Search results

1

In Service of the Living Word: Some Thoughts on «Reducie na stulecie: studia i rozpoznania»

100%

Salata K.

Pamiętnik Teatralny

|

2020

|

vol. 69

|

issue 2

259-266

PL

Obszerny tom Reducie na stulecie: studium i rozpoznania, pomyślany jako symboliczny prezent dla uhonorowania setnej rocznicę powstania Teatru Reduta, nie tylko upamiętnia i celebruje: jest kontynuacją studiów nad jednym z najbardziej oryginalnych i wpływowych przedsięwzięć w polskim teatrze. Reduta zajmuje emblematyczne miejsce w historii, ale zasługuje na bliższą analizę z perspektywy współczesnej, a także na upowszechnienie wśród badaczy i praktyków teatru. Czytając tę książkę po drugiej stronie Atlantyku, dodam, że potrzeba ciągłego rewidowania naszego spojrzenia na teatr w dialogu z Osterwą i Limanowskim w aktualnym polskim kontekście kulturowym i politycznym wydaje się być tyleż ważna, ile wymagająca. Z jednej strony religijne i duchowe podstawy Reduty mogą być szczególnie podatne na "zaangażowane” interpretacje, by użyć określenia Adorno. Z drugiej strony związane z Redutą wspomnienia prowokują nostalgię i sentymentalizm, które raczej mitologizują niż pomagają analizować to zjawisko. Czy Reducie na stulecie udało się uwolnić od tych historiograficznych pułapek? Jaką wartość przynoszą nam dziś te lekcje historii?

EN

Conceived as a symbolic gift to honor Teatr Reduta on the 100th anniversary of its inception and dedicated to the memory of recently passed theatre historian, Zbigniew Osinski, this extensive volume does more than commemorate and celebrate. It advances the studies of one of the most original and deeply influential undertakings in Polish theatre, which, despite securing its emblematic place in histry, deserves a closer analysis from the contemporary perspective, and further dissemination among scholars and practitioners. Reading the book from across the Atlantic Ocean, I will add, that this need for continued rethinking of theatre in dialogue with Osterwa and Limanowski in current Polish cultural and political context seems to be as important as challenging. On the one hand, religious and spiritual underpinnings of Reduta may be particularly susceptive to “committed” interpretations, to use Adorno’s term. On the other hand, memories bring the threat of nostalgia and sentimentalism which help to mythologize rather than analyze unique phenomena. Has Reducie na stulecie managed to stay free from these historiographic traps? What value do these history lessons bring to us today?

2

(Per)formacyjne projekty. Rec.: Konrad Niciński, W poszukiwaniu nowego człowieka. Trzy projekty formacyjne w kulturze polskiej lat 1905–1930. Warszawa 2016

99%

Rembowska-Płuciennik M.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

vol. 109

|

issue 3

245-253

PL

Recenzja prezentuje założenia metodologiczne oraz zakres problemowy pracy Konrada Nicińskiego "W poszukiwaniu nowego człowieka. Trzy projekty formacyjne w kulturze polskiej lat 1905–1930". W polskich badaniach nad literaturą przełomu wieków temat ten nie stanowi często przywoływanego kontekstu. Jak przekonująco udowadnia Niciński – niesłusznie. Walorem recenzowanej książki jest ponadto omówienie wskazanego zagadnienia na przykładzie wybitnych i charyzmatycznych twórców początku XX w.: Witkacego, Tadeusza Micińskiego oraz Mieczysława Limanowskiego.

EN

The review presents the methodological assumptions and the scope of problems of Konrad Niciński’s work “W poszukiwaniu nowego człowieka. Trzy projekty formacyjne w kulturze polskiej lat 1905–1930 (In Search of a New Man. Three Formative Projects of Polish Culture 1905–1930).” The subject is not a frequently recalled research context for Polish literature of the turn of the 19th and 20th c. which, as Niciński convincingly proves, is unjustified. The value of the book also lies in the description of the problem in question as based on the examples of eminent and charismatic authors of the beginning of the 20th century, namely Witkacy, Tadeusz Miciński, and Mieczysław Limanowski.

3

Osterwa – aktor w teatrze życia

80%

Kuraś M.

Pamiętnik Teatralny

|

2020

|

vol. 69

|

issue 2

205-255

EN

The article discusses Juliusz Osterwa’s functioning in the socio-political space. The focus is shifted from the Reduta founder’s theatre activity to his methods of operating within the sphere of public life and to his relations with decision-makers who could determine whether particular artistic undertakings would be carried out or not. Attention is paid to the network of his connections with Freemasonry, which in the interwar period had a significant impact not only on the social or political reality, but also on artistic life. Interested in esotericism, anthroposophy and romantic spiritualism, Osterwa was a member of the first Masonic lodge established in independent Poland; he had extensive contacts in the Freemasonry circles, and he used them to pursue his theatre plans. The article also offers a reflection on Osterwa’s activity as an artist-cum-social activist and a citizen artist, often connected with the ideals of Freemasonry. By linking selected episodes from Osterwa’s biography with their historical and institutional contexts and religious-esoteric inspirations, the article demonstrates various aspects of the artist’s personality and his complicated relations with the authorities in the interwar period and in the first years after the war. (Transl. Z. Ziemann)

PL

Artykuł ukazuje sposób funkcjonowania twórcy Reduty, Juliusza Osterwy, w przestrzeni społeczno-politycznej. Punkt ciężkości przeniesiono z aktywności teatralnej na metody działania w życiu publicznym i na relacje z ludźmi decydującymi o możliwościach realizacji planowanych przedsięwzięć artystycznych. Zwrócono uwagę na sieć powiązań wolnomularskich, mających w dwudziestoleciu międzywojennym znaczny wpływ na rzeczywistość, nie tylko społeczną czy polityczną, ale także artystyczną. Osterwa, zainteresowany ezoteryką, antropozofią i romantycznym spirytualizmem, członek pierwszej założonej w niepodległej Polsce loży masońskiej, miał w środowisku wolnomularskim rozległe kontakty i wykorzystywał je do realizacji planów teatralnych. Przedmiotem refleksji jest też jego działalność jako artysty-społecznika i artysty-obywatela, co niejednokrotnie wynikało z wolnomularskich ideałów. Powiązanie wybranych epizodów z biografii Osterwy z historycznymi i instytucjonalnymi uwarunkowaniami oraz z inspiracjami religijno-ezoterycznymi umożliwiło ukazanie różnych aspektów osobowości artysty i jego skomplikowanych relacji z władzami państwowymi w dwudziestoleciu międzywojennym i w pierwszych latach powojennych.

Refine search results

2 Pamiętnik Teatralny

1 Pamiętnik Literacki

1 Kuraś M.

1 Rembowska-Płuciennik M.

1 Salata K.

2 2020

1 2018

In Service of the Living Word: Some Thoughts on «Reducie na stulecie: studia i rozpoznania»

(Per)formacyjne projekty. Rec.: Konrad Niciński, W poszukiwaniu nowego człowieka. Trzy projekty formacyjne w kulturze polskiej lat 1905–1930. Warszawa 2016

Osterwa – aktor w teatrze życia