Search results

1

Archipelag Marivaux: «Wyspa niewolników» – «Wyspa Rozumu» – «Kolonia»

100%

Olkusz P.

Pamiętnik Teatralny

|

2017

|

vol. 66

|

issue 3

84-104

EN

One of the important and widespread motifs in the French culture of the first half of the 18th century, from painting to literature, was that of imaginary voyages: voyages imaginaires. Marivaux makes frequent use of it in his work, most notably in his three comedies: L’île des Esclaves, L’île de la Raison, and La Nouvelle Colonie ou la Ligue des femmes (or Colonie, in its later version). All the three plays, set on islands, may be called comedies of manners, but we can find a conscious social reform proposal in them, too: Marivaux would thus be a proponent of abolishing slavery and of equal rights for women. And though such a reading should not dismissed, it seems more appropriate to analyse the works as exercises in imagination. They are utopias, from the point of view of Marivaux and his times, impossible to become a reality and thus belonging to a world of fantasy, which is not to say that they did not influence the consciousness of the 18th-century French. This “conceiving of the inconceivable” let the contemporaries go beyond their limits and break away from schematic thinking, perhaps contributing to political and social change more effectively than a rational critique would.

PL

W pierwszej połowie osiemnastego wieku w kulturze francuskiej, od malarstwa po literaturę, ważne miejsce zajmuje motyw wyobrażonych podróży – voyages imaginaires. Marivaux odwołuje się do tego motywu często, w najbardziej bezpośredni sposób w trzech komediach L’île des Esclaves (Wyspa Niewolników), L’île de la Raison (Wyspa Rozumu) oraz La Nouvelle Colonie ou la Ligue des femmes (Nowa Kolonia albo Liga kobiet – wersja późniejsza: Colonie, Kolonia). Te trzy dziejące się na wyspach utwory możemy uznać za komedie obyczajowe, odnajdując w nich jednocześnie świadomą propozycję ustrojową, czyli opowiedzenie się za zniesieniem niewolnictwa czy za równouprawnieniem kobiet. I choć taka interpretacja nie jest wykluczona, to właściwsze wydaje się analizowanie tych utworów w kategoriach ćwiczenia z wyobraźni. Są to raczej utopie, niemożliwe do zrealizowania z perspektywy Marivaux i jego czasów, przynależące do świata fantazji. Nie znaczy to jednak, że nie miały one wpływu na rozwój świadomości osiemnastowiecznych Francuzów. To „wyobrażenie niewyobrażalnego” pozwalało na przekraczanie granic i łamanie schematów i być może przyczyniło się do zmian ustrojowych skuteczniej, niż przyczyniłaby się racjonalna krytyka.

2

Wyspa niewolników

100%

de Marivaux P., Olkusz (oprac.) P.

Pamiętnik Teatralny

|

2017

|

vol. 66

|

issue 3

105-128

EN

An anonymous 1782 translation of Marivaux's L’Île des Esclaves edited by Piotr Olkusz.

PL

Anonimowe tłumaczenie Wyspy niewolników Marivaux z 1782 roku w opracowaniu Piotra Olkusza.

3

Wolter, Diderot, Marivaux, albo klasycyzm, sentymentalizm, rokoko w teatrze

67%

Dębowski M.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 2

65-77

PL

W bodaj najbardziej znanej książce Teresy Kostkiewiczowej „Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko”, dramatopisarstwo stanowi niewielką część przykładów, które ilustrują kształtowanie się i jakościowe zmiany funkcjonowania polskiej literatury w dobie oświecenia, spojrzenie teatrologiczne zaś, czyli los przedstawień klasycznych, sentymentalnych bądź rokokowych na scenie nie jest celem badaczki. Dlatego autor artykułu proponuje zwrócić uwagę na trzech dramatopisarzy, których sztuki, z jednej strony, były grane dla polskiej publiczności w teatrze stołecznym i na prowincji, a z drugiej – ich twórcy są do dzisiaj uznawani za reprezentantów trzech głównych, XVIII-wiecznych prądów literacko-artystycznych. Pozwala to na postawienie kilku nowych akcentów w rozważaniach na temat użyteczności pojęć, które stosujemy, klasyfikując ówczesną twórczość teatralną.

EN

In Teresa Kostkiewiczowa’s probably most recognised book “Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko” (“Classicism, Sentimentalism, Rococo”) playwriting is illustrated by a small number of examples that picture the shaping and qualitative changes in the functioning of the Polish Enlightened literature, while a theatrological view, namely the fortune of the classical, sentimental or rococo performances, is not the purpose. As a result, the author of the article attempts to pay attention to the playwriters whose pieces, on the one hand, were staged for Polish audience in capital theatre and in the province, and, on the other hand, to the playwriters themselves who until this day are seen as the representatives of the three main 18th c. literary-artistic trends. Such an approach allows to place new accents in the considerations about the usability of the terms that we employ when classifying the then theatrical production.

Refine search results

2 Pamiętnik Teatralny

1 Pamiętnik Literacki

1 Dębowski M.

1 Olkusz (oprac.) P.

1 Olkusz P.

1 de Marivaux P.

1 2021

2 2017

Archipelag Marivaux: «Wyspa niewolników» – «Wyspa Rozumu» – «Kolonia»

Wyspa niewolników

Wolter, Diderot, Marivaux, albo klasycyzm, sentymentalizm, rokoko w teatrze