Search results

1

Realismus a antirealismus

100%

Pechar J.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2009

|

vol. 57

|

issue 1

53-60

EN

The distinction between realist and anti-realist standpoints is understood here in the sense that is defined by Michael Dummett and connected, by him, with the phase in Wittgenstein’s thinking which issues in the Philosophical Investigations. Cora Diamond, whose article is here outlined, shows, however, that Wittgenstein’s Tractatus is already, in its basic orientation, anti-realistic in Dummett’s sense. She argues that, unlike Russell, Wittgenstein here rejects the conception of a semantic theory which would allow a theory to explain the legitimacy of certain deductions without our necessarily being able to perform those deductions. Dummett sees a connection between anti-realism and a scepticism about the law of excluded middle. Husserl too, in his Formal and Transcendental Logic, sees the assumption that every judgement is in itself determined – an assumption that is part and parcel of the law of excluded middle – as a remarkably a priori assumption applied to every subject of possible judging. In this context he notes that “we all know very well that, in actual fact, few judgements can be easily objectively established by anyone, even in the best circumstances”. If, then, Husserl problematises the development which led to the conception of a logic of a real world taken as already given, and if he emphasises that every real truth remains, for fundamental reasons, relative and normatively related to regulative ideas, then we evidently cannot treat his philosophy as occupying a realist standpoint in Dummett’s sense. The same applies to Kant, too, for whom merely finite thinking beings, because of their reliance on sense, must intuit with the help of conceptual thinking which enables objects to emerge from sensual impressions. It appears, then, that what Dummett calls “anti-realism” is by no means a standpoint which is restricted only to certain orientations in analytical philosophy.

2

Debata Dummett–Lash i bezpośredniość Objawienia

71%

Czerniawski K.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4

225-250

PL

W artykule streszczam tzw. Debatę Dummett Lash, która miała miejsce na łamach czasopisma angielskich dominikanów New Blackfriars w latach 1987–1989. Rozróżniam trzy główne nurty debaty. W pierwszym głównym oponentem filozofa Michaela Dummetta, inicjatora debaty, był benedyktyn Bede Griffith, który proponował symboliczne rozumienie Biblii. Według Dummetta jednak rozumienie symboliczne opiera się na wcześniejszym rozumieniu dosłownym, które z tego powodu nie może być odrzucone. W drugim Dummett argumentował za potrzebą intersubiektywnego uzasadnienia naszej przynależności do konkretnego Kościoła, ponieważ w innym przypadku nie bylibyśmy w stanie podać żadnych racji na rzecz zmiany poglądów przez tych, którzy nie wyznają chrześcijaństwa. Jego główna teza nie była atakowana, niektórzy uczestnicy debaty kwestionowali jednak niektóre szczegóły natury tego uzasadnienia i całego paradygmatu myślenia w kategoriach wyznaniowych. Trzeci i kluczowy nurt debaty miał swoje źródło w nacisku Dummetta na to, że współczesna katolicka biblistyka odeszła od tradycyjnego katolickiego nauczania i stąd konieczne jest ogłoszenie granic możliwej interpretacji katolickich artykułów wiary. Wielu teologów, którzy brali udział w debacie, postrzegało to żądanie Dummetta jako zagrożenie dla naukowej wolności, a najważniejszy z nich, Nicholas Lash, profesor University of Cambridge, wskazywał, że także postulowane przez Dummetta ogłoszenie będzie wymagało interpretacji, stąd wyznaczenie granic możliwej interpretacji jest po prostu niemożliwe. Na końcu artykułu dochodzę do wniosku, że możemy postrzegać Dummetta zarówno jako filozofa, który stara się traktować religię w sposób racjonalny, jak i prostego katolickiego świeckiego, chcącego mieć bezpośredni dostęp do Objawienia bez pośrednictwa ekspertów od biblistyki.

EN

In the article, I summarize the so-called “Dummett – Lash debate” that took place in the pages of the English Catholic journal New Blackfriars in the years 1987–1989. I discern three main streams of the debate. In the first, the main opponent of philosopher Michael Dummett, the initiator of the debate, was Benedectine Bede Griffith, who proposed a symbolic way of understanding the Bible. Dummett responded that any symbolic understanding depends on a previous literal understanding, which therefore cannot be rejected. In the second stream, Dummett argued that we need intersubjective justification of our belonging to a particular Church, because otherwise we could not give any reasons why those who don’t profess Christianity should change their views. His main point wasn’t challenged, but some participants of the debate questioned some details of the nature of this justification and entire paradigm of thinking in confessional terms. The third and focal point of the debate was Dummett’s insistence that contemporary Catholic biblical studies depart from traditional Catholic teaching and therefore it is necessary to pronounce the limits of admissible reinterpretation of the articles of Catholic faith. Many theologians who took part in the debate saw this as a threat to academic freedom, and the most important of them, University of Cambridge Professor Nicholas Lash, pointed out that Dummett’s pronouncement also needs interpretation, since otherwise establishing the limits of possible reinterpretation would be simply impossible. In the end of the article, I come to the conclusion that we can see Dummett both as a philosopher who tries to treat religion rationally and as a simple Catholic layman who wants to have direct access to revelation without the mediation of biblical experts.

3

Putnam’s Natural Realism and Its Problems

62%

Szubka T.

Roczniki Filozoficzne

|

2024

|

vol. 72

|

issue 1

43-60

PL

Hilary Putnam (1926–2016) miał skłonność do zmieniania swoich poglądów filozoficznych oraz do ich ciągłej modyfikacji. Ostatni okres rozwoju jego filozofii jest znany jako faza realizmu naturalnego lub zdroworozsądkowego. Realizm ten został najpełniej przedstawiony w Wykładach Deweyowskich z 1994 r. Artykuł dotyczy trzech aspektów stanowiska w nich wyłożonego, a następnie ulepszanego i uzupełnianego. Wskazane są trzy trudności tego stanowiska. Po pierwsze, Putnam twierdzi, że we współczesnym sporze o realizm mamy z jednej strony do czynienia ze zwolennikami ekstrawaganckiego realizmu metafizycznego, z drugiej zaś z entuzjastami rozmaitych wersji nieodpowiedzialnego antyrealizmu. Niestety Putnamowski zarys tej debaty jest zbyt uproszczony, ponieważ jest wiele postaci realizmu metafizycznego, natomiast scalanie w jedną całość różnych odmian antyrealizmu prowadzi na manowce. Po drugie, naiwny realizm bezpośredni Putnama trudno pogodzić z zaproponowanym przez niego transakcjonalizmem w teorii percepcji. Po trzecie, przez jakiś czas Putnam był pod wpływem Wittgensteinowskiego kwietyzmu, który zniekształcał charakter wysuwanych przez niego koncepcji filozoficznych.

EN

Hilary Putnam (1926–2016) was prone to change his mind on variety of philosophical issues and almost constantly to modify his views. The last period of the development of his philosophy is known as the phase of commonsense or natural realism, eloquently presented in his 1994 Dewey Lectures. This paper is focused on three facets of his position and tries to identify three difficulties it encounters. Firstly, Putnam claims that in the contemporary realism debate we have, on the one hand, proponents of extravagant metaphysical realism, and, on the other hand, advocates of various versions of irresponsible antirealism. Unfortunately, the delineation of the debate is too coarse-grained, since there are many forms of metaphysical realism, and lumping together various antirealisms is confusing and unhelpful. Secondly, Putnam’s naïve direct realism in the philosophy of perception seems incompatible with his transactional account of perception. Thirdly, for some time Putnam was under a spell of Wittgensteinian quietism that distorted the true character of his philosophical ideas.

Refine search results

2 Roczniki Filozoficzne

1 Filosofický časopis (Philosophical Journal)

1 Czerniawski K.

1 Pechar J.

1 Szubka T.

1 2024

1 2017

1 2009

Realismus a antirealismus

Debata Dummett–Lash i bezpośredniość Objawienia

Putnam’s Natural Realism and Its Problems