Search results

1

Maski Molierowskiego Don Juana

100%

Wojtysiak-Wawrzyniak K.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 1

79-101

EN

This article considers selected literary, ideological, and social contexts of the origins of Molière’s Don Juan (1665) in order to demonstrate links between particular cultural phenomena of the mid-seventeenth century and the construction of the play’s protagonist and some thematic motifs. The author reviews various hypotheses concerning the literary and cultural roots of Molière’s version of the story of Don Juan, to focus on the evocation of Spanish cultural contexts. She also emphasizes that the author managed to incorporate into the story of the legendary seducer ample commentary pertaining to factual reality. Ideas rooted in aesthetic explorations and current ideological discussions and disputes contributed to the creation of a protagonist whose experience also corresponds in many aspects to that of the present-day reader and theatergoer.

PL

W artykule podjęto refleksję nad wybranymi literackimi, ideowymi, społecznymi i obyczajowymi kontekstami genezy Don Juana Molière’a (1665), by wskazać powiązania między charakterystycznymi dla połowy XVII wieku zjawiskami kulturowymi a sposobem ukształtowania tytułowej postaci i niektórych wątków dramatu. Autorka przypomina stawiane przez różnych badaczy hipotezy na temat literackich i kulturowych korzeni Molierowskiej wersji opowieści o Don Juanie, skupiając się szczególnie na kontekstach związanych z kulturą hiszpańską. Podkreśla również, że autorowi udało się wpisać w fabularną materię legendy uwodziciela wiele komentarzy do rzeczywistości. Pomysły zakorzenione w estetycznych poszukiwaniach oraz w aktualnych dyskusjach i sporach ideowo-światopoglądowych przyczyniły się do stworzenia bohatera, którego doświadczenie koresponduje także w wielu aspektach z doświadczeniem współczesnego czytelnika i widza.

2

The myth of the cyclops in antiquity and in the Spanish golden age

99%

Zalewska-Jura H., Kłosińska-Nachin A., Uniwersytet Łódzki K. F. K., Uniwersytet Łódzki K. F. H., Hanna Zalewska-Jura. Associate Professor D. o. H. a. R. S. U.

Collectanea Philologica

|

2014

|

vol. 17

PL

W literaturze starożytnej obecne są dwa, biegunowo odmienne, motywy podania o Cyklopie: epicki, znany z IX ks. Odysei, przywołany później i poddany modyfikacji przez Eurypidesa w dramacie satyrowym Cyklop oraz liryczno-erotyczny spopularyzowany przez Teokryta w XI sielance, Skargi Cyklopa. Wersję Teokryta rozbudował Owidiusz w XIII ks. Metamorfoz. Pomostem między obydwoma wariantami mitycznymi jest tzw. dytyramb Filoksenosa z Kytery. Mit Polifema, głównie w postaci, jaką nadał mu Owidiusz, przewija się przez hiszpański wiek XVI aż do początku kolejnego stulecia, znajdując wielu naśladowców i tłumaczy. Pod koniec XVI wieku sięga do niego również Lope de Vega w powieści pasterskiej La Arcadia (1598), nadając mu formę tradycyjnej hiszpańskiej strofy romance. Mit stanowi odbicie historii będącej przedmiotem narracji, wzbogacając powieść o elementy perspektywy autobiograficznej. W Fábula de Polifemo (1612) Luisa de Góngory mit ulega całkowitej transformacji. W jego interpretacji przeważają barokowe kontrasty i hiperbola. Struktura dzieła oparta jest na zbieżności przeciwieństw: potworności Polifema i piękna Galatei. Mit staje się też okazją do transpozycji koncepcji piękna, wywodzącej się od petrarkizmu: obserwować można dominantę planu metaforycznego, zastępującego elementy rzeczywistości.

3

Zrozumieć złoty wiek

98%

Nowicka E.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2010

|

issue 17

181-190

EN

The body of the discussion is devoted to two books, critical editions of Polish translations of the works of Spanish Baroque period, that are related to theatre. The first title in question is the annotated bi-lingual edition of El principe contante by Calderon de la Barca, the drama piece known in Poland as Książe niezłomny [The Constant Prince] and brilliantly translated by Juliusz Słowacki. The other book is the annotated translation of Arte nuevo de hacer comedias en este tiempo [New art of writing plays] by Lope de Vega. Both publications not only evaluate the complex and fascinating picture of Spanish theatrical culture of the Golden Age to the Polish reader, but also substantially widen our understanding of the dependence between the type of the stage and the vision of the world constructed by a playwright and the theatre. They may also provide substantial support, and important inspiration, to theoreticians of theatre and drama, comparatists, historians of ideas, historians of mentality, etc.

4

Vondel of Lope de Vega? Over Spaans toneel en Nederlandse actrices

74%

van Marion O.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 5 Zeszyt specjalny

59-75

PL

Autorka artykułu na podstawie rachunków zarejestrowanych w archiwach analizuje popularność najważniejszych sztuk wystawianych na deskach Amsterdamse Schouwburg w latach 1650-1670. Najnowsze badania nad historią teatru niderlandzkiego oraz nad Amsterdamse Schouwburg pokazują, że ówczesna publiczność stawiała międzynarodowy i zróżnicowany gatunkowo repertuar wyżej nad klasyczne tragedie biblijne, które zapisały się w historii literatury. Wśród preferowanej twórczości znajdowały się tłumaczenia komedii hiszpańskich, które od połowy XVII w. przyciągały do teatru tłumy. Widzowie z entuzjazmem przyjmowali zarówno same spektakle, jak i ważne role odgrywane w nich przez kobiety. Miało to poważne konsekwencje dla personelu teatru, ponieważ po raz pierwszy konieczne się stało zatrudnienie aktorek. W amsterdamskim teatrze stały się one wszechstronnymi diwami o wielkim wyczuciu dramatu, przyciągającymi publiczność, która przychodziła specjalnie po to, by ujrzeć je na scenie. Autorka wskazuje na konieczność dalszych badań nad tym zagadnieniem.

EN

This article examines the popularity of the most important plays performed in the Amsterdamse Schouwburg between 1650 and 1670 on the basis of the receipts recorded in the archives. This recent research into Dutch theatre history and the Amsterdamse Schouwburg shows that the public enjoyed a repertoire that was much more international and multifaceted than just the classic Biblical tragedies mentioned in the literary histories. From the mid-seventeenth century, it was the translations of Spanish comedias that attracted a large audience. People enjoyed both the spectacle and the important roles for women. This had major consequences for the Schouwburg’s staff, because, for the first time, actresses had to be hired. These Dutch actresses were versatile divas with a great sense of drama, and the audience came especially to see them. Further research into this topic is recommended. Keywords: theatre history; Amsterdamse Schouwburg; Spanish theatre; Lope de Vega; actresses; Ariana van den Bergh; Susanna van Lee

NL

Het artikel onderzoekt de populariteit van de belangrijkste in de Amsterdamse Schouwburg tussen 1650 en 1670 opgevoerde stukken aan de hand van de recettes die zijn genoteerd in de archiefstukken. Uit dit recente onderzoek naar de Nederlandse theatergeschiedenis rondom de Amsterdamse Schouwburg blijkt dat het toenmalige publiek in groten getale genoot van een repertoire dat veel internationaler en veelvormiger was dan alleen de klassieke Bijbelse tragedies die in de literatuurgeschiedenissen staan vermeld. Het waren vertalingen van Spaanse comedias die vanaf het midden van de zeventiende eeuw volle zalen trokken. De toeschouwers kwamen af op veel spektakel en belangrijke rollen voor vrouwen. Dit had grote gevolgen voor het personeel van de Schouwburg, want er moesten voor het eerst actrices worden ingehuurd. Deze Nederlandse actrices waren veelzijdige diva’s met veel gevoel voor drama. Het publiek kwam speciaal om hen te zien. Verder onderzoek is noodzakelijk.

5

Cervantes a tolerance

70%

Sánchez J. A.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2019

|

vol. 16

|

issue 31

25-39

EN

The treatment of the morisco theme in Don Quixote could be understood as an index — a proof — of the philosophical and spiritual differences between Cervantes and the official ideology of his time. In his discourse, Ricote (the morisco character in Don Quixote II, 1615) names the ‘freedom of conscience’, an important theme in European religious discourse of the 16th and 17th centuries. This article deals with the interpretation of that expression in the literary and ideological context of Cervantesʼ novel and Cervantesʼ world. It seems that the expression refers to the Peace of Augsburg, and it could be interpreted as an appeal for tolerance, in this case regarding the morisco question (the moriscos were banned in 1609, before the publication of the second volume of Don Quixote). Yet this is a problematic interpretation: in Spain, the expression was commonly associated with heresy. It is in this sense that Lope de Vega uses the expression. This in turn is what allows us to characterize Lope de Vegaʼs literary work as conservative and Cervantesʼ as liberal.

Refine search results

1 Collectanea Philologica

1 Pamiętnik Teatralny

1 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

1 Roczniki Humanistyczne

1 Slovo a smysl - Word & Sense

1 Hanna Zalewska-Jura. Associate Professor D. o. H. a. R. S. U.

1 Kłosińska-Nachin A.

1 Nowicka E.

1 Sánchez J. A.

1 Uniwersytet Łódzki K. F. H.

1 Uniwersytet Łódzki K. F. K.

1 Wojtysiak-Wawrzyniak K.

1 Zalewska-Jura H.

1 van Marion O.

1 2023

1 2022

1 2019

1 2014

1 2010

Maski Molierowskiego Don Juana

The myth of the cyclops in antiquity and in the Spanish golden age

Zrozumieć złoty wiek

Vondel of Lope de Vega? Over Spaans toneel en Nederlandse actrices

Cervantes a tolerance