Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Polabian Slavs
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ist Gana noch zu retten? Über den Zustand frühmittelalterlicher Burgen im ländlichen Sachsen

100%
Strobel M., Westphalen T.
Analecta Archaeologica Ressoviensia
|
2018
|
vol. 13
187–214
EN
Saxony’s most impressive medieval monuments include about 200 strongholds, preserved in quite different conditions. They bear witness to a story that can be enlightened only fragmentarily from written sources. The assumption was that they were built in response to western aggression. In the meantime, however, they are considered to have served military, administrative and representative purposes as local centres of control. Many of them have taken damage by fire, which can be seen as evidence of very troubled times during the 10th and 11th centuries. These wars might have caused a decline in population, exposing the fertile lowlands to a desertification process no later than the second half of the 11th century. Some of the strongholds have fallen prey to soil improvement; some were built over or served as quarries for roads, bank fortifications and buildings. Civic engagement contributed to seeing the castles as landscape elements worth protecting. Strategic land acquisitions and high-profile campaigns were initiated at a time when state preservation was still in its infancy. Nevertheless, the destruction continues, reaching terrain cuts up to 3 cm, especially in high-yield agricultural landscapes. Achieving a change for the better will be a social task for years. A shift in the EU agricultural subsidies, considering ecological preservation as well as monument protection aspects, could be a linchpin
2
Content available remote

Smerdi – zapomenutý termín raně středověké slovanské společnosti

88%
Téra M.
Slovanský přehled: historická revue pro dějiny střední, východní a jihovýchodní Evropy (Slavonic Review: Review for Central, Eastern and Southeastern European history)
|
2013
|
vol. 99
|
issue 3-4
217-237
EN
The term “smerd” is a word of Indo-European origin that is found in medieval sources in Kievan Rus, medieval Poland, and in the territories of the Polabian Slavs. Smerds are specified as peasants belonging to a prince who had their own property, families and land. This term was frequently used until the 13th century, and in some of parts of Slavonic territory, such as Novgorod, Pskov and the East Region of the Polish-Lithuanian Union we can still encounter it as late as the 15th and 16th centuries. Smerds most likely represented the third estate of Slavonic society, which according to Indo-European tripartite ideology secured welfare and prosperity.
3

Słowiańszczyzna Połabska jako zapoznana motywacja niektórych urbanonimów w Poznaniu

63%
Walkowiak J. B.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
84-97
PL
Celem artykułu jest korekta błędnych etymologii nazw niektórych ulic Poznania oraz wyjaśnienie motywacji kilku kolejnych, dotąd niejasnych. Wszystkie omawiane nazwy ulic zostały im nadane po wojnie. Razem tworzą one skupisko tematyczne, które można by określić jako „Słowiańszczyzna Połabska” – są to głównie hodonimy odmiejscowe, utworzone od przyjętych w polskiej nauce jeszcze przed wojną słowiańskich (poświadczonych bądź rekonstruowanych) nazw miejscowości i rzek w Niemczech. Tematycznie korespondują one z inną, znacznie mniej enigmatyczną grupą nazw ulic, również reprezentowaną w Poznaniu – hodonimami od nazw plemion słowiańskich, w większości również połabskich (np. Dalemińska, Milczańska, Wenedów). Wybór przez władze tej tematyki był celowy: celem było potwierdzenie odwiecznej słowiańskości wschodnich obszarów pokonanych w wojnie Niemiec, a pośrednio – propagandowe podkreślenie praw Polski do tzw. Ziem Odzyskanych.
EN
The aim of the article is to correct the erroneous etymologies of the names of certain streets in Poznań and to explain the motivation behind several more, hitherto unclear ones. All the discussed street names were bestowed after the war. Together, they form a thematic cluster, which could be described as “Polabian Slavs” – these are mainly hodonyms motivated by toponyms, derived from Slavonic (attested or reconstructed) names of towns and rivers in Germany, accepted in Polish scholarly discourse long before the war. Thematically, they correspond with another, a much less enigmatic group of street names, also represented in Poznań – the hodonyms created from the names of Slavic tribes, mostly Polabian ones (e.g. Dalemińska, Milczańska, Wenedów). Choosing this subject by the authorities was deliberate: the objective was to confirm the age-old Slavic character of the eastern areas of Germany, a country defeated in the war, and indirectly – to emphasize for propaganda purposes the Polish rights to the so-called Recovered Territories.
4
Publication available in full text mode
Content available

Biskupi i krzyże. Tak zwany epizod szczeciński krucjaty połabskiej (1147) w relacji Wincentego z Pragi

45%
Górski S.
Zapiski Historyczne
|
2018
|
vol. 83
|
issue 3
7-32
EN
Half a century after the first crusade, the fall of the County of Edessa (1144) became an impulse for the second crusade. During the announcement of the crusade in the German territories, an alternative project of an expedition against pagan Polabian Slavs was created. It had a much more limited range and it was carried out in the summer of 1147. The Saxon troops took part in it, under the commandment of the Saxon duke Henry the Lion, the Margrave of the Northern March Albert the Bear, Archbishop Frederick of Magdeburg and Bishop Anselm of Havelberg. Danish, Burgundian, Moravian and Polish military units cooperated with them. One of the crusade armies, fighting with the Lutici, came to Szczecin. The army withdrew from there after the arrangement with the Pomeranian bishop Adalbert (=Wojciech?) and the Duke of Pomerania Ratibor. The only source discussing this episode is the account of the Bohemian chronicler Vincent of Prague, for whom the Bishop of Moravia Henryk Zdík, one of the leaders of the crusade, was probably the source of information. The aim of the article is to analyse this account – first of all, to show the role played by the figures of the Saxon bishops and the Pomeranian bishop in Vincent’s narrative. The article draws attention to the supposed reasons for their being displayed at the expense of the wealthy laity: it is the social identity of the chronicler, but above all the image of the confrontation of bishops as a clash of different approaches to Christianity existing in the Church. In comparison with the curt account of Annales Magdeburgenses about Ratibor’s commitment to support Christianity (1148), the significance of the figure of Saint Otto of Bamberg as a pioneer of the Christianization of Pomerania is underlined. Next, some of Vincent’s statements are exposed in the context of criticizing the unsuccessful Levant crusade in order to capture narrative patterns. Another motif is the exhibition of crosses as a manifestation of the Christian faith. The exposal of the symbol of the cross by the inhabitants of Szczecin, bearing the marks of a war trick – the crusaders themselves used this sign – is also juxtaposed with the display of the banner of Svetovit in Arkona besieged by the Danes (1168). It could also be used to get Christians’ God to restore peace. The second sign of the Christian character of the place is the very presence of the clergy in the person of Bishop Adalbert.
DE
Ein halbes Jahrhundert nach dem ersten Kreuzzug wurde der Fall der Grafschaft Edessa (1144) zum Anlass für den zweiten Kreuzzug. Während seiner Verkündung in deutschen Landen entstand das alternative Projekt eines Zuges gegen die heidnischen Elbslawen. Er hatte einen wesentlich begrenzteren Umfang und kam im Sommer 1147 zustande. Seine Teilnehmer waren sächsische Truppen u. a. unter der Führung des sächsischen Herzogs Heinrich des Löwen, des Markgrafen Albrecht des Bären von der Nordmark, des Erzbischofs Friedrich von Magdeburg und des Bischofs Anselm von Havelberg. Mit ihnen zusammen wirkten Kontingente aus Dänemark, Burgund, Mähren und Polen. Eine der Kreuzfahrerarmeen, die gegen die Liutitzen kämpfte, kam in die Gegend von Stettin. Nach Abschluss eines Abkommens mit dem pommerschen Bischof Adalbert (=Wojciech?) und dem Pommernfürsten Ratibor zog sie sich von dort zurück. Die einzige Quelle, die von dieser Episode spricht, ist der Bericht des tschechischen Chronisten Vinzenz von Prag, dessen Informationsquelle wahrscheinlich der mährische Bischof Heinrich Zdik war, einer der Führer des Kreuzzugs. Ein Ziel des Artikels ist die Analyse dieses Berichts, vor allem das Aufzeigen der Rolle, die die Gestalten der sächsischen Bischöfe und des pommerschen Bischofs in der Erzählung des Vinzenz spielen. Der Artikel weist auf die vermutlichen Gründe dafür hin, dass sie auf Kosten von mächtigen Laien hervorgehoben wurden: Dabei geht es um die gesellschaftliche Zugehörigkeit des Chronisten, aber vor allem um ein Bild von der Konfrontation der Bischöfe als eines Zusammenstoßes von verschiedenen Einstellungen zur Christianisierung, die in der Kirche existierten. In der Gegenüberstellung mit dem nichtssagenden Bericht der Annales Magdeburgenses über die Verpflichtung Ratibors zur Unterstützung des Christentums (1148) wird auch die Bedeutung der Gestalt des hl. Otto von Bamberg als Pionier der Christianisierung Pommerns sichtbar. Danach werden gewisse Formulierungen Vinzenz’ in den Kontext der Kritik an dem gescheiterten levantinischen Kreuzzug gestellt, um die narrativen Schemata zu erfassen. Ein weiteres Motiv, das berührt wird, ist die Ausstellung des Kreuzes als Manifestation des christlichen Glaubens. Die Ausstellung des Kreuzessymbols durch die Stettiner, die den Charakter einer Kriegslist hat – denn die Kreuzfahrer bedienten sich selbst dieses Zeichens – wird außerdem dem Zeigen der Fahne von Świętowit in dem von den Dänen belagerten Arkona (1168) gegenübergestellt. Sie kann auch der Erlangung des Schutzes durch den Gott der Christen in der Form der Wiederherstellung des Friedens gedient haben. Zu einem zweiten Zeichen des christlichen Charakters des Orts wird die Anwesenheit der Geistlichkeit in der Person des Bischofs Adalbert.
5
Publication available in full text mode
Content available

„Reakcja pogańska” jako forma realizacji polityki zewnętrznej połabskich organizmów politycznych

38%
Pychowski M. W.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2020
|
issue 106
9-28
EN
There are evidences, that West Slavic pagan political centers used so-called pagan reaction in theirs foreign policy. Best exeples for that are 3rd insurection of Wends, overthrow of Obodrites dukes (Mstislav in 1018 AD, and Gotszalk in 1066 AD), Rugian intervention in Szczecin while Otton of Bamberg second missionary trip, 11th century revolution in Poland, and related with it separation of Pomerania from Piast monarchy. Stroimir insurection was inspired from abroad too, however it ware Bavarian political influences behind it. Special feature of this type of events (excluding Rugian expedition on Szczecin) was useing of propaganda in order to revolt local citizents against authority and christianity. As a main inspirators we found two north-wendish political centres: Lutician Federation and Rugian tribe. Ideological and propaganda basis of such events was based on established vision of relationship between comunity that intervented and the greatest divinity in wide accepted pantheon. Sources shows, that was happening by character “Svarog’s son”, namely famous Svarozic from Rethra. It was manifested in overtribal magnitude of sanctuaries related with mentioned political centres (Rethra, Arkona). Contents of narration could be placed in well known in region ethnogenetic myth, which emphasizes community uniqueness, her ancient traditions and special place in region history. Wendish federations and tribal states in this way become a kind of “Chosen people”. Successes of political center were factors that strengthened credibility of propaganda. Without them devine hierarchy might change. Mentioned propaganda contents reach recipients by oracle activity, or council summoned ad hoc. Under the pretext of counteract sacrilege and with use of internal opposition, members of a neighboring tribes were incited against the authority. Factor that facilitate this way of intervention was ruler cultural alienation towards his subjects.
PL
Istnieją dowody, że pogańskie ośrodki polityczne na zachodniej Słowiańszczyźnie wykorzystywały tzw. reakcje pogańskie w swojej polityce zewnętrznej. Najlepszymi przykładami tego typu zajść jest trzecie powstanie Słowian połabskich, obalenie książąt Obodrytów (Mścisława w 1018 i Gotszalka w 1066 r.), interwencja Ranów w Szczecinie w trakcie drugiej wyprawy biskupa Ottona z Bambergu, jedenastowieczne powstanie ludowe w Polsce oraz związane z nim odpadnięcie Pomorza od monarchii Piastów. Także tzw. powstanie Strojmira inspirowane było najprawdopodobniej z zewnątrz, choć stały za tym bawarskie czynniki polityczne. Cechą szczególną tego typu wystąpień (prócz wyprawy Ranów na Szczecin) było wykorzystanie propagandy w celu podburzenia miejscowej ludności przeciw władzy i wierze chrześcijańskiej. Jako inspiratorzy wystąpień przeciwko nowej wierze wymieniane są dwa ośrodki polityczne północnego Połabia: Związek Lutycki i plemię Ranów. Podstawa ideologiczno-propagandowa tego typu zajść bazowała na utrwalonym powszechnie w społeczności interwentów i ich sąsiadów poczuciu związku wspólnoty interweniującej z istotą najwyższą w ogólnie obowiązującym panteonie. Źródła wskazują, że działo się to za pośrednictwem „syna Swaroga”, czyli sławnego radogoskiego Swarożyca. Objawiało się to w ponadplemiennym znaczeniu świątyń wspomnianych ośrodków politycznych (Radogoszcz/Retra, Arkona). Treścią narracji był zapewne ogólnie znany w regionie mit etnogenetyczny, podkreślający wyjątkowość wspólnoty, dawność jej tradycji i szczególne miejsce w historii całego regionu. Połabskie federacje i państewka plemienne stawały się w ten sposób rodzajem „narodu wybranego”. Czynnikiem wzmacniającym wiarygodność narracji propagandowej były sukcesy danego ośrodka politycznego. W przypadku ich braku obowiązująca hierarchia bóstw mogła się zmienić. Opisywane treści propagandowe docierały do odbiorców za pośrednictwem działalności wyroczni bądź zwoływanych doraźnie wieców. Pod pretekstem przeciwdziałania świętokradztwu i przy wykorzystaniu wewnętrznej opozycji podburzano członków sąsiadujących plemion przeciw władzy zwierzchniej. Czynnikiem to ułatwiającym była alienacja kulturowa władcy względem poddanych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.