Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Polish-Soviet war
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Stanisław Bułak-Bałachowicz. Postać, która mogła połączyć narody byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednak ich nie połączyła

100%
Gierowska-Kałłaur J.
Acta Baltico-Slavica
|
2017
|
vol. 41
EN
Stanisław Bułak-Bałachowicz. He who could have united the nations of the former Grand Duchy of Lithuania, yet did notRevered, fluent in all Borderland languages, an excellent soldier; Stanisław Bułak-Bałachowicz, back when he was a subordinate of Nikolai Yudenich, tried to rename the unit under his command to the "People's Army", or in other words, the Territorial or National Army. The territorial understanding of "Belarusness", in conjunction with the nearly atavistic antibolshevism of Bałachowicz, were a great asset in Józef Piłsudski's new political combination. Piłsudski decided to benefit from Savinkov's idealistic approach for his own purpose. The Russian Political Committee, Bałachowicz's troops and the statements of Vyacheslav Adamovich (father) were to support the establishment of Belarus for Belarusians. Not under Kaunas and Berlin, nor a Soviet one. A “Third Belarus”. A Belarus friendly towards Poland. Following discussions with Savinkov, the builder of the "Third Russia", Piłsudski engaged himself after 6 March 1920 (Millerand Note) in supporting (inter alia financially) the Russian Political Committee. Based on the agreement of the Polish Supreme Command with B.V. Savinkov, all Russian formations on the Polish territory were subordinated politically to B. Savinkov. On 27 August 1920, on the orders of the Supreme Command, Bałachowicz entered a secret agreement with Savinkov. They both were also to seek convening the Constituent Assembly, providing land for the people and democracy, and to create a Union of Nations (i.e., a federation). In the event of Bałachowicz's unit succeeding "deeper into Russian territory", the local government and the administrative board were to be founded on his authority. This is how Bułak-Bałachowicz was to become the executor of the first phase of Piłsudski's new "concept for Belarus". Stanisław Bułak-Bałachowicz. Postać, która mogła połączyć narody byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednak ich nie połączyłaDarzony powszechnym szacunkiem przez sobie współczesnych, posługujący się wszystkimi kresowymi językami, świetny żołnierz – Stanisław Bułak-Bałachowicz jeszcze jako podkomendny Mikołaja Judenicza, starał się o przemianowanie dowodzonego przez siebie oddziału na „Armię Ludową”, inaczej ujmując, Armię Terytorialną lub Krajową. Terytorialnym rozumieniem „białoruskości”, powiązanym z atawistycznym antybolszewizmem Bałachowicza, posłużył się Józef Piłsudski w swojej nowej kombinacji politycznej. Piłsudski postanowił wykorzystać nadarzające się romantyczne marzenie Sawinkowa o Trzeciej Rosji dla własnego celu. Rosyjski Komitet Polityczny, szable Bałachowicza i oświadczenia Wiaczesława Adamowicza ojca (Mozyrz, listopad 1920 r.) miały posłużyć do budowy – Białorusi dla Białorusinów. Nie „kowieńsko-berlińskiej” i nie „sowieckiej”. „Trzeciej Białorusi”. Białorusi przyjaznej Polsce. W wyniku rozmów z Sawinkowem, budowniczym „Trzeciej Rosji”, po 6 marca 1920 r. (tzw. Nota Milleranda) Piłsudski zaangażował się we wspieranie (również finansowe) Rosyjskiego Komitetu Politycznego. Na podstawie umowy Polskiego Naczelnego Dowództwa z B. W. Sawinkowem wszystkie formacje rosyjskie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostały podporządkowane politycznie B. Sawinkowowi. 27 sierpnia 1920 r. z rozkazu Naczelnego Dowództwa Bałachowicz zawarł z Sawinkowem tajną umowę. Obaj z Sawinkowem dążyć mieli do zwołania w przyszłości Zgromadzenia Ustawodawczego, ziemi dla ludu, demokracji i utworzenia Związku Narodów (federacji). W przypadku posunięcia się oddziału Bułak-Bałachowicza „w głąb terytorium rosyjskiego” miały być przy nim zorganizowane samorząd lokalny i zarząd administracyjny. Właśnie w ten sposób Bułak-Bałachowicz miał być wykonawcą kolejnego „pomysłu” J. Piłsudskiego „na Białoruś”.
2
Content available remote

Vzestup a pád rudého jezdectva v ruské občanské válce, 1918‒1920. Případ 1. jízdní armády

86%
Litera B.
Moderní dějiny: sborník k dějinám 19. a 20. století (Modern History: Studies into 19th and 20th century history)
|
2014
|
vol. 22
|
issue 2
71-88
EN
Between 1918 and 1920, the 1st Cavalry Army, a formation of the Red Army, reflected the way in which the peasant world had been transformed and deformed by the civil war. The army itself drafted or rather forcibly conscripted young men, its members chose their own lower-rank commanders, and it ensured its own supplies, arms and equipment. It didn’t originate from the initiative of either the military or the political authorities in Moscow, but rather it evolved from „below“, more precisely from partisan divisions. Formed mainly by peasants, these divisions arose out of local conditions and resources, and aimed at defending the people from the „whites“. The crisis of the 1st Cavalry Army, the elite unit of the Red Army, was a sign that the Bolshevik regime was to about to face new trends: the disintegration of its power base, without which it could never have won the civil war, but which now threatened to destroy it, i.e. the unrest and rebellion of Red Army units which had begun to fall apart. The Red Army soldiers were mostly peasants, who tired, disillusioned and hungry, were rife to start a rebellion. Furthermore, the country was afflicted by widespread famines and there were outbreaks of several larger and minor uprisings in the countryside. The only solution was to effectuate a fundamental change in the overall state political system: the transition from the politics of War Communism to the New Economic Policy.
3
Publication available in full text mode
Content available

Białoruska Komisja Wojskowa: powstanie i działalność (1919-1921)

72%
Grzybowski J.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2021
|
issue 2
137-152
4
Publication available in full text mode
Content available

Kazimierz Betley (1897–1919) – harcerz i oficer Wojska Polskiego

72%
Gołębiewski G.
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
|
2016
|
vol. 8
83-121
PL
Kazimierz Betley był jednym z założycieli harcerstwa w Płocku, komendantem drużyny im. R. Traugutta, po podjęciu studiów w Warszawie kontynuował działalność w harcerstwie, równocześnie wstępując do Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego z przydziałem do 1 pułku piechoty Legionów. W kwietniu 1919 r. brał udział w walkach z wojskami rosyjskimi o Wilno, a następnie we wrześniu 1919 r. uczestniczył w walkach pod Dyneburgiem. Został tam ciężko ranny i zmarł w Wilnie 1 października 1919 r. Pamięć o nim w międzywojennym Płocku była bardzo żywa.
EN
Kazimierz Betley was one of the founders of scouting in Płock and the commander of the team name R. Traugutt. After his study in Warsaw, K. Betley continued to work in scouting and joined to the Polish Military Organization at the same time. In 1918 he volunteered to the Polish Army with the allocation of 1st regiment infantry of the Legions. In April 1919 he fought with Russian troops in defense of Vilnius, then in Septemper 1919 he took part in the battles of Dyneburg. There he was seriously wounded and died on 1st October in Vilnius 1919. In the interwar period in Płock the memory about Kazimierz Betley was very durable.
5
Publication available in full text mode
Content available

Bezpieczeństwo mieszkańców Galicji Wschodniej w latach 1918–1921

72%
Roguski R.
UR Journal of Humanities and Social Sciences
|
2020
|
issue 2(15)
91-112
PL
Tematem artykułu jest stan bezpieczeństwa ludności Galicji Wschodniej w latach 1918– 1921 (od rozpoczęcia walk polsko-ukraińskich w listopadzie 1918 r. do zakończenia wojny polsko-sowieckiej w roku 1921). Autor porusza w nim zagadnienia stosunku Wojska Polskiego do ludności cywilnej regionu, dostępu do nielegalnej broni i analizuje wpływ sytuacji wewnętrznej Galicji Wschodniej na rozwój pospolitej przestępczości. Pod koniec 1918 r. i w roku 1919 Galicja Wschodnia była areną wojny polsko-ukraińskiej. W czasie kontrofensywy Armii Czerwonej latem 1920 r. Galicja Wschodnia znalazła się pod okupacją sowiecką, co w znacznym stopniu wpłynęło na postawy zamieszkującej ją ludności cywilnej. Część mieszkańców podjęła współpracę z Armią Czerwoną i bolszewikami, tworząc kolaboracyjną komunistyczną administrację. W tekście autor przedstawia wpływ toczących się w Galicji Wschodniej działań wojennych na codzienną egzystencję ludności cywilnej, życie na zapleczu frontu i migracje ludności. Skupia się przede wszystkim na wpływie stacjonujących tam jednostek wojskowych na region. Zwraca też uwagę na przypadki specyficznej przestępczości związanej z działaniami wojennymi, jaką była wzmożona działalność band rabunkowych. Autor nie opisuje przebiegu działań militarnych wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-sowieckiej na obszarze Galicji Wschodniej, ponieważ do tych zagadnień istnieje obszerna literatura.
EN
The subject of this paper is the state of security of civilians in West Galicia in the years 1918–1921 (from the beginning of Polish-Ukrainian struggle in November 1918 to the end of the Polish-Soviet war in 1921). The author discusses the attitude of the Polish Army to the civilians in this region, access to illegal weapon by civilians, and the impact of the internal situation in the region on the increasing rate of common crime. During the Soviet counteroffensive in the summer 1920, East Galicia found itself under Soviet occupation, which had a considerable impact on the attitudes of civilians. Some started to cooperate with the Red Army and the Bolsheviks, and formed a collaborative communist civil administration. In the text, the author attempts to present the impact of hostilities in Eastern Galicia on the existence of civilians, life in the background of the front line and the movement of the population. He will focus on the impact of military units stationed in the region, and will pay attention to cases of specific crime related to warfare, which was the stronger activity of robber bands. The author does not describe the course of military operations of the Polish-Ukrainian war and the Polish-Soviet war in Eastern Galicia, because there is ample literature on these issues. He draws attention to selected aspects of the issues raised, which are the starting point for further research.
6
Publication available in full text mode
Content available

Kwestia zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej w II Rzeczpospolitej w latach 1921–1927

72%
Święch W.
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
|
2020
|
vol. 23
55-69
EN
The main purpose of the article is to analyze the issues regarding the supply of war invalids from the former Ukrainian People’s Republic who fought alongside the Polish Army in the Polish-Soviet war. Aft er the end of hostilities, they were interned in Poland along with other soldiers of the Ukrainian People’s Republic. After the liquidation of internment camps in 1924, they found themselves in a diffi cult situation. However, it wasn’t until 1927 that they were equated with Polish war invalids. This article shows the legislative process that led to the issue of a regulation on this matter. It also shows the motives of the Polish authorities.
PL
Głównym celem artykułu jest analiza problematyki dotyczącej zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL), którzy walczyli u boku Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych wraz z innymi żołnierzami URL zostali oni internowani w Polsce. Po likwidacji obozów internowania w 1924 r. znaleźli się w trudnej sytuacji. Jednak dopiero w 1927 r. zrównano ich w prawach z polskimi inwalidami wojennymi. Niniejszy artykuł ukazuje proces legislacyjny, który doprowadził do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Ukazuje również motywy, jakimi kierowały się polskie władze.
7
Publication available in full text mode
Content available

Polskie decyzje dotyczące działań wojennych na Froncie Północno-Wschodnim w lipcu 1920 r. i ich wpływ na dalszą karierę wojskową generała broni Stanisława Szeptyckiego. Przyczynek do biografii generała

72%
Wojtaszak A.
Res Historica
|
2023
|
issue 56
479-506
EN
General Stanisław Count Szeptycki belonged to a group of officers who began their military career in the Habsburg army during the partitions. He was born in Przyłbice in the Austro-Hungarian partition. He belonged to an aristocratic family with great patriotic and religious commitment. Many representatives of the family were bishops (Greek-Catholic rite) or devoted themselves to military service. He was the grandson of the famous Polish comedy writer Aleksander Fredro. In the Austro-Hungarian army, he reached the rank of major general. During World War I, he joined the Polish Legions, becoming their leader in 1916. In 1917, he became the general governor of the Austro-Hungarian occupation in Lublin. As a sign of protest after the provisions of the Treaty of Brest-Litovsk (February 19, 1918) omitting Poland, he resigned. After the war, he joined the Polish Army, taking the position of Chief of the General Staff. He fought in the Polish-Soviet war and was the commander of a division, the 4th Army, and the front of „Gen. Stanisław Szeptycki” and then the North-Eastern Front. After the July Soviet offensive by M. Tuchaczewski in 1920, due to illness, he was removed from command of the front. As a result of differences in the assessment of Polish military activities, he entered into a dispute with Józef Piłsudski. In 1921, he became the commander of the Inspectorate of the Army No. IV in Krakow, and then the minister of military affairs in the government of Wincenty Witos. Opponent of Józef Piłsudski. In 1926, after the coup, the state retired.
PL
Generał Stanisław hrabia Szeptycki należał do grupy oficerów, którzy swoją karierę wojskową rozpoczęli w okresie zaborów w armii Habsburgów. Urodził się w Przyłbicach w zaborze austro-węgierskim. Należał do rodziny arystokratycznej, o dużym zaangażowaniu patriotycznym i religijnym. Wielu przedstawicieli rodu było biskupami (obrządek greckokatolicki) albo poświęciło się służbie wojskowej. Był wnukiem znanego polskiego komediopisarza Aleksandra Fredry. W armii austro-węgierskiej dosłużył się stopnia generała majora. Podczas I wojny światowej przeszedł do Legionów Polskich, stając na ich czele w 1916 r. W 1917 r. został generalnym gubernatorem okupacji austro-węgierskiej w Lublinie. Na znak protestu po ustaleniach w traktacie brzeskim (19 lutego 1918 r.), pomijających Polskę, podał się do dymisji. Po wojnie znalazł się w Wojsku Polskim, obejmując funkcję szefa Sztabu Generalnego. Walczył w wojnie polsko-sowieckiej, był dowódcą dywizji w 4. Armii i frontu „gen. Stanisława Szeptyckiego”, a następnie frontu Północno-Wschodniego. Po lipcowej ofensywie sowieckiej M. Tuchaczewskiego z 1920 r., ze względu na chorobę, odsunięty z dowodzenia frontem. Na skutek różnic w ocenie polskich działań militarnych wszedł w spór z Józefem Piłsudskim. W 1921 r. został dowódcą Inspektoratu Armii nr IV w Krakowie, a następnie ministrem spraw wojskowych w rządzie Wincentego Witosa. Przeciwnik Józefa Piłsudskiego. Od 1926 r., po zamachu stanu, przeszedł w stan spoczynku.
8
Publication available in full text mode
Content available

Zapomniany „biały kruk”. Ukraina w myśli Mariana Kamila Dziewanowskiego (1913-2005)

58%
Avramchuk O.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2022
|
vol. 39
|
issue 1
333-355
PL
W najnowszej historii stosunków polsko-ukraińskich istniała kategoria aktywnych rzeczników porozumienia, których Iwan Kedryn-Rudnycki określił mianem „białych kruków”. Użył tego sformułowania w odniesieniu do polskich intelektualistów, dziennikarzy i polityków, którzy byli sceptycznie nastawieni wobec polityki narodowościowej II Rzeczypospolitej, krytykowali asymilacyjne zapędy jej rządu i brak realizmu w stosunku do mniejszości narodowych. Publicysta miał na myśli przede wszystkim Leona Wasilewskiego, Stanisława Paprockiego, Olgierda Górkę, Tadeusza Hołówkę i Jerzego Giedroycia, zajmujących wobec spraw ukraińskich przychylne stanowisko. Osobną grupę międzywojennych „białych kruków” stanowili zdaniem Kedryn-Rudnyckiego ci, którzy, jak choćby Stanisław i Jerzy Stempowscy, urodzili się na Ukrainie prawobrzeżnej, a wraz z zakończeniem wojny polsko-bolszewickiej musieli przenieść się do Polski. Zachowali jednak głęboki sentyment do ukraińskiej kultury i wspierali dążenie Ukraińców do politycznego uniezależnienia się od Rosji2.
9
Publication available in full text mode
Content available

Osterwa na froncie

58%
Hernik Spalińska J.
Pamiętnik Teatralny
|
2020
|
vol. 69
|
issue 2
153-178
EN
The article concerns the years 1919 and 1920, the time of Poland’s newly regained independence and the Polish-Bolshevik war. Due to censorship, this period used to be mentioned only briefly in literature on Juliusz Osterwa and the Reduta theatre even though the director and his ensemble were involved in this war. The author attempts to reconstruct the socio-political conditions in which the founder of Reduta opened his theatre in 1919. She focuses on how Poland’s being at war with all its neighbours had an influence on the discussions about the tasks of the theatre. She also describes Osterwa’s intellectual engagements with Stefan Żeromski and Wincenty Lutosławski, who at the time were close to the philosophy of Roman Dmowski, the ideologist of National Democracy. Based on these facts, she argues that between 1919 and 1920 Osterwa’s thinking about national theatre and the duties of the “modern Pole” was akin to ND ideals, and that in the first months of Reduta’s activity, right-wing circles saw it as a chance for the renewal of Polish theatre. (Transl. Z. Ziemann)
PL
Tekst dotyczy lat 1919–1920, czasu odzyskania przez Polskę niepodległości i wojny polsko-bolszewickiej, który z przyczyn cenzuralnych był skrótowo omawiany w literaturze poświęconej Juliuszowi Osterwie i Reducie, chociaż zarówno Osterwa, jak i jego zespół byli w tę wojnę zaangażowani. Autorka próbuje odtworzyć warunki społeczno-polityczne, w jakich twórca Reduty otwierał teatr w 1919. Skupia się na tym, jak stan wojny ze wszystkimi sąsiadami Polski wpływał na dyskusje na temat zadań teatru. Opisuje również związki intelektualne Osterwy ze Stefanem Żeromskim i Wincentym Lutosławskim, którzy pozostawali wówczas w orbicie myśli Romana Dmowskiego, ideologa Narodowej Demokracji. Na tej podstawie stawia tezę, że w latach 1919–1920 myślenie Osterwy o scenie narodowej i powinnościach „nowoczesnego Polaka” było bliskie endeckim ideom, Reduta zaś – w pierwszych miesiącach swej działalności – była dla środowisk prawicowych nadzieją na odnowienie polskiego teatru.
10
Publication available in full text mode
Content available

Zachodnia Dywizja Strzelecka Armii Czerwonej. Przyczynek do dziejów polskojęzycznych formacji Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej w latach 1917–1919

51%
Smoliński A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2019
|
issue 105
59-84
EN
In the study the Author has tackled the issue of social and political circumstances, as well as the methods of forming Polish-speaking units of Red Army, namely the Western Rifles Division, by Polish-speaking and Polish communists staying in Soviet Russia. He was also interested in the actual motives – primarily political ones – which were driving the authorities of communist Russia when they agreed to form Polish speaking military units on their territory. At the same time, the Author has also determined the actual results of the organizational actions taken then, as well as the reasons why the Soviets decided to end the existence of the Western Rifles Division in the summer of 1919.
PL
W studium autor zajął się kwestią okoliczności społecznych i politycznych, a także metodami formowania przez polskojęzycznych i polskich komunistów przebywających w sowieckiej Rosji polskojęzycznych formacji Armii Czerwonej, mianowicie Zachodniej Dywizji Strzeleckiej. Interesowały go również rzeczywiste motywy, przede wszystkim polityczne, które kierowały władzami bolszewickiej Rosji, gdy godziły się one na formowanie na podległym im terytorium polskojęzycznych formacji wojskowych. Jednocześnie ustalił on, jakie były realne efekty podejmowanych wówczas działań organizacyjnych oraz przyczyny rezygnacji przez Sowiety latem 1919 r. z dalszego istnienia Zachodniej Dywizji Strzeleckiej.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.