Search results

1

Ein Zeichen für den Nächsten. Emmanuel Levinas liest Paul Celan

100%

Dzikowska K.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2007

145-162

PL

Paul Celan i Emmanuel Levinas zapewne nigdy się osobiście nie spotkali, pomimo iż przez wiele lat mieszkali niedaleko siebie, w tej samej dzielnicy Paryża. Można jednak mówić o spotkaniu ich myślenia, zarówno na płaszczyźnie filozofii, jak i literatury – w refleksji o człowieku i dziele literackim, przy czym obie te płaszczyzny w sposób oczywisty splatają się ze sobą. Niniejszy artykuł podejmuje próbę przyjrzenia się temu spotkaniu z perspektywy pism Emmanuela Levinasa, jego eseju poświęconego poezji Celana i należącego do jego fundamentalnych tekstów filozoficznych Inaczej niż być lub poza istotą.

EN

Paul Celan and Emmanuel Levinas have most never met, although they lived in the same quarter in Paris for many years. But we may speak of an encounter of their thinking – philosophical and ‚philological‘, about man and about the essence of literature. It is evident that both kinds of thinking deeply coincide. The article tries to look upon this encounter from the point of view of two writings of Emmanuel Levinas: his essay on the poetry of Paul Celan and one of his basic philosophical written studies, Autrement qu’ être ou au-delà de l’essence.

DE

Paul Celan und Emmanuel Levinas begegneten einander höchstwahrscheinlich nie, obwohl sie mehrere Jahre lang in Paris nicht weit voneinander entfernt wohnten. Man kann aber von einer Begegnung ihres Denkens sprechen – sowohl auf der Ebene der Philosophie als auch auf der Ebene der Literatur, in der Reflexion über den Menschen und über das Wesen des literarischen Werkes, wobei die Überschneidung der beiden Ebenen selbstverständlich ist. Der vorliegende Beitrag stellt den Versuch dar, diese Begegnung aus der Perspektive zweier Schriften von Levinas näher zu betrachten: seines Essays über die Dichtung Paul Celans und eines seiner fundamentalen philosophischen Werke, Jenseits des Seins oder anders als Sein geschieht.

2

Wpaść w słowo mordercom. Paul Celan wobec recepcji własnej twórczości w kontekście powojennych niemieckojęzycznych dyskursów artystyczno‑politycznych

89%

Zając A.

Narracje o Zagładzie

|

2018

|

issue 4

283-297

EN

The article is an attempt at analysing the mechanisms of discursive and symbolic violence that could be found in German-language reception of the works by Paul Celan. The criticism – among others by Günter Blöcker and Hans Egon Holthusen – was often grounded upon anti-Semitism; Celan reacted to such criticism highly affectively, noting with concern the return of rhetoric resembling that of Nazi propaganda. The poet expressed his anxieties in a series of letters and several poems; the author of this article interprets them.

PL

Artykuł stanowi próbę analizy mechanizmów przemocy dyskursywnej i symbolicznej, które ujawniały się w przebiegu niemieckojęzycznej recepcji twórczości poety Paula Celana. Na krytykę (m.in. autorstwa Guntera Blöckera i Hansa Egona Holthusena), formułowaną nierzadko z pobudek antysemickich, Celan reagował w silnie afektywny sposób, rejestrując z niepokojem nawrót retoryki przypominającej nazistowską propagandę. Wyraz swoim niepokojom dał poeta w serii listów oraz w kilku wierszach – autor niniejszego tekstu dokonuje ich interpretacji.

3

The Poetry of Ilana Shmueli within the Cultural Context of Chernivtsi and Bukovina

88%

Malý R.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2022

|

vol. 19

|

issue 39

84-94

EN

This study focuses on presenting the specific Central European region of Bukovina, in its day the last crown land of the Austro-Hungarian monarchy, which today is divided between Ukraine and Romania. A specific national-cultural situation formed in its capital of Chernivtsi at the beginning of the twentieth century: the Jewish minority, using standard German as its language of communication and sensing the approach of its annihilation, clung to literary creativity, consisting primarily in intensive poetry writing. After the Second World War, the literary work of these authors was published in the diaspora. In addition to the name of Rose Ausländer, the poet Paul Celan especially gained renown, and it was from his late work, written towards the end of his life, that the Israeli poet Ilana Shmueli, originally from Chernivtsi, took inspiration. The work of both these authors is directed towards hermeticism and cipher, but this is in no way detrimental to the intensity of the poetic communication of the tragedy of the Shoah.

4

Figury zaprzeczonej przestrzeni (Różewicz, Celan, Staff)

88%

Wójcik T., Uniwersytet Warszawski I. L. P., Tomasz Wójcik - profesor w Zakładzie Literatury XX i XXI wieku (Instytut Literatury Polskiej U. W., tomasz.wojcik@uw.edu.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2013

|

vol. 02

PL

Przedmiot refleksji stanowi wiersz Tadeusza Różewicza Pomniki. Intertekstualna lektura utworu polega na odczytaniu go w kontekście poezji Leopolda Staffa i Paula Celana. Obecną w wierszu – wspólną dla wymienionych autorów – metaforykę przestrzenną interpretuje się jako formę diagnozy sytuacji duchowej po doświadczeniach ostatniej wojny.

5

Broken Latin, Secret Europe: Benjamin, Celan, Derrida

88%

Lipszyc A.

Eidos. A Journal for Philosophy of Culture

|

2021

|

vol. 5

|

issue 3

82-91

EN

The author begins by analyzing Walter Benjamin’s quarrel with George Kreis and the respective visions of culture advocated by both sides of the debate. Then, he offers a reading of a poem by Paul Celan in which the poet sides with Benjamin, but also makes his position more complex, ultimately offering a paradoxical figure of “the secret openness” or “open/public secrecy” as a remedy against the “mystery” of the Georgians. This idea can be seen as developed in Jacques Derrida’s understanding of secrecy, which the author proceeds to analyze. The secrecy as a deconstructive rift in the public discourse, a split which tears it open, can be seen as opposed both to the undemocratic mystery and to the seeming openness of globalatinization. After considering the formal, political and (post)religious aspects of secrecy, the author ends with showing how literature as such is the most powerful medium of Derridean secret.

6

Przerwane opus magnum. O powieści Elfriede Jelinek Dzieci umarłych z Celanem w tle

88%

Piszczatowski P.

Acta Philologica

|

2014

|

issue 45

195-200

PL

Powieść Dzieci umarłych zarówno przez samą Jelinek, jak i przez krytykę literacką jest określana mianem opus magnum autorki. W moim eseju podejmuję próbę interpretacji tego określenia nie w znaczeniu pierwszoplanowej pozycji w dorobku Jelinek, lecz odnosząc się do jego pierwotnego alchemicznego sensu. Wykorzystuję je przy tym jako narzędzie interpretacyjne powieści czytanej przez pryzmat rozrachunku Jelinek z traumą Zagłady. Odnosząc się do paradygmatów poetologicznych wypracowanych przez Paula Celana podejmuję także ogólną refleksję nad literaturą jako medium pamięci o ofiarach Szoah w kontekście omawianego utworu.

7

(Mgliste) miejsca w poezji Paula Celana. Żydostwo pneumatyczne i geopoetyka pneumatyczna

87%

Roszak J.

Porównania

|

2012

|

vol. 11

277-290

EN

The fact of taking up themes of not being settled, of escapes and of painful returns into the places of trauma, connotes issues of the witness and rhetoric of the memory obsession, its „revenge”. The article is aimed at analyzing Paul Celans poetry through a geopoetic prism that allows me to construct an interpretation around the indicated place: Gewiddert, in which Drohobych is mentioned. Therefore, Celan gives one an obvious excuse for geopoetic research. In addition, as it appears to me, a type of lyric poetry, especially firmly related to “geo” in Celan’s case, is an elegy; one might even venture to create a sub-genre: elegies of place – a famous poem by Antoni Słonimski would be among them. My reflection on 'the Jewish fate', articulated by a Jewish voice, will concentrate on biographical signals (chronotopic) encrypted in a poem (geopoetry), also understood from a geopoetic perspective – connected with the (new) biographism (hermeneutics of the place and the situation), indicating various concepts of places.

PL

Fakt podejmowania tematów niemożności zakorzenienia, bolesnych ucieczek i powrotów do miejsc traumy konotuje tematy związane ze świadkiem, retoryką i obsesją pamięci, jej „zemstą”. Artykuł poświęcam badaniu przez pryzmat geopeotyczny wierszy Paula Celana, zbudowanych wokół konkretnego miejsca geograficznego lub topograficznego (np. Gewiddert, w którym mowa o Drohobyczu). Sam poeta daje zatem oczywisty pretekst do badań geopoetycznych). Gatunkiem lirycznym szczególnie mocno związanym w jego przypadku z „geo” jest elegia, wiersz pisany w obliczu straty; można by wręcz pokusić się o stworzenie odmiany gatunkowej: elegie miejsca – znalazłby się wśród nich słynny wiersz Antoniego Słonimskiego. Nieuniknione, że wraz z popularnością lektur geopoetycznych i ze zwrotem topograficznym powraca także biografizm. Moja refleksja o „żydowskim losie” skupia się wokół sygnałów biograficznych (chronotopicznych) zakodowanych w wierszu, odczytywanych także z połączonej z (nowym) biografizmem – perspektywy geopoetycznej (hermeneutyka miejsca i sytuacji).

8

Häm on the Wall: Hamacher, Celan, and Two Simple Questions

75%

Lipszyc A.

Eidos. A Journal for Philosophy of Culture

|

2023

|

vol. 7

|

issue 2

93-102

EN

The paper is a modest attempt at a careful assessment of Werner Hamacher’s version of deconstruction as a reading strategy which centers upon the idea of the afformative caesura. In order to probe the potential and the possible limits of Hamacher’s strategy, the author presents a Hamacherian reading of one of Paul Celan’s poems, titled “Mauerspruch,” a poem brimming with references to Walter Benjamin’s work. In the first part of the paper the author shows the effectiveness of Hamacherian perspective. In the second part, however, following suggestions of the poem itself, the author shows that the perspective should be extended in order to include two crucial categories: the category of the image and the category of memory. Thus, ultimately, the assessment of Werner Hamacher’s strategy results in a praise and a modest proposal of its amendment.

9

Nelly Sachs und Paul Celan. Briefwechsel zwischen Schmerz und Trost

75%

Jarosz-Sienkiewicz E.

Germanica Wratislaviensia

|

2014

|

vol. 139

71 - 86

EN

The aim of the article is to analyze the relationship between Paul Celan and Nelly Sachs on the basis of their correspondence. Reading the letters it can be seen that the authors are soul mates. This is also shown in the lyric poetry of both writers — they use different words in the same way and write mainly about the same themes.

10

W drodze do „magnetycznego punktu”. Poetyckie dialogi Ryszarda Krynickiego z Paulem Celanem i Nelly Sachs

75%

Stankowska A.

Pamiętnik Literacki

|

2019

|

vol. 110

|

issue 4

209-223

PL

Przestrzenna metafora „magnetycznego punktu” stanowi kluczową formułę poezjowania w dojrzałej twórczości Ryszarda Krynickiego. Autor związany w momencie debiutu z Nową Falą w miarę upływu czasu coraz częściej i dobitniej mówi o konieczności porzucenia (a przynajmniej ograniczenia) społecznych funkcji poezji na rzecz uczestnictwa w misterium „świętej mowy”. Dąży do osiągnięcia takiego aktu tworzenia i milczenia, które byłby transparentny wobec tego, co absolutne. Metafora „magnetycznego punktu” nazywa narastające pragnienie poety, by przekroczyć granice „współczesności”, a nawet więcej – granice percepcji – i zamieszkać w jądrze sensu. Świadczy o tym także wyraźny powrót do tradycji symbolizmu i zainteresowanie dla dykcji neoklasycystycznych. Swoich przewodników na tej drodze Krynicki odnajduje w liryce polskiej. Szczególną rolę odgrywa tu Zbigniew Herbert. Nie mniej ważni okazują się również lirycy niemieccy - Paul Celan, Georg Trakl, Reiner Kunze, Friedrich Hölderlin i Nelly Sachs, których polski poeta tłumaczył. To z wiersza autorki „Rozżarzonych zagadek” („Glühende Rätsel”), otwieranego incipitem *** („Na tak krótko powierzony jest człowiek...”) (*** <”So kurz ausgeliefert ist der Mensch”...>) Krynicki zaczerpnął metaforę „magnetycznego punktu”. Artykuł przynosi próbę opisania niektórych dialogów i korespondencji między poszukiwaniami Krynickiego a liryką niemiecką, zwłaszcza Sachs i Celana.

EN

Spatial metaphor of “magnetic point” is a key formula of poetry writing in Ryszard Krynicki’s mature creativity. The author, who in the moment of his debut was connected with Nowa Fala (New Wave), with time more often and forcibly started speaking about the need of abandoning (or at least limiting) the social functions of poetry for taking part in the mystery of “sacred speech.” He strives for achieving such an act of creation and silence which would be transparent to what is absolute. The metaphor of “magnetic point” gives name to the poet’s growing desire to cross the borders of “the present day” and even further—the borders of perception—and to inhabit the core of sense. What supports it is a clear return to the tradition of symbolism and interest in neo-classicist dictions. Krynicki finds his guides on this way in Polish lyric poetry. Special role here is played by Zbigniew Herbert, and not less important are German lyric poets whom Krynicki translated: Paul Celan, Georg Trakl, Reiner Kunze, Friedrich Hölderlin, and Nelly Sachs. It is from the poem which starts with the incipit *** (“So kurz ausgeliefert ist der Mensch...”) (“Man suffers such short shrift”) that Krynicki adopted the metaphor of “magnetic point.” The article offers an attempt at describing some dialogues and correspondence between Krynicki’s quests and German lyric poetry, especially that by Sachs and Celan.

11

Hermeneutyczne rozumienie W-cielenia i Eucharystii: „Tenebrae” Paula Celana i interpretacyjny charakter kom-unii poprzez ciało, krew i obraz

75%

Wierciński A.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

issue 21

299-308

EN

Carnal hermeneutics shows that pre-thematic bodily hermeneutics can complement cognitive hermeneutics. The thematization of sacramental imagination is an essential part of such an approach. Carnal hermeneutics finds new ways of showing how imagination inhabits our bodies and reflects on the emancipatory possibilities that are hidden in the process of maintaining and crossing the various boundaries that constitute our identity. Carnal reading is both reception and creation, i.e., it is not a reading into something but a reading from something. The act of interpreting Paul Celan’s Tenebrae is an exercise in a diacritical hermeneutics of communion and prayer, which contributes to the self-awakening of existence by elucidating the fundamental structures of our understanding of being.

12

„Wenn ich die Karrenspur fräße …“ – Zur Artikulation von Gefühlen in meineidiger Sprache in einigen Gedichten Paul Celans

75%

Sommerfeld B.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2014

141-167

PL

Artykuł omawia formy artykulacji emocji w niektórych tekstach lirycznych Paula Celana. Emocje są określane jako kody językowe, z którymi teksty Celana wchodzą w dialog. Poetologia sformułowana w Meridianie zakładająca dialogiczną strukturę tekstu lirycznego jako jego otwarcie na Inne niesie ze sobą transcendowanie wszelakich kodów emocji takich jak miłość lub smutek. Szczególnie w obliczu instrumentalizacji języka w socjalizmie narodowym, ale też wypierania holokaustu w czasie powojennym teksty Celana pozycjonują się krytycznie do języka jako systemu reprezentacji. Także możliwość wypowiadania się podmiotu w tekście lirycznym w tekstach Celana jest kwestionowana, ale też broniona.

EN

The article analyzes the articulation of emotions in Paul Celan’s poetry. Emotions such as love or grief are shown as language and literary codes each poem has to deal with. Celan’s speech The Meridian entails the dialogical structure of poetry as its exposure towards the Other, which understandably implies a critical attitude towards any kind of codification of emotions. Particularly weighty is the historical context: not only the abuse of language during the National Socialism and the suppression of the Past, but moreover his own doubts related to the ineffability of experiences and emotional states in this singular historical setting make him question the symbolic function of language. Interrogated but shielded is furthermore the position of the lyrical I.

DE

Der Artikel geht den Artikulationen von Emotionen in einigen Gedichten Paul Celans nach. Emotionen werden als sprachliche und literarische Codierungen aufgefasst, an denen sich die Gedichte abarbeiten. Die im Meridian festgeschriebene dialogische Ausrichtung des Gedichts als Öffnung für das Andere impliziert eine Hinausbewegung über Codierungen von Liebe oder Trauer. Insbesondere angesichts der Instrumentalisierungen der Sprache in der NS-Zeit, aber auch der Verdrängung der Shoah und nicht zuletzt des Verdikts der Unsagbarkeit positionieren sich Celans Gedichte konträr zur Sprache als sprachlichem Repräsentationssystem. Nicht nur die Tragfähigkeit von Zeichenordnungen, sondern der Ort des fühlenden und sprechenden Subjekts steht dabei auf dem Prüfstein.

13

Vzkaz v láhvi: Paul Celan a Martin Heidegger

71%

Blecha I.

Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)

|

2023

|

vol. 84

|

issue 1

56-75

EN

The article deals with the problematic relationship between Paul Celan and Martin Heidegger. The two knew and respected each other intellectually, but the obstacle in their relationship was Heidegger’s involvement in the Nazi movement, which was unacceptable to Celan as a direct witness to the Holocaust. The main difference between them was in their view of the role of language: Heidegger wanted to use ‘poetic’ thought to overcome the crisis of metaphysics and reformulate the question of being, while Celan to give a voice to all the martyred. Though Celan never succeeded in getting Heidegger to apologize in any way for his involvement with the Nazis, his moral superiority – both in his thought world and during their mutual encounters – is obvious.

14

A Poetics of the Holocaust? Three Exemplary Poets

71%

Sicher E.

Narracje o Zagładzie

|

2020

|

issue 6

343-371

PL

Niezależnie od tego, czy postrzegamy Holokaust jako wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, czy też jako kulminację serii katastrof w historii Żydów, bez wątpienia pisarstwo będącewynikiem Holocaustu warte jest badania jako zarówno świadectwo, jak i dzieło literackie. W niniejszym artykule przyglądam się poezji czasów Holokaustu, tym razem bez odniesieniado często cytowanego i przekręcanego dictum Adorna na temat poezji po Auschwitz. Mój esej kwestionuje binarną opozycję, którą można sprowadzić do przeciwstawnych stwierdzeń: „poezja Holokaustu jest barbarzyństwem i niemożliwością” i „sztuka podnosi na duchu, a Holokaust tego nie zmienia”. Analizuję trzy indywidualne przykłady poezji czasów Holokaustu wykorzystywanej zarówno jako środek przetrwania, jak i dania świadectwa w czasach Zagłady – nie są to przykłady twórczości retrospektywnej lub uprawianej przez poetów niebędących świadkami wydarzeń. Problemy estetyczne i etyczne były częścią pisarstwa in extremis świadomego tych wyzwań na długo przed Adornem i teorią krytyczną. W zestawieniu Celana, Suckewera i Miłosza dostrzec można desperacką próbę tych poetów, by tworzyć poezję mierzącą się z wyzwaniem momentu historycznego, mimo wszystkich dzielących ich różnic dotyczących kultur pochodzenia, tradycji językowych i literackich. Choć badacze i krytycy odczytują twórczość wymienionych poetów osobno, według mnie powinno się ich studiować jako przykład zmagania się z bezprecedensową grozą, której pełnego wymiaru historycznego i ogromu następstw wymienieni autorzy nie mogli wówczas pojąć. Nie powinniśmy już dłużej ignorować źródeł i poprzedników, z których czerpali, gdy staramy się ocenić ich dokonania w kwestii stworzenia „poetyki Holokaustu” zdolnej wyrazić nieadekwatność języka i niewystarczalność wyobraźni w próbie oddania niewypowiadalnego, którego poeci doświadczyli osobiście w swojej codzienności. Jeśli będziemy czytać inaczej niż „po Adornie”, może to zaowocować bardziej zniuansowaną dyskusją o tym, czy istnieje poetyka Holokaustu.

EN

Whether or not we understand the Holocaust to be unique or following a series of catastrophes in Jewish history, there is no doubt that the writing that came out of those traumaticevents is worth examining both as testimony and as literature. This article looks again at Holocaust poetry, this time circumventing Adorno’s much-cited and often misquoted dictum onpoetry after Auschwitz. The essay challenges the binary of either “Holocaust poetry is barbaric and impossible” or “art is uplifting and unaffected by the Holocaust.” I analyse three individual cases of Holocaust poetry as a means of both survival and testimony during the Holocaust – not retrospectively or seen by poets who were not there. Aesthetic and ethical issues are very much part of a writing in extremis which is conscious of the challenge well before Adorno and critical theory. In a comparison of Celan, Sutzkever, and Miłosz we can see their desperate attempt to write a poetry that meets the challenge of the historical moment, for all the differences between them in their cultural backgrounds, language traditions, and literary influences. As I argue, although scholars and critics have read these poets separately, they should be studied as part of the phenomenon of grappling with an unprecedented horror which they could not possibly at the time understand in all its historical dimension and outcome. We should no longer ignore their sources and antecedents in trying to gauge what they did with them in forging a “Holocaust poetics” that would convey something of the inadequacy of language and the failure of the imagination in representing the unspeakable, which they personally experienced on a day to day basis. By not reading “after Adorno” we can arrive at a more nuanced discussion of whether there isa Holocaust poetics.

15

Ex silentio. O wierszu „Todtnauberg” Paula Celana

63%

Tokarska-Bakir J.

Studia Litteraria et Historica

|

2012

|

issue 1

EN

Ex silentio. On Paul Celan’s Poem “Todtnauberg”This paper contests the interpretative framework proposed by Hans Georg Gadamer and Cezary Wodziński in their interpretations of certain poems by Paul Celan. The point of contention lies in the understanding of the relationship between biography and poem. The author analyses the “concept of discretion,” which excludes Celan’s Jewish identity from the analysis of his poetry, and proposes her own reading of both his poem Todtnauberg and anti-volkist interpretation Hüttenfenster. The background consists of the polemic about the famous meeting of Paul Celan and Martin Heidegger in August 1, 1967 in Todtnauberg.

Refine search results

Ein Zeichen für den Nächsten. Emmanuel Levinas liest Paul Celan

Wpaść w słowo mordercom. Paul Celan wobec recepcji własnej twórczości w kontekście powojennych niemieckojęzycznych dyskursów artystyczno‑politycznych

The Poetry of Ilana Shmueli within the Cultural Context of Chernivtsi and Bukovina

Figury zaprzeczonej przestrzeni (Różewicz, Celan, Staff)

Broken Latin, Secret Europe: Benjamin, Celan, Derrida

Przerwane opus magnum. O powieści Elfriede Jelinek Dzieci umarłych z Celanem w tle

(Mgliste) miejsca w poezji Paula Celana. Żydostwo pneumatyczne i geopoetyka pneumatyczna

Häm on the Wall: Hamacher, Celan, and Two Simple Questions

Nelly Sachs und Paul Celan. Briefwechsel zwischen Schmerz und Trost

W drodze do „magnetycznego punktu”. Poetyckie dialogi Ryszarda Krynickiego z Paulem Celanem i Nelly Sachs

Hermeneutyczne rozumienie W-cielenia i Eucharystii: „Tenebrae” Paula Celana i interpretacyjny charakter kom-unii poprzez ciało, krew i obraz

„Wenn ich die Karrenspur fräße …“ – Zur Artikulation von Gefühlen in meineidiger Sprache in einigen Gedichten Paul Celans

Vzkaz v láhvi: Paul Celan a Martin Heidegger

A Poetics of the Holocaust? Three Exemplary Poets

Ex silentio. O wierszu „Todtnauberg” Paula Celana