Search results

1

Johannes Paul II. als moralische Autorität in der polnischen Gesellschaft

100%

Mariański J.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2012

|

vol. 2

|

issue 1

PL

The Author of the article assumes that the charisma of John Paul II – at least in the symbolic sphere – has impeded intensifying trends in Polish society toward moral permissivism and relativism in everyday life. In Polish society, the image of John Paul II remains not only as a moral authority and a model, but above all, he is seen as a person who throughout his whole life proved his worth as someone important to the core of Polish society. As an authority linked to the sacred sphere, he was, at the same time very human. Even among those who believe that in Polish society there are essentially no authorities left to look up to, one can find many people who are still inclined to recognize the Polish Pope as a significant moral authority. There is no doubt that John Paul II had a positive influence on the religiosity and general image of the Church in Poland, even though it is somehow difficult to measure that empirically. Experiences related to the Pope’s illness, and later, to his death had a significant impact on many Poles from throughout society. One can question whether Polish Catholicism with its folk and mass nature will retain its prevailing character, now when Pope John Paul II is gone. Even if the impact of John Paul II on Polish moral and religious awareness will be decreasing, it still will be important and significant for some period of time. The strong impact of this exemplary Polish Pope is also going to slow down the secularization process of Polish society. All sociological data indicate that the influence of John Paul II on religiosity in his homeland will last for years to come, and hence, Poland will probably remain as a “specific case” in Europe with regards to the role religion plays in society.

2

Demograficzna stabilność polskiego społeczeństwa – kryterium moralnej jakości dokonanych transformacji po 1989 roku

100%

Kubicki D.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2012

|

vol. 9

179-200

EN

The author puts forward the thesis that fertility rate and demographic stability of Polish society may constitute an objective moral quality test of the transformation in Poland after the year 1989. Considering the role of any given young generation in securing continuity of national history and a nation's sense of community as well as that of the mainstay of their native national culture, he tries to demonstrate that the moral quality of the executed transformations manifests itself in the shape of social and demographic policies.

3

The Determinants of Polish Society’s Participation in Sport and the Directions of Change

100%

Dziubiński Z.

Physical Culture and Sport. Studies and Research

|

2014

|

vol. 61

|

issue 1

74-83

EN

Sport plays an important role in modern societies, including those in Europe. However, individual countries differ in terms of their citizens’ participation in universally accessible sport. In some societies, the percentage of people who pursue different sports is high, while in other countries it is insignificant. What are the reasons behind such differences? What variables are crucial to accounting for these differences? How has Polish society changed in this regard? Theoretical and empirical analyses show that people in Poland are becoming increasingly active when it comes to sport. In terms of taking part in sport, Polish society is starting to catch up with other European societies. The decisive role in the process is played by: a) social factors (education and affluence), b) the ideals and values that dominate the local culture (physical appearance, kinetic pleasures, and positive emotions), and c) the efficiency and adequacy of the physical education system in schools (innovation, the use of cyberspace, and efforts aimed at addressing social needs). If these three areas of socialization - society, culture and physical education in schools - reach a high level of convergence and if fewer variables hinder the process than at present, people in Poland will become as physically active as other societies in the West.

4

NEW PENSIONERS AND THE SURROUNDING SOCIAL REALITY. THE EXPERIENCE OF RETIRING IN POLAND

100%

Suwada K.

Studia Humanistyczne AGH

|

2014

|

vol. 13

|

issue 4

EN

The article deals with the issue of retirement in contemporary Polish society. The analysis is based on a qualitative research project conducted with people who had formally retired within the previous five years. The process of retiring is one of the most important turning points in the life course. The aim is to look more carefully at the experience of the initial years of retirement and the process of adjustment to a new social status. The article seeks to answer questions regarding how new pensioners comprehend and function in the current social and institutional settings, in particular how they perceive the process of changes and rebuild their relations with the younger generations.

5

Obchody dwudziestolecia III Rzeczypospolitej. Próby kształtowania pamięci zbiorowej polskiego społeczeństwa

89%

ADAMCZYK A., LESIEWICZ E., MAZURCZAK W., STACHOWIAK P.

Przegląd Politologiczny

|

2011

|

issue 4

7-20

EN

The paper tries to sum up the celebrations to commemorate the twentieth anniversary of the Third Republic in 1989 and to present them in the context of the ‘remembrance policy’,meaning the endeavors various circles are engaged in to shape Polish society’s collective memory. The authors analyze the celebrations in terms of several selected aspects. The first one concerns the academic field: conferences, seminars and resulting publications. Another aspect refers to the official celebrations organized by state institutions. The third is about the response and debates taking place in newspapers at that time. The review of different ways of commemorating the anniversary results in the conclusion that they were all strongly politicized and used for the purposes of the current political struggle. This was particularly clear during the official celebrations, divided into those organized by the government and president respectively, yet even the events organized under academic auspices were not free from political manipulation. Therefore, the celebrations corroborated the fact that 1989 has not strongly registered in Poles’ awareness as a generational experience that positively organizes the collective memory; the celebrations did not stimulate a nationwide reflection on the achieve- ments of the era commenced with the events of 1989. They did not make a contribution to creating in the collective memory a ‘national consensus of pride’ at the regained statehood reminiscent of that of the Second Republic.

PL

The paper tries to sum up the celebrations to commemorate the twentieth anniversary of the Third Republic in 1989 and to present them in the context of the ‘remembrance policy’,meaning the endeavors various circles are engaged in to shape Polish society’s collective memory. The authors analyze the celebrations in terms of several selected aspects. The first one concerns the academic field: conferences, seminars and resulting publications. Another aspect refers to the official celebrations organized by state institutions. The third is about the response and debates taking place in newspapers at that time. The review of different ways of commemorating the anniversary results in the conclusion that they were all strongly politicized and used for the purposes of the current political struggle. This was particularly clear during the official celebrations, divided into those organized by the government and president respectively, yet even the events organized under academic auspices were not free from political manipulation. Therefore, the celebrations corroborated the fact that 1989 has not strongly registered in Poles’ awareness as a generational experience that positively organizes the collective memory; the celebrations did not stimulate a nationwide reflection on the achievements of the era commenced with the events of 1989. They did not make a contribution to creating in the collective memory a ‘national consensus of pride’ at the regained statehood reminiscent of that of the Second Republic.

6

On the Usefulness of Aleida and Jan Assmann’s Concept of Cultural Memory for Studying Local Communities in Contemporary Poland- the Case of Olsztyn

88%

Karkowska M.

Polish Sociological Review

|

2013

|

vol. 183

|

issue 3

369-388

EN

The goal of this article is to review the possibilities and limitations of applying Aleida and Jan Assmann’s concept to the study of local memory, using as an example the memory of inhabitants of the Polish town of Olsztyn. The author first briefly presents selected key premises of Aleida and Jan Assmann’s concept of culturalmemory. She then addresses the question of how the Assmanns’ concept is received and interpreted in Poland. Discussion of these issues leads to an analysis of the advantages and difficulties of applying the two German scholars’ theoretical proposals to the study of memory in local communities. The author refers to the case of a moderately aggregated, urban society with a complicated multiethnic past. Her conclusions concern the challenges scholars face in adopting Aleida and Jan Assmann’s theoretical perspective for studying memory and local communities in this part of Europe

7

Jakość życia postrzegana przez Polaków w XXI wieku

75%

Włodarczyk K.

Konsumpcja i Rozwój

|

2015

|

issue 1(10)

3-16

PL

Badania nad jakością życia wyznaczają różne jej interpretacje i wskazują na rozmaite narzędzia oraz metody jej pomiaru. W badaniach jakości życia występuje zarówno opisowe, jak i wartościujące rozumienie tej kategorii. Podejście opisowe jest podstawą do rozróżnienia obiektywnej i subiektywnej jakości życia. Przytaczane w różnorodnych definicjach aspekty jakości życia mają swój wymiar obiektywny, ale ich ocena zależy od subiektywnego systemu wartości oraz odczucia co do stopnia zaspokojenia potrzeb i aspiracji. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie: jak współcześni Polacy postrzegają jakość swojego życia i jakie cenią wartości? W artykule podjęto rozważania teoretyczne dotyczące terminu „jakość życia” i wykorzystano także raporty Diagnozy Społecznej i CBOS oraz wyniki autorskich badań ankietowych. Na podstawie analizy literatury przedmiotu i wykorzystanych materiałów źródłowych można wysnuć wniosek, że jakość życia Polaków w istotny sposób kształtują przede wszystkim relacje rodzinne i międzyludzkie oraz zdrowie.

EN

Research on the quality of life provides a number of interpretations on what this quality actually is and suggests using various tools and methods for measuring it. Studies are based both on descriptive and evaluative approaches to the category under discussion. The former lays foundations for differentiating between objective and subjective quality of living. Referred to in a number of definitions, different aspects of life quality have an objective dimension, yet their assessment depends on the subjective system of values and opinions about the extent to which one’s needs and aspirations are being satisfied. The article is aimed at determining how modern Polish people perceive the quality of their lives and what values they cherish. Furthermore, the paper is an attempt to discuss the notion of “life quality” based on reports produced by the Public Opinion Research Centre (CBOS), Social Diagnosis (Diagnoza Społeczna) as well as the results of questionnaire survey conducted by the author. Based on the study of the literature on the subject and source materials, conclusion may be drawn that the life quality of Polish people depends greatly on family and interpersonal relations as well as health issues.

8

Stereotyp kobiety powstały we współczesnym rosyjskim i polskim społeczeństwie (na podstawie eksperymentu asocjacyjnego)

75%

Oshchepkova A.

Kultury Wschodniosłowiańskie - Oblicza i Dialog

|

2014

|

issue 4

133-149

EN

The present article refers to a free associative experiment and its results. The author tries to determine what values are represented with the term “woman” in Russian and Polish societies. The article is focused on similarities as well as differences between the Polish and Russian respondents. In order to achieve this, the author classified and divided the lexis proposed by the respondents into groups. Those groups were thoroughly discussed and analyzed. By doing this, the author tries to look into the subconsciousness of a young modern person. Thus, in the article the answers to the following questions can be found: do stereotypes concerning women still exist?; what do Poles and Russians think about that?; is their way of thinking convergent or not? The experiment described in the article was conducted during 2011–2013 among 100 Poles and 200 Russians under the age of 30. It was carried out by means of series of surveys; in these surveys respondents were asked to provide words and expressions they associate with the term “woman”. Classified lexical units were then analyzed, the conclusion was drawn on the basis of this analysis. The text is divided into parts. Every part revolves around classification of responses of both groups: first group - Russians (both men and women), second - Poles (men and women). The assignment comprises four diagrams that picture the percentage of responses in the groups.

9

Polarized Social-Class Structure: On the Matthew Effect and Increasing Inequality

75%

Słomczyński K. M., Janicka K.

Polish Sociological Review

|

2008

|

vol. 164

|

issue 4

341-358

EN

The Matthew effect, considered in the broad context of a whole society, implies that increasing social inequality results from the accumulation of advantages provided by wealth and by the amassing of disadvantages associated with poverty. We formulate a hypothesis according to which the Matthew effect manifests itself in the polarization of opposite social classes even if the adaptive abilities of people belonging to different classes are controlled. The test of this hypothesis is primarily based on data drawn from the Polish Panel Survey (POLPAN), a survey in which respondents from a national sample were interviewed in 1988, 1993, 1998, and 2003. Additional data were obtained from surveys conducted in 1978 and 2006. All these data show that (a) during the last decade of the communist regime in Poland, the level of income inequality was relatively low and stable; (b) the change in the class structure occurring between 1989 and 1993 resulted in the rapid growth of social inequality, and (c) inequality increased up to 2006. The hypothesis stating that income inequality is rooted in the class structure, independently of people’s adaptive abilities, is fully supported. Theoretical and practical implications of results supporting our hypothesis are also discussed.

10

Stosunek społeczeństwa polskiego do agresji rosyjskiej na Ukrainie w świetle badań socjologicznych

75%

Sińczuch M.

Bezpieczeństwo Obronność Socjologia

|

2022

|

issue 1 (17)

37-54

EN

The article presents the results of selected research on the attitudes of Polish society towards Russian aggression in Ukraine, including the sense of threat associated with the conflict and support for the scale and various forms of international help adressed towards Ukraine. The empirical data is used to present changes in public opinions during the time of the conflict. The general research question concerns the scale and direction of changes in the attitudes of Polish society during the war in Ukraine. Two hypotheses were tested. The first one assumes that the prolonged conflict and its consequences will result in a significant reduction in the level of support for aid provided to Ukraine. The competitive hypothesis assumes that as the Russian aggression continues, attitudes of solidarity and assistance to Ukraine will remain unchanged or will strengthen and consolidate as the war continues. The results of the research show that the pro-democratic and emancipatory activities of the Ukrainian society are accompanied by an increase in sympathy for Ukrainians in Poland. Support for various aid activities for Ukraine in Polish society is particularly high compared to other European countries, Poles are particularly distinguished by their acceptance of military aid (supplies of equipment and armaments). At the same time, after eight months of the conflict, a slight decrease in declarations of support for Ukraine can be observed. In particular, the acceptance for the reception and residence of war refugees is decreasing, although the majority of Poles are still in favor of this form of assistance. Although the Polish society is not unanimous, the data allow to defend the claim that the Russian aggression in Ukraine had a greater mobilization effect and contributed to integration in the face of the threat than caused the opposite effect.

PL

W artykule przedstawiono wyniki wybranych badań na temat postaw społeczeństwa polskiego wobec agresji rosyjskiej na Ukrainie, dotyczących poczucia zagrożenia związanego z konfliktem oraz poparcia dla różnych form pomocy i jej skali. Dane empiryczne służą przedstawieniu zmian opinii w trakcie trwania konfliktu. Ogólne pytanie badawcze postawione w artykule odnosi się do skali i kierunku zmian postaw społeczeństwa polskiego w trakcie trwania konfliktu. Testowaniu poddano dwie hipotezy. Pierwsza z nich zakłada, że przedłużający się konflikt i jego konsekwencje będą skutkowały znaczącym zmniejszeniem poziomu wsparcia dla pomocy udzielanej Ukrainie. Hipoteza konkurencyjna zakłada, że w miarę trwania agresji rosyjskiej postawy solidarności i pomocy Ukrainie pozostaną niezmienne lub w miarę trwania wojny będą się umacniać i ugruntowywać. Wyniki badań ukazują, że prodemokratycznym i emancypacyjnym działaniom społeczeństwu ukraińskiego towarzyszy wzrost sympatii dla Ukraińców w Polsce. Poparcie dla różnych form pomocy na rzecz Ukrainy w społeczeństwie polskim na tle krajów europejskich jest szczególnie wysokie. Polaków wyróżnia zwłaszcza akceptacja dla pomocy wojskowej (dostawy sprzętu i uzbrojenia). Jednocześnie po ośmiu miesiącach trwania konfliktu można zaobserwować niewielkie spadki deklaracji wsparcia dla Ukrainy. Zmniejsza się zwłaszcza akceptacja dla przyjmowania i pobytu uchodźców wojennych, choć nadal większość Polaków opowiada się za tą formą pomocy. Mimo że społeczeństwo polskie nie jest jednomyślne, dane pozwalają na obronę twierdzenia, iż rosyjska agresja w Ukrainie wywołała w większym stopniu efekt mobilizacji i przyczyniła się do integracji wobec zagrożenia, niż spowodowała odwrotny skutek.

11

Społeczne funkcje spółdzielczości w myśli ekonomicznej Franciszka Stefczyka

75%

Jankowski J.

Pieniądze i Więź

|

2017

|

vol. 20

|

issue 2(75)

7-14

PL

Doktor Franciszek Stefczyk należy do grona prekursorów polskiego ruchu spółdzielczego, będąc zarówno teoretykiem, jak i twórcą jego struktur w różnych branżach. W swojej pracy wykorzystywał on szeroką wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów historycznych i prawniczych, a także w pracy naukowej. Stefczyk był bowiem erudytą i typem naukowca, który jednak potrafił wykorzystywać swoje umiejętności w pracy społecznej, aktywności politycznej i gospodarczej, dostrzegając potrzeby człowieka, jak również całego narodu i państwa. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie poglądów Franciszka Stefczyka na rolę i zadania spółdzielczości jako elementu życia społecznego. W myśli ekonomicznej twórcy systemu kas kredytowych centralne miejsce zajmował człowiek, którego zawsze określał podmiotem całej polityki gospodarczej. Ważnym elementem tejże polityki była natomiast dla niego spółdzielczość, którą uważał za jeden z najskuteczniejszych sposobów obrony i pomocy dla najsłabszych ekonomicznie warstw społecznych.

EN

Doctor Franc Stefczyk belongs to the bevy of precursors of the Polish cooperative movement, being both a theoretician and an originator of its structures in different branches. In his work he made use of the extensive knowledge and abilities acquired in the course of historical and law studies, as well as in his scientific work. For Stefczyk was an erudite and a type of scientist, who at the same time was able to use his abilities in community work, and political and economic activity, recognizing the needs of the individual, but also the entire nation and country. The aim of this article is to present Franc Stefczyk’s views on the role and functions of the cooperative movement as the element of social life. In the economic thought of the originator of credit unions’ system in the central place was always a man, who he described as the subject of the economic policy. An important element of this policy was for him the cooperative movement, which he regarded as one of the most effective ways of the defense and assistance to the most vulnerable economically social classes.

12

Od podziału postsolidarnościowego do polaryzacji. (Krótkie) studium relacji między Prawem i Sprawiedliwością a Platformą Obywatelską i ich wyborcami

75%

Zagała Z.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2023

|

vol. 66

|

issue 3

107-126

EN

The ongoing dispute between the parties – Law and Justice and Civic Platform – bears the hallmarks oftotal polarization. This polarization is present in almost all spheres of social life. In all of them, there isa constant confrontation between the parties involving their leaders and members, voters, and the vastmajority of members of society. This process started in 2005 after a failed attempt to form a coalitiongovernment (POPiS) that was announced during the election campaign. The essential dynamics ofthis process were driven by affective factors and, to a much lesser extent, by ideological ones. Thearticle attempts to look at the polarization in contemporary Polish society and answer some of thequestions related to this problem: How was the polarization initiated? How did it develop? What areits specifics? The observations and the conclusions are formulated based on the results of quantitativesurveys carried out by a variety of institutions, especially the Public Opinion Research Center.

PL

Toczący się spór między partiami – Prawem i Sprawiedliwością a Platformą Obywatelską – nosi znamionapolaryzacji o charakterze totalnym, czyli takiej, która obejmuje niemal wszystkie sfery życiaspołecznego. W każdej z nich dochodzi do ciągłej konfrontacji liderów i członków partii, wyborcówi zdecydowanej większości członów społeczeństwa. Proces ten uruchomiony został w 2005 rokuprzez elity polityczne, po zakończonych niepowodzeniem negocjacjach, które nie doprowadziły dopowstania rządu opartego na, zapowiadanej w kampanii wyborczej, większościowej koalicji POPiS.Zasadniczą dynamikę temu procesowi nadawały czynniki o charakterze afektywnym, a w zdecydowaniemniejszym stopniu czynniki ideologiczne. W artykule podjęto próbę przyjrzenia się polaryzacjiwspółczesnego społeczeństwa polskiego oraz odpowiedzi na niektóre związane z tym problemempytania: W jaki sposób polaryzacja została zapoczątkowana?; W jaki sposób się rozwijała?; Na czympolega jej specyfika? Podstawą obserwacji i formułowanych wniosków są wyniki badań ilościowychzrealizowanych przez różne instytucje, w tym przede wszystkim przez CBOS.

13

Agnieszka Kościańska, Michał Petryk, Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022, ss. 256

75%

Pisarska I.

Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne

|

2022

|

issue 2(10)

57-59

14

O wypełnianiu nieistniejącej próżni

63%

Mucha J.

Kultura i Społeczeństwo

|

2019

|

vol. 63

|

issue 4

179-191

PL

This essay addresses the question of the ties between various social levels, particularly in connection with research on Polish society at various stages of its post-war history. In reference to the theoretical reflections and research presented by Mikołaj Pawlak in the book Tying Micro and Macro: What Fills Up the Sociological Vacuum in 2018, the author of the article argues for the necessity of careful consideration in formulating research generalities, especially when they refer to terms or metaphors coined earlier, such as the idea of a sociological vacuum proposed in the 1970s by Stefan Nowak.

15

Aspiracje zawodowe młodych osób na polskim rynku pracy

63%

Włodarczyk K., Sikorska J.

Studia Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 310

201-214

PL

W artykule podjęto rozważania na temat aspiracji zawodowych młodych, potencjalnych pracowników. Celem artykułu jest określenie aspiracji zawodowe młodych osób dopiero wkraczających na rynek pracy. W artykule scharakteryzowano również sytuację na polskim rynku pracy w latach 2010-2015. Przedstawiono informacje na temat polityki państwa w zakresie rynku pracy. W pracy wykorzystano literaturę przedmiotu, akty prawne (Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), informacje o działaniach Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także zaprezentowano wyniki badań GUS i CBOS oraz wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w 2016 r. wśród 188 studentów Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego.

EN

The article discusses career aspirations of potential young workers. It is aimed at answering the following question: what are the career aspirations of young people who are just about to enter the labour market? Furthermore, the article illustrates the situation on the Polish labour market in the years 2010-2015 and presents information concerning labour market policy pursued on a state level. For the sake of the analysis, the author refers to Act on the promotion of employment and labour market institutions, information concerning actions taken by Ministry of Family, Labour and Social Policy, the results of surveys conducted by Central Statistical Office of Poland (GUS) and Public Opinion Research Centre (CBOS), as well as the results of questionnaire survey carried out in 2016 among 188 students of the Faculty of Economics and Management at the University of Szczecin.

16

„Kobiety to piękne, zmysłowe istoty”. Obraz kobiecego ciała w lesbijskich poradnikach seksualnych

63%

Puchalska J.

Magazyn antropologiczno-społeczno-kulturowy MASKA

|

2013

|

issue 18

55-71

PL

Artykuł ukazuje w jaki sposób przedstawia się kobiety i ich ciała w wydanych w Polsce poradnikach seksualnych dla nieheteronormatywnych kobiet. Wyidealizowany obraz kobiety, który się z nich wyłania, znacząco odbiega od negatywnego wyobrażenia na ich temat wynikającego z Biblii i tekstów znanych ojców Kościoła, które stanowią fundament tradycyjnego światopoglądu dużej części społeczeństwa polskiego. Autorka na tle tekstów myślicieli chrześcijańskich, które zawierają elementy mizoginii oraz homofobii, prezentuje fragmenty współczesnych publikacji, które w pełni afirmują żeńskie ciało i stosunki homoseksualne. Ta aprobata kobiecości kontrastuje także ze współczesnym ideałem super szczupłej modelki. Współczesne poradniki jawią się więc jako pomoc w samoakceptacji.

EN

The aim of the article is to present how women and their bodies are depicted in the sex guidebooks for non-heteronormative females published in Poland. The highly idealized picture of women which emerges from such books contradicts the image of female in the Bible or other Christian texts. The traditional Christian ideology is relatively popular in polish society. The author tries to show nowadays publications, which affirm female body and homosexual relations, on the background of misogynic and homophobic Christian views. This full approval of femininity contrasts also with nowadays ideal of super-slim model. Therefore modern handbooks seem to be helpful in the process of the self-acceptation.

17

Polska w autobusie. Przykład analizy dyskursu skoncentrowanej na metaforze

63%

Rancew-Sikora D., Konopka A.

Studia Socjologiczne

|

2019

|

issue 2(233)

125-153

PL

Celem artykułu jest pokazanie zmian użycia metafor „czerwony autobus” i „autobus” w polskiej kulturze popularnej na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Znaczenie badania leży w powiązaniu ich ze sposobem przedstawiania społeczeństwa polskiego oraz zbiorowym doświadczaniem i wytwarzaniem emocji. Autorzy zastosowali koncepcje teoretyczne i narzędzia analizy dyskursu. Jako materiał badawczy wykorzystali zbiór 20 polskich utworów muzycznych z lat 1952–2014, w których metafora „autobus” pełniła ważną rolę, wykorzystując ją jako domenę źródłową dla obrazowania stanu zbiorowości. W rezultacie syntetycznego zestawienia treści metafory i zbadania jej umieszczenia w tekście oraz bardziej szczegółowej analizy kontekstowej wybranych utworów autorzy wykazali tendencję do ukazywania społeczeństwa jako wspólnoty ludzi obcych, ale jednocześnie bliskich ze względu na podzielanie pozycji relatywnego wykluczenia, braku zbiorowego celu i indywidualnego wpływu, a także doświadczanie różnych emocji negatywnych.

EN

The main purpose of the article is to offer an interpretation of social transformations by means of the analysis of society’s discursive representations. The changes in the use of “red bus” and “bus” metaphors in Polish popular culture after the second world war are an empirical focal point of the article. These metaphors are interpreted as a portrayal of the collective experiences and emotions that have been evolving in Polish society over the last sixty years. Based on the criterion of the metaphors’ presence, a corpus of 20 Polish lyrics from 1952–2014 has been selected for the analysis. The theory and methods of discourse analysis have been applied. By means of the synthetic comparative study of the metaphors’ meanings and their positions in texts as well as through the detailed contextual analysis of the selected lyrics, the authors come to the conclusion that there is a growing tendency of portraying society as a community of people who are alien to each other, yet connected by sharing a position of relative exclusion, lacking collective purpose and agency and experiencing a spectrum of negative emotions.

18

Odcienie obcości. Wyniki sondażu „Polacy i inni 30 lat później” - analiza porównawcza (1988, 1998, 2018)

63%

Nowicka E., Łodziński S.

Kultura i Społeczeństwo

|

2020

|

vol. 64

|

issue 3

169-198

PL

The aim of the article is to analyze selected results of the 2018 survey “Poles and Others after Thirty Years” on attitudes to the arrival of foreigners in Poland and to compare them with the results of analogous studies from 1988 and 1998. The authors suggest that the notion of “foreign” is becoming increasingly definite in the consciousness of Polish society. There is a noticeable decline in openness in regard to more foreigners coming to Poland and an increase in the number of people who are clearly opposed to foreigners. The authors argue that the current attitudes of the respondents could have been influenced, on the one hand, by their personal experiences, which in the last few years have begun to take the form of real (non-abstract) contact with foreigners (immigrants), and on the other hand, by the media discourse related to the migration crisis of 2015. In light of the research, open (inclusive) attitudes toward foreigners can not be reduced to simple yes or no answers but remain related to wider world-outlook complexes reflecting the shape of Polish society, which in recent years has experienced the effects of immigration.

19

The Formation and Transformation of Poles’ Mentality after 1989: An Analysis from the Perspective of Social Philosophy

63%

Hordiichuk O.

Konteksty Społeczne

|

2020

|

vol. 8

|

issue 1

EN

The subject of article is transformation as a multilevel social phenomenon, experience of transformation and modernization of Polish society (in the period from 1989 to the present day, including the turning point of the reforms in 1999 and the context of Poland's membership in NATO and the EU) and changes in its mental characteristics. Mental qualities play one of the most important roles in the processes of social transformation: they have their share in shaping the perception and implementation of attitudes, correspond to values, established norms of behavior. At the same time, they can signiﬁcantly complicate the rapid mastery of innovation (both consciously and subconsciously), because one of the main functions of mentality is to counteract violent revolutionary-reformist transformations and to promote paths of evolutionary cultural, social and other changes. The study of mental features should clarify which of them were helpful, and which rather the opposite – hindered at the stage of reforms and social changes and the creation of civil society. These considerations are based on the assumption that destructive mental traits are mainly associated with many years of subjecting Poland to the power of other countries, especially the Soviet Union, which led to negative state experiences, which in turn translates into a lack of liberal traditions and a low level of civic awareness of society. A very important task that Polish society faces is abandoning outdated Soviet behavior, increasing the level of responsibility and activity, mutual trust and cooperation, developing social activity, strengthening civil society, which is the engine of change and the controller of local and state self-government.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest transformacja jako wielopoziomowe zjawisko społeczne, doświadczenie transformacji i modernizacji polskiego społeczeństwa (od 1989 roku do dzisiaj) oraz zmiany jego cech mentalnych. Badanie zmiany mentalności obejmuje analizę przemian w systemach wartości i zainteresowań oraz orientacji społecznych, dominujących społecznych wzorców zachowań, typowych reakcji itd. Udowodniono, że cechy mentalne odgrywają jedną z najważniejszych ról w procesach transformacji społecznej. Mają one swój udział w kształtowaniu postrzegania i wdrażaniu postaw i nastawień, które są do pewnego stopnia nawykowe oraz odpowiadają wartościom i ustalonym normom zachowania. Jednocześnie potrafią znacznie skomplikować szybkie opanowanie innowacji, ponieważ jedną z głównych funkcji mentalności jest przeciwdziałanie gwałtownym rewolucyjno-reformistycznym przemianom i promowanie ścieżek ewolucyjnych zmian kulturowych, społecznych i innych. W artykule podjęto próbę ustalenia, które cechy mentalne były i są dalej pomocne dla rozwoju oraz modernizacji Polski, a które odwrotnie – przeszkadzają na etapie przeprowadzania reform i zmian społecznych oraz przy tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. Zgodnie z wnioskami płynącymi z badań polskiemu społeczeństwu ogólnie udało się odejść od strategii działania według reguł „starego systemu” i mentalności homo sovieticus. Przede wszystkim dotyczy to nowego pokolenia urodzonego w niepodległej Polsce. Ważnym zadaniem, które stoi przed polskim społeczeństwem jest porzucenie pozostałych przestarzałych sowieckich zachowań, zwiększenie poziomu odpowiedzialności oraz aktywności, wzajemnego zaufania i współpracy, rozwój działalności społecznej, wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, które jest motorem zmian oraz kontrolerem samorządu lokalnego i władzy państwowej. Wtedy mentalność będzie mogła pełnić funkcję katalizatora, nie zaś hamulca rozwoju społecznego.

20

Wymiary i mechanizmy procesu integracji ukraińskich migrantek ze społeczeństwem polskim

63%

Stepaniuk J.

Społeczeństwo i Polityka

|

2020

|

issue 1(62)

101-118

PL

Integracja różnych grup imigrantów ze społeczeństwem polskim, w tym partycypacja migrantów w polskiej przestrzeni społeczno-kulturowej, jest jednym z kluczowych zagadnień poruszanych w literaturze przedmiotu, prowadzonych debatach publicznych i analizach naukowych. Teorie i badania na ten temat są dziś dynamicznie rozwijającą się dziedziną wiedzy, która ma bezpośrednie odniesienie do praktyki społecznej, a także tworzenia polityki integracyjnej. W artykule omówiono proces integracji oraz przedstawiono jego poszczególne wymiary i mechanizmy na podstawie sytuacji ukraińskich migrantek mieszkających w Polsce. Artykuł przeglądowy.

EN

The integration of various groups of immigrants into Polish society, including the participation of Ukrainian migrants in the Polish socio-cultural space, is one of the key issues addressed in the literature, public debates and academic analyses. Theories and research on this subject are nowadays a dynamically developing field of knowledge, which has a direct reference to social practice as well as the creation of integration policies. The paper, apart from discussing the integration process, presents its individual dimensions and mechanisms based on the situation of Ukrainian migrant women living in Poland. Research article.

Refine search results

Johannes Paul II. als moralische Autorität in der polnischen Gesellschaft

Demograficzna stabilność polskiego społeczeństwa – kryterium moralnej jakości dokonanych transformacji po 1989 roku

The Determinants of Polish Society’s Participation in Sport and the Directions of Change

NEW PENSIONERS AND THE SURROUNDING SOCIAL REALITY. THE EXPERIENCE OF RETIRING IN POLAND

Obchody dwudziestolecia III Rzeczypospolitej. Próby kształtowania pamięci zbiorowej polskiego społeczeństwa

On the Usefulness of Aleida and Jan Assmann’s Concept of Cultural Memory for Studying Local Communities in Contemporary Poland- the Case of Olsztyn

Jakość życia postrzegana przez Polaków w XXI wieku

Stereotyp kobiety powstały we współczesnym rosyjskim i polskim społeczeństwie (na podstawie eksperymentu asocjacyjnego)

Polarized Social-Class Structure: On the Matthew Effect and Increasing Inequality

Stosunek społeczeństwa polskiego do agresji rosyjskiej na Ukrainie w świetle badań socjologicznych

Społeczne funkcje spółdzielczości w myśli ekonomicznej Franciszka Stefczyka

Od podziału postsolidarnościowego do polaryzacji. (Krótkie) studium relacji między Prawem i Sprawiedliwością a Platformą Obywatelską i ich wyborcami

Agnieszka Kościańska, Michał Petryk, Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022, ss. 256

O wypełnianiu nieistniejącej próżni

Aspiracje zawodowe młodych osób na polskim rynku pracy

„Kobiety to piękne, zmysłowe istoty”. Obraz kobiecego ciała w lesbijskich poradnikach seksualnych

Polska w autobusie. Przykład analizy dyskursu skoncentrowanej na metaforze

Odcienie obcości. Wyniki sondażu „Polacy i inni 30 lat później” - analiza porównawcza (1988, 1998, 2018)

The Formation and Transformation of Poles’ Mentality after 1989: An Analysis from the Perspective of Social Philosophy

Wymiary i mechanizmy procesu integracji ukraińskich migrantek ze społeczeństwem polskim