniki adaptacji i modyfikacji przejmowanych trendów kulturowych, a w konsekwencji obce wpływy implantowane na własne podłoże kulturowe prowadzą do powstawania zjawisk nowych i zachowujących swą odrębność. Wpływ kulturowy płynąc z Europy Zachodniej nie musi prowadzić do utraty oryginalności przez kultury rodzime (w tym przypadku trzy wymienione kultury słowiańskie: czeską, ukraińską i polską), a tam, gdzie dostrzegamy jego działanie, kultury wpływowi podległe nie powinny być automatycznie traktowane jako lustrzane odbicia kultur wpływających. Autorka, przypominając koncepcje wspomnianych badaczy, które wyprzedzały stan ówczesnej świadomości komparatystycznej, podkreśla, że mogą być one w pełni docenione w kontekście zmian w humanistyce wynikłych z kryzysu strukturalizmu. Zarazem autorka zwraca uwagę, że podejście do problemu wpływu kulturowego odegrało różną rolę w rozwoju czeskich, ukraińskich i polskich studiów porównawczych w zależności od kulturowych oraz politycznych wyzwań, jakie zjawisko wpływustwarzało w każdej z trzech społeczności.

9

Ukraińskie narracje tożsamościowe. Przykład Iwana Franki i Łesi Ukrainki

45%

Kaczmarczyk M.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2018

|

vol. 5

|

issue 13

79-95

UK

The author of the present paper analyzes the selected examples of Ukrainian identity depicted in literary works of the two Ukrainian great writers who lived in two politically separate parts of Ukraine. Both Ivan Franko and Lesya Ukrainka pointed out that only due to strengthening their national identity Ukrainians can preserve their national distinctiveness.

PL

Autor artykułu analizuje wybrane przykłady działalności Iwana Franki oraz Łesi Ukrainki, zwracając uwagę na te jej przejawy, których centrum jest kwestia tożsamości ukraińskiej, potrzeba jej budowania i umacniania, bo tylko dzięki temu Ukraińcy i Ukraina są w stanie proklamować swoją odrębność. Pisarze, reprezentujący rozdzielone politycznymi granicami części Ukrainy, realizują w swojej działalności narracje antykolonialne.

Refine search results

2 Porównania

1 Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

1 Historyka Studia Metodologiczne

1 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Slavia Orientalis

1 Studia Historiae Scientiarum

1 Střed. Časopis pro mezioborová studia Střední Evropy 19. a 20. století. / Centre. Journal for Interdisciplinary Studies of Central Europe in the 19th and 20th Centuries.

1 TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

2 Simonek S.

1 Artyukh V. A.

1 Kaczmarczyk M.

1 Korzhova A.

1 Kubasik A.

1 Nowacki A.

1 Sosnowska D.

1 Szymonik D.

1 2020

3 2018

1 2017

1 2013

2 2012

1 2010